Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Grzegorz Ślęzak
Sędziowie	SSO Paweł Hochman (spr.) SSR del. Mariusz Kubiczek
Protokolant	Paulina Neyman

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa A. U.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 2 czerwca 2015 roku, sygn. akt I C 1465/13

oddala apelację i nie obciąża powódki A. U. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. .

SSO Grzegorz Ślęzak

SSO Paweł Hochman SSR del. Mariusz Kubiczek

Sygn. akt II Ca 633/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 czerwca 2015 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa A. U. przeciwko (...)S.A. o odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę zasądził od pozwanego na rzecz powódki następujące kwoty:

a)  15 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę z ustawowymi odsetkami od dnia 1 listopada 2013 r. do dnia zapłaty

b)  905 złotych tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia z ustawowymi odsetkami od kwoty 660 złotych od dnia 01 listopada 2013 r. do dnia zapłaty i od kwoty 305 złotych od dnia 13 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty

c)  2 760 złotych tytułem odszkodowania za koszty opieki z ustawowymi odsetkami od dnia 1 listopada 2013 r. do dnia zapłaty.

Jednocześnie Sąd oddalił powództwo w pozostałej części ( co do żądania zadośćuczynienia w kwocie 4000 zł. ). Rozstrzygając o obowiązku zwrotu kosztów procesu Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2 813,20 zł. i nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. tytułem poniesionych wydatków na opinie biegłych od pozwanego kwotę 318 złotych, od powódki kwotę 69 złotych.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu 2 sierpnia 2013 r. w T.powódka wraz z małoletnim wnukiem wsiadła do autobusu (...) linii(...). Autobus ruszył. Powódka w trakcie jazdy usiłowała dojść do wolnego siedzenia. Wówczas autobus gwałtownie zahamował na skutek sytuacji drogowej. Powódka upadła, uderzając się w bark, głowę i plecy. Powódka kontynuowała podróż. Ból pleców nasilał się, więc tego samego dnia powódka została odwieziona na pogotowie. W wyniku wypadku powódka doznała urazu kręgosłupa w postaci złamania trzonu czwartego kręgu lędźwiowego m Lg.

U powódki przed wypadkiem występowały poważne zmiany zwyrodnieniowe tego odcinka kręgosłupa, w związku z tym, przy ich uwzględnieniu należało uznać że w wyniku wypadku doznała 8% uszczerbku na zdrowiu.

Przebyte urazy spowodowały u powódki cierpienia psychofizyczne nieznacznego stopnia przez okres około 3 miesięcy. Przez okres około trzech miesięcy powódka potrzebowała pomocy osób trzecich w rozmiarze około 3 godzin dziennie przez okres około 3 miesiące do zaspokajania podstaw potrzeb życiowych. Obecnie powódka pomocy takiej nie wymaga i jest zdolna do samodzielnej egzystencji. Rokowania co do poprawy stanu zdrowia są pomyślne. Przebyte obrażenia spowodowały u powódki cierpienia psychofizyczne nieznacznego stopnia przez okres 3 miesięcy.

Pomoc przy czynnościach życia codziennego świadczył powódce siostra oraz mąż.

Powódka po wypadku poniosła koszt zakupu gorsetu ortopedycznego w kwocie 350 zł. Poniosła wydatek w kwocie 80 zł na prywatną wizytę u ortopedy. Poddała się zabiegom rehabilitacyjnym, za co zapłaciła 50 zł. Poniosła wydatki na leki: 54,70 zł, 15,02 zł, 44,05 zł, 54,92 zł, 11,94 zł, 43,27 zł, 36,64 zł, 48,63 zł. Po wypadku powódka korzystała z poradni (...)oraz (...).

Wskutek wypadku powódka doznała także w obszarze psychiatrycznym krótkotrwałych zaburzeń lękowych fobicznych, które to mają obecnie łagodny i resztkowy charakter. Zaburzenia te w umiarkowanym stopniu trwały do 4 miesięcy. Leczenie psychiatryczne i wydatki z tym związane były uzasadnione. Rokowania w obszarze psychiatrycznym były pomyślne. W wyniku wypadku z punktu widzenia psychiatrii powódka nie doznała trwałego ani długotrwałego uszczerbku.

Powódka po wypadku w związku z odczuwanymi lękami poddawała się terapii psychiatrycznej w ramach prywatnego gabinetu D. G. (1). Powódka w związku z wypadkiem poniosła koszty 3 wizyt. Koszt jednej wizyty wyniósł 60 zł.

Przebyty uraz kręgosłupa nie spowodował uszczerbku na zdrowiu pod względem neurologicznym. Istniejący obecnie zespół bólowo - korzeniowy jest spowodowany istniejącymi przed wypadkiem zmianami zwyrodnieniowymi.

Sprawca wypadku był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu w pozwanym(...).

Pismem z dnia 18 .09.2013 r. powódka zgłosiła szkodę, żądając od pozwanego zadośćuczynienia w kwocie 30 000 zł, 600 zł odszkodowania za poniesione koszty leczenia, 4000 zł skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb na opiekę osób trzecich.

Pozwany, po przeprowadzonym postępowaniu likwidacyjnym, przyjął na siebie odpowiedzialność za skutki wypadku i wypłacił na rzecz powódki 1 000 zł zadośćuczynienia oraz kwotę 15,02 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu leku ketonal forte.

Sąd Rejonowy wskazał, że powyższe ustalenia Sąd poczynił w głównej mierze w oparciu o załączone do akt rachunki i faktury dotyczące poniesionych kosztów leczenia, dokumentację medyczną w tym historię choroby z poradni ortopedycznej, neurologicznej oraz prywatnego gabinetu psychiatrycznego, opinie biegłych lekarzy ortopedy, psychiatry i neurologa. Opinie te nie budziły zastrzeżeń Sądu. W uzupełniającej opinii biegły ortopeda skutecznie, zdaniem Sądu, odparł zarzuty do jego wcześniejszej opinii. Z opinii tych wynika, że gdyby nie upadek w autobusie powódka mogłaby, mimo zmian zwyrodnieniowych, funkcjonować jak dotychczas. W oparciu o opinie psychiatry Sąd poczynił przede wszystkim to ustalenie, iż poniesione wydatki leczenia psychiatrycznego po wypadku były uzasadnione. Powódka zrezygnowała z popierania wniosku o dowód z opinii innego psychiatry.

Jako prawdzie Sąd ocenił również zeznania świadków K U. oraz J. W..

Wskazując na motywy prawne rozstrzygnięcia Sąd pierwszej instancji podniósł, że pozwany, wypłacając częściowe odszkodowanie, przejął na siebie odpowiedzialność za skutki wypadku, któremu uległa powódka.

Wyjaśnił, że w przedmiotowej sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki odpowiedzialności, o której mowa w przepisie art. 436 k.c. w związku z art. 435 k.c., a odpowiedzialność sprawcy wypadku nie była kwestionowana.

Ustawową przesłanką odpowiedzialności pozwanego zakładu ubezpieczeń w niniejszej sprawie jest przepis art. 822 k.c. stanowiący, że zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której zostaje zawarta umowa ubezpieczenia.

Art. 444 k.c. stanowi, iż w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty oraz, że jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Zgodnie z treścią art. 445 § k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Podstawą żądania zadośćuczynienia mogą być cierpienia fizyczne i psychiczne występujące łącznie lub oddzielnie. W celu określenia wysokości zadośćuczynienia Sąd wziął pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na doznanych przez powódkę krzywd, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych, trwałość skutków czynu niedozwolonego wiek poszkodowanej i jej stan zdrowia.

Z analizy materiału dowodowego wynika, iż powódka niewątpliwie doznała - w związku ze zdarzeniem - cierpień zarówno fizycznych jak i psychicznych. Na skutek upadku w autobusie doznała poważnego urazu, a mianowicie urazu kręgosłupa w postaci złamania trzonu czwartego kręgu lędźwiowego. Powyższe, przy uwzględnieniu istniejących wcześniej zmian zwyrodnieniowych skutkowało 8 % - owym uszczerbkiem na zdrowiu powódki. Wypadek miał też konsekwencje dla kondycji psychicznej powódki. Powódka po wypadku doznała zaburzeń lękowych .korzystała z pomocy i leczenia psychiatrycznego. Wprawdzie biegły psychiatra określił je mianem krótkotrwałych, to zarazem przyznał, iż trwały one przez około 4 miesiące a związane z nimi leczenie psychiatryczne uznał za jak najbardziej uzasadnione.

Sąd pierwszej instancji wskazał również, że zadośćuczynienie określone w art. 445 k.c. ma przede wszystkim charakteru kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Zasądzona kwota, wraz z kwotą dotychczas wypłaconą 1000 zł, w ocenie Sądu, z powyższych względów nie może być uznana za źródło nieuzasadnionego wzbogacenia powódki. Sąd wziął pod uwagę i to, iż zdrowie i życie człowieka jest dobrem, którego wartości przecenić nie sposób, zatem faktu jego utraty nie może w pełni zrekompensować żadna kwota, tym bardziej nie zrekompensuje cierpienia kwota niska. W ocenie Sądu biorąc pod uwagę wszystkie powyższe kryteria, adekwatna dla doznanej przez powódkę szkody stanowić powinna kwota zadośćuczynienia 16 000 zł. Uwzględniając wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego 1000 zł, należało zasądzić na rzecz powódki dodatkowo kwotę 15 000 zł.

Sąd oddalił powództwo w zakresie żądania wyższej kwoty zadośćuczynienia, uznając je za wygórowane.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia o odsetkach stanowiły art. 481 § 1 i 2 k.c. Odsetki od powyższej kwoty zostały zasądzone, zgodnie z żądaniem, to jest od upływu 30 dniowego terminu do naprawienie szkody zgłoszonej w piśmie z dnia 18.09.2013 r., w którym powódka wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 30 000 zł zadośćuczynienia, 600 zł odszkodowania za poniesione koszty leczenia oraz 4 000 zł kosztów opieki osób trzecich. Pozwany przed skierowaniem sprawy do Sądu wypłacił powódce 1 000 zł oraz 15,02 zł kosztów leczenia.

Sąd uwzględnił powództwo w zakresie żądania odszkodowania za poniesione koszty leczenia. W ramach powyższego roszczenia powódka zażądała zwrotu poniesionych wydatków na zakup gorsetu ortopedycznego za kwotę 350 zł, leków (łączny koszt zakupu leków na które przedłożono rachunki - 297,15 zł), zwrotu kosztów 3 wizyt u psychiatry w kwotach po 60 zł, wizytę u neurologa - 80 zł, zwrotu za zabiegi rehabilitacyjne - 50 zł.

W ocenie Sądu powyższej wydatki pozostają, w związku przyczynowym ze zdarzeniem. Konieczność zakupu lekarstw, na które załączono do pozwu faktury i rachunki wynika z opinii biegłego ortopedy, albo z zapisów w dokumentacji medycznej leczenia psychiatrycznego oraz ortopedycznego. Konieczność poddania się powyższemu leczeniu i poniesienia powyższych wydatków została potwierdzona opiniami biegłego psychiatry i ortopedy.

Okoliczność, iż prywatne wizyty u psychiatry miały miejsce została potwierdzona kopią zapisów w historii choroby z prywatnego gabinetu dr D. G.. Poniesienie kosztu prywatnej wizyty u neurologa zostało potwierdzone rachunkiem, podobnie jak wydatek na rehabilitację. Suma powyższych wydatków (bez uwzględnienia wydatku w kwocie 15,02 zł na ketonal forte zwróconego w postępowaniu likwidacyjnym ) przewyższa żądanie, zatem powództwo należało uwzględnić w całości.

Sąd uwzględnił powództwo w całości także w zakresie żądania odszkodowania za zwiększone potrzeby na opiekę osób trzecich.

Sąd ustalił, iż powódka po wypadku nie mogła samodzielnie funkcjonować i wymagała pomocy osób trzecich. W oparciu o opinię biegłego ortopedy Sąd ustalił, iż powódka potrzebowała pomocy w wymiarze 3 godzin dziennie przez 3 miesiące po wypadku. Należało zaakceptować wyliczenia powódki w których stawka za godzinę opieki została przyjęta na kwotę 10 zł, albowiem z przedłożonego do akt zaświadczenia z MOPS wynika, iż stawki za usługi opiekuńcze już w 2011 r. wynosiły blisko 15 zł.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c. Sąd przyjął, iż powódka wygrała sprawę w 82 % i w takim stopniu pozwany winien ponieść koszty postępowania. W oparciu o złożone zestawienie Sąd ustalił, iż powódka poniosła koszty procesu w kwocie 3 961,20 zł. Pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego to jest wynagrodzenia pełnomocnika i opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 2 417 zł. Łącznie koszty wyniosły zatem 6 378,20 zł. Zatem powódce należy się od pozwanego zwrot w kwocie 2 813,20 zł. Wydatki na opinie biegłych w niniejszej sprawie wyniosły 1436,65 zł. Powódka poniosła zaliczki w kwocie 850 zł, zaś pozwany 200 zł.

Opłatę stosunkową od ostatecznie dochodzonej kwoty Sąd ustalił na 3 291 zł i na zasadzie art. 113 ust. l i 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążył nią każdą ze stron proporcjonalnie do stopnia w jakim uległy w procesie.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka zaskarżając go w części, tj. w punkcie l a) orzeczenia w zakresie oddalającym powództwo co do kwoty 4.000,00 zł oraz punkcie 3 orzeczenia dotyczącym rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Apelujący zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, mającego istotny wpływ na treść wyroku, w postaci art. 445 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie skutkujące zasądzeniem nieodpowiedniej (rażąco niskiej) sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę,

2.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 100 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu co miało istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia bowiem doprowadziło do zaniżenia zwrotu poniesionych przez powódkę kosztów postępowania.

Biorąc pod uwagę powyższe apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 19.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 listopada 2013r. do dnia zapłaty, oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego za pierwszą instancję zgodnie zestawieniem kosztów złożonym w toku procesu tj. 3.961,20 zł. i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowaniu apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona.

Na wstępie należy zaznaczyć, że wniesiona skarga apelacyjna nie zawiera zarzutów odnoszących się do ustaleń jakie poczynił Sąd pierwszej instancji. Sąd Okręgowy nie znajduje również podstaw aby z urzędu dokonywać weryfikacji tych ustaleń i w konsekwencji przyjmuje je za własne.

Odnosząc się z kolei do zarzutu naruszenia prawa materialnego stwierdzić należy, że ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej wykładni przepisu art. 445 § k.c.

Zasądzona na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia kwota 15 000,- zł. (z uwzględnieniem kwoty przyznanej z tego tytułu w toku postępowania likwidacyjnego ) nie jest w ocenie Sądu Okręgowego zaniżona.

Wskazana wyżej kwota, wbrew stanowisku skarżącego uwzględnia kompensacyjny charakter zadośćuczynienia. W świetle ustaleń poczynionych przez Sąd pierwszej instancji uszkodzenie ciała powódki nie spowodowało u niej daleko idących i nieodwracalnych skutków. Powyższe wynika wprost z sporządzonych na potrzeby niniejszej sprawy opinii biegłych i nie zostało przez stronę powodową skutecznie podważone. Twierdzenia pełnomocnika powódki zawarte w uzasadnieniu skargi apelacyjnej odnoszące się do ustaleń wynikających z opinii biegłego ortopedy zawierają w ocenie Sądu Okręgowego jedynie wybrane argumenty, powołane w sposób wybiórczy. Wskazaną argumentację uznać więc należy jedynie za przejaw nieuzasadnionej polemiki z prawidłowym stanowiskiem Sądu Rejonowego. Trudno w szczególności uznać, że proces leczenia odniesionego urazu był dla powódki uciążliwy skoro trwał tylko trzy miesiące. Okoliczność, że w początkowej fazie leczenia nie dokonano u powódki prawidłowego rozpoznania nie może natomiast wpływać na podwyższenie wysokości należnego jej zadośćuczynienia; okoliczność ta obciąża bowiem jednostki służby zdrowia i jako nie pozostająca w związku przyczynowym z wypadkiem nie może rodzić większej odpowiedzialności po stronie pozwanego.

Na uwzględnienie nie zasługują również argumenty jakoby stan zdrowia powódki przed wypadkiem ( występujące u niej choroby samoistne ) uzasadniał przyznanie jej wyższego zadośćuczynienia. W tym zakresie twierdzenia jakoby osoba chora, której przydarzył się wypadek znacznie bardziej dotkliwie odczuwa jego skutki zarówno w sferze psychicznej jak i fizycznej uznać należy za dowolne i nie wynikające z zgromadzonego materiału dowodowego.

Ocena cierpień powódki dokonana przez Sąd Rejonowy uwzględnia również okoliczność, że następstwem wypadku, było okresowe pogorszenie kondycji psychicznej powódki. Skoro nie wiązało się to z uszczerbkiem na zdrowiu powódki i ustąpiło już po czterech miesiącach nie sposób uznać jak sugeruje autor skargi apelacyjnej, że również z omawianego powodu zadośćuczynienie winno być zasądzone w kwocie wyższej niż wskazana w zaskarżonym wyroku.

W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, za nieuzasadnione żądanie podwyższenia zasądzonego zadośćuczynienia o kwotę 4000,- zł.

W ocenie Sądu Okręgowego wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji nie naruszył również przepisu art. 100 k.p.c. dokonując stosunkowego rozliczenia kosztów procesu. Formułując w tym zakresie zarzut apelacyjny pełnomocnik powódki nie wskazał żadnych argumentów przemawiających za zasadnością zastosowania innej niż przyjęto w zaskarżonym wyroku metody rozliczenia kosztów procesu.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisu art. 102 k.p.c. Dalsze obciążanie powódki kosztami procesu, w zakresie przekraczającym koszty jakie winna ponieść w związku z postępowaniem przed Sądem pierwszej instancji Sąd uznał za nieuzasadnione i naruszające zasady słuszności.

Mając powyższe na uwadze Sąd na postawie przepisu art. 385 k.p.c. orzekł o oddaleniu apelacji.