Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 31 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SO Dariusz Mizera

Sędziowie: Sędzia SA Stanisław Łęgosz

Sędzia SO Dorota Krawczyk

po rozpoznaniu w dniu 31 grudnia 2019 r. w Piotrkowie Tryb. na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa F. W., A. W., S. W.

przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Wojewodę (...) w Ł.

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

na skutek apelacji powoda F. W. od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 9 stycznia 2019 r. sygn. akt I C 428/17

oraz zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Rejonowego w Radomsku w przedmiocie kosztów procesu zawarte w wyroku z dnia 09 stycznia 2019 roku w sprawie sygn. akt IC 428/17

postanawia:

1. podjąć zawieszone postepowanie w sprawie;

2. umorzyć postepowanie apelacyjne;

3. nie obciążać F. W. kosztami postępowania apelacyjnego;

4. oddalić zażalenie pozwanego na postanowienie Sądu Rejonowego w Radomsku w przedmiocie kosztów procesu zawarte w wyroku z dnia 09 stycznia 2019 roku w sprawie sygn. akt IC 428/17;

5. nie obciążać pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Wojewodę (...) w Ł. kosztami postepowania zażaleniowego.

Dariusz Mizera Dorota Krawczyk Stanisław Łęgosz

Sygn. akt II Ca 409/19, II Cz 436/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2019r. Sąd Rejonowy w Radomsku oddalił powództwo powodów A. W., S. W. i F. W. przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie (...) o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym poprzez ustalenie, że hipoteka zwykła nie istnieje i wygasła oraz nie obciążył powodów kosztami procesu.

Apelację od rozstrzygnięcia oddalającego powództwo złożył powód F. W. zarzucając naruszenie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (tj. Dz.U. z 2018r. poz. 1916 ze zm.) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędne oddalenie powództwa oraz naruszenie art. 321§ 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i nie dokonanie stosownej modyfikacji niejasno ujętego żądania strony powodowej. Powołując się na te zarzuty skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa.

Zażalenie na rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu złożył pozwany Skarb Państwa. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono naruszenie art. 98§ 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie oraz art. 102 k.p.c. poprzez uznanie, iż w sprawie zachodził wypadek szczególnie uzasadniony który usprawiedliwiałby nie obciążenie powodów kosztami procesu. Powołując się na te zarzuty skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie o obowiązku zwrotu kosztów procesu przez powodów na rzecz pozwanego w tym kosztów zastępstwa prawnego wg norm przepisanych.

W toku postępowania apelacyjnego postanowieniem z dnia 2 września 2019r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim zawiesił postępowanie apelacyjne i zażaleniowe na zgodny wniosek stron.

Pismem z dnia 13.12.2019 roku pełnomocnik powoda F. W. wniósł o podjęcie zawieszonego na zgodny wniosek stron postępowania oraz cofnął apelację, ponieważ Sąd Rejonowy w Radomsku V Wydział Ksiąg Wieczystych w dniu 11 września 2019 roku dokonał wykreślenia z księgi wieczystej KW nr (...) hipoteki umownej zwykłej w wysokości 120.000,00zł ustanowionej na rzecz Przedsiębiorstwa (...) w R..

Wniósł również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego w I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, a na wypadek nieuwzględnienia tego wniosku o nieobciążanie powoda kosztami postępowania sądowego w I i II instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Postępowanie apelacyjne podlega umorzeniu po uprzednim podjęciu zawieszonego postępowania.

Z uwagi na fakt wnioskowania o podjęcie postępowania Sąd na podstawie art. 181 § 1 pkt 2 KPC postanowił podjąć zawieszone postępowanie jak w punkcie 1 postanowienia z dnia 31 grudnia 2019 roku. Zgodnie z treścią art. 391 § 2 KPC w razie cofnięcia apelacji sąd drugiej instancji umarza postępowanie apelacyjne i orzeka o kosztach jak przy cofnięciu pozwu. Sąd odwoławczy jest związany cofnięciem apelacji, nie może kontrolować tej czynności procesowej strony, nie wymaga to także zgody strony przeciwnej, jak również nie łączy się ze zrzeczeniem roszczenia. Wskutek cofnięcia środka zaskarżenia następuje uprawomocnienie się zaskarżonego orzeczenia.

Z uwagi na cofnięcie apelacji Sąd postanowił na podstawie art. art. 391 § 2 KPC umorzyć postępowanie apelacyjne jak w punkcie 2 postanowienia.

Strona powodowa przegrała sprawę.

W analizowanej sprawie cofnięcie apelacji nie wynikało z zaspokojenia przez przeciwnika w postępowaniu apelacyjnym interesów skarżącego oraz wniesienie apelacji nie było niezbędne do dochodzenia praw, co nie uprawnia do zasądzenia na podstawie art. 98 KPC od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania za pierwszą i drugą instancję.

Strona powodowa osiągnęła cel postępowania wszczętego pozwem z dnia 01.03.2017 roku a mianowicie wykreślenie przez Sąd Rejonowy w Radomsku V Wydział Ksiąg Wieczystych w dniu 11 września 2019 roku z księgi wieczystej KW nr (...) hipoteki umownej zwykłej w wysokości 120.000,00zł ustanowionej na rzecz Przedsiębiorstwa (...) w R. na skutek złożenia do Sądu wieczystoksięgowego odpowiednich dokumentów. To strona powodowa, reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, miała obowiązek prawidłowo sformułować żądanie pozwu, to strona powodowa miała obowiązek złożyć żądane przez Sąd wieczystoksięgowy dokumenty uwierzytelnione w sposób przewidziany przepisami prawa, których uzyskanie przez powodów było możliwe, a brak wykreślenia hipoteki jest wynikiem zaniedbań po stronie powodowej, co bardzo precyzyjnie przeanalizował Sąd pierwszej instancji, z którymi to argumentami zgadza się Sąd odwoławczy.

Natomiast Sąd odwoławczy nie obciążył powoda kosztami postępowania apelacyjnego na rzecz pozwanego, orzekając jak w punkcie 3 postanowienia, na podstawie art. 102 KPC, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W odniesieniu do zasady słuszności w art. 102 KPC określone zostały przesłanki, których zaistnienie warunkuje możliwość obciążenia strony przegrywającej jedynie częścią kosztów albo nieobciążania jej w ogóle tymi kosztami. Obejmują one wystąpienie w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, które powodują, że zasądzenie kosztów na rzecz wygrywającego przeciwnika w całości, a nawet w części, byłoby sprzeczne z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Zalicza się do tych "wypadków" okoliczności związane z przebiegiem postępowania, jak charakter dochodzonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, przedawnienie roszczenia, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia wsparte na obiektywnych podstawach, które jednak doznaje osłabienia w postępowaniu apelacyjnym. Do warunków leżących poza procesem należy sytuacja majątkowa i życiowa strony. Zakwalifikowanie konkretnego przypadku jako ”szczególnie uzasadnionego” wymaga rozważenia całokształtu okoliczności sprawy łączących się z charakterem żądania poddanego pod osąd, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego.

Zdaniem Sądu odwoławczego przypadek powoda należy potraktować jako szczególnie uzasadniony z uwagi na konieczność współpracy pozwanego z powodem celem osiągnięcia efektu w postaci wykreślenia spornej hipoteki, powstał problem na podstawie jakich dokumentów i przez kogo wydanych można wykreślić sporną hipotekę, brak podmiotu który byłby zobowiązany do wystawienia na rzecz powodów zaświadczenia o wygaśnięciu wierzytelności zabezpieczonej hipoteką, a także dotychczas już poniesione koszty przez powoda.

Zażalenie pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie. Chybiony jest zarzut naruszenia art. 98 § 1 i 3 KPC i art. 99 KPC poprzez ich niezastosowanie oraz art. 102 KPC poprzez uznanie, iż w niniejszej sprawie wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek uzasadniający nie obciążanie przegrywającej sprawę strony powodowej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz wygrywającej sprawę strony pozwanej.

Sąd odwoławczy w całości podziela argumenty Sądu Rejonowego co do nieobciążania przegrywającej strony powodowej kosztami procesu na rzecz pozwanego na podstawie art. 102 KPC, który powołuje się na okoliczności sprawy oraz fakt, że w toku sprawy powodowie ponieśli już znaczne koszty procesu związane z wytoczeniem powództwa (uiścili opłatę od pozwu w kwocie 6.000zł), które ostatecznie okazało się niezasadne. Obarczanie powodów jeszcze kosztami procesu na rzecz pozwanego, w sytuacji gdy powodowie z uwagi na fakt

likwidacji przedsiębiorstwa państwowego będącego ich wierzycielem nie mogą uzyskać dokumentu pozwalającego na wykreślenie hipoteki i poszukują od kilku lat drogi, która pozwoli im na wykreślenie hipoteki, jawi się jako nadmiernie obciążające powodów w świetle zasad współżycia społecznego.

Zdaniem Sądu odwoławczego, Sąd Rejonowy, zasadnie powołał się na zasady współżycia społecznego i nie zastosował ogólnej zasady odpowiedzialności za wynik sprawy przy rozstrzyganiu o kosztach wyrażonej w art. 98 § 1 i 2 KPC, i oparł rozstrzygnięcie w zakresie kosztów na podstawie art. 102 KPC, zwłaszcza, że spór nie toczył się pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, strona powodowa szukała rozwiązania powstałego nietypowego problemu.

Mając powyższe rozważania na uwadze zażalenie jako niezasadne Sąd drugiej instancji oddalił na podstawie art. 385 KPC w związku z art. 397§ 1 i 3 KPC jak w punkcie 4 postanowienia.

O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd orzekł na podstawie art. 102 KPC, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Mając na uwadze charakter sprawy i potrzebę współpracy stron, Sąd stwierdził, iż jest to wypadek szczególnie uzasadniony pozwalający na nie obciążanie strony przegrywającej postępowanie zażaleniowe kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego na rzecz strony powodowej za instancję odwoławczą.

Dorota Krawczyk Stanisław Łęgosz Dariusz Mizera