Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Dariusz Mizera (spr.)
Sędziowie	SSO Stanisław Łęgosz SSO Renata Lech
Protokolant	Paulina Neyman

po rozpoznaniu w dniu 7 września 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Z. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 19 maja 2015 roku, sygn. akt I C 290/15

1. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie czwartym sentencji w ten sposób, że zasądza dodatkowo od pozwanego Z. M. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 197,58 (sto dziewięćdziesiąt siedem 58/100) złotych z ustawowymi odsetkami:

a) od kwoty 25,05 (dwadzieścia pięć 05/100) złotych od dnia 6 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty;

b) od kwoty 57,51 (pięćdziesiąt siedem 51/100) złotych od dnia 4 lipca 2013 roku do dnia zapłaty;

c) od kwoty 57,51 (pięćdziesiąt siedem 51/100) złotych od dnia 21 lipca 2013 roku do dnia zapłaty;

d) od kwoty 57,51 (pięćdziesiąt siedem 51/100) złotych od dnia 27 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty;

2. oddala apelację w pozostałej części;

3. znosi wzajemnie między stronami koszty procesu za instancję odwoławczą.

SSO Dariusz Mizera

SSO Stanisław Łęgosz SSO Renata Lech

Sygn. akt II Ca 523/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 maja 2015 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2015 r. w Piotrkowie Tryb. sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z/s w W. przeciwko Z. M. o zapłatę

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2080,11 zł;

2.  płatność kwoty zasądzonej w punkcie 1 kwoty rozłożył na pięć rat miesięcznych przy czym cztery pierwsze raty w kwocie po 400,00zł każda, a ostatnia piąta rata w kwocie 480,11 zł płatne do 20 każdego miesiąca poczynając od 1 lipca 2015r z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

3.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę odsetek ustawowych :

-od kwoty 1848,00 zł od dnia 15 lipca 2010r. do dnia 19 maja 2015r;

-od kwoty 57,51 zł od dnia 21 listopada 2013r. do dnia 19 maja 2015r ;

-od kwoty 58,20 zł od dnia 21 maja 2014r. do dnia 19 maja 2015r;

-od kwoty 58,20 zł od dnia 18 czerwca 2014r. do dnia 19 maja 2015r;

-od kwoty 58,20 zł od dnia 18 lipca 2014r. do dnia 19 maja 2015r.

4. w pozostałej części oddalił powództwo;

5. zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu .

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

Powód Z. M. zajmował garaż na działce położonej w C., gmina R. oznaczonej nr działki (...) , której powód jest wieczystym użytkownikiem.

W okresie od 1 stycznia 1994r. do dnia 30 czerwca 2010r. strony nie wiązała żadna umowa dzierżawy i dopiero w dniu 17 sierpnia 2010r. strony zawarły umowę dzierżawy na czas nieoznaczony części w/w nieruchomości o powierzchni 28 m2 z czynszem w wysokości 51.24 zł brutto. Umowa obowiązywała od 1 lipca 2010r. regulowanie czynszu następowało miesięcznie na podstawie wystawianej przez wydzierżawiającego faktury VAT na konto podane na fakturze , w terminie 14 dni od daty wystawienia faktury .

Za okres od 1 stycznia 1994r do 30 czerwca 2010r. z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości w kwocie 5 544,00zł (198 miesięcy x 28m2 x 1 zł) oraz za czynsz z okresu 2013r. i 2014r. tj. kwota 25,05 zł; kwota 57,51 zł; kwota 57,51 zł; kwota 57,51 zł; kwota 57,51 zł - okres od 1 maja 2013r. do 31 sierpnia 2013r. i od 1 listopada 2013r. a także kwota 58.20 zł ; kwota 58.20 zł; kwota 58,20 zł - okres od 1 maja 2014r do 31 lipca 2014r ; pozwany nie uregulował należności.

Z. M. zapłacił na konto powoda przelewem z dnia 10 października 2013r. kwotę 684,41 zł z tytułu należności kwot w/w z 2013r (należność czynszowa wraz z odsetkami) zaznaczając nr umowy najmu i tytułem zapłaty za garaż w treści przelewu.

Powód wypowiedział pozwanemu umowę dzierżawy ze skutkiem na dzień 31 lipca 2014r. oraz wezwał pozwanego do zapłaty należności 5.973,69 zł wraz z odsetkami w terminie 3 dni od otrzymania wezwana do zapłaty , co nastąpiło 9 grudnia 2014r.

Na rozprawie pozwany okazał dowód zapłaty kwoty 300,00 zł bez wskazania jakiej należności dotyczy. Od czerwca 2014r. pozwany nie korzysta z nieruchomości powoda albowiem garaż został rozebrany i nastąpiło wydanie nieruchomości powodowi.

Pozwany jest emerytem i prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z żoną i synem. Emerytura pozwanego to kwota 1.200,00zł z czego po potrąceniu komornika pozostaje kwota 700,00zł , która wraz z emeryturą żony wynosi 1.400,00zł miesięcznie. Syn dopiero rozpoczął pracę w maju 2015r .

Sąd Rejonowy zważył, iż żądanie wniesione w sprawie podlega częściowemu uwzględnieniu.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż kwestia zapłaty obejmuje żądanie wynikające z dwóch podstaw prawnych tj.: art. 225 k.c. wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez posiadacza w złej wierze oraz art.693 k.c. czynszu za dzierżawę gruntu w związku z garażem.

Odnosząc się do podstawowego zarzutu pozwanego co do trzyletniego przedawnienia żądania należy wskazać, iż w zakresie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości okres przedawnienia jest 10-letni natomiast okres przedawnienia czynszu za najem jest objęty 3-letnim okresem przedawnienia. ( art. 118 k.c. )

Tak więc odnosząc się do przedawnienia co do wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości należy stwierdzić, iż jest on skutecznie podniesiony co do żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości licząc do 1 stycznia 2005r. Ponad ten okres nie występuje przedawnienie albowiem nawet po zwrocie nieruchomości kiedy należność za bezumowne korzystanie z nieruchomości przedawnia się w ciągu roku od zwrotu rzeczy ( art. 229§1 k.c. ) dotyczy to należności nieprzedawnionych.

Uwzględniając zatem, iż pozwany posiadał nieruchomość powoda w okresie od 1 stycznia 1994r. do 30 czerwca 2010r. bez podstawy prawnej przeto podstawą prawną roszczenia właściciela o wynagrodzenie za korzystanie ze stanowiącej jego własność rzeczy bez podstawy, a skierowane przeciwko posiadaczowi stanowią przepisy art. 225 k.c. w związku z art. 224§2 k.c..

Należy podkreślić , iż powód nie kwestionował zasady żądania lecz jego wysokość.

Tak więc przy uwzględnieniu w/w okoliczności jedynie część należności z kwoty 5.544zł w wysokości 1.848,00zł ( 66 miesięcy x 28 m2 x 1 zł ) która nie była przedawniona podlegała zasądzeniu wraz z odsetkami od daty wymagalności tj. kolejnego dnia po terminie wskazanym w wezwaniu do zapłaty .

Inaczej sytuacja przedstawia się co do kwoty należności za czynsz dzierżawny , w tym przypadku przedawnienie nie nastąpiło, jednakże sąd uwzględnił zapłatę powodowi przelewem kwoty 684,41 zł w której mieszczą się żądane należności za 2013r. , wprawdzie powód wskazywał w treści pisma będącego repliką na sprzeciw pozwanego, że ta kwota została przelana na inne należności pozwanego, jednakże argument ten należy uznać za chybiony wobec jego nieudowodnienia, tym bardziej, że po stronie powodowej działał fachowy pełnomocnik .

Nie można przyjąć natomiast potwierdzenia przelewu okazanego przez pozwanego na rozprawie albowiem kwota ta nie została precyzyjnie wskazana jakiej należności dotyczy, a ponadto pozostaje w sprzeczności ze sprzeciwem pozwanego oraz dalszą możliwością dowodzenia ponad dowody zgłoszone w sprzeciwie.

Pozwany nie kwestionował zaległości za należności czynszowe w kwocie 232,11 zł wraz z odsetkami za okres 2014r. iw tym zakresie uznanie powództwa zasługuje na aprobatę i uwzględnienie.

Tak więc żądanie uwzględnione w pkt 1 wyroku w kwocie 2.080,11 zł obejmuje nieprzedawnione żądanie w kwocie 1.848,00zł z kwoty 5.544 zł oraz należność uznaną przez pozwanego w kwocie 232,11 zł tytułem nieuiszczonego czynszu najmu .

Zważywszy na trudną sytuację pozwanego utrzymującego się z renty, co do której są jeszcze potrącenia komornicze oraz emerytury żony oraz ilość osób wspólnie utrzymujących się z pozwanym zasadnym było rozłożenie należności na 5 rat miesięcznych w kwocie po 400 zł ( cztery pierwsze raty ), a ostatnia piąta rata w kwocie 480,11 zł wraz z odsetkami ustawowymi w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

Założeniem przepisu art. 320 k.p.c., zgodnie z którym w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, jest uczynienie postępowania wykonawczego realnym ze względu na określoną sytuację ekonomiczną dłużnika. Z pewnością sytuacja ekonomiczna pozwanego, uzasadnia rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia.

W zakresie odsetek od zasądzonej kwoty 2.080,11 zł należało uwzględnić okres od wymagalności żądania poszczególnych kwot składających się na należność główną do dnia wydania wyroku. W pozostałej części żądanie jako wygórowane oraz podlegające przedawnieniu sąd oddalił w punkcie 4 wyroku.

Uwzględniając charakter żądania, poniesione koszty przez strony oraz wynik procesu sąd zniósł wzajemnie koszty pomiędzy stronami na podstawie art. 100 k.p.c. , zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione. Polega ona na wyważonym rozłożeniu kosztów między stronami, odpowiednio do wysokości w jakiej zostały poniesione oraz stosownie do wyniku sprawy tj. stopnia uwzględnienia i nieuwzględnienia żądania.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik powoda zaskarżając go w części zakresie pkt 2 rozkładającego zasądzoną w punkcie 1 kwotę na raty, pkt 3 zasądzającego odsetki od daty wymagalności zasądzonych kwot do dnia wydania wyroku, pkt. 4 oddalającego powództwo co do kwoty 429,69 zł wraz z odsetkami oraz pkt 5 znoszącego wzajemnie koszty procesu.

Apelacja zaskarżonemu wyrokowi zarzuca:

I. Naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy tj. art. 233 k.p.c. w zw. z 217 § 1 k.p.c. w zw. z 227 k.p.c. oraz w zw. z art. 230 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny materiału dowodowego i dokonanie błędnych lub niepełnych ustaleń faktycznych, mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, polegające w szczególności na:

- uznaniu, że Powód nie wykazał, iż przysługiwały mu wcześniejsze zobowiązania, nieuregulowane przez Pozwanego, podczas gdy Pozwany w toku procesu, nie kwestionował, że pozostaje w zwłoce z należnościami wobec Powoda, co skutkowało przyjęciem, iż Powód nie mógł zaliczyć wpłat dokonanych w trakcie procesu na starsze, wymagalne należności niedochodzone niniejszym pozwem, tym samym Pozwany spłacił należność dochodzoną pozwem wobec tego należało oddalić powództwo.

- uznaniu, że sytuacja majątkowa Pozwanego nie pozwala na jednorazowe uregulowanie zasądzonego zobowiązania, podczas gdy jedynym dowodem na w/w okoliczność pozostają wyjaśnienia Pozwanego złożone podczas rozprawy i nie zostały poparte żadnymi dokumentami potwierdzającymi twierdzenia Pozwanego w tym zakresie.

II. Naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 320 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez uznanie, że przypadek Pozwanego uzasadnia rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, podczas gdy Pozwany nie wskazał żadnych dowodów na potwierdzenie swojej rzekomo złej sytuacji majątkowej, a rozłożenie częściowo zasądzonego świadczenia na raty oraz ograniczenie naliczania odsetek do dnia wydania wyroku rażąco narusza interesy Powoda.

III. Naruszenie prawa materialnego tj. art. 451 § 3 k.c.

Poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że faktury VAT nr (...) z dnia 23.05.2013 r., nr (...) z dnia 19.06.2013 r., nr (...) z dnia 06.07.2013 r. oraz nr (...) z dnia 12.06.2013 r. zostały zapłacone przez Pozwanego w dniu 10.10.2013 r., podczas gdy na podstawie art. 451 § 3 k.c. Powód był upoważniony do zaliczenia wpłaty Pozwanego na najdawniejszą, wymagalną należność, tym samym wpłata dokonana przez Pozwanego nie zaspokoiła roszczenia dochodzonego na podstawie w/w faktur VAT wobec istnienia innych wymagalnych należności, których terminy płatności przypadały wcześniej niż faktur objętych powództwem.

W związku z powyższymi zarzutami apelujący wnosił o zmianę części zaskarżonego wyroku poprzez:

- zasądzenie na rzecz Powoda od Pozwanej kwoty 429,69 zł tytułem należności wynikającej z faktur VAT nr (...) z dnia 23.05.2013 r., nr (...) z dnia 19.06.2013 r., nr (...) z dnia 06.07.2013 r. oraz nr (...) z dnia 12.06.2013 r. z odsetkami ustawowymi liczonymi jak w treści pozwu, tj.

a) od kwoty 25,05 zł od dnia 07.06.2013 r. do dnia zapłaty;

od kwoty 57,51 zł od dnia 04.07.2013 r. do dnia zapłaty;

od kwoty 57,51 zł od dnia 21.07.2013 r. do dnia zapłaty;

od kwoty 57,51 zł od dnia 27.08.2013 r. do dnia zapłaty.

- usunięcie z sentencji wyroku pkt. 2 wyroku w całości oraz zmianę pkt. 3 wyroku poprzez zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda odsetek ustawowych:

od kwoty 1848,00 zł od dnia 15.07.2010 r. do dnia zapłaty;

od kwoty 57,51 zł od dnia 21.11.2013 r. do dnia zapłaty;

od kwoty 58,20 zł od dnia 21.05.2014 r. do dnia zapłaty;

od kwoty 58.20 zł od dnia 18.06.2014 r. do dnia zapłaty;

od kwoty 58,20 zł od dnia 18.07.2014 r. do dnia zapłaty.

Ponadto apelujący wnosił również o zasądzenie kosztów procesu za pierwszą i drugą instancję, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przypisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację powoda jest w części zasadna.

Osią zarzutu naruszenia prawa procesowego w postaci art. 233 k.p.c. art. 217 k.p.c. art. 227 k.p.c. było błędne - zdaniem powoda - ustalenie Sądu jakoby wpłata kwoty 684,41 zł obejmowała należności dochodzone przez powoda w niniejszym postępowaniu.

Pozwany złożył bowiem do akt sprawy w toku procesu dowód wpłaty kwoty 684, 41 zł. Z dowodu tego nie wynika na poczet jakich należności miała być zaliczona dokonana wpłata. Faktem jest, że została dokonana jeszcze przed wszczęciem postępowania sądowego. W odpowiedzi na to powód oświadczył, iż zaliczył wpłatę z tego tytułu na poczet należności wcześniej wymagalnych, które określił wskazując numery poszczególnych faktur.

Pozwany nie wypowiedział się co do tej okoliczności ani też jej nie zaprzeczył. Dodatkowo do skargi apelacyjnej powód załączył kopie wszystkich faktur na poczet, których zaliczono wpłatę.

W efekcie Sąd Rejonowy błędnie przyjął, iż powód nie udowodnił, że zapłata przez pozwanego kwoty 684, 41 zł została zaliczona na poczet innych należności, który nie były objęte pozwem. Zgodnie z art. 230 k.p.c. gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach sąd mając na uwadze wyniki całej rozprawy może fakty te uznać za przyznane.

Mając zatem na uwadze fakt, iż wpłata którą przedłożył do akt sprawy pozwany została dokonana prawie rok przed wszczęciem postępowania sądowego, pozwany ponadto w kwestii tej nie wypowiedział się i jej wprost nie zaprzeczył należało uznać tę okoliczność, że wpłata ta została zaliczona na poczet innych należności za przyznaną przez pozwanego. Na zaliczenie dokonanej wpłaty na poczet innych wymagalnych wcześniej należności pozwala wprost przepis art. 451 k.c. Powód dokonał takiego zaliczenia i w odpowiedzi na sprzeciw kwestię te wyjaśnił.

Konsekwencją takiego stanowiska było przyjęcie, że pozwany nie dokonał wpłaty za poszczególne miesiące 2013 roku na ogólną kwotę 197,58 zł. Powyższe było podstawą do zmiany zaskarżonego wyroku w pkt 4 poprzez dosądzenie do dotychczasowej należności kwoty 197,58 zł z odsetkami od poszczególnych terminów wymagalności poszczególnych faktur.

Dlatego też na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. należało orzec jak w pkt 1 wyroku.

Nie doszło natomiast do naruszenia art. 320 k.p.c. Ma rację skarżący, iż rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty jest możliwe tylko w szczególnie wyjątkowych sytuacjach. Sąd każdorazowo musi zważyć tak interes pozwanego jak i interes powoda. Przyjmuje się bowiem, że ochrona jaką zapewnia pozwanemu dłużnikowi art. 320 k.p.c. nie może być stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym.

Sąd I instancji ma jednak pewną swobodę w ocenie tego rodzaju okoliczności. Ocena ta może być podważona tylko wtedy gdy rozstrzygnięcie w tym zakresie kłóciłoby się z elementarnym poczuciem sprawiedliwości naruszając w ten sposób usprawiedliwiony interes wierzyciela.

Powód natomiast kwestionując orzeczenie w tym zakresie podniósł jedynie, iż Sąd I instancji oparł się wyłącznie na zeznaniach pozwanego złożonych w toku procesu. Powód jednak nie zakwestionował tych twierdzeń przed Sądem Rejonowym, a niestawając na rozprawie pozbawił się w ten sposób możliwości dodatkowej weryfikacji tego rodzaju oświadczeń pozwanego.

Okoliczności przytoczone przez pozwanego w ocenie Sądu uprawniały Sąd I instancji do rozłożenia zasądzonej należności na raty.

Nie można się zgodzić także z twierdzeniem powoda jakoby konieczne było dosądzenie do już zasadzonej kwoty dodatkowej kwoty 429,69 zł. Brak jakiegokolwiek uzasadnienia dla tak określonej kwoty. Powód nie wskazał z czego ona wynika. Pełnomocnik powoda nie dostrzegł, iż część z tej należności została już zasądzona przez Sąd Rejonowy na co wskazuje pkt 3 wyroku Sądu Rejonowego. W tym zakresie skarga apelacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Mając na uwadze, iż strona powodowa w znacznej części przegrała sprawę w Sądzie I instancji nie było powodu do korekty rozstrzygnięcia w przedmiocie zwrotu kosztów postępowania.

Dlatego też w ocenie Sądu brak podstaw do zmiany wyroku Sądu Rejonowego w tym zakresie co skutkowało oddaleniem apelacji w tej części, a to na podstawie art. 385 k.p.c..

Mając na uwadze, iż apelacja powoda została uwzględniona jedynie w części na podstawie art. 100 k.p.c. należało znieść wzajemnie koszty między stronami za instancję odwoławczą.