Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 19 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA w SO Grzegorz Ślęzak (spr.)

Sędziowie: SSA w SO Stanisław Łęgosz

SSO Dariusz Mizera

Protokolant: Beata Gosławska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 grudnia 2019 r.

sprawy z wniosku Z. P.

z udziałem D. W., A. B. i T. D.

o rozgraniczenie

na skutek apelacji wniesionej przez uczestnika D. W.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz.

z dnia 21 września 2018 r. sygn. akt I Ns 854/14.

postanawia:

1. oddalić apelację;

2. ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

Grzegorz Ślęzak

Stanisław Łęgosz Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 504/19

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 21 września 2018 roku Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z wniosku Z. P. z udziałem A. B., T. D. i D. W. o rozgraniczenie postanowił:

1. dokonać rozgraniczenia między nieruchomościami położonymi w Ś., gminie Ż., z których pierwsza - oznaczona w ewidencji gruntów numerem (...), o powierzchni (...) ha stanowi współwłasność Z. P. w 4/6 częściach oraz T. D. i A. B. po 1/6 części, a druga - oznaczona w ewidencji gruntów numerem (...), o powierzchni (...) ha stanowi własność D. W. ustalając granicę zgodnie ze stanem prawnym - linią koloru czerwonego, przedstawioną na mapie sporządzonej przez geodetę uprawnionego U. B. w dniu 14 czerwca 2018 roku za numerem (...);

2. nakazać D. W. wydanie na rzecz Z. P., A. B. i T. D. będącego w jego posiadaniu przygranicznego pasa gruntu, stanowiącego część działki o numerze ewidencyjnym (...), aż do granicy działek (...), ustalonej w punkcie 1postanowienia;

3. nakazać pobrać od D. W. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 4.165,20 zł tytułem części wydatków poniesionych przez Skarb Państwa, odstępując od obciążania wnioskodawczym i uczestników nieuiszczonymi kosztami sądowymi w pozostałej części;

4. ustalić, że w pozostałym zakresie każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane z własnym udziałem w sprawie.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego.

Na podstawie aktu własności ziemi (...) wydanego w dniu (...) roku oraz decyzji scaleniowej nr (...)z dnia (...) S. P. i Z. P. na prawach małżeńskiej wspólności majątkowej byli właścicielami nieruchomości położonej we wsi Ś., gminie Ż., o powierzchni (...) ha, oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...). Dla nieruchomości tej w Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim prowadzona jest księga wieczysta numer (...).

S. P. zmarł w dniu (...)roku.

Spadek po S. P. na podstawie ustawy nabyły: Z. P., A. B. i T. D. po 1/3 części każda z nich.

Obecnie współwłaścicielami opisanej powyżej nieruchomości są: Z. P. w 4/6 częściach oraz A. B. i T. D. po 1/6 części.

F. W. był posiadaczem gospodarstwa rolnego położonego w Ś., gminie Ż., o łącznej powierzchni (...) ha. Postanowieniem z dnia 28 lutego 1974 roku Sąd Powiatowy w R. orzekł o przejęciu na rzecz Skarbu Państwa części gospodarstwa rolnego (...) o powierzchni (...) ha z uwagi na zaległości w spłacie należności na rzecz Skarbu Państwa wynikających z reformy rolnej. F. W. pozostawiono działki o łącznej powierzchni (...) ha.

Na podstawie aktu własności ziemi (...), wydanego w dniu (...)roku oraz decyzji scaleniowej nr (...)z dnia(...) F. i Z. małżonkowie W. stali się właścicielami na prawach małżeńskiej wspólności majątkowej nieruchomości położonej we wsi Ś., o powierzchni (...) ha, składającej się z działek oznaczonych w ewidencji gruntów numerami (...).

Na podstawie umowy przekazania gospodarstwa rolnego, zawartej w dniu(...) roku, F. i Z. W. przekazali J. W. (1) gospodarstwo rolne, które składało się z opisanych powyżej działek o numerach (...). Na działce numer (...)znajdowały się zabudowania: dwuizbowy drewniany budynek mieszkalny oraz szopa.

Działka o numerze ewidencyjnym (...) została przez J. W. (1) sprzedana w roku 2007, natomiast umową darowizny z dnia (...) roku J. W. (1) działkę o numerze ewidencyjnym (...) i powierzchni (...) m2 darował synowi D. W.. Dla nieruchomości stanowiącej obecnie własność D. W. w Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim prowadzona jest księga wieczysta numer (...).

Działki położone w S. oznaczone numerami ewidencyjnymi (...) bezpośrednio że sobą sąsiadują. Na działce numer (...) znajduje się siedlisko zamieszkiwane przez Z. P., natomiast na działce numer (...)zlokalizowane jest siedlisko zamieszkiwane przez rodzinę W. - w tym D. oraz J. W. (1). W roku 2002 J. W. (1), nie posiadając pozwolenia na budowę, rozpoczął na działce numer (...) rozbudowę budynku gospodarczego z planowaną zmianą jego przeznaczenia na cele mieszkalne. W związku zę złożonym w tej sprawie przez Z. P. pismem, postanowieniem z dnia 15 października 2002 roku, Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w T. orzekł o wstrzymaniu budowy. Mimo braku pozwolenia na budowę J. W. (1) przeprowadził rozbudowę budynku gospodarczego i; zmienił jego przeznaczenie na cele mieszkalne. Obecnie w budynku tym zamieszkuje rodzina W.. Po przeprowadzeniu rozbudowy J. W. (1) przesunął drewniany płot oddzielający nieruchomość stanowiącą jego własność od nieruchomości Z. P. zajmując część działki numer (...), pozostającą dotąd w posiadaniu Z. P.. W roku 2004 J. W. (1) w miejsce płotu drewnianego wzniósł płot betonowy.

W dniu 25 czerwca 2003 roku geodeta uprawniony C. K. na zlecenie Z. P. przeprowadziła wznowienie znaków granicznych działki nr (...)z działkami o numerach ewidencyjnych (...)W ocenie przeprowadzającej czynności geodezyjne istniejąca dokumentacja pozwala na odtworzenia położenia znaków granicznych. Protokołu z przeprowadzonych na gruncie czynności nie podpisał jedynie właściciel działki numer (...) J. W. (1).

W dniu 25 marca 2010 roku do Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim wpłynął „wniosek” Z. P. o ustalenie położenia znaków granicznych. Sprawa została rozpoznana przez Sąd Rejonowy w trybie procesowym w oparciu o przepis art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 2101) jako sprawa z powództwa Z. P. przeciwko J. W. (1) o rozstrzygnięcie co do położenia znaków granicznych. Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2011 roku wznowiono znaki graniczne. Od orzeczenia tego apelację wniósł pozwany J. W. (1). W toku postępowania apelacyjnego Z. P. podała, że wniosek o ustalenie położenia znaków granicznych przygotowano jej w urzędzie gminy, natomiast intencją jej było przeprowadzenie postępowania o rozgraniczenie, a takie postępowanie miedzy stronami nigdy się nie toczyło (także administracyjne). Z tego powodu Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z dnia 24 listopada 2011 roku uchylił wyrok Sądu Rejonowego o ustaleniu położenia znaków granicznych i pozew odrzucił uznając, że spór dotyczy przebiegu granicy, a wobec braku przeprowadzenia koniecznego w takiej sytuacji etapu postępowania administracyjnego zachodziła czasowa niedopuszczalność drogi sądowej.

W dniu 14 stycznia 2010 roku do Prokuratury Rejonowej w T. wpłynęło pismo z Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w T., z którego wynikało podejrzenie popełnienia przez J. W. (1) przestępstwa z art. 90 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane, w związku z rozbudową budynku mieszkalnego na działce numer (...) położonej w Ś.. W toku przeprowadzonego w tej sprawie dochodzenia ustalono, że w dniu 30 lipca 2009 roku J. W. (1) uzyskał pozwolenie na budowę wolnostojącego: budynku gospodarczego o powierzchni zabudowy do 25 m2. W trakcie przeprowadzonej przez Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w dniu 11 września 2009 roku kontroli stwierdzono, że J. W. (1) rozbudowuje istniejący budynek mieszkalny. Wezwany do okazania pozwolenia na budowę okazał pozwolenie na budowę budynku gospodarczego w zupełnie innej lokalizacji i o innych parametrach.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy uzasadniał - zdaniem prowadzącego postępowanie prokuratora - postawienie J. W. (1) zarzutu z art. 90 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane. Postanowieniem z dnia 1 kwietnia 2010 roku prokurator postępowania w tej sprawie umorzył z uwagi na to, że po przeprowadzeniu stosownych badań ustalono, iż w czasie popełnienia zarzucanego mu czynu oraz prowadzonego postępowanie J. W. (1) miał całkowicie zniesioną poczytalność.

Decyzją z dnia 11 czerwca 2010 roku Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w T. nakazał J. W. (1) rozbiórkę dokonanej rozbudowy budynku mieszkalnego o wymiarach (...) m na działce o numerze ewidencyjnym(...)w Ś. (...), gminie Ż.. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. z dnia 23 lutego 2011 roku. Wyrokiem z dnia 13 października 2011 roku, wydanym w sprawie sygn. akt II (...) skarga J. W. (2) na wskazaną powyżej decyzję (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. została oddalona. Reprezentujący J. W. (1) pełnomocnik z urzędu złożył opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej od tego wyroku.

Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2012 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny odrzucił wniosek J. W. (1) o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku tegoż Sądu z dnia 13 października 2011 roku, natomiast w dniu 21 marca 2012 roku Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie J. W. (1) na postanowienie z 11 stycznia 2012 roku.

Postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2013 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. w sprawie II (...) odrzucił jako niedopuszczalną skargę D. W. na decyzję (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z Ł. z dnia 23 lutego 2011 roku w przedmiocie nakazu rozbiórki dokonanej rozbudowy budynku mieszkalnego na działce numer (...) w miejscowości (...).

Dane z dokumentacji geodezyjnej praż odnalezione w ternie punkty osnowy scaleniowej i niektóre ze znaków granicznych określających usytuowanie punktów granicznych pozwalają na określenie granicy miedzy działkami (...)według stanu prawnego.

Aktualny stan posiadania na gruncie nie pokrywa się ze stanem prawnym. Przygraniczny pas działki o numerze ewidencyjnym (...), stanowiący własność Z. P., A. B. i T. D. znajduje się w posiadaniu D. W..

Sąd zważył, iż jak wynika z dokonanych ustaleń faktycznych, Wójt Gminy Ż., po przeprowadzeniu administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego, wydał decyzję, którą dokonał rozgraniczenia działek położonych w Ś., oznaczonych w ewidencji gruntów numerami (...) Uwzględniając żądanie właściciela działki numer (...) - D. W., na podstawie art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 2101) sprawę w całości przekazano Sądowi Rejonowemu w Tomaszowie Mazowieckim. Z chwilą złożenia żądania przekazania sprawy sądowi decyzja administracyjna o rozgraniczeniu traci moc w części objętej tym żądaniem (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 12 czerwca 2013 roku w sprawie sygn. akt III SA/Gd 48/13, a także postanowienie Sądu Najwyższego z 16 stycznia 1998 roku, I CKN 423/97). Żądanie to kończy postępowanie administracyjne i rozpoczyna postępowanie sądowe, w ramach którego rozgraniczenie przeprowadzane jest zgodnie kryteriami wskazanymi w art. 153 k.c.

Kryteria rozgraniczenia oraz kolejność ich zastosowania określa art. 153 k.c. Niedopuszczalne jest zatem dokonywanie rozgraniczenia przy zastosowaniu drugiego czy trzeciego kryterium dopóki możliwe jest ustalenie granic na podstawie pierwszego lub drugiego kryterium. W postanowieniu z dnia 21 maja 1998 roku (III CKN 457/97 ) Sąd, Najwyższy wskazał, że w sądowym postępowaniu rozgraniczeniowym przy ustalaniu przebiegu spornej granicy według stanu prawnego bierze się pod uwagę wymienione w art. 31 ust. 2 prawa geodezyjnego i kartograficznego z 17 maja 1989 roku znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty oraz punkty osnowy geodezyjnej. Obok tego można się posłużyć także innymi dowodami przywidzianymi przez kodeks postępowania cywilnego np. zeznaniami świadków, opinią biegłego i przesłuchaniem stron. W okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy możliwym było ustalenie przebiegu granicy zgodnie ze stanem prawnym, ukształtowanym w wyniku przeprowadzonego postępowania uwłaszczeniowego i scaleniowego. Wydana w sprawi8e niniejszej opinie biegłego geodety (zasadnicza i uzupełniająca) są spójne i przekonujące. Biegła w wyczerpujący sposób uzasadniła wnioski ze sporządzonych opinii oraz opisała przebieg czynności terenowych i badań dokumentacji geodezyjnej, które przeprowadziła. Podkreślenia wymaga, że na możliwość ustalenia przebiegu granicy zgodnie ze stanem prawnym wynikającym w tytułów własności wskazywali wszyscy geodeci, którzy wypowiadali się w toczących się z udziałem Z. P. i J. W. (1) postępowaniach, mających za przedmiot przebieg granicy pomiędzy działkami o numerach ewidencyjnych (...). Dlatego też wniosek uczestnika D. W. o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego z zakresu geodezji Sąd oddalił jako zmierzający do przedłużenia postępowania. 

W tym stanie rzeczy niezasadnym był wniosek uczestnika D. W. o ustalenie granicy zgodnie z jej aktualnym faktycznym przebiegiem na gruncie. Zauważyć należy, że w piśmiennictwie i orzecznictwie wskazuje się, że przez stan prawny rozumieć także należy zasiedzenie przygranicznych pasów ziemi (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 26 kwietnia 1967 roku, III CR 424/66, OSNC 1967/11/206 oraz z dnia 20 stycznia 2000 roku, I CKN 296/00, Lex 51331), ponieważ nie można wykluczyć możliwości ustalenia stanu prawnego w następstwie zasiedzenia, które wywołało nowy stan prawny i przebieg linii granicznych w miejscach, przez które granice nie przebiegały bądź w miejscach, gdzie przebiegały granice nieodpowiadające stanowi ewidencyjnemu. Do zasiedzenia przygranicznych pasów gruntu znajdują zastosowanie przepisy art. 172 i nast. k.c. regulujące zarówno prowadzący do zasiedzenia charakter posiadania, jak i czas jego trwania. W okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy powstały po rozbudowie budynku gospodarczego i przesunięciu płotu przez J. W. (1) stan faktyczny na gruncie nie doprowadził jednak do ukształtowania nowego stanu prawnego będącego skutkiem zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu. Stosownie do treści art. 172 § 1 k.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 28 lipca 1990 roku (Dz. U. Nr 55, poz. 321) i obowiązującym od dnia 1 października 1990 roku (także w zakresie zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed wejściem w życie tejże ustawy), posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudżiestu jako posiadacz samoistny, chyba, że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (art. 172 § 2 k.c.).

Warunkiem nabycia własności nieruchomości lub jej oznaczonej części w drodze zasiedzenia jest zatem samoistne, nieprzerwane posiadanie tej nieruchomości i upływ czasu wskazanego w ustawie. Posiadanie to faktyczne władztwo nad rzeczą w zakresie prawa własności lub innego prawa, z którym łączy się to władztwo. Do zasiedzenia prowadzić może jedynie posiadanie samoistne. Posiadaczem samoistnym jest natomiast ten, kto rzeczą faktycznie włada jak właściciel (art. 336 k.c.). Nie można przy tym zapominać, że wszczęcie postępowania o rozgraniczenie przerywa bieg zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 24 marca 2017 roku, I CSK 378/16).

Przygraniczny pas gruntu pozostaje w posiadaniu D. W., a wcześniej J. W. (1), od momentu przesunięcia płotu drewnianego, a następnie wzniesienia w jego miejsce płotu betonowego, co wiązało się z przeprowadzoną bez pozwolenia budowlanego rozbudową budynku gospodarczego i jego przeznaczeniem na cele mieszkalne. Odmienne zeznania świadka J. W. (1) są odosobnione i nie zasługują na wiarę, pozostając w sprzeczności z pozostałymi zgromadzonymi w sprawie dowodami, w szczególności dowodami z dokumentów w postaci decyzji i orzeczeń wydawanych w związku z prowadzoną przez J. W. (1) bez pozwolenia budowlanego rozbudową budynku gospodarczego i zmianą jego przeznaczenia na cele mieszkalne.

Uwzględniając powyższe Sąd dokonał rozgraniczenia miedzy nieruchomościami położonymi w (...), gminie (...), województwie (...), z których pierwsza - oznaczona w ewidencji gruntów numerem (...) o powierzchni (...) ha objęta jest księgą wieczystą numer (...) prowadzoną w Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim i stanowi współwłasność Z. P. w 4/6 częściach oraz T. D. i A. B. po 1/6 części, a druga - oznaczona w ewidencji gruntów numerem (...), o powierzchni (...) ha objęta jest księgą wieczystą numer (...) prowadzoną w Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim i stanowi własność D. W. ustalając granicę zgodnie ze stanem prawnym - linią koloru czerwonego, przedstawioną na mapie sporządzonej przez geodetę uprawnionego U. B. w dniu 14 czerwca 2018 roku, zaewidencjonowanej w Starostwie Powiatowym w T. w dniu (...) roku za numerem (...).

Jak wynika z opinii biegłego geodety, ustalona zgodnie ze stanem prawnym granica przebiega w części pod narożnikiem budynku zajmowanego przez uczestnika D. W. (narożnik budynku na głębokość 0,30 m zachodzi na działkę numer (...)). Z tego względu należy wyjaśnić, że okoliczność ta nie stoi na przeszkodzie ustaleniu granicy zgodnie ze stanem prawnym. Jak wyjaśniono w orzecznictwie Sądu Najwyższego, art. 153 k.c. nakazuje wytyczenie granicy także pod budynkiem w sytuacji, gdy taki jej kierunek wypływa z tytułu własności (postanowienie Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2002 roku w sprawie sygn. akt III CKN 590/2000). Ponadto w okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy nie można pominąć także i tej kwestii, że fakt, iż ustalona zgodnie ze stanem prawnym granica; biegnąca w niewielkim stopniu pod narożnikiem budynku jest wynikiem samowolnej rozbudowy budynku gospodarczego i zmiany jego przeznaczenia na cele mieszkalne dokonanej przez J. W. (1) - ojca uczestnika, a samowola ta objęta jest prawomocnym nakazem rozbiórki orzeczonym w postępowaniu administracyjnym.

Konieczność orzekania z urzędu w postanowieniu o rozgraniczeniu o obowiązku wydania gruntu uczestnikowi, który w wyniku rozgraniczenia mu przypada, a który w dniu wydania orzeczenia nim nie włada, wynika z istoty postępowania rozgraniczeniowego, co wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 20 grudnia 1969 roku (sygn. III CZO 102/68, opubl. SIP Lex nr 23601). Sąd Najwyższy wskazał, że rozgraniczenie staje się niejako zupełne dopiero z chwilą, gdy przedmiot rozgraniczenia przejdzie we władanie wnioskodawcy lub uczestnika, któremu przypada. Samo oznaczenie granicy, do której sięga prawo własności do gruntów! nie realizuje jeszcze celu gospodarczego rozgraniczenia i nie zaspokaja interesu prawnego wnioskodawcy lub uczestnika, który nie jest we władaniu obszaru znajdującego się pomiędzy gruntem przez niego posiadanym o oznaczoną granicą, powyższe przesłanki społeczno-gospodarcze uzasadniają pogląd, że ustawodawca, regulując rozgraniczenie, miał na myśli oznaczenie granic w najszerszym tego słowa znaczeniu, to znaczy ze wszystkimi jego konsekwencjami, a więc łącznie z obowiązkiem wydania przez uczestnika lub wnioskodawcę posiadanej przez niego przestrzeni, która z mocy postanowienia o rozgraniczeniu znalazła się poza oznaczoną granicą, wnioskodawcy lub uczestnikowi, któremu ta przestrzeń przypadła. W powołanym orzeczeniu Sąd Najwyższy podkreślił, że ponieważ orzeczenie w sprawie wydania wspomnianego przedmiotu należy do istoty rozgraniczenia, dlatego orzeczenie to sąd powinien zamieścić w postanowieniu o rozgraniczeniu bez względu na to, czy takie żądanie objęte było wnioskiem lub czy zostało następnie zgłoszone w toku postępowania.

Z tego względu, na podstawie art. 222 § 2 k.c., należało nakazać uczestnikowi D. W., aby wydał wnioskodawczym Z. P. oraz uczestniczkom A. B. i T. D. tę część nieruchomości, która stanowi ich własność, a którą poprzednik prawny uczestnika zajął wznosząc część ogrodzenia, tj. przygraniczny pas gruntu, stanowiący część działki o numerze ewidencyjnym (...), aż do granicy działek (...), ustalonej w punkcie 1. postanowienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na mocy art. 520 § 2 k.p.c. który stanowi, że jeżeli uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. W oparciu o powołany powyżej art. 520 § 2 k.p.c. i art. 113 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz.U. z 2018 r., poz. 300 ze zm.) Sąd orzekł o pobraniu od uczestnika D. W. na rzecz Skarbu Państwa - Sadu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim połowy wydatków poniesionych przez Skarb Państwa. Skarb Państwa tymczasowo poniósł koszty sądowe w łącznej kwocie 8.330,40 złotych. Jest niewątpliwym, że w sprawie niniejszej sprzeczność interesów z jednej strony dotyczy D. W., natomiast z drugiej Z. P. A. B. i T. D.. Nie budzi również wątpliwości fakt, że przeprowadzone postępowanie wykazało, iż ustalona została zgodnie ze stanem prawnym i z przebiegiem wskazywanym przez Z. P.. Przebieg granicy w sposób nieuzasadniony kwestionował D. W., a zatem uzasadnione jest obciążenie D. W. co najmniej połową kosztów sądowych poniesionych przez Skarb Państwa. W okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy brak jest przekonujących argumentów mających uzasadniać całkowite odstąpienie od obciążania uczestnika D. W. kosztami poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa. Wnioskodawczym Z. P. korzystała ze zwolnienia od kosztów sądowych w całości.

Wobec powyższego Sąd nakazał pobrać od D. W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 4.165,20 zł tytułem części wydatków poniesionych przez Skarb Państwa, odstępując od obciążania wnioskodawczym i uczestników nieuiszczonymi kosztami sądowymi w pozostałej części.

W pozostałym zakresie, na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane z własnym udziałem w sprawie.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia.

Powyższe postanowienie zaskarżył uczestnik postępowania D. W. zarzucając mu:

1) błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż prawidłowy jest przebieg granicy w sposób przedstawiony na mapie sporządzonej przez geodetę U. B. w dniu 14 czerwca 2018 r., zaewidencjonowaną w Starostwie Powiatowym w T. w dniu (...) r. za numerem (...), podczas gdy prawidłowy przebieg granicy obrazuje aktualny stan posiadania;

2) naruszenie przepisów postępowania, a to art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez bezzasadne oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego geodety i przyjęcie, iż zgłoszony wniosek zmierza do przedłużenia postępowania;

3) bezpodstawne obciążenie uczestnika D. W. wydatkami poniesionymi w sprawie;

Mając na uwadze powyższe zarzuty wnoszę o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez rozgraniczenie przedmiotowych nieruchomości zgodnie z aktualnym stanem posiadania.

Wnioskodawczyni wnosiła o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona, albowiem podniesione w niej zarzuty: błędnego ustalenia przebiegu granicy, który nie opowiada stanowi posiadania oraz naruszenia przepisów art. 227 i art. 278 § 1 kpc poprzez bezzasadne oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego geodety jako zmierzającego do przedłużenia postępowania a także bezpodstawnego obciążenia uczestnika wydatkami poniesionymi w sprawie, nie znajdują oparcia w całokształcie materiału sprawy i jako takie nie mogą być uznane za trafne.

Ocenę zarzutów apelacji należy w pierwszej kolejności rozpocząć od tych zarzutów, które związane są z oceną materiału dowodowego oraz ustaleniami faktycznymi i podnoszonymi uchybieniami procesowymi, a dopiero na końcu przejść do oceny zaskarżonego postanowienia pod kątem jego zgodności z prawem materialnym albowiem choć apelacja tego ostatniego zarzutu nie przytacza to jednak prawe materialne Sąd II instancji zobowiązany jest brać pod rozwagę z urzędu.

Apelacja zawierająca wskazane wyżej zarzuty sprowadza się do próby wykazania, że rozgraniczenie powinno nastąpić według obecnego stanu posiadania, który doprowadził do zmiany dotychczasowego stanu prawnego na skutek zasiedzenia przez skarżącego przygranicznego pasa gruntu, który wyznacza istniejące pomiędzy rozgraniczanymi nieruchomościami ogrodzenie.

Lektura obszernego materiału aktowego zawierającego materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu przed Sądem Rejonowym jak i materiał z etapu administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego prowadzi do wniosku, iż wszystkie podnoszone w apelacji zagadnienia zostały wyjaśnione przez Sąd I instancji w sposób wystarczający i przekonywujący.

Zgodnie z wnioskami stron Sąd Rejonowy przeprowadził obszerne, wyczerpujące
i wystarczające postępowania dowodowe, a zgromadzony w ten sposób obszerny materiał dowodowy poddał prawidłowej ocenie.

Sąd I instancji bowiem w sposób wszechstronny z zachowaniem reguł logicznego rozumowania i zgodnie z doświadczeniem życiowym ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w tym także zgodnych ze sobą opinii biegłej geodety w sprawie niniejszej oraz geodety w administracyjnym postępowaniu rozgraniczeniowym, dając im słusznie wiarę jako przekonywującym, rozwiewającym wszelkie wątpliwości, spójnym, logicznym i opartym na badaniach dokumentacji geodezyjnej (tytuły własności, szkice z pomiarów w terenie, zarysy mapy, operaty).

Prawidłowo też, w świetle nie budzącej wątpliwości opinii biegłej co do przebiegu granicy prawnej wynikającej z dokumentów, w tym tytułów własności, Sąd ten nie znalazł podstaw do dopuszczenia dowodu z opinii kolejnego geodety, który w sytuacji gdy skarżący domagał się ustalenia w ogóle odmiennego przebiegu granicy, bo według stanu posiadania, i nie przytoczył istotnych zastrzeżeń co do opinii złożonej w sprawie, musiał być uznany jako wyłącznie zmierzający do przewlekłości postępowania.

Sąd odwoławczy nie dopatruje się zatem żadnych uchybień procesowych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, a w szczególności nie można Sądowi I instancji zarzucić naruszenia zasad rządzących oceną dowodów i w konsekwencji tego dokonania błędnych ustaleń faktycznych.

Zgromadzony bowiem w sprawie materiał dowodowy jest kompletny i wystarczający dla jej rozstrzygnięcia, a jego ocena dokonana przez Sąd I instancji – jak już wcześniej wskazano – jest wszechstronna, zgodna z doświadczeniem życiowym i zasadami logicznego rozumowania i mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów. Ocena ta jest więc – wbrew zarzutom apelacji – prawidłowa, przekonywująca i odpowiadająca wymogom jakie stawiają jej przepisy art. 233 i 328 § 2 kpc.

W szczególności za prawidłowe uznać należy ustalenia Sądu wskazujące, iż dopiero od budowy budynku bez zezwolenia z resztą ( co do którego wydany został prawomocny administracyjny nakaz rozbiórki ) i przesunięcia ogrodzenia w stronę działki nr (...), co miało miejsce dopiero w 2002 r, nastąpiła zmiana w stanie posiadania na korzyść apelującego, która nie mogła doprowadzić do zasiedzenia przez D. W. przygranicznego pasa gruntu z działki nr (...) z uwagi chociażby na to, że od daty tej nie upłynął nawet najkrótszy 20 – letni termin do zasiedzenia ( a w sprawie niniejszej z uwagi na niewątpliwą złą wiarę musiałby upłynąć termin dłuższy 30 – letni ).

Prawidłowa zatem ocena materiału dowodowego doprowadziła Sąd Rejonowy do w pełni trafnych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy w całości podziela i traktuje jak własne.

W świetle zgromadzonych w sprawie dowodów, w tym opinii biegłej geodety w sprawie niniejszej a także opinii geodezyjnej w administracyjnym postępowaniu rozgraniczeniowym poprzedzającym przedmiotowe postępowanie sądowe, nie ulega wątpliwości, że według tytułów własności i dokumentacji ewidencyjnej wskazujących na niewątpliwy stan prawny przebieg spornej granicy jest taki sam jak ustalony w niniejszym postępowaniu.

Zauważyć trzeba, że ustalony przez Sąd stan prawny obu nieruchomości jest ewidentny i stanowi podstawę rozgraniczenia w rozumieniu art. 153 kc.

Zarówno bowiem działka (...) jak i działka (...) stanowiły pierwotnie przedmiot postępowań uwłaszczeniowych i wydane zostały w stosunku do nich akty własności ziemi.

Przedmiotowe nieruchomości mają też urządzone księgi wieczyste, przy czym ich właściciele zmieniali się i wnioskodawczyni oraz uczestnicy są ich ostatnimi właścicielami.

Nie ulega też wątpliwości, a w zasadzie jest poza sporem, że ogrodzenie między przedmiotowymi nieruchomościami przesunięte zostało do obecnego położenia najwcześniej w 2002 r, co prawidłowo też Sąd Rejonowy ustalił.

Na dziś stan prawny równa się stanowi ewidencyjnemu wynikającemu z dokumentów i nie uległ zmianie na skutek zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu.

Powyższe prawidłowe ustalenia Sądu Rejonowego oraz rozważania prawne tegoż Sądu wskazują jednoznacznie, iż zaskarżone postanowienie rozgranicza sporne nieruchomości prawidłowo według pierwszego kryterium z art. 153 kc., tj. według stanu prawnego, który odpowiada stanowi z ewidencji gruntów.

Jeszcze raz należy podkreślić, że ustalony prawidłowo stan prawny przez Sąd Rejonowy stan prawny nieruchomości wynikający z dokumentów nie uległ – wbrew odmiennemu stanowisku apelujących – zmianie na skutek zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu.

Najwcześniej bowiem od 2002 roku (początek posiadania spowodowany przesunięciem ogrodzenia ) mógłby zacząć bieg na rzecz apelującego – ( przy doliczeniu czasu posiadania jego ojca J. ) jako posiadacza w złej wierze 30 – letni termin do zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu, który do tej pory nie upłynął.

Termin zatem 30 letni do zasiedzenia upłynąłby dopiero w 2032 roku, gdyby nie nastąpiła przerwa w jego biegu spowodowana niniejszym postępowaniem o rozgraniczenie i żądaniem wydania spornego pasa gruntu.

Zatem wynikający z dokumentów, przez Sąd Rejonowy powołanych, stan prawny, nie uległ zmianie na skutek zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu, które mogłoby stworzyć nowy stan prawny – odmienny od poprzedniego.

Reasumując wszystkie powyższe rozważania, uznać należy, iż zaskarżone postanowienie nie jest dotknięte żadnymi wskazanymi w apelacji uchybieniami procesowymi, które mogłyby mieć wpływ na jego treść i orzeczenie to jest zgodne z powołanym w jego uzasadnieniu prawem materialnym, które Sąd I instancji zinterpretował w przedmiotowym stanie faktycznym prawidłowo.

Dlatego też apelacja, której zarzuty sprowadzają się do nieskutecznej próby wykazania, że nastąpiło zasiedzenie przez apelującego spornego przygranicznego pasa gruntu i ocenione muszą być jako wyłącznie nieskutecznie polemizujące z trafnym stanowiskiem Sądu I instancji, podlegała oddaleniu jako nieuzasadniona na podstawie art. 385 kpc.

Prawidłowe jest także – wbrew zarzutowi apelacji – zaskarżone rozstrzygnięcie o kosztach postępowania między zainteresowanymi, w wyniku którego apelujący obciążony został jedynie połową wydatków związanych z kosztami przeprowadzenia dowodu z opinii biegłej geodety.

O kosztach postępowania odwoławczego między uczestnikami orzeczono na zasadzie art. 520 § 1 kpc.

Mając na względzie wszystkie powyższe rozważania oraz powołane w nich przepisy orzeczono jak w postanowieniu.

Grzegorz Ślęzak Stanisław Łęgosz Dariusz Mizera