Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	Paweł Hochman
Sędziowie	Stanisław Łęgosz (spr.) Grzegorz Ślęzak
Protokolant	Katarzyna Pielużek

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2020 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka Masy Upadłości (...)w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.

przeciwko K. Z.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 9 maja 2019 r.

sygn. akt I C 804/18

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym i drugim sentencji w ten sposób, ze powództwo oddala;

2.  zasądza od powoda Syndyka Masy Upadłości (...)w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. na rzecz pozwanego K. Z. kwotę 30,00 (trzydzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Stanisław Łęgosz Paweł Hochman Grzegorz Ślęzak

Sygn. akt II Ca 558/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 9 maja 2019 roku w sprawie IC 804/18 Sąd Rejonowy w Bełchatowie zasądził od pozwanego K. Z. na rzecz powoda Syndyka Masy Upadłości (...)w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kwotę 630,00 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 grudnia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 317,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia.

Pozwany złożył deklarację przystąpienia do (...) w W., w której złożył także oświadczenie, że treść Statutu jest mu znana oraz zobowiązał się ściśle przestrzegać jego postanowień. Pozwany zobowiązał się również opłacić przewidziane w Statucie wpisowe w wysokości 39,00 zł, wnieść obowiązkowe udziały w ilości 1 oraz wpłacić wkład członkowski w wysokości 1,00 zł. Po podpisaniu i złożeniu deklaracji członkowskiej pozwany wpłacił wkład członkowski w wysokości 1 zł , opłacił 39,00 zł wpisowego oraz wniósł jeden udział obowiązkowy w kwocie 30,00 zł, spełniając tym samym wszelkie formalne warunki członkostwa w (...) w W. określone szczegółowo w Statucie.

Następnie, pozwany złożył oświadczenia o zadeklarowaniu dobrowolnych nadobowiązkowych udziałów w (...) w W., które zobowiązał się wpłacić do Kasy w terminie 30 dni od daty złożenia niniejszego oświadczenia. Od zadeklarowania dobrowolnych nadobowiązkowych udziałów uzależniona była możliwość otwarcia lokat rentierskich. Pozwany otworzył takie lokaty. Udziały nadobowiązkowe zostały wniesione i opłacone przez pozwanego. Zarówno środki wpłacone przez pozwanego tytułem udziału obowiązkowego, jak i udziałów nadobowiązkowych, zewidencjonowane zostały na rachunku bankowym funduszu udziałowego (...) w W.. Łączna kwota zadeklarowanych i wpłaconych przez pozwanego udziałów obowiązkowych i nadobowiązkowych stanowi równowartość kwoty dochodzonej niniejszym pozwem.

W dniu 4 listopada 2014 roku Komisja Nadzoru Finansowego podjęła decyzję o ustanowieniu zarządcy komisarycznego w (...) w W.. Decyzja weszła w życie z dniem 5 listopada 2014 roku. W dniu 10 grudnia 2014 roku zarządca komisaryczny (...) w W. poinformował KNF, że Kasa nie reguluje swoich bieżących zobowiązań. W zaistniałej sytuacji, KNF najpierw zawiesiła działalność (...) w W., a następnie, złożyła do Sądu wniosek o ogłoszenie upadłości (...). Od dnia zawieszenia działalności (...) w W. w upadłości likwidacyjnej nie prowadzi działalności gospodarczej (nie jest podmiotem aktywnym finansowo) i stan ten utrzymuje się do dnia dzisiejszego.

Postanowieniem z dnia 5 lutego 2015 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt (...), Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, Wydział X Gospodarczy dla spraw upadłościowych i naprawczych ogłosił upadłość (...) w W. z możliwością zawarcia układu, powierzając sprawowanie zarządu całym majątkiem upadłego - Zarządcy w osobie L. K.. Następnie, postanowieniem z dnia 19 marca 2015 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt (...), Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, Wydział X Gospodarczy dla spraw upadłościowych i naprawczych zmienił sposób prowadzenia postępowania upadłościowego (...) w W. z postępowania z możliwością zawarcia układu na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego i ustanowił Syndyka w osobie L. K..

Decyzją nr (...) z dnia (...) roku zarządca masy upadłości, działając na podstawie przepisu art. 26 ust. 2 Ustawy o skok oraz § 59 ust. 2 Statutu, zaliczył w całości środki zgromadzone w ramach funduszu zasobowego oraz funduszu udziałowego, a także wszelkie wpłacone przez członków (...) w W. udziały na pokrycie straty bilansowej za rok 2014. Decyzja została wydana w oparciu o dane finansowe (...) w W. za rok 2014, które następnie zostały potwierdzone w sprawozdaniu finansowy (...) w W. za rok 2014 z dnia 21 września 2015 roku. We wskazanym okresie (...) w W. zanotował stratę bilansową w wysokości 2.469.289.473,26 zł. Na skutek dokonanego zaliczenia wysokość straty bilansowej za rok 2014 uległa zmniejszeniu do kwoty 2.264.215.497,98 zł.

Statut (...) w W., obowiązujący wszystkich dobrowolnie przystępujących do kasy członków podwyższył ustawową odpowiedzialność członków tej kasy do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów. Zgodnie bowiem z treścią § 59 ust. 5 Statutu „odpowiedzialność członków (...) w W. za straty powstałe w Kasie jest równa podwójnej wysokości wpłaconych udziałów”. Powyższy zapis nie przewiduje żadnych wyjątków, zatem obowiązuje wszystkich członków (...) w W., zarówno tych którzy stali się członkami przed zmianą statutu jak i po zmianie statutu.

Z uwagi na fakt, że strata w wysokości 2.264.215.497,98 zł nie została w całości pokryta, zarówno z funduszu zasobowego, jak i z funduszu udziałowego, decyzją nr (...) z dnia (...) roku, Syndyk na podstawie § 59 ust. 5 Statutu w zw. z art. 26 ust. 3 Ustawy o (...) stwierdził, że członkowie (...) w W. ponoszą odpowiedzialność za jej stratę bilansową do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów, oznaczając granice tej odpowiedzialności w ten sposób, że każdy członek (...) w związku z zaistniałą stratą - jest zobowiązany do dopłaty 100% wartości posiadanych i wpłaconych udziałów. Następnie wezwał pozwanego do zapłaty kwoty stanowiącej równowartość wpłaconych przez niego udziałów.

W ocenie sądu powództwo jest uzasadnione a roszczenia powoda, wbrew zarzutowi pozwanego, nie jest przedawnione. Podstawę prawną żądania stanowi § 59 ust. 5 Statutu -„odpowiedzialność członków (...) w W. za straty powstałe w (...) jest równa podwójnej wysokości wpłaconych udziałów” .

Zgodnie z art. 26 ust. 2 Ustawy o skok, straty bilansowe pokrywa się w pierwszej kolejności z funduszu zasobowego. Jeżeli fundusz zasobowy nie starczy na pokrycie strat, należy na ten cel przeznaczyć środki zgromadzone w funduszu udziałowym. Zasady pokrywania strat spółdzielni przez jej członków normuje art. 19 § 2 Prawa spółdzielczego stanowiąc, że członek spółdzielni (kasy) uczestniczy w pokrywaniu jej strat do wysokości zadeklarowanych udziałów. Pozwany składając deklarację członkowską stał się członkiem (...) w W., uczestnicząc z mocy samej ustawy w pokrywaniu straty bilansowej (...). Jednocześnie sam zakres tej odpowiedzialności może zostać podwyższony do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów, o ile będzie to przewidywał statut (...), uchwalony przez jej członków. Zgodnie bowiem z treścią art. 26 ust. 3 Ustawy o skok, odpowiedzialność członków kas za straty powstałe w kasie, może zostać podwyższona w statucie kasy do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów. Statut (...) w W., obowiązujący wszystkich dobrowolnie przystępujących do kasy członków podwyższył ustawową odpowiedzialność członków tej kasy do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów. Decyzja o przyjęciu podwójnej podwyższonej odpowiedzialności majątkowej członków (...) w W. za wszelkie straty została podjęta uchwałą zwyczajnego zebrania przedstawicieli członków kasy z dnia (...) roku, następnie zarejestrowaną przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy, XIV Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego w dniu (...). Od tego czasu statut przewidywał podwyższoną odpowiedzialność członków kasy za powstałe straty (§ 59 ust. 5 statutu).

Sąd podkreślił, że członkowie (...) w W., dobrowolnie przystępując do Kasy, każdorazowo akceptowali postanowienia Statutu oraz wszelkie wynikającego z niego obowiązki, mające swoje źródło w przepisach powszechnie obowiązującego prawa, w tym Prawa spółdzielczego oraz Ustawy o skok. Jednocześnie, każdy członek (...) w W. złożył w deklaracji członkowskiej oświadczenie, że będzie ściśle przestrzegać przepisów obowiązującego Statutu i Regulaminów, jak również oświadczył, że postanowienia Statutu są mu znane. Wskazane unormowania bezwarunkowo przewidują, że odpowiedzialność wszystkich członków (...) w W. jest równa podwójnej wysokości wpłaconych udziałów w wypadku, gdy kasa poniosła stratę przekraczającą jej fundusz zasobowy. Powyższe uregulowania statutowe nie zostały nigdy podważone jako niezgodne z prawem.

Z uwagi na fakt, że strata w wysokości 2.264.215.497,98 zł nie została w całości pokryta, zarówno z funduszu zasobowego, jak i z funduszu udziałowego, Syndyk na podstawie § 59 ust. 5 Statutu w zw. z art. 26 ust. 3 Ustawy o skok stwierdził, że członkowie (...) w W. ponoszą odpowiedzialność za jej stratę bilansową do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów, oznaczając granice tej odpowiedzialności w ten sposób, że każdy członek Kasy w związku z zaistniałą stratą - jest zobowiązany do dopłaty 100% wartości posiadanych i wpłaconych udziałów.

Od powyższego wyroku apelację złożył pozwany. Zaskarżył wyrok w całości zarzucając:

1. niedoniesienie się do zarzutu zgłoszonego przez pozwanego w piśmie z 07.04.2019 roku (zarzut prekluzji procesowej), w zakresie spóźnionego przedłożenia przez stronę powodową, wniosku dowodowego z dokumentu (...) z (...) roku,

2. bezkrytyczne przyjęcie, na podstawie wskazanego dowodu z dokumentu (...), że pozwany opłacił udziały dodatkowe zadeklarowane oświadczeniem z dnia (...), w sytuacji nie odniesienia się przez sąd do rzeczywistej treści tego dokumentu,

3. oparcie wydanego orzeczenia o nieznany i niedostarczony stronie pozwanej dowód z „polecenia otwarcia lokat rentierskich z 14.10.2013 r.,

4. niedoniesienie się do zarzutu jaki pozwany podniósł w pismach procesowych z dnia 22.09.2018 oraz z dnia 07.04.2019, dotyczącego wadliwości adresu doręczeń korespondencji kierowanej do niego przez Syndyka (...) i związanych z tym skutków,

5. błędne przyjęcie daty od której liczony powinien być bieg przedawnienia możliwości żądania ewentualnych dopłat od członków (...).

Występując z tymi zarzutami skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa ,obciążenie strony powodowej kosztami za obydwie instancje w tym obowiązkiem zwrotu na rzecz pozwanego kosztów postępowania za drugą instancję,

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego wywołuje skutek w postaci zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa, aczkolwiek nie z powodów przedstawionych w apelacji.

Jak przyjął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 grudnia 2019 roku III CZP 42/19 syndykowi masy upadłości spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej nie przysługuje roszczenie wobec członków kasy o pokrycie straty bilansowej kasy w oparciu o postanowienia statutu przyjęte na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (jedn. tekst: Dz.U. z 2018r., poz. 2386 ze zm.), wprowadzające podwyższoną odpowiedzialność członków za straty powstałe w kasie do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów , jeżeli przed ogłoszeniem upadłości kasy , walne zgromadzenie (zebranie przedstawicieli) nie podjęło uchwały o pokryciu w ten sposób straty (art. 38 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 września 1982r.- Prawo spółdzielcze, jedn. tekst: Dz. U. z 2018r., poz.1285 ze zm.).

Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym apelację powyższe stanowisko w pełni podziela.

Ponieważ w przedmiotowej sprawie powód nie wykazał, by taka uchwała walnego zgromadzenia (zgromadzenia przedstawicieli) została podjęta ( pozwany już w sprzeciwie od nakazu zapłaty wskazywał na brak takiej uchwały, a powód w odpowiedzi na sprzeciw negował konieczność podjęcia takiej uchwały), zatem powództwo z jakim wystąpił syndyk nie może być uwzględnione. Orzeczenie przeciwne, jakie zostało wydane przez sąd pierwszej instancji narusza zatem prawo materialne.

Wobec tego Sąd Okręgowy dostrzegając to naruszenie, zobligowany jest do zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa, o czym orzekł na podstawie art. 386 § 1 kpc. O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzekł na podstawie art. 98 kpc.

Stanisław Łęgosz Paweł Hochman Grzegorz Ślęzak