Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący

Sędzia Paweł Hochman

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2023 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. (...) z siedzibą w P.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 2 czerwca 2023 r. sygn. akt I C 1117/22

oddala apelację;

zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda P. (...) z siedzibą w P. kwotę 450,00 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą z odsetkami w wysokości określonej w ustawie za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia wyroku do dnia zapłaty.

Paweł Hochman

Sygn. akt II Ca 697/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 września 2022 r. P. (...) z siedzibą w P., wniósł o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 10405,80 zł tytułem zwrotu kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego w związku ze szkodą z dnia (...) r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia (...) r. do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 2 czerwca 2023 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda P. (...) kwotę 8 191,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 sierpnia 2022 roku do dnia zapłaty (pkt 1 ); oraz kwotę 2464,- zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 3 ). Jednocześnie Sąd oddalił powództwo w pozostałej części (pkt 2 ).

Podstawę powyższego wyroku stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

W dniu (...) r. doszło do zdarzenia, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki A. o nr rej. (...). Pojazd ten był użytkowany przez poszkodowanego Z. K. i stanowił jego własność. Sprawcą wypadku był kierujący innym pojazdem mechanicznym objęty obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej u pozwanej - (...) Spółki Akcyjnej w W.. W dniu (...) r. Z. K. wynajął od powoda pojazd zastępczy marki A. (...) o nr rej. (...). Długość trwania najmu określono na 30 dni od daty zawarcia umowy, z zastrzeżeniem, że po tym terminie umowa zostaje przedłużona „do czasu ustania szkody”, stawkę dobową ustalono na kwotę 450,00 zł netto + 23% VAT. Pojazd został udostępniony bez limitu kilometrów, bez dodatkowych kosztów i kaucji. Najem został zawarty w formie bezgotówkowej płatności poprzez zawarcie umowy cesji wierzytelności przysługującej poszkodowanemu o zapłatę odszkodowania wobec ubezpieczyciela sprawcy szkody. Pojazd został zwrócony w dniu 22 lipca 2022 r. Najem trwał 38 dni, łączny koszt z tego tytułu wyniósł 21 033 zł brutto. Powód wystawił w dniu 25 lipca 2022 r. fakturę nr (...) z tytułu wynajmu pojazdu na ww. kwotę, płatną przelewem w terminie do dnia 8 sierpnia 2022 r. W dniu (...) r. poszkodowany Z. K., w imieniu którego działał R. K., przelał na powoda wierzytelność o zwrot kosztów z tytułu najmu pojazdu zastępczego przysługującą mu wobec sprawcy zdarzenia oraz osób i podmiotów odpowiedzialnych za naprawienie szkody z dnia (...) r. na pojeździe marki A. o nr rej. (...).

Szkoda została zgłoszona do ubezpieczyciela sprawcy w dniu 22 czerwca 2022 r. poprzez formularz zgłoszenia szkody wysłany na adres e-mail pozwanej przez powoda i zarejestrowana pod numerem (...). Powód zgłosił szkodę w imieniu poszkodowanego na podstawie udzielonego przez niego pełnomocnictwa. W formularzu zaznaczono potrzebę podstawienia pojazdu zastępczego w ciągu 24h i poproszono o kontakt w tym celu pod numerem (...). W dniu 22 czerwca 2022 r. na adres e-mail powoda została wysłana informacja o możliwości nieodpłatnego najmu pojazdu zastępczego. W treści tej wiadomości zaznaczono, że skorzystanie z pojazdu spoza sieci wypożyczalni współpracujących z pozwaną wiąże się z ryzykiem weryfikacji stawki oraz długości okresu najmu w związku z obowiązkiem minimalizacji rozmiaru szkody do maksymalnie 119 zł netto w przypadku pojazdu z segmentu pojazdu uszkodzonego. W dniu 23 czerwca 2022 r. powód w odpowiedzi na wiadomość e-mail wskazał, iż zarówno w zgłoszeniu szkody, jak i telefonicznie została zgłoszona potrzeba najmu i nikt ani z pokrzywdzonym, ani z jego pełnomocnikiem w tym przedmiocie nie skontaktował. Powód w treści swojej wiadomości e-mail zakwestionował również realną możliwość organizacji pojazdu zastępczego wskazując, że mimo potrzeby najmu nie jest on organizowany. W dniu 24 czerwca 2022 r. pozwana w wiadomości e-mail do powoda wskazała, że podtrzymuje stanowisko przekazane w dniu 22 czerwca 2022 r. i w tym zakresie prosi o kontakt poszkodowanego z infolinią ewentualnie wskazanie miejsca podstawienia pojazdu oraz numeru kontaktowego do właściciela pojazdu. W dniu 24 czerwca 2022 r. powód wskazał pozwanej adres podstawienia pojazdu oraz numer telefonu do kontaktu. W dniu 28 czerwca 2022 r. ubezpieczyciel wskazał, że najem organizowany przez niego jest dla poszkodowanego całkowicie bezkosztowy. Ponownie poprosił o wskazanie danych poszkodowanego oraz poinformował o weryfikacji kosztów najmu w przypadku skorzystania z pojazdu zastępczego spoza sieci współpracujących. Powód w dniu 29 czerwca 2022 r. ponownie wskazał numer kontaktowy oraz zakwestionował możliwość organizacji najmu przez ubezpieczyciela za stawkę akceptowalną i bezpłatnie w klasie pojazdu uszkodzonego, z uwagi na fakt, że mimo licznych próśb nie wskazano żadnego podmiotu najmującego ani żadnej skonkretyzowanej oferty. Powód poprosił o wskazanie wypożyczalni współpracującej, która jest w stanie w miejscu zamieszkania poszkodowanego zapewnić mu pojazd we wskazanej przez ubezpieczyciela stawce. Pozwana mimo prośby o niezwłoczne podstawienie pojazdu zastępczego, nie udostępniła pojazdu. Materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania nie wskazuje również, aby z powodem lub poszkodowanym skontaktował się jakikolwiek podmiot współpracujący z pozwanym zajmujący się usługami w zakresie wynajmu pojazdów w celu przedstawienia konkretnych warunków umowy najmu, na podstawie których poszkodowany miałby korzystać z pojazdu zastępczego udostępnionego przez ubezpieczyciela.

Poszkodowany Z. K. nie miał możliwości zastąpienia uszkodzonego pojazdu innym. Pojazd zastępczy był potrzebny poszkodowanemu do dojazdów do miejsca świadczenia pracy, usług, czynności życia codziennego, normalnego funkcjonowania, to jest w celu dojazdów do lekarza, pracy, rodziny. Poszkodowany nie dysponował środkami niezbędnymi do zlecenia odpłatnej naprawy w warsztacie naprawczym, zdecydował się zlecić naprawę po otrzymaniu należnego odszkodowania.

Szkoda w pojeździe miała charakter szkody częściowej. W dniu 30 czerwca 2022 r. pozwana przesłała poszkodowanemu kosztorys ofertowy. Pozwana przyjęła odpowiedzialność za szkodę i przyznała odszkodowanie uprawnionemu decyzją z dnia 6 lipca 2022 r. w wysokości 15 795, 09 zł. Decyzją z dnia 26 lipca 2022 r. pozwana przyznała poszkodowanemu dodatkowe odszkodowanie w kwocie 1204,19 zł. Dokumenty dotyczące najmu wraz z wezwaniem do zapłaty zostały przesłane pozwanemu drogą mailową w dniu 25 lipca 2022 r. Pozwana w dniu 26 lipca 2022 r. przyznała zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w wysokości 10627,20 zł w oparciu o zweryfikowaną fakturę VAT nr (...). Pozwany uznał okres najmu wynoszący 27 dni – od dnia (...) r. do dnia przekazania wyceny kosztów naprawy pojazdu w dniu 30 czerwca 2022 r. oraz 4 dni technologicznego czasu naprawy, 4 dni wolne, 2 dni oczekiwania na części oraz 2 dni organizacyjne, tj. łącznie do dnia 12 lipca 2022 r. Stawkę dobową obniżył do kwoty 320 zł netto – średniej rynkowej.

Pojazd po kolizji nie był jezdny - uszkodzenia skutecznie eliminowały go z ruchu drogowego. Analiza technologicznego - niezbędnego, zgodnego z normami producenta pojazdu czasu czynności naprawczych, uwzględniającego realia napraw powypadkowych (bez czasu dodatkowych, typowych dla takich napraw czynności np.: czasu oczekiwania na weryfikacje kosztorysów, przyjęcie odpowiedzialności, itp), wskazuje że byłby to okres do 6 dni roboczych (4 dni technologicznego czasu naprawy i 2 dni organizacyjne). Jeżeli przyjąć za zasadne rozpoczęcie naprawy w dniu przekazania środków finansowych na naprawę, tj. 7 lipca 2022 r., uwzględnić dodatkowe 2 dni na zorganizowanie części zamiennych, 4 dni TCN, 1 dzień organizacyjny na wydanie pojazdu (1 dzień organizacyjny pokrywa się z dniem na zakup części) oraz dni wolne od pracy - daje to łącznie czas 34 dni najmu, który należy uznać za zasadny. Naprawa pojazdu powinna zostać zakończona do (...) r. Jeżeli przyjąć za zasadne rozpoczęcie naprawy w dniu kolejnym po otrzymaniu kosztorysu naprawy od pozwanej (obciążając poszkodowanego lub stronę trzecią - warsztat obowiązkiem samofinansowania/kredytowania naprawy), tj. 1 lipca 2022 r., uwzględnić dodatkowe 2 dni na zorganizowanie części zamiennych, 4 dni TCN, 1 dzień organizacyjny na wydanie pojazdu (1 dzień organizacyjny pokrywa się z dniem na zakup części) oraz dni wolne od pracy - daje to łącznie czas 27 dni najmu, który należy uznać za zasadny. Naprawa pojazdu powinna zostać zakończona do 11 lipca 2022 r.

W segmentacji stosowanej przez wypożyczalnie pojazd wynajęty A. (...) znajduje się w segmencie (...). Uszkodzony A. (...) należy do segmentu (...) pojazdów terenowo- rekreacyjnych. Stawka dobowa za wynajem pojazdu zastępczego w formie bezgotówkowej w roku 2022 (ustalona głównie w oparciu o archiwalne materiały własne biegłego i informacje internetowe) mogła wynosić:

- dla segmentu (...) od ok. 189,00 zł netto do ok. 487,80 zł netto;

- dla segmentu (...) od około 180,00 zł netto do około 487,80 zł netto.

Stawka ustalona w umowie najmu pojazdu zastępczego zawartej między powodem, a poszkodowanym mieściła się w zakresie stawek obserwowanych za wynajem pojazdów porównywalnych na rynku lokalnym w obu segmentach rynkowych. Stawka dobowa zastosowana w umowie zawartej przez powoda z poszkodowanym mieści się w zakresie stawek najmu stosowanych na rynku dla pojazdów odpowiadających klasą pojazdowi uszkodzonemu (segment (...)) i wynajętemu (segment (...)).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony, nie znajdując podstaw by odmówić im wiary. Sąd uwzględnił również sporządzoną przez biegłego opinię, która pozwoliła na dokonanie ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia, a nadto zgodnych z zakreśloną tezą dowodową. W ocenie Sądu, złożona przez biegłego opinia mogła stanowić podstawę dokonanych ustaleń, albowiem była jasna, pełna i logicznie uzasadniona. Ustalenia opinii w pełni korespondowały z jej wnioskami, zaś biegły udzielił odpowiedzi na wszystkie istotne zagadnienia objęte zadaną tezą dowodową. Złożona przez biegłego opinia nie była przy tym kwestionowana przez żadną ze stron.

W następstwie powyższych ustaleń Sąd pierwszej instancji uznał powództwo za częściowo uzasadnione. Zważył, że podstawą prawną rozstrzygnięcia są przepisy o umowie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego zawartej z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. przez sprawcę zdarzenia z dnia (...) r. Powód na podstawie art. 19 ust. 1, art. 34 ust. 1, art. 35 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2214 ze zm.; dalej jako „u.u.o., PBUK, UFG”) uprawniony był do dochodzenia od pozwanej odszkodowania, obejmującego zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego wynikających z uszkodzenia pojazdu marki A. (...) o nr rej. (...) w dniu (...) r. Powyższe znajduje także uzasadnienie w treści art. 822 § 1 i 2 k.c.

Natomiast na podstawie umowy przelewu wierzytelności powód wstąpił w prawa poszkodowanego Z. K. w zakresie wierzytelności przysługujących mu od pozwanej, a powstałych na skutek zdarzenia z dnia (...) r. Podstawę prawną cesji wierzytelności stanowił art. 509 § 1 k.c. W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie doszło do ważnego zawarcia umowy cesji i wywołała ona skutki prawne. Legitymacja czynna powoda nie była przedmiotem sporu pomiędzy stronami.

Odnosząc się do zakresu należnego odszkodowania, Sąd meritii wyjaśnił, że określają go dwie normy prawne. Norma prawna limitująca odpowiedzialność pozwanej za szkodę wynika z treści art. 36 ust. 1 u.u.o., UFG i PBUK, zgodnie z którym odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Odesłanie do ustalenia odszkodowania w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym powoduje konieczność sięgnięcia do przepisów kodeksu cywilnego. Posiadacz pojazdu mechanicznego odpowiada na zasadzie winy za szkodę powstałą w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody, co wynika z treści art. 415 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c. Dalsza norma prawna limitującą odpowiedzialność sprawcy szkody i odpowiadającego za niego gwarancyjnie ubezpieczyciela wynika ponadto z art. 361 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynika. Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Ponadto w art. 363 § 1 i 2 k.c. określono, iż naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jeżeli naprawa ma nastąpić w pieniądzu, to co do zasady wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, przy czym w przypadku ubezpieczyciela, ten za szkodę odpowiada wyłącznie poprzez obowiązek spełnienia świadczenia pieniężnego (art. 805 § 1 i 2 k.c.).

Sąd Rejonowy przypominał, że zasada odpowiedzialności pozwanej nie była przedmiotem sporu między stronami. Pozwana uznała swą odpowiedzialność co do zasady i rozliczając szkodę w pojeździe jako częściową, wypłaciła uprawnionemu odszkodowanie w kwocie 17 000 zł tytułem kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu oraz 10 627, 20 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, uznając za zasadne: okres najmu pojazdu zastępczego wynoszący 27 dni oraz stawkę dobową w kwocie 320 zł netto (393,60 zł brutto). Przedmiotem sporu był uzasadniony okres trwania najmu, wysokość dobowej stawki najmu pojazdu zastępczego. Sporne między stronami były również okoliczności związane z przedstawieniem przez stronę pozwaną oferty najmu pojazdu zastępczego oraz zarzut kierowany przez pozwaną wobec poszkodowanego wskazujący na przyczynienie się przez niego do powiększenia rozmiaru szkody będącego skutkiem nieuzasadnionego nie skorzystania z tejże oferty ubezpieczyciela.

Odnosząc się do powyższych zagadnień, Sąd Rejonowy wyjaśnił, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego, jednak w tym wypadku szkodę majątkową stanowi utrata możliwości korzystania z pojazdu przez poszkodowanego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, LEX nr 1011468). W tej sytuacji kompensacji podlegają wydatki faktycznie poniesione, gdyż sama utrata możliwości korzystania z pojazdu nie powoduje samoistnie odrębnego uszczerbku majątkowego odnoszącego się do tej rzeczy, niezależnie od jej przeznaczenia. Gdy doszło do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego, w przypadku definitywnej utraty rzeczy odszkodowanie przysługuje za okres od jej utraty do uzyskania odszkodowania (nie dłużej jednak przez czas niezbędny do nabycia innego pojazdu), a w przypadku utraty czasowej - do chwili odzyskania rzeczywistej możliwości korzystania z niej (za czas naprawy pojazdu) (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 76/13, LEX nr 1392609). Wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, LEX nr 2340475). Jeżeli ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy poszkodowany wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia i zwrotu pojazdu zastępczego, obowiązek wpłaty kaucji, czy uiszczenia innych opłat. Odnośnie zaś warunku zaistnienia szkody majątkowej z tytułu korzystania z pojazdu zastępczego, jakim jest poniesienie wydatków na ten najem, obecnie w sposób ugruntowany przyjmuje się, że już samo zaciągnięcie przez poszkodowanego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego stanowi szkodę w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. pozostającą w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym, a wysokość tej szkody pozostaje równa kosztom najmu pojazdu (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2020 r., III CZP 63/19, LEX nr 2830567). Istotne jest również, że z punktu widzenia zasadności żądania zwrotu kosztów najmu pojazdu pozostaje obojętne, czy poszkodowany zapłaty dokona w sposób realny, czy też poprzez przeniesienie wierzytelności z tego tytułu na rzecz cesjonariusza. Wskazał, że w przypadku szkody częściowej prawo korzystania z pojazdu zastępczego co do zasady przysługuje za czas naprawy pojazdu. W sytuacji jednak, gdy pojazd po szkodzie nie nadaje się do jazdy, najem pozostaje zasadny już od chwili jej zaistnienia, kiedy aktualizuje się po stronie poszkodowanego potrzeba zastąpienia pojazdu uszkodzonego pojazdem zastępczym. Przez czas naprawy pojazdu, za który w przypadku szkody częściowej przysługuje prawo do skorzystania z najmu pojazdu zastępczego, rozumie się nie tylko technologiczny (tzw. czysty) czas naprawy pojazdu, ale szerzej rzeczywisty czas naprawy pojazdu, w którym uwzględnia się ponadto czas na przyjęcie pojazdu do warsztatu i jego przygotowanie do naprawy, czas oczekiwania na części zamienne, czas schnięcia elementów lakierowanych oraz uzasadniony czas na wydanie pojazdu naprawionego i zdanie pojazdu zastępczego. Oszacowanie uzasadnionego czasu najmu pojazdu zastępczego w przypadku szkody częściowej następuje nadto z uwzględnieniem dni wolnych od pracy oraz dni świątecznych. W orzecznictwie przyjmuje się ponadto, że czas trwania najmu w konkretnej sprawie powinien podlegać korekcie o okresy nieusprawiedliwionej zwłoki (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2019 r., III CZP 84/18, LEX nr 2619857). Jednocześnie zauważyć należy, że nie do zaakceptowania jest prezentowany pogląd, że poszkodowany, jak i zakład naprawczy, któremu zlecono naprawę, zobowiązani są do rozpoczęcia naprawy pojazdu w możliwie najwcześniejszym momencie, po uzyskaniu zaakceptowanego kosztorysu. Pogląd taki w sposób nieuprawniony chroni interes ubezpieczyciela, nie zaś poszkodowanego (którego szkoda dotknęła często w sposób nagły i niezawiniony), wymagając od poszkodowanego i zakładu naprawczego kredytowania kosztów naprawy pojazdu, narażając te podmioty na ryzyko poniesienia kosztów naprawy wyższych niż odszkodowanie należne z tytułu szkody w pojeździe przy niepewnym wyniku postępowania likwidacyjnego. W konsekwencji Sąd w zakresie uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego uznał, że wynosi on 34 dni. Sąd uznał, że poszkodowanemu przysługiwał pojazd zastępczy od dnia (...) r., będącego dniem zawarcia umowy najmu pojazdu oraz dniem zaistnienia szkody. Początkowa data wiąże się z chwilą powstania szkody w majątku poszkodowanego polegającej na niemożliwości korzystania z dotychczas użytkowanego pojazdu. Także pozwana, w toku postępowania likwidacyjnego uznała, że zasadnie poszkodowanemu zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego należy się począwszy od dnia (...) r. W ocenie Sądu, najem pojazdu zastępczego powinien trwać do dnia (...) r., to jest do dnia, w którym powinien zakończyć się proces naprawy pojazdu po szkodzie z dnia (...) r. Biorąc pod uwagę fakt, iż poszkodowany do czasu otrzymania bezspornej kwoty odszkodowania nie ma obowiązku kredytowania naprawy pojazdu, naprawa winna rozpocząć się w dniu 7 lipca 2022 r. Technologiczny czas naprawy pojazdu marki A. (...) o nr rej. (...), zgodnie z opinią biegłego sądowego Krzysztofa Korobczuka wynosił 4 dni, czas na zamówienie części zamiennie winien wynosić 2 dni. Biorąc zatem pod uwagę 1 dodatkowy dzień organizacyjny oraz dni wolne od pracy, naprawa pojazdu, a w konsekwencji i najem pojazdu zastępczego winien zakończyć się w dniu (...) r. Zgromadzony materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że zwłoka w likwidacji szkody była skutkiem działań bądź zaniechań powoda lub poszkodowanego.

Ustalając uzasadniony koszt najmu pojazdu zastępczego w klasie wynajętego pojazdu, Sąd uwzględnił dobową stawkę czynszu najmu pojazdu zastępczego ustaloną przez powoda w kwocie 450,00 zł netto (553,50 zł brutto). Była to stawka rynkowa dla segmentu pojazdów (...), co wynikało z załączonych przez powoda cenników innych wypożyczalni oraz co potwierdziła sporządzona w niniejszej sprawie opinia biegłego sądowego. Nadto, w ocenie Sądu, istotnym jest, by stawka obowiązująca u danego usługodawcy nie była stawką nadmierną i to rażąco. Takiego zarzutu powodowi poczynić nie można. Podkreślił, że stronie pozwanej w toku postępowania dowodowego nie udało się wykazać, że złożyła poszkodowanemu realną propozycję najmu odpowiedniego auta zastępczego, z której poszkodowany miałby bez uzasadnionych przyczyn nie skorzystać. Zauważył, że powód wykazał, iż już w formularzu zgłoszenia szkody zgłosił potrzebę zorganizowania auta zastępczego, a także wielokrotnie później wskazywał pozwanej adres podstawienia pojazdu i telefon kontaktowy, na co pozwana w żaden konstruktywny sposób nie zareagowała. Zdaniem Sądu, gdyby faktycznie strona pozwana miała zamiar przedstawić poszkodowanemu ofertę pojazdu zastępczego, już następnego dnia po zgłoszeniu szkody, w treści którego zgłoszono przecież potrzebę skorzystania z pojazdu zastępczego, z poszkodowanym lub jego pełnomocnikiem winien skontaktować się podmiot współpracujący z ubezpieczycielem, który profesjonalnie zajmuje się wynajmowaniem pojazdów. Zamiast tego strona pozwana, na kolejne prośby i wezwania ze strony pełnomocnika powoda formułowane w korespondencji e-mail, przekazywała te same informacje o konieczności skontaktowania się w tej kwestii z infolinią ubezpieczyciela. W ocenie Sądu, powyższe okoliczności świadczą jednoznacznie o pozorności działań podejmowanych przez ubezpieczyciela w powyższym zakresie. Ponadto, jak wynika z decyzji o przyznaniu odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego - sama pozwana uznała za zasadną średnią stawkę rynkową, a nie wynikającą z rzekomej propozycji, tym samym w ocenie Sądu, sama pośrednio przyznała, że nie była w stanie zapewnić poszkodowanemu pojazdu zastępczego.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał za zasadne żądanie zapłaty zwrotu czynszu najmu pojazdu zastępczego za okres 34 dni przy stawce 553,50 zł brutto (450 zł netto). Sąd uwzględnił powództwo w części, uznając za ekonomicznie uzasadnione koszty najmu w łącznej kwocie 18.819 zł i biorąc pod uwagę dokonaną w toku likwidacji szkody wypłatę w kwocie 10.627,20 zł zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 8.191,80 zł, o czym Sąd orzekł w punkcie 1 wyroku.

W przedmiocie odsetek za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w związku z uprzednim wezwaniem pozwanego do zapłaty przez powoda w dniu 25 lipca 2022 r. (k. 17), uznając w konsekwencji w myśl art. 817 § 1 k.c. oraz art. 14 ust. 1 u.u.o., UFG i PBUK, że domaganie się objętej żądaniem pozwu kwoty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie tj. po upływie 30 dni od wezwania, było uzasadnione. Wobec powyższego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od dnia 25 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu jako niezasadne, o czym Sąd orzekł w punkcie 2 wyroku.

O obowiązku zwrotu kosztów procesu Sąd orzekł w punkcie 3. wyroku w oparciu o wyrażoną w art. 100 zd. 1 k.p.c. zasadę stosunkowego ich rozdzielenia. Powód wygrał sprawę w 79%, zaś pozwana w 21% (10 405, 80zł : 8.191,80 zł). Na koszty procesu po stronie powoda w łącznej wysokości 4.367 zł złożyły się następujące kwoty: 750 zł tytułem opłaty od pozwu (art. 13 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych; Dz.U. z 2020 r. poz. 755 ze zm.), 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (§ 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych; Dz. U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Po stronie pozwanej koszty procesu wyniosły łącznie 4.694,87 zł, na co złożyło się: 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (§ 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych; Dz. U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 1.032,87 zł tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłego, uiszczonej przez pozwaną i rozliczonej na poczet wynagrodzenia biegłego (k. 61, k. 88).

Wobec powyższego, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2 464 zł [(4 367 zł x 79 %) – (4 694, 87 zł x 21 %) = 3.449,93 zł – 985,93 zł = 2.464 zł] tytułem zwrotu kosztów procesu obliczonych z uwzględnieniem stosunku, w jakim każda ze stron wygrała niniejszy proces. Pozwany został zobowiązany do zapłaty tejże kwoty na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty na podstawie art. 98 § 1 ¹ i 3 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany.

Reprezentujący go pełnomocnik zaskarżył wyrok w części - w pkt 1 w zakresie kwoty 3874,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od dnia 25.08.2022 r, do dnia zapłaty.

Powyższemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 826 § 1 k.c. w zw. z art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez błędną wykładnię i uznanie, że za pozostający w normalnym związku przyczynowo - skutkowym należało uznać najem pojazdu zastępczego przez łączny okres 34 dni, z uwzględnieniem okresu oczekiwania na wypłatę odszkodowania i uznanie, że samo przesłanie przez pozwanego zatwierdzonego kosztorysu naprawy pojazdu nie było wystarczające do uznania, że w tym dniu powinna rozpocząć się naprawa pojazdu, a zatem zasadnym było wstrzymywanie rozpoczęcia naprawy pojazdu do dnia przyjęcia odpowiedzialności za szkodę oraz wypłatę odszkodowania podczas, gdy działanie polegające na wstrzymywaniu rozpoczęcia naprawy pojazdu do dnia formalnego przyjęcia odpowiedzialności przez pozwanego i wypłaty odszkodowania spowodowało powiększenie rozmiarów szkody i nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem napraw pojazdu winna się rozpocząć bez zbędnej zwłoki, gdyż to poszkodowany jest zleceniodawcą wykonania naprawy pojazdu, a nie ubezpieczyciel.

W związku z powyższym wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 1 poprzez oddalenie powództwo w zakresie kwoty 3874,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 25.08.2022 r. oraz o zmianę rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu, stosownie do wyniku postępowania apelacyjnego i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym opłaty od apelacji w wysokości 100,00 zł oraz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu w I i II instancji, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelacje pozwanego pełnomocnik powoda wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego w/g norm przepisanych.

Uznając wniesioną skargę apelacyjna za nieuzasadnioną Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Treść wywiedzionej skargi apelacyjnej usprawiedliwia stwierdzenie, że poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne były ostatecznie bezsporne miedzy stronami. Ustalenia te Sąd Okręgowy w konsekwencji przyjmuje za własne i wskazuje jako podstawę przedmiotowego rozstrzygnięcia. Z kolei, wskazując na okoliczność, że przedmiotowa sprawa toczyła się z uwzględnieniem przepisów o postępowaniu uproszczonym w rozumieniu art. 505 ^{( 1)} k.p.c., Sąd drugiej instancji wyjaśnia, że stosownie do art. 505 ^{( 13)} § 2 k.p.c., wobec nie przeprowadzenia postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku ogranicza do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku i przytoczenia przepisów prawa. Wskazując podstawę prawną wydanego wyroku Sąd Okręgowy wyjaśnia, że oddalenie wniesionych skarg apelacyjnych stanowi konsekwencję uznania, że zaskarżony wyrok znajduje swoje oparcie w powołanych przez Sąd pierwszej instancji przepisach prawa materialnego. W kolejności należy powołać, art. 19 ust. 1, art. 34 ust. 1, art. 35 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2214 ze zm.; dalej jako „u.u.o., PBUK, UFG”) oraz art. 822 § 1 i 2 k.c., na podstawie których właściciel uszkodzonego pojazdu miał prawo dochodzić wskazanych w pozwie roszczeń pod pozwanego ponoszącego odpowiedzialność gwarancyjną. Prawidłowo również Sąd pierwszej instancji przyjął, że posiadacz pojazdu mechanicznego odpowiada na zasadzie winy za szkodę powstałą w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody, co wynika z treści art. 415 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c. i w tych granicach należy określić odpowiedzialność gwaranta. Uprawnienie powoda do wytoczenia powództwa (legitymacja czynna) wynika natomiast z umowy przelewu wierzytelności zawartej zgodnie z treścią art. 509 § 1 k.c. Zakres odpowiedzialności pozwanego wyznacza natomiast art. 361 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynika a naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono, modyfikowany normą art. 805 § 1 i 2 k.c. ograniczającego obowiązek naprawienia szkody do spełnienia świadczenia pieniężnego.

W uzupełnieniu powyższych uwag, Sąd Okręgowy wyjaśnia, że w pełni podziela rozważania prawne Sądu pierwszej instancji opisujące zastosowanie w przedmiotowej sprawie norm prawa materialnego w szczególności art. 354 § 2 k.c. oraz art. 361 k.c. Przypominając, że jak wskazano na wstępie, zastosowanie powołanych przepisów uznać należało za prawidłowe należy wyjaśnić, iż zawarte w uzasadnieniu skargi apelacyjnej próby wykazania, że poszkodowany wynajmując pojazd zastępczy u powoda przez okres 34 dni naruszył obowiązek współdziałania przy likwidacji szkody nie mogą odnieść oczekiwanego przez skarżącego skutku. Odnosząc się do tego zagadnienia Sąd Okręgowy wyjaśnia, że uznaje za prawidłowe stanowisko zgodnie, z którym dopiero wypłata odszkodowania uzasadniała podjęcie czynności naprawczych. Jak wynika z ustaleń faktycznych poszkodowany nie dysponował środkami niezbędnymi do zlecenia odpłatnej naprawy w warsztacie naprawczym, zdecydował się zlecić naprawę po otrzymaniu należnego odszkodowania. Z poczynionych przez Sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych nie wynika natomiast, że naprawa pojazdu wykonywana była „bezgotówkowo” – poszkodowany dokonał cesji wierzytelności z tego tytułu na rzecz warsztatu naprawczego. Z kolei sporządzony w dniu 30 czerwca 2022 r. nie odzwierciedlał wszystkich czynności naprawczych skoro ustalone na jego podstawie odszkodowanie zostało decyzją z dnia 26 lipca 2022 r. powiększone o 1204,19 zł. Dla uzasadnienia powyższego stanowiska nie bez znaczenia pozostaje również kompleksowa ocena przebiegu postępowania likwidacyjnego. Pozwany zarzucając poszkodowanemu, że nie przystąpił do naprawy pojazdu niezwłocznie po otrzymaniu kosztorysu w żaden sposób nie usprawiedliwia dlaczego od daty zgłoszenia szkody do daty oględzin uszkodzonego pojazdu upłynęło trzynaście dni i czym była spowodowana tygodniowa zwłoka w wypłacie odszkodowania licząc od daty sporządzenia kosztorysu naprawy. Zastrzegając, że dostatecznym usprawiedliwieniem zasygnalizowanych wyżej opóźnień nie jest to, że przewidziany ustawowo czas likwidacji szkody zamyka się w okresie jednego miesiąca, Sąd Okręgowy podkreśla, że w tych okolicznościach przedłużający się okres likwidacji szkody (a co za tym idzie najmu pojazdu zastępczego) był przede wszystkim wynikiem działań ubezpieczyciela.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uznał, że apelacja na podstawie art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Koszty procesu za instancję odwoławczą objęły wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Paweł Hochman