Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 24 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Jarosław Gołębiowski
Sędziowie:	SSO Stanisław Łęgosz (spr.) SSR del. Magdalena Wojciechowska
Protokolant:	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 października 2013 roku

sprawy z wniosku J. S. i F. S.

z udziałem (...) Spółki Akcyjnej z/s w L.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawców

od postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 10 maja 2013 roku, sygn. akt I Ns 1176/11

postanawia: oddalić apelację.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 572/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 10 maja 2013r. w sprawie INs 1176/11 w uwzględnieniu wniosku J. S. i F. S. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb:

1. ustanowił na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w L. służebność przesyłu polegającą na prawie korzystania (dostępu, przechodu i przejazdu) z części nieruchomości położonej w P. oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...), objętej księgą wieczystą Kw nr (...), opisanej na mapie sporządzonej w dniu 2 sierpnia 2012r. przez geodetę uprawnionego A. K., kolorem czerwonym o powierzchni 0,0168 ha, w celu wykonywania eksploatacji, konserwacji, naprawy, modernizacji, remontów, oraz przeprowadzania innych napraw lub usuwania awarii napowietrznej linii średniego napięcia (...)

2. zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w L. solidarnie na rzecz wnioskodawców kwotę 8880 zł złotych tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu;

3. zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w L. solidarnie na rzecz wnioskodawców kwotę 3135,27 złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych;

4. nakazał ściągnąć od (...) Spółki Akcyjnej w L. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. kwotę 3999,05 złotych tytułem zwrotu wydatków.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

J. S. i F. S. stali się właścicielami nieruchomości położonej w P. oznaczonej w ewidencji gruntów numerami działek: (...) o łącznej powierzchni 1,0623 ha, objętej księgę wieczystą o nr (...) w drodze nabycia spadku po rodzicach S. S. ( zmarł w 1991r.) i J. S. (zmarła w 1988r.). Rodzice wnioskodawców byli właścicielami przedmiotowej nieruchomości od dnia 4 listopada 1971r. na podstawie aktu własności ziemi nr ON- (...)

Przez nieruchomość wnioskodawców położoną w P. przy ul. (...), oznaczoną w ewidencji gruntów numerem działki (...) przebiega napowietrzna linia energetyczna średniego napięcia (...) (trzy przewody linii energetycznej zawieszone na dwóch dwunożnych słupach usytuowanych na działkach sąsiednich o numerach ewidencyjnych (...)), wybudowana w latach 80-tych XX wieku, stanowiąca własność (...) S.A. z siedzibą w L.. Linia przebiega w północnej części od ulicy (...) w odległości 7,7m wzdłuż zachodniej granicy i 9,9m wzdłuż wschodniej granicy. Na nieruchomości wnioskodawców nie ma żadnych słupów od tej linii.

Pas technologiczny dla celów służebności przesyłu, który zapewni prawidłowe funkcjonowanie linii usytuowanej na działce wnioskodawców, na potrzeby ustanowienia służebności, to pas o szerokości 5 m ( 2x 2,5 m od osi linii napowietrznej) oraz droga dojazdowa przebiegająca przez działkę wnioskodawców do przedmiotowej linii, o szerokości wjazdu na działkę. Tak opisany pas technologiczny, oznaczony został na mapie sporządzonej przez biegłego geodetę uprawnionego A. K. w dniu 2 sierpnia 2012r. szrafurą koloru czerwonego i ma powierzchnię 0,0168 ha.

Nieruchomość położona w P. przy ul. (...), oznaczona w ewidencji gruntów numerem działki (...) ma powierzchnię 2668m . Nieruchomość zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego znajduje się w strefie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z nieprzekraczalną linią zabudowy pokrywającą się z osią linii energetycznej (...) oddaloną od linii rozgraniczającej ulicy (...), funkcja uzupełniająca - zabudowa usługowa o uciążliwości nie wykraczającej poza sferę budynku. Nieruchomość ma kształt prostokąta, jest ogrodzona, znajdują się na niej dwa budynki gospodarcze.

Wartość wynagrodzenia przy płatności jednorazowej z tytułu ustanowienia służebności przesyłu obciążającej nieruchomość gruntową położoną w P. przy ulicy (...) oznaczoną jako działka gruntu nr (...) w związku z istnieniem na niej linii energetycznej średniego napięcia (...) obejmującej pas gruntu o powierzchni 168 m wynosi 8.880 złotych. Jednostkowa wartość rynkowa prawa własności zabudowanej nieruchomości gruntowej położonej w P. przy ulicy (...), oznaczonej jako działka gruntu nr (...) wynosi: 104 zł/m .

Wnioskodawcy pismem z dnia 1 sierpnia 2011 roku wezwali uczestnika do dobrowolnego podpisania umowy służebności przesyłu. (...) S.A. z siedzibą w L. nie ustosunkował się do wezwania.

Zgodnie z art. 305 ¹ k.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 k.c, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). W myśl zaś art. 305 ² § 1 k.c. jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

Treścią służebności przesyłu jest korzystanie przez przedsiębiorcę w oznaczonym zakresie z cudzej nieruchomości (nieruchomości obciążonej), w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania urządzeń przesyłowych. W praktyce oznacza to możliwość wejścia przez przedsiębiorcę, któremu przysługuje służebność, na cudzy grunt obciążony służebnością w celu posadowienia tam urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c, usunięcia awarii, przeprowadzenia konserwacji czy modernizacji urządzeń przesyłowych. W konsekwencji, co wynika z art. 3051 k.c, służebność przesyłu jest służebnością czynną, a więc taką która polega na tym, iż przedsiębiorca jest uprawniony do korzystania w oznaczonym zakresie z nieruchomości innego właściciela (tzw. nieruchomości obciążonej). Właściciel nieruchomości obciążonej ma zatem obowiązek znoszenia pewnych działań właściciela nieruchomości władnącej (w niniejszej sprawie przedsiębiorcy, właściciela linii energetycznej). Jeżeli do ustanowienia służebności przesyłu dochodzi w trybie sądowym, jest ona ustanawiana za wynagrodzeniem

W przedmiotowej sprawie sporny między stronami był zakres służebności przesyłu oraz wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.

Służebność przesyłu jest odmianą służebności gruntowej. Stosownie do art. 305 ⁴ k.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. Chodzi tu o art. 287, 288, 290 § 2 i 3 k.c. Zakres służebności gruntowej i sposób jej wykonywania zgodnie z art. 287 kc. oznacza się, w braku innych danych, według zasad współżycia społecznego przy uwzględnieniu zwyczajów miejscowych. Z kolei art. 288 k.c. stanowi, że służebność gruntowa powinna być wykonywana w taki sposób, żeby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej.

Oznacza to, że zasady współżycia społecznego decydują - przy uwzględnieniu zwyczajów miejscowych- o zakresie i sposobie wykonywania służebności przesyłu wtedy dopiero, gdy nie ma innych danych, przez które należy rozumieć przede wszystkim wolę samych stron, a jeżeli służebność powstała w inny sposób niż na podstawie czynności prawnej ( tak jak to ma miejsce w przedmiotowej sprawie), cel służebności wynikający z jej rodzaju, charakteru i konkretnego stanu faktycznego. Ogólną regułą jest przy tym wskazana w art. 288 k.c. potrzeba wykonywania służebności przesyłu w sposób jak najmniej utrudniający korzystanie z nieruchomości obciążonej. Każde obciążenie nieruchomości służebnością przesyłu stanowi ograniczenie uprawnień właściciela, zmniejszające użyteczność, a tym samym wartość nieruchomości obciążonej. Dlatego przy ustalaniu zakresu służebności przesyłu i określaniu sposobu jej wykonywania wskazana jest daleko posunięta ostrożność i wstrzemięźliwość. Trzeba bowiem pamiętać o tym, że służebności przesyłu są środkiem koniecznym, który ma umożliwić funkcjonowanie przedsiębiorstwa przesyłowego, realizującego cel publiczny.

To zatem cel służebności przesyłu decyduje - w przypadku sporu między stronami - o zakresie służebności. Celem ustanowienia służebności przesyłu w niniejszej sprawie było umożliwienie uczestnikowi obsługi napowietrznej linii energetycznej przebiegającej przez szerokość działki wnioskodawców. Należy zaznaczyć, że na działce wnioskodawców nie znajdują się żadne urządzenia przesyłowe trwale związane z gruntem (słupy są usytuowane na sąsiednich nieruchomościach), a jedynie przez działkę przebiega napowietrzna linia energetyczna będąca własnością uczestnika. Celem umożliwienia uczestnikowi korzystania z tej linii w razie takiej potrzeby (remont, modernizacja, usunięcie awarii), musi on mieć zapewniony wjazd na działkę wnioskodawców oraz dostęp do linii.

Zakres niezbędnej służebności przesyłu zapewniającej uczestnikowi prawidłową obsługę linii energetycznej wynika z podzielonej przez sąd opinii biegłego energetyka W. T., zgodnie z którą jest to pas gruntu (pas technologiczny) o szerokości 5 m ( 2 x 2,5 m od osi linii napowietrznej) oraz droga dojazdowa przebiegająca przez działkę wnioskodawców do przedmiotowej linii, o szerokości wjazdu na działkę. Pas ten jest wystarczający do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania linii wraz z prawem dostępu celem przeprowadzenia prac konserwacyjnych, remontowych, modernizacyjnych i awaryjnych. Opinia biegłego energetyka nie została skutecznie zakwestionowana przez żadną ze stron. Tak opisany pas technologiczny, oznaczony został na mapie sporządzonej przez biegłego geodetę uprawnionego A. K. w dniu 2 sierpnia 2012r. szrafurą koloru czerwonego i ma powierzchnię 0,0168 ha .

Wnioskodawcy chcieli, aby służebność przesyłu obejmowała pas gruntu o szerokości 0,0416 ha, opisany przez biegłego geodetę A. K. na mapie z dnia 27 listopada 2011r. (k. 59 akt). Wyżej opisany pas gruntu obejmuje całą szerokość działki wnioskodawców (14,6 m) od początku działki przy ul. (...) i ciągnie się aż 5 m za usytuowanym na działce skrajnym przewodem linii energetycznej. Biegły geodeta zaznaczył w opinii pisemnej, że linia 5m od skrajnego przewodu linii podyktowana jest przepisami i normami w zakresie urządzeń elektroenergetycznych oraz prawa budowlanego. Jednocześnie biegły geodeta nie wskazał co to za przepisy i czego konkretnie dotyczą. Z opinii można jedynie wywnioskować, że wyznaczona przez biegłego geodetę odległość 5 m od skrajnych przewodów linii dotyczy możliwości zabudowy działki przez wnioskodawców. Biegły podniósł bowiem, że odległość 5m budynku od skrajnego przewodu sieci jest wartością akceptowaną przez Pracownię Planowania Przestrzennego, która wydawałaby decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Zdaniem sądu wyznaczony w oparciu o takie kryteria (warunki zabudowy nieruchomości) zakres służebności jest nie do zaakceptowania. Przy wyznaczaniu zakresu służebności bierze się pod uwagę teren, który jest niezbędny do obsługi urządzeń przesyłowych na nim usytuowanych, a nie ograniczenia w zabudowie nieruchomości. Innymi słowy, to czy nieruchomość z uwagi na posadowienie na niej linii energetycznej można zabudować budynkiem, nie jest przesłanką, od której zależy zakres służebności przesyłu, jak chcą wnioskodawcy.

Na rozprawie w dniu 1 marca 2012r. biegły geodeta powołał się co do zakresu służebności przesyłu na § 55 ustęp 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. Nr 47, poz. 401), z którego wynika że nie jest dopuszczalne sytuowanie stanowisk pracy, składowisk wyrobów i materiałów lub maszyn i urządzeń budowlanych bezpośrednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w odległości liczonej w poziomie od skrajnych przewodów, mniejszej niż: 5 m - dla linii o napięciu znamionowym powyżej (...), lecz nieprzekraczającym (...). Rozporządzenie to jak sama nazwa wskazuje dotyczy warunków pracy pracowników wykonujących prace budowlane, a nie pracowników przedsiębiorstwa przesyłowego i jako takie nawet przesłankowo nie może decydować o zakresie służebności przesyłu. Rozporządzenie to posłużyło biegłemu geodecie do określenia nie pasa służącego do obsługi urządzeń przesyłowych, ale do wyznaczenia pasa strefy ochronnej. Strefa ochronna, jak wynika z opinii biegłego energetyka, to pas, w obrębie którego nie powinny być lokalizowane budynki mieszkalne z uwagi na brak możliwości prowadzenia robót budowlanych. Dla określenia zakresu służebności przesyłu - zgodnie z wyżej przedstawioną argumentacją - nie ma znaczenia szerokość pasa ochronnego. Zakres służebności przesyłu może, ale nie musi pokrywać się ze strefą ochronną. Strefa ochronna służy bowiem innym celom niż służebność przesyłu. Strefa ochronna ma zapewnić bezpieczeństwo prowadzenia robót budowlanych przy wznoszeniu budynków, a służebność przesyłu ma zapewnić prawidłowe funkcjonowanie (obsługę) urządzeń przesyłowych. Z tych względów opinia biegłego geodety wyznaczająca pas służebności przesyłu na 0,0416 ha, jako określająca w istocie pas ochronny służący innym celom niż służebność, nie mogła stanowić podstawy rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Tym bardziej, że sam biegły geodeta w swojej uzupełniającej ustnej opinii podniósł, że do obsługi linii energetycznej wystarczy pas technologiczny o szerokości 3 m. Ponieważ jednak biegły geodeta nie jest władny by określać zakres niezbędnego do obsługi linii energetycznej pasa gruntu, sąd w tym zakresie oparł się całości na opinii biegłego energetyka. Tylko on bowiem posiadał wiadomości specjalne z zakresu energetyki niezbędne do określenia pasa gruntu niezbędnego do obsługi urządzeń przesyłowych znajdujących się na nieruchomości uczestników, który to pas wyznacza zakres służebności.

Na zakres służebności przesyłu nie ma także wpływu - jak chcą wnioskodawcy -wysokość napięcia linii energetycznej. To, jak już wyżej wspomniano, ma li tylko znaczenie dla określenia szerokości strefy ochronnej przy wznoszeniu budynków. Również okoliczność, iż w innej sprawie sądowej - jak argumentują wnioskodawcy - został przyjęty szerszy pas dla służebności przesyłu, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Zakres służebności przesyłu w każdej sprawie jest rozpatrywany indywidualnie i zależy od wielu różnych czynników.

Pas służebność opisany przez biegłego energetyka, a następnie zaznaczony przez biegłego geodetę na mapie szrafurą koloru czerwonego o powierzchni 0,0168 ha jest wystarczający, a zarazem niezbędny do prawidłowego funkcjonowania linii energetycznej usytuowanej na działce wnioskodawców.

Artykuł 305 ² kc. przewiduje ustanowienie służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem, nie zawierając co do niego żadnych wskazówek. „Odpowiednie wynagrodzenie" sąd ustala więc na podstawie konkretnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu kryteriów wypracowanych w orzecznictwie i piśmiennictwie, także na tle art. 145 § 1 k.c, czyli wynagrodzenia za ustanowienie służebności drogi koniecznej. Wskazał na to Sąd Najwyższy w orzeczeniach wydanych już pod rządem art. 305 ² k.c, podkreślając jednak różnicę obu sytuacji w zakresie ingerencji w treść prawa własności, wynikającą z tego, że przy ustanowieniu drogi koniecznej uprawniony zostaje całkowicie pobawiony władztwa nad nieruchomością, a przy ustanowieniu służebności przesyłu z reguły doznaje w tym jedynie ograniczenia.

Przepis art. 305 ² kc. mówi o wynagrodzeniu, a nie o periodycznych wynagrodzeniach za ustanowieniu służebności przesyłu, z czego wynika, iż wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu co do zasady winno być ustalane jednorazowo. W orzecznictwie (przy utrzymującym się tej kwestii sporze w piśmiennictwie) nie wyklucza się jednocześnie przyznania go w postaci świadczeń okresowych. Nie mniej różnica w sposobie zapłaty nie zmienia faktu, że jest to jedno wynagrodzenie, ustalane przy uwzględnieniu wszystkich czynników wpływających na jego wysokość i mające równoważyć w całości konsekwencje trwałego obciążenia nieruchomości. Zakres ograniczeń własności zależy w szczególności od rozmiaru i przeznaczenia nieruchomości oraz od rodzaju, usytuowania i sposobu korzystania z urządzeń przesyłowych. Wynagrodzenie należy się właścicielowi nieruchomości obciążonej za samo ustanowienie służebności, ma zrekompensować ograniczenie w korzystaniu z niej, przy uwzględnieniu stopnia ingerencji w prawo własności, i jest niezależne od poniesienia szkody. Jeżeli właściciel poniósł szkodę, powinien to udowodnić, a doznany uszczerbek majątkowy musi być wzięty pod uwagę przy ustalaniu „odpowiedniego" wynagrodzenia. Takie stanowisko, aprobowane w piśmiennictwie, zostało ukształtowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego .

Z analizy orzecznictwa sądowego wynika zatem, że wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu zawsze jest jedno, obejmuje wszelkie czynniki wpływające na jego wysokość, i jedynie może ono zostać, w uzasadnionych okolicznościach konkretnej sprawy, rozłożone na miesięczne raty. W niniejszej sprawie sąd nie znalazł żadnych uzasadnionych podstaw do tego, aby ustalone wynagrodzenie zasądzić w miesięcznych ratach, jak chcieli wnioskodawcy. Wnioskodawcy ograniczyli się li tylko do zgłoszenia takiego żądania, nie popierając go żadną argumentacją.

Przy ustalaniu jednorazowego wynagrodzenia sąd wziął pod uwagę niewielki zakres służebności przesyłu (0.0168 ha), usytuowanie linii przesyłowej ( linia przebiega przez szerokość działki wnioskodawców w bliskim sąsiedztwie ulicy), okoliczność, że na działce powodów nie znajdują się urządzenia trwale związane z gruntem, możliwość korzystania z całej nieruchomości przez wnioskodawców, niewielkie ograniczenia w przyszłym zagospodarowaniu działki ( odległość zabudowy od linii), aktualny sposób wykorzystania działki (działka porośnięta drzewami owocowymi oraz dwoma budynkami gospodarczymi). Mając na względzie te wszystkie czynniki, a także średnią ceną gruntu, Sąd ustalił wynagrodzenie w oparciu o opinię biegłego Z. K., uznając ją za najbardziej miarodajną do jego określenia. Sąd odrzucił opinię biegłej B. F., gdyż określone przez nią jednorazowe wynagrodzenie ( 14.491,85zł.) zbliża się wartością do ceny za jaką można byłoby przedmiotowy grunt o powierzchni 168m kupić (168 x 104zł. za lm =17.472zł.). Wnioskodawcy przy sprzedaży gruntu, co wszak w sposób ostateczny i całkowity pozbawia ich jakiegokolwiek władztwa nad nim, mogliby uzyskać za niego kwotę 17.472zł. Tymczasem przy ustanowieniu służebności przesyłu wnioskodawcy mogą nadal praktycznie w sposób nieograniczony korzystać z pasa służebności. W ramach służebności muszą jedynie znosić ewentualne czasowe zajęcie tego gruntu przez uczestnika w przypadku usuwania awarii, remontów czy modernizacji linii. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd uznał za zasadne ustalenie wysokości wynagrodzenia oscylujące w granicach połowy wartości gruntu, a w granicach tej kwoty (8880zł. ) ustalił jednorazowe wynagrodzenie w swej opinii biegły Z. K..

O kosztach postępowania sąd orzekł w oparciu o przepis art. 520 § 2 kpc, obciążając nimi w całości uczestnika, gdyż to jego urządzenia przesyłowe znajdują się na nieruchomości wnioskodawców, a zatem to w jego interesie było uzyskanie prawa do korzystania z gruntu wnioskodawców.

Ponieważ wnioskodawcy ponieśli koszty sądowe w łącznej wysokości 3.135,27 złotych, sąd zasądził solidarnie na ich rzecz od uczestnika zwrot w/w kwoty.

Na podstawie art. 113 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd nakazał ściągnąć od uczestnika na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. kwotę 3999,05 zł. tytułem zwrotu wydatków (kosztów wynagrodzenia biegłych poniesionych tymczasowo w toku postępowania przez Skarb Państwa.).

Od powyższego orzeczenia apelację złożył wnioskodawcy. Zaskarżyli go w punkcie 1 w części dotyczącej powierzchni nieruchomości objętej służebnością, oraz w punkcie drugim w zakresie rodzaju przyznanej zapłaty. Zarzucił w niej naruszenie art. 245 § 2 kc art. 2, 32, 83, 87 konstytucji RP oraz naruszenie art. 233 kpc przy rozważaniu materiału dowodowego, pomijającego wniosek wnioskodawcy wynikający z ustawy Kodeks Cywilny, rozporządzeń i wartości brzegowych wynikających z Polskiej Normy Energetycznej przy określeniu wielkości powierzchni służebności przesyłu.

Występując z tymi zarzutami wnosili o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd pierwszej instancji, w tym także rozpoznania żądania zapłaty za służebność za okres wcześniejszy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna a podniesione w niej zarzuty są chybione.

Na wstępie należy zauważyć, że żądanie zgłoszone przez wnioskodawców J. S. i F. S. zostało zakwalifikowane przez sąd pierwszej instancji, jako wniosek o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem. Zadecydowało o tym powołanie się przez wnioskodawców na przepis art. 305 ² § 2 kc. Od takiego też żądania wnioskodawcy wnieśli opłatę sądową 40 zł.

Wbrew zarzutowi apelacyjnemu Sąd Rejonowy wydając zaskarżone orzeczenie nie naruszył wskazanych w apelacji przepisów konstytucji RP. Przepisy te, dotyczące podstawowych zasad porządku prawnego ( art. 2 wyraża zasadę demokratycznego państwa prawa urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, art. 32 przewiduje równość wobec prawa, art. 83 nakłada obowiązek przestrzegania prawa, 87 wymienia źródła prawa), nie zostały w toku postępowania sądowego naruszone. Formułując zarzut naruszenia powyższych przepisów skarżący nie wyjaśnili dokładnie na czym naruszenia te polegają i w czym się objawiają. Okoliczność, że żądanie zgłoszone przez wnioskodawców nie zostało przez sąd w pełni uwzględnione (co do zakresu terytorialnego służebności oraz rozmiarów i formy wynagrodzenia) i w tym zakresie rozstrzygnięcie sądu nie jest przez nich akceptowane nie oznacza, że pogwałcone zostały podstawowe reguły porządku prawnego.

Z kolei wymieniony w apelacji przepis art. 245 § 2 kc, który według skarżących miał również zostać naruszony przez sąd pierwszej instancji stanowi, że do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności wartości lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanowić. Sąd pierwszej instancji wydając zaskarżone postanowienie nie mógł naruszyć go już chociażby z tego względu, że w przedmiotowej sprawie nie miał on zastosowania.

Przystępując do rozważań co do zarzutu naruszenia prawa procesowego- przepis art. 233 §1 kpc należy wskazać, że przepis ten stanowi, iż sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Regułę wyrażoną w powyższym przepisie traktuje się w literaturze i orzecznictwie Sądu Najwyższego jako procesową zasadę swobodnej oceny dowodów, funkcjonującą w sferze ustalania podstawy faktycznej rozstrzygnięcia sądowego. Ocena wartości dowodów pod kątem ich mocy i wiarygodności jest poprzedzona, jak stanowi art. 210§3kpc roztrząsaniem wyników postępowania dowodowego, które umożliwia przejście od fazy gromadzenia materiału procesowego do fazy sformułowania podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Zgodnie z zasadą wyrażoną w tym przepisie, sąd dokonuje oceny wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności (zob. uzasadnienie orzeczenia SN z 11 lipca 2002 r., IV CKN 1218/00, niepubl., uzasadnienie orzeczenia SN z dnia 10 lipca 2002 r., IV CKN 1256/00. niepubl). Przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (zob. orzeczenie SN z dnia 19 czerwca 2001 r., II UKN 423/00, OSNP 2003, nr 5, poz. '37; uzasadnienie orzeczenia SN z dnia 14 marca 2002 r., IV CKN 859/00, niepubl.; uzasadnienie orzeczenia SN z dnia 16 maja 2002 r., IV CKN 1050/00, niepubl.). Poprawność rozumowania sądu powinna być możliwa do skontrolowania, z czym wiąże się obowiązek sądu w zakresie prawidłowego uzasadniania orzeczeń ( art. 323 § 2 kpc).

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga zatem wykazana, iż sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Zarzut dowolnego i fragmentarycznego rozważenia materiału dowodowego wymaga dla swej skuteczności konkretyzacji, i to nie tylko przez wskazanie przepisów procesowych, z naruszeniem których apelujący łączy taki skutek, lecz również przez określenie, jakich dowodów lub jakiej części materiału zarzut dotyczy, oraz podania przesłanek dyskwalifikacji postępowania sądu I instancji w zakresie oceny poszczególnych dowodów na tle znaczenia całokształtu materiału dowodowego oraz w zakresie przyjętej podstawy orzeczenia.

Naruszenie zasad swobodnej oceny dowodów nie może polegać na przedstawieniu przez stronę alternatywnego stanu faktycznego, a tylko na podważeniu przesłanek tej oceny z wykazaniem, że jest ona rażąco wadliwa lub oczywiście błędna (wyrok SN z 2001.04.12, II CKN 588/99, LEX nr 52347). Zarzut obrazy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącego oceny materiału dowodowego (postanowienie SN z 2002.01.10, II CKN 572/99, LEX nr 53136). Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. mógłby się okazać skuteczny tylko w wypadku wykazania, że zastosowane przez sąd kryteria oceny wiarygodności były oczywiście błędne (wyrok SN z 2002.04.16, V CKN 1446/00, LEX nr 55167).

Zdaniem Sądu Okręgowego powyższym wymogom strona skarżąca nie sprostała. Ustalenie sądu pierwszej instancji dotyczące zakresu terytorialnego obejmującego służebność przesyłu zostały poczynione w oparciu o opinię biegłego energetyka, która to opinia nie była przez wnioskodawców kwestionowana. Wprawdzie w aktach sprawy znajduje się również opinia geodety obrazująca szerszy zakres służebności, za którym to opowiadają się skarżący, jednakże to biegły energetyk jest osobą w pełni kompetentną do określenia obszaru niezbędnego do wykonywania służebności.

W przedmiotowej sprawie przy wyznaczeniu o terytorialnego zakresu służebności, decydujące znaczenie ma obszar nieruchomości wnioskodawców potrzebny uczestnikowi do wykonania służebności, który został określony przez biegłego energetyka, jako strefa techniczna. Nie jest natomiast istotne w jakiej odległości do przewodów elektrycznych wnioskodawcy będą mogli wznosić budynki. Rozróżnienie między strefą techniczną a strefą ochronną zostało właściwie przeprowadzone przez sąd pierwszej instancji w pisemnych motywach rozstrzygnięcia. Sąd ten powołując się także na wskazania ustawodawcy zawarte w przepisach art. 287 i 288 kc prawidłowo określił terytorialny zakres służebności.

Natomiast jeśli chodzi o wynagrodzenie za ustanowienie służebności to należy się ono właścicielowi nieruchomości obciążonej dopiero od momenty ustanowienia takiej służebności. Wobec powyższego wnioskodawcy z powołaniem na przepis art. 305 ²§2 kc nie mogą domagać się wynagrodzenie za służebność za okresy wcześniejsze, sprzed jej ustanowienia. Nie oznacza to jednak, by właścicielowi nie przysługiwało żadne roszczenie wobec osoby korzystającej z ich nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności. Nie jest to jednak roszczenie z art. 305 ²§2 kc lecz roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie oparte na przepisie art. 224 kc w związku z art. 230 kc. Wydane przez sąd pierwszej instancji postanowienie o ustanowienie służebności nie pozbawia wnioskodawców możliwości wystąpienia z odpowiednim powództwem o zapłatę.

Z kolei jeśli chodzi o kwestionowanie przez skarżących przyjętej przez Sąd Rejonowy zasady, że wynagrodzenie za ustanowienie służebności jest jednorazowe, to stanowisko skarżących nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd pierwszej instancji w pisemnych motywach swego rozstrzygnięcia w sposób właściwy wyjaśnił sens i istotę wynagrodzenia za ustanowienie służebności. Sąd Okręgowy w pełni podziela jego stanowisko, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodzi jakaś szczególna okoliczność, by wynagrodzenie to ustalić jako okresowe. Akceptuje także jego wysokość przyjętą w oparciu o opinię biegłego K..

Z tych względów apelacja jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlega oddaleniu - art. 385 kpc.