Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 listopada 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSA w SO Grzegorz Ślęzak
Sędziowie	SSO Dariusz Mizera SSR del. Bartłomiej Biegański (spr.)
Protokolant	stażysta Iwona Jasińska

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa J. K.

przeciwko (...) w W.

o zapłatę z umowy ubezpieczenia

na skutek apelacji pozwanego(...) w W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 31 maja 2017 roku, sygn. akt I C 643/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach:

a/ pierwszym w ten sposób, że zasądzoną tam kwotę 5.697,22 złotych obniża do kwoty 708,22 (siedemset osiem 22/100) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 19 września 2015 roku do dnia zapłaty i oddala powództwo w pozostałym zakresie;

b/ drugim w ten sposób, że zasądza od powoda J. K. na rzecz pozwanego (...) w W. kwotę 859,00 (osiemset pięćdziesiąt dziewięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania;

c/ trzecim w ten sposób, że nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. kwotę 189,12 (sto osiemdziesiąt dziewięć 12/100) złotych tytułem nieuiszczonych wydatków obciążających pozwanego oraz nakazuje ściągnąć od powoda J. K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. kwotę 1.386,88 (jeden tysiąc trzysta osiemdziesiąt sześć 88/100) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych obciążających powoda;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od powoda J. K. na rzecz pozwanego (...)w W. kwotę 934,00 (dziewięćset trzydzieści cztery) złote tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSO Dariusz Mizera SSR del. Bartłomiej Biegański

Sygn. akt II Ca 629/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 maja 2017 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim zasądził od pozwanego (...) w W. na rzecz powoda J. K. kwotę 5.697,22 złotych z odsetkami ustawowymi od kwoty 5.000,00 złotych liczonymi od dnia 19 września 2015 roku do dnia zapłaty i od kwoty 697,22 złotych liczonymi od dnia 17 maja 2017 roku do dnia zapłaty. Także zasądził od pozwanego na rzecz powoda 2.967,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu i nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim kwoty: 35,00 złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od rozszerzonej części powództwa oraz 541,24 złotych tytułem kosztów procesu tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

Sąd Rejonowy ustalił, że strony zawarły umowę obowiązkowego dotowanego ubezpieczenia upraw rolnych – rzepaku ozimego na okres od 23 września 2014 roku do 22 września 2015 roku, które między innymi obejmowało skutki wyrządzone przez grad. Sąd pierwszej instancji poczynił także ustalenia dotyczące łącznej sumy ubezpieczenia, a także innych warunków umowy łączącej strony. Również Sąd Rejonowy ustalił jaka była wydajność na polu uprawnym powoda – to jest 45q/ha, a także jakie były wykonywane na nim zabiegi agrotechniczne. Sąd meriti wskazał, że w dniu 24 lipca 2015 roku miało miejsce gradobicie, podczas którego uszkodzeniu uległ rzepak na obszarze 24 ha, która to szkoda została zgłoszona pozwanemu. Także sąd pierwszej instancji poczynił ustalenia dotyczące wypłaconego odszkodowania oraz przesądowych działań powoda mających na celu wypłatę dalszego świadczenia. Sąd w postępowaniu pierwszo instancyjnym także przeprowadził dowód z opinii biegłego do spraw szacowania szkód w uprawach rolniczych, z którego wynikało, że poziom planowania rzepaku to 3,5 t/ha wydajności netto po zbiorze, a uprawa była porażona patogenem grzybowym, co miało ujemny dziesięcio procentowy wpływ na zbiór. Także ustalono na podstawie tego dowodu, że możliwe jest uzyskanie zbioru na poziomie 4,5 tony z ha i określono wartości szkód na poziomie upraw 3,5 tony i 4,5 tony z hektara.

Za podstawę odpowiedzialności pozwanego Sąd Rejonowy przyjął art. 805 § 1 K.c. oraz przepisy ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich z 7 lipca 2005 roku. Sąd meriti uznał, że zasada odpowiedzialności pozwanej nie była sporna, takowa była natomiast wysokość należnego odszkodowania. Sąd uwzględnił wariant dotyczący poziomu wydajności upraw 4,5 tony z hektara i wskazał, że zasądzone świadczenie to różnica pomiędzy rzeczywistą szkodą, a wypłaconym odszkodowaniem. O kosztach postępowania sąd pierwszej instancji orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 K.p.c., a także podał motywy rozstrzygnięcia z punktu trzeciego orzeczenia.

To orzeczenie zaskarżył w drodze apelacji pełnomocnik pozwanej spółki. Zarzucił naruszenia art. 805 K.c. w związku z § 20 ust. 4 pkt 3b oraz § 4 ust. 3 i § 20 ust. 10 ogólnych warunków ubezpieczenia upraw rolnych ustalonych uchwałą zarządu pozwanego przez błędną interpretację umowy łączącej strony i przyjęcie ceny rzepaku na poziomie przekraczającym 1.300,00 złotych za tonę, gdy ta została określona umownie i pominięcie dziesięcio procentowego udziału własnego. Także skarżący sformułował zarzut dotyczący naruszenia art. 233 § 1 K.p.c. w związku z art. 245 K.p.c. oraz art. 278 K.p.c. przez pominiecie wyżej powołanych zapisów umowy oraz przyjęcie wydajności uprawy na poziomie 4,5 tony z każdego hektara.

Pełnomocnik skarżącej pozwanej wniósł o zmianę wyroku i oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pełnomocnika pozwanej spółki okazała się trafna o tyle, że powodowała konieczność zmiany zaskarżonego orzeczenia, choć nie w stopniu i w sposób postulowany przez jej autora.

Rację ma bowiem apelujący, że Sąd pierwszej instancji pominął w zupełności ustalenia faktyczne dotyczące szczegółowych rozstrzygnięć umowy łączącej strony w zakresie udziału własnego ubezpieczającego (powoda) w wysokości 10%. W tym zakresie należy podkreślić, że na karcie 8 - 9 akt zgromadzono polisę ubezpieczeniową, która została podpisana przez powoda, a w niej w przedostatnim akapicie wprost wskazane jest, iż do niej zastosowanie mają ogólne warunki obowiązkowego dotowanego ubezpieczenia upraw rolnych. Z tych ogólnych warunków znów wynika, że rzeczywiście wypłatę odszkodowania pomniejsza się o udział własny ubezpieczającego wynoszący 10%.

Nie miał racji apelujący w zakresie ustaleń faktycznych dotyczących poziomu wydajności uprawy. Wynika to prawidłowej oceny dowodu w postaci opinii biegłego do spraw szacowania szkód rolnych. Przecież biegły ten hipotetycznie założył, że z przedmiotowej uprawy jest możliwe osiągnięcie wydajności na poziomie 4,5 tony z hektara, a także w opinii wskazał na poziom 3,5 tony z hektara zaznaczając, że dotyczy on upraw widocznych na zdjęciu. Dalej biegły podaje w opinii informacje dotyczące patogenu grzybowego, ale sąd przesłuchał świadków J. B., H. B. oraz J. W., z zeznań których wynikało, że odpowiednie zabiegi agrotechniczne były wykonywane, co wskazuje, że plon na poziomie 4,5 tony z hektara był osiągany przez powoda, bowiem biegły uzależniał jego uzyskanie od wysokiego stanu fitosanitarnego uprawy.

Wskazać jednak należy, że to od umowy stron, a nie cen rynkowych zależała wartość tony rzepaku, wedle której należało obliczać należne powodowi odszkodowanie. W tym zakresie należy odesłać do lektury wniosku o zawarcie umowy, który złożył powód, a kopia którego znajduje się na kartach 10 – 11 akt. Tam wprost jest wskazana cena 130 złotych z kwintala, co daje 1.300 złotych za 1 tonę. To rozstrzygnięcie umowne w ocenie Sądu Okręgowego było dopuszczalne, mieściło się w granicach określonych treścią art. 353 ¹ K.c. i nie nosiło cech abuzywności, na co zresztą strona powodowa się nie powoływała. Tym samym zarzut sformułowany przez pełnomocnika pozwanej spółki, który dotyczył naruszenia art. 233 § 1 K.p.c. w związku z art. 245 K.p.c. oraz art. 278 K.p.c. okazał się częściowo zasadny i powodujący konieczność zmiany zaskarżonego orzeczenia.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe i nie kwestionowaną przez żadną ze stron zredukowaną powierzchnie upraw do 14 % należało celem zmiany zaskarżonego orzeczenia w punkcie pierwszym dokonać poniższych działań arytmetycznych: 3,364 ha x 4,5 tony z 1 ha x 1.300,00 złotych daje 19,656 złotych odszkodowania, co należy pomniejszyć o 10 % udziału własnego (co daje 17.691,00 złotych) i tak uzyskaną różnicę jeszcze pomniejszyć o kwotę dotychczas wypłaconego odszkodowania, czyli 16.982,78 złotych, z czego uzyskano wynik 708,22 złotych. Z tych powodów zasądzoną kwotę 5.697,22 złotych obniżono do 708,22 złotych z należnymi odsetkami, których początkowego terminu żadna ze stron nie kwestionowała, a w pozostałym zakresie powództwo jako wygórowane oddalono. Rozstrzygnięcie z podpunktu b) punktu pierwszego wyroku wynikało z powyżej omówionego orzeczenia reformatoryjnego. O kosztach postępowania przed Sądem pierwszej instancji orzeczono na zasadzie odpowiedzialności za wynik postępowania. Powód proces wygrał w 12%, a pozwany w 88%. Koszty powoda składały się z opłaty 250,00 złotych, zaliczki na poczet wynagrodzenia dla biegłego w kwocie 300,00 złotych oraz koszt profesjonalnej reprezentacji procesowej – 1.217,00 złotych – razem 1.767,00 złotych. Pozwany natomiast poniósł koszty w kwocie 2.984,00 złotych. Po rozliczeniu tych kosztów względem wyniku procesu okazało się, że za pierwszą instancję powód powinien zwrócić koszty procesu pozwanemu w kwocie 859,00 złotych. Także należało zmienić orzeczenie w części dotyczącej należności Skarbu Państwa z tytułu tymczasowo poniesionych kosztów postępowania. Ponownie posiłkując się zasadą odpowiedzialności stron za wynik procesu oraz biorąc pod uwagę koszty tymczasowo poniesione przez Skarb Państwa należało orzec jak w punkcie 1c) wyroku. Apelację w pozostałym zakresie jako bezzasadną oddalono.

O kosztach postępowania odwoławczego sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 K.p.c. w związku z art. 391 K.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 1 w związku z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie.