Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 26 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Paweł Hochman
Sędziowie:	SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSR del. Piotr Fal (spr.)
Protokolant:	stażysta Iwona Jasińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 marca 2018 roku

sprawy z wniosku A. A. (1)

z udziałem E. A.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestniczki

od postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 20 kwietnia 2017 roku, sygn. akt I Ns 1000/16

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie;

3.  przyznać na rzecz radcy prawnego M. Ż. prowadzącego kancelarię w P. kwotę 2215 zł. ( dwa tysiące dwieście piętnaście złotych ) brutto, tytułem wynagrodzenia w związku z nieopłaconą pomocą prawną udzieloną uczestniczce postępowania E. A. z urzędu w postępowaniu odwoławczym, którą wypłacić od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSR del. Piotr Fal (spr.)

Sygn. akt II Ca 610/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2017 r. Sąd Rejonowy
w P. oddalił wnioski stron o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym oraz dokonał podziału majątku wspólnego A. A. (1) i E. A. w ten sposób, że wchodzącą w skład tego majątku zabudowaną nieruchomość położoną w S. oznaczoną numerem działki (...) o powierzchni (...) ha dla której w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Tryb. urządzona jest księga wieczysta nr (...) postanowił przyznać na wyłączną własność uczestniczce E. A., zasądzając od niej na rzecz wnioskodawcy A. A. (1) kwotę 64.321 złotych tytułem spłaty płatną w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia. Postanowieniem z dnia 17 maja 2017 r. Sąd Rejonowy
w P. uzupełnił wydane w sprawie w dniu 20 kwietnia 2017 r. postanowienie w punkcie czwartym poprzez orzeczenie ustawowych odsetek za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności spłaty.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

Wyrokiem z dnia 20.04.2010 r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb.
w sprawie sygn. akt I C 314/10 rozwiązał przez rozwód związek małżeński A. A. (1) i E. A. zawarty w dniu 14.08.2004 r. Wyrok uprawomocnił się z dniem 12.05.2010 r. Ze związku strony postępowania posiadają córkę N. A. mającą obecnie 12 lat i mieszkającą z matką.

W trakcie trwania małżeństwa, dnia 7.02.2006 r. A. i E. małżonkowie A. zakupili nieruchomość położoną w (...) oznaczoną ewidencyjnie nr działki (...) o powierzchni (...) ha. Na działce znajdował się dom mieszkalny, murowany pięcioizbowy, stodoła murowana, garaż murowany i murowany budynek gospodarczy. Nieruchomość ma założoną w Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. księgę wieczystą Nr (...).

Strony postępowania zapłaciły za własność nieruchomości kwotę 45.000 złotych. Cenę pokryły z kredytu hipotecznego zaciągniętego w(...) w K. na kwotę 60.000 złotych. Kredyt został zaciągnięty wspólnie przez A. A. (1), E. A. oraz rodziców E. D. i W. małżonków N..

Obecnie kredyt został spłacony, w znacznej części przez A. A. (1) po rozwiązaniu związku małżeńskiego.

A. A. (1) w odrębnych postępowaniach sądowych o zapłatę dochodził od E. A. i jej rodziców zwrotu części spłaconego kredytu, uzyskał stosowne tytuły wykonawcze, wszczął przeciwko E. A. postępowanie egzekucyjne. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym
w P. A. R. zawiadomiła wierzyciela o zajęciu ułamkowej części nieruchomości położonej w (...), to jest 1/2 niewydzielonej części dłużniczki E. A..

Nieruchomość wg aktualnych cen rynkowych i stanu na dzień 12.05.2010 r. ma wartość 128.641 złotych.

Strony postępowania zamieszkały na zakupionej nieruchomości. Zgromadziły szereg ruchomości w postaci urządzenia domu. A. A. (1) ruchomości te darował uczestniczce i nie domagał się z tego tytułu żadnej spłaty.

Na przedmiotowej nieruchomości obecnie zamieszkuje uczestniczka
z córką z małżeństwa, partnerem, córką ze związku z partnerem oraz rodzice wnioskodawczyni. Wnioskodawca natomiast mieszka w G..

Na dzieci uczestniczka otrzymuje alimenty w łącznej kwocie 700 złotych.

A. A. (1) rozpoczął pracę w wieku 18 lat jako (...).
W okresie od 1.08.2007 r. do 25.01.2008 r. pracował w pełnym wymiarze czasu na budowie eksportowej w (...). Od dnia 7.05.2008 r. do dnia 30.10.2009 r. pracował jako zbrojarz w (...) Spółce z o.o. w W.. W okresie od 3.11.2009 r. do 27.03.2010 r. pracował jako zbrojarz na kontrakcie
w (...), była zatrudniony w (...) w W. od 3.11.2009 r. do 27.03.2010 r. Obecnie też pracuje.

E. A. w trakcie trwania małżeństwa nie była nigdzie zatrudniona (czasem dorabiała sobie jako szwaczka pracując „na czarno”), zajmowała się opieką nad dzieckiem. Tak strony się umówiły.

Obecnie E. A. pracuje w sklepie, jest na stażu. Wcześniej pracowała w szpitalu w P. jako opiekunka osób starszych.

W czasie trwania małżeństwa i obecnie E. A. wspomagają finansowo rodzice. Do domu kupili jej lodówkę i telewizor. Babcia kupiła jej pralkę.

W dniu 18.03.2009 r. A. A. (1) kupił samochód osobowy marki V. (...) nr rej. (...). Samochód ten został następnie sprzedany partnerowi E. A. w kwietniu 2010 r.

W trakcie trwania małżeństwa A. A. (1) zakupił także laptopa T., który następnie został sprzedany za niewielką kwotę partnerowi E. A. jeszcze przed uprawomocnieniem się orzeczenia rozwodowego.
W dacie sprzedaży laptop był uszkodzony.

Narożnik kuchenny strony kupiły w trakcie trwania małżeństwa, ale później darowały go rodzinie, po tym, jak zakupiły do kuchni kredens.

Sąd Rejonowy zważył, że zgodnie z art. 46 krio do podziału majątku, który był objęty wspólnością ustawową, stosuje się odpowiednio przepisy
o dziale spadku. Z kolei dotyczący działu spadku art. 1035 kc przewiduje odpowiednie stosowanie przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych, czyli art. 210 i nast. kc. Do postępowania o podział majątku wspólnego według art. 567 § 3 kpc, o ile co innego nie wynika z przepisów § 2 i 3 tegoż artykułu, stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku, tj. art. 680-689 kpc, które
w art. 688 kpc zawierają odesłanie, w kwestiach w nich nie uregulowanych, do odpowiedniego stosowania przepisów o postępowaniu w sprawach o zniesienie współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3 kpc.

Zgodnie z treścią art. 43 § 1 krio oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Po ustaniu wspólności każdy z byłych małżonków może żądać podziału tego majątku. Przepisy prawa cywilnego materialnego przewidują trzy sposoby wyjścia ze współwłasności, z których najbardziej preferowanym przez ustawodawcę jest podział fizyczny rzeczy (art. 46 krio
w zw. z art. 1035 kc i art. 211 kc). Jeżeli natomiast rzecz nie daje się podzielić, gdyż byłoby to sprzeczne z przepisami ustawy lub społeczno-gospodarczym jej przeznaczeniem albo pociągałoby za sobą istotną jej zmianę lub znaczne zmniejszenie wartości, wówczas może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty drugiego albo sprzedana (art. 46 krio w zw. z art. 1035 kc w zw. z art. 212 § 2 kc). Konkretny sposób zniesienia współwłasności rzeczy w dużej mierze zależy od woli współmałżonków, albowiem zgodny wniosek co do sposobu podziału wiąże sąd, chyba że sprzeciwia się on prawu, zasadom współżycia społecznego lub narusza
w sposób rażący interes jednej ze stron (art. 567 § 3 kpc w zw. z art. 688 kpc
w zw. z art. 622 § 1 i 2 kpc).

W niniejszej sprawie strony kwestionowały zasadę równych udziałów
w majątku wspólnym oraz nie były zgodne co składu majątku wspólnego podlegającego podziałowi.

Sąd oddalił tak wniosek wnioskodawcy, jak i uczestniczki o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, albowiem zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, aby wnioskodawca i uczestniczka w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniali się do powstania majątku dorobkowego stosownie do swoich sił i możliwości (art. 43 § 3 krio). Wnioskodawca w czasie trwania małżeństwa zajmował się utrzymaniem rodziny (podejmował różne prace zarobkowe), a uczestniczka zajmowała się dzieckiem
i domem. Taki podział czynności strony same ustaliły.

Odnośnie składu majątku wspólnego Sąd uznał, iż jedynym składnikiem majątkowym podlegającym podziałowi jest zabudowania nieruchomość położona w (...) oznaczona ewidencyjnie nr działki (...)
o powierzchni (...) ha objęta księgę wieczystą Nr (...). Strony zakupiły ją w czasie trwania małżeństwa. Jak wynika z ostatecznie niekwestionowanej opinii biegłego rzeczoznawcy A. K., nieruchomość ta ma wartość wg aktualnych cen rynkowych i stanu na dzień 12.05.2010 r. 128.641 złotych.

Pozostałe składniki wskazane w piśmie wnioskodawcy z dnia 14.03.2017 r. telewizor i pralka stanowią majątek osobisty uczestniczki, albowiem jak wynika z ustalonego stanu faktycznego telewizor był jej darowizną od matki,
a pralka od babci. Zgodnie z treścią art. 33 pkt 2 krio do majątku osobistego stron należą przedmioty majątkowe nabyte przez darowiznę, chyba że darczyńca inaczej postanowił. Wnioskodawca w sprawie nie udowodnił, iż pralka
i telewizor zostały nabyte do majątku wspólnego. Odnośnie narożnika kuchennego wskazanego przez wnioskodawcę w piśmie z dnia 14.03.2017 r. – sam uczestnik w swoich zeznaniach przyznał, iż narożnik ten strony będąc jeszcze w związku małżeńskim podarowały innej osobie, a same zakupiły w to miejsce kredens. Co do innych ruchomości wskazanych w piśmie wnioskodawcy z dnia 14.03.2017r., tj. segmentu, kanapy wypoczynkowej, szafki pod telewizor, segmentu kuchennego i ławy do pokoju, to na chwilę podziału składniki te nie stanowiły już majątku wspólnego, albowiem wnioskodawca, jak wynika z jego wyjaśnień na rozprawie w dniu 15.09.2016r. darował je uczestniczce bez domagania się jakichkolwiek spłat z tego tytułu (uczestniczka potwierdziła to zresztą w swoim piśmie z dnia 16.01.2017 r.
W postanowieniu o podziale majątku wspólnego Sąd nie uwzględnia składników majątku, które na datę wydania orzeczenia w skład tego majątku już nie wchodzą (tak też np. E. Skowrońska- Bocian w: Rozliczenia majątkowe małżonków w stosunkach wzajemnych i wobec osób trzecich, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis W-wa 2002 k. 192). Podobnie odnośnie ruchomości zgłoszonych dodatkowo przez uczestniczkę w piśmie z dnia 16.01.2017 r. – samochód osobowy marki V. (...) oraz laptop T. nabyte w trakcie trwania małżeństwa za zgodną wolą stron zostały zbyte przed ustaniem wspólności majątkowej (co nawet sama uczestniczka potwierdziła na rozprawie w dniu 13.04.2017 r.)

Sąd przyznał nieruchomość uczestniczce zgodnie z wolą obu stron postępowania – strony ostatecznie o to wnosiły. Sąd uznał, iż oprócz woli stron przemawia za tym okoliczność, iż uczestniczka zamieszkuje na tej nieruchomości z dwojgiem małoletnich dzieci, partnerem oraz rodzicami. Wnioskodawca opuścił nieruchomość co najmniej w 2010r. i prowadzi swoje życie w zupełnie nowym miejscu.

Sąd zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy spłatę w wysokości odpowiadającej połowie wartości nieruchomość, tj. kwocie 64.321 złotych. Ponieważ uczestniczka utrzymuje się z bardzo skromnych dochodów oraz już jest obciążona długiem względem wnioskodawcy (toczy się przeciwko niej postępowanie egzekucyjne celem uzyskania przez wnioskodawcę zwrotu części spłaconego kredytu), Sąd odroczył płatność spłaty na trzy miesiące od uprawomocnienia się orzeczenia. W ocenie Sądu uczestniczka w tym terminie jest w stanie uzyskać kredyt zabezpieczony hipotecznie na spłatę, a poza tym należy uznać, iż co najmniej od 7 lat powinna być przygotowana na rozliczenia finansowe z byłym mężem odnośnie majątku wspólnego, skoro rozwód miał miejsce 20.04.2010 r. W ostateczności uczestniczka może sprzedać nieruchomość i za uzyskane z tego tytułu fundusze zapewnić sobie i dzieciom inne dogodne lokum oraz spłacić wnioskodawcę.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 kpc zgodnie z zasadą, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

W postępowaniach działowych sam fakt zgłoszenia przez uczestników odmiennych wniosków co do sposobu tego zniesienia nie powoduje powstania sprzeczności interesów, gdyż na gruncie art. 520 §2 kpc omawiana przesłanka nie jest związana ze stanowiskiem zajętym przez zainteresowanych w sprawie (tak też SN np. w postanowieniu z dnia 3.02.2012r. I CZ 133/11).

O nieuiszczonych w sprawie kosztach sądowych (kwocie 2.895,54 złotych łącznie tytułem wynagrodzenia biegłej rzeczoznawcy za sporządzenie opinii pisemnej i pisemnej uzupełniającej) Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 520 § 1 kpc mając na uwadze okoliczność, iż wnioskodawca uiścił już
w sprawie opłatę od wniosku w kwocie 1.000 złotych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik z urzędu uczestniczki, który zaskarżył postanowienie w części oddalającej wniosek uczestniczki o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym tj. 75 % na rzecz Uczestniczki a na rzecz Wnioskodawcy 25 %, w części zasądzającej od Uczestniczki na rzecz Wnioskodawcy kwotę 64.321 zł tytułem spłaty płatnej
w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia oraz
w części, w której Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa od uczestniczki kwotę 1.947,77 zł tytułem zwrotu wydatków tymczasowo pokrytych z zasobów Skarbu Państwa.

Skarżąca powyższemu postanowieniu zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść postanowienia, a polegający na nieuwzględnieniu znacznej pomocy finansowej udzielonej przez rodziców Uczestniczki postępowania na jej rzecz w trakcie trwania małżeństwa Stron.

W oparciu o powyższe podstawy apelacyjne skarżąca wniosła o:

- zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustalenie nierównych udziałów
w majątku wspólnym tj. 75 % na rzecz Uczestniczki, a na rzecz Wnioskodawcy 25 %,

- zasądzenie od Uczestniczki na rzecz Wnioskodawcy kwotę 32.120,50 zł tytułem spłaty płatnej w terminie 2 lat od uprawomocnienia się orzeczenia,

- zasadzenie od Wnioskodawcy na rzecz Uczestniczki kosztów postępowania
za II instancję, w tym kosztów zastępstwa prawnego wg norm przepisanych oraz o ponowne rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za I instancję.

Nadto skarżąca wniosła o:

- zwolnienie Uczestniczki od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, albowiem nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny,

- przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawne udzielonej z urzędu
w postępowaniu II-instancyjnym, oświadczając, że opłaty nie zostały zapłacone w całości ani w części.

W uzasadnieniu skarżąca wskazała, że w sprawie zachodzą ważne powody do zastosowania wyjątkowej normy art. 43 §2 i 3 k.r.o. i ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym na korzyść E. A., albowiem bez starań Uczestniczki i wsparciu jej rodziców Strony nie weszłyby w posiadanie zabudowanej nieruchomości położonej w (...); ponadto wskazała, że należy uwzględnić rzeczywiste wsparcie finansowe udzielone Uczestniczce przez jej rodziców w trakcie trwania małżeństwa.

Skarżąca wskazała, że wprawdzie pozwany dokonał spłaty części kredytu już po rozwiązaniu związku małżeńskiego, jednak w trakcie małżeństwa spłaty części rat kredytu dokonywali na rzecz córki rodzice Uczestniczki. Obecnie to Państwo D. i W. N. ponoszą dotkliwe konsekwencje finansowe wsparcia udzielonego córce.

Apelująca wywiodła, że Sąd Rejonowy uznał, iż bez znaczenia jest okoliczność, że E. A. dwukrotnie zapłaci Wnioskodawcy za nieruchomość w (...). Po raz pierwszy w toczącym się przeciwko niej postępowaniu egzekucyjnym (...), zaś po raz drugi dokonując spłaty na podstawie zaskarżonego postanowienia; wywiodła, że rozstrzygnięcie takie nie może się ostać także z uwagi na jego sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.

Na koniec skarżąca wskazała, że oznaczenie terminu spłaty na 2 lata od uprawomocnienia się orzeczenia stworzy E. A. realną szansę uregulowanie należności względem A. A. (1).

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od Uczestniczki na rzecz Wnioskodawcy kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych na podstawie przepisu art. 520 § 2 kpc.

Pełnomocnik wnioskodawcy w uzasadnieniu wskazał na brak podstaw prawnych i faktycznych do uwzględnienia apelacji uczestniczki w zakresie dotyczącym ustalenia nierównych udziałów; zakwestionował nadto twierdzenia uczestniczki, że Wnioskodawca nie chce dwukrotnie te same pieniądze. Wskazał, że czy innym jest dzielenie aktywów tj. majątku, a czym innym jest dzielenie pasywów tj. długów. Przypomniał, że spłata kredytu po rozwodzie nie jest przedmiotem niniejszego postępowania z uwagi na prawomocne rozstrzygnięcie tej kwestii nakazami zapłaty wydanymi przez Sąd Rejonowy
w Piotrkowie Tryb. w sprawach I Nc 1601/16, I Nc 1602/16. I Nc 1613/16 .

Postanowieniem z dnia 27 października 2017 r. Sąd Okręgowy
w P. zwolnił radę prawnego A. Ś. od obowiązku zastępowania uczestniczki E. A. w procesie.

Okręgowa Izba Radców Prawnych w Ł. wyznaczyła radcę prawnego M. Ż. na nowego pełnomocnika z urzędu dla uczestniczki.

W piśmie procesowym z dnia 28 grudnia 2017 r. nowy pełnomocnik
z urzędu uczestniczki popierał apelację i wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej uczestniczce z urzędu za instancję odwoławczą, które nie zostały pokryte przez uczestniczkę. Pełnomocnik z urzędu podniósł, iż Sąd niezasadnie nie zastosował art. 5 k.c. i nie obniżył spłaty ze względów słuszności.

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnicy stron podtrzymywali dotychczasowe stanowiska.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Podzielając ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, Sąd Okręgowy uznał zarzuty podniesione w apelacji za nieuzasadnione.

W ocenie Sądu Okręgowego w sprawie nie zachodziły żadne ważne powody ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, w szczególności biorąc pod uwagę całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli. Sąd uznał, że obie strony według swoich sił, możliwości zarobkowych i majątkowych obowiązków wynikających z art. 27 k.r.o. przyczyniały się do powstania majątku wspólnego. Należy wskazać, że przy ocenie, w jakim stopniu każdy
z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 43 §3 k.r.o.). Ocena ważnych powodów musi być kompleksowa, ponieważ częściowe tylko negatywne postępowanie może być skutecznie skompensowane inną, pozytywną formą aktywności, kształtującą majątek wspólny. Dopiero wykazanie nagannego postępowania małżonka polegającego na tym, że w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się do powstania dorobku stosownie do swoich sił i możliwości, daje podstawę do przyjęcia występowania ważnych powodów. Za ważne uznane mogą być takie tylko powody, których doniosłość wynika z zasad współżycia społecznego.

Uczestniczka nie wykazała, że to ona w większej części przyczyniała się do powstania majątku wspólnego, przede wszystkim w postaci doprowadzenia do nabycia przez małżonków nieruchomości przy wsparciu jej rodziców. Należy jednoznacznie wskazać, że to strony niniejszego postępowania nabyły własność nieruchomości położonej w (...). Nic nie stało na przeszkodzie by małżonkowie N. również nabyli własność udziału w nieruchomości, jeśli wspólnie ze stronami zaciągnęli kredyt hipoteczny. Wnioskodawca również brała udział w powstaniu majątku wspólnego, przez swoją pracę zarobkową,
a także w postaci udziału w wychowaniu wspólnego dziecka. Zarówno wnioskodawca, jak i uczestniczka postępowania, w miarę posiadanych możliwości czynili starania o dobro założonej rodziny.

Z tych względów apelacja w zakresie wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym nie mogła odnieść skutku.

Pozostałe zarzuty apelacji są również całkowicie chybione.

Nie ma racji uczestniczka żądając obniżenia wartości spłaty do kwoty 32.120,45 zł, wskazując jakoby wnioskodawca otrzymał dwukrotnie spłatę, uwzględniając uzyskane przez niego w odrębnych postępowaniach sądowych tytuły wykonawcze przeciwko uczestniczce i jej rodzicom.

W przedmiotowym postępowaniu Sąd dokonał jedynie podziału majątku wspólnego, na który składała się wyłącznie nieruchomość położona
w (...) i nie dokonywał żadnych dodatkowych rozliczeń między stronami z tytułu nakładów powstałych po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej.

Uzyskane przez wnioskodawcę tytuły wykonawcze przeciwko uczestniczce i jej rodzicom za podstawę miały rozliczenia dokonane w oparciu o art. 376 §1 k.c. wobec wspólnego zawarcia umowy kredytu hipotecznego przez te osoby. To
w tych postępowaniach o zapłatę powinny zostać podniesione zarzuty jakie przytoczyła uczestniczka, iż to jej rodzice w większym stopniu spłacili kredyt hipoteczny niż wnioskodawca. W sprawie o podział majątku wspólnego roszczenia rodziców uczestniczki nie podlegały jakiejkolwiek ocenie, podobnie jak ich ewentualny nakład na nabycie nieruchomości przez byłych małżonków A..

Rozliczenia powyższe nie niweczą możliwości uzyskania spłaty z tytułu przyznania uczestniczce nieruchomości na wyłączną własność wramach fizycznego podziału majątki wspólnego. Takie rozstrzygnięcie rodziło obowiązek orzeczenia spłaty na podstawie art. 212 k.c. w zw. z art. 1035 k.c.
w zw. z art. 46 k.r.o. z uwzględnieniem przypadających stronom udziałom
w majątku wspólnym.

Art. 212 k.c. nie stwarza Sądowi orzekającemu w sprawie o podział majątku możliwości zaniechania zasądzenia spłaty ani obniżenia jej wysokości wynikającej z wartości udziałów. Nie jest jednakże wykluczone obniżenie spłaty o ile istnieją przesłanki do ustalenia, że domaganie się przez wnioskodawcę spłaty w pełnej wysokości stanowi nadużycie prawa - art. 5 k.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 1998 r. w sprawie I CKN 684/97, opubl. Legalis; uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1974 r. w sprawie III CZP 1/74, opubl. OSNCP z 1975 r. poz. 37).

W ustalonym stanie faktycznym nadużycie prawa przez wnioskodawcę nie zostało w żaden sposób wykazane przez uczestniczkę. Sam fakt podziału majątku wspólnego, na który składała się wyłącznie nieruchomość, na której strony zamieszkiwały implikował obowiązek spłaty tej strony, która nieruchomości w ramach fizycznego podziału nie otrzyma. Uczestniczka wnioskując o przyznanie jej nieruchomości wspólnej na wyłączną własność musiała się liczyć z obowiązkiem spłaty wnioskodawcy w zakresie przypadającego mu udziału w majątku wspólnym.

W tej sytuacji Sad pierwszej instancji prawidłowo rozstrzygnął o sposobie podziału majątku wspólnego i prawidłowo ustalił spłatę należną wnioskodawcy. Również ustalenie terminu spłaty, zostało przez Sąd Rejonowy należycie umotywowane i znajduje oparcie w przepisie art. 212 § 3 k.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c.
w zw. z art. 13 §2 k.p.c. oddalił apelację uczestniczki jako bezzasadną.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 520 §1 k.p.c. biorąc pod uwagę charakter postępowania działowego. W tej instancji nie było podstaw do odstąpienia od zasady wyrażonej w tym przepisie.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej uczestniczce z urzędu Sąd orzekł na podstawie §4, §10 pkt 8 w zw. z §8 pkt 6, §16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2016 r. poz. 1715 ze zm.) powiększonej
o podatek VAT w wysokości 23% (w oparciu o §4 ust. 3 rozporządzenia).

SSO Paweł Hochman

SSA w SSO Arkadiusz Lisiecki SSR del. Piotr Fal (del.)