I C 1848/22 - zarządzenie, wyrok, uzasadnienie Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2024-12-19
Sygnatura akt I C 1848/22
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 grudnia 2024 roku
Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie:
|
Przewodniczący |
Sędzia SO Paweł Lasoń |
|
Protokolant |
Klaudia Skrobek |
po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2024 roku w Piotrkowie Trybunalskim
na rozprawie
sprawy z powództwa M. D.
przeciwko (...) Spółce Akcyjnej
o zadośćuczynienie odszkodowanie i rentę
1. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powódki M. D. kwotę 702.700,00 (siedemset dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot:
- 502.700,00 (pięćset dwa tysiące siedemset) złotych od dnia 4 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty;
- 200.000,00 (dwieście tysięcy) złotych od dnia 12 września 2024 roku do dnia zapłaty;
2. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powódki M. D. kwotę 23.607 (dwadzieścia trzy tysiące sześćset siedem) złotych tytułem odszkodowania z odsetkami ustawowymi od dnia 4 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty;
3. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powódki M. D. kwotę 1000 (jeden tysiąc) złotych miesięcznej renty z tytułu zwiększonych potrzeb, poczynając od dnia 1 maja 2022 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku, płatnej do dnia 10-go każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności;
4. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powódki M. D. kwotę 1100 (jeden tysiąc sto) złotych miesięcznej renty z tytułu zwiększonych potrzeb, poczynając od dnia 1 stycznia 2023 roku do dnia 31 grudnia 2023 roku, płatnej do dnia 10-go każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności;
5. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powódki M. D. kwotę 1.200 (jeden tysiąc dwieście) złotych miesięcznej renty z tytułu zwiększonych potrzeb, poczynając od 1 stycznia 2024 roku, płatnej do dnia 10-go każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności;
6. ustala odpowiedzialność pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. za dalsze mogące ujawnić się w przyszłości skutki wypadku jakiemu uległa powódka M. D. w dniu 23 lutego 2020 roku;
7. oddala powództwo w pozostałym zakresie;
8. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powódki M. D. kwotę 21.617 (dwadzieścia jeden tysięcy sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia orzeczenia do dnia zapłaty;
9. nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 49.828,69 (czterdzieści dziewięć tysięcy osiemset dwadzieścia osiem złotych sześćdziesiąt dziewięć groszy) tytułem nieuiszczonych wydatków i opłat sądowych od uwzględnionej części powództwa;
10. nie obciąża powódki kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa.
Sygn. akt I C 1848/22
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 5 grudnia 2022 roku powódka M. D. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w S.:
zadośćuczynienia w kwocie 502.700 z złotych z odsetkami ustawowy mi za opóźnienie od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu pozwanemu,
odszkodowania w kwocie 45.519,83 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu pozwanemu;
renty miesięcznej na zwiększone potrzeby, płatnej z góry do 10 dnia każdego miesiąca w kwocie:
- po 972 złote miesięcznie w okresie od dnia 1 marca 2021 r. do dnia 30 kwietnia 2022 r. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu pozwanemu do dnia zapłaty,
- po 1.972 złotych miesięcznie począwszy od dnia 1 maja 2022 r. i na przyszłość wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat w przyszłości;
Wniosła również o ustalenie, że pozwany ponosi odpowiedzialność za dalsze, mogące powstać w przyszłości skutki wypadku jakiemu powódka uległa w dniu 23 lutego 2020 roku.
Pozew zawierał również żądanie zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych lub zgodnie z zestawieniem kosztów.(k. 3-20)
W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. w S. o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Pozwana nie uznał roszczeń powódki ani co do zasady, ani co do wysokości. (k.529-531).
W piśmie procesowym z dnia 19 sierpnia 2024 roku pełnomocnik powódki rozszerzył powództwo w taki sposób, że wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zadośćuczynienia w kwocie 702.700 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od:
a. kwoty 502.700 złotych od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu pozwanemu do dnia zapłaty,
b. kwoty 200.000 złotych od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu niniejszego pisma procesowego pozwanemu do dnia zapłaty.
W pozostałym zakresie powództwo nie uległo modyfikacji.
W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że przy uwzględnieniu zakresu cierpień fizycznych i psychicznych powódki, charakter doznanych w czasie wypadku obrażeń oraz rozmiar związanych z następstwami wypadku uciążliwości i ograniczeń w życiu codziennym, a także stwierdzony przez biegłych stopień uszczerbku na zdrowiu (wynoszący 175% - 205%), adekwatne jest zadośćuczynienie w wysokości nie mniejszej niż 800.000 złotych, które pomniejszone o przyznaną z tego tytułu przez pozwanego kwotę 97.300 złotych daje kwotę 702.700 złotych. (k. 982-1005)
W odpowiedzi na rozszerzone powództwo pozwany (...) S.A. w S. wnosił o jego oddalenie również w zakresie zmodyfikowanym oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych
W uzasadnieniu pozwana wskazywała na fakt, że roszczenia powódki co do zakresu i wysokości nie zostały wykazane przeprowadzonym postępowaniem dowodowym, a zasądzone przez pozwaną na rzecz powódki kwoty pozwoliły na pokrycie zarówno zakresu krzywdy powódki jak i zakres jej roszczeń odszkodowawczych.(k.1012-1013)
Na rozprawie w dniu 19 listopad 202 r. strony podtrzymały ostatnie zajęte stanowiska .(rozprawa z dnia 19 listopada 2024 r- stanowiska stron k.1072 minuty 00.00.40- 00.09.39)
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 23 lutego 2020 r. ok. godz. 16.40 w miejscowości L. gm. Rozprza miał miejsce wypadek drogowy, w wyniku którego bardzo ciężkich obrażeń ciała doznała M. D..
Kierujący samochodem marki F. (...) o nr rej.: (...) poprzez przekroczenie prędkości oraz nieprawidłowe wykonanie manewru wyprzedzania, podczas ucieczki przed pościgiem policji doprowadził do zderzenia czołowego z pojazdem nadjeżdżającym z naprzeciwka marki N. (...) o nr rej.: (...) kierowanym przez M. D..
/okoliczność niesporna; dowód: postanowienie o umorzeniu śledztwa k. 25-28/
W sprawie przedmiotowego wypadku Prokuratura Rejonowa w Piotrkowie Trybunalskim prowadziła postępowanie przez pod sygn. akt PR 1 Ds. (...).2020, które postanowieniem z dnia 31 grudnia 2020 roku zostało umorzone wobec śmierci podejrzanego.
/dowód: postanowienie o umorzeniu śledztwa k. 25-28/
Samochód marki F. (...) o nr rej.: (...), którym kierował sprawca wypadku był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej OC w (...) S.A.
/okoliczność niesporna/
W czasie wypadku powódka była zapięta pasami bezpieczeństwa.
/dowód: postanowienie o umorzeniu śledztwa w sprawie o sygn. akt PR 1 Ds. (...).2020 k. 25-28, pisemne oświadczenie powódki o zapiętych pasach bezpieczeństwa k. 29, karta medycznych czynności ratunkowych z zapisem o zapiętych pasach bezpieczeństwa k. 30/
Strona powodowa zgłosiła szkodę pozwanemu, który zarejestrował szkodę pod numerem (...) i na mocy kilku decyzji przyznał powódce:
- kwotę 97.300 złotych z tytułu zadośćuczynienia,
- kwotę 2.469,67 złotych z tytułu kosztów leczenia,
- kwotę 115,01 złotych tytułem kosztów dojazdów,
- kwotę 5.495,40 złotych tytułem zwrotu kosztów opieki,
- kwotę 498 złotych za zniszczony telefon,
- kwotę 200 złotych za zniszczoną kurtkę.
Pismem z dnia 29 kwietnia 2021 r. pozwany poinformował o przyznaniu na rzecz powódki renty na zwiększone potrzeby w kwocie po 1.000 złotych miesięcznie w okresie od dnia 1 maja 2021 r. do dnia 30 kwietnia 2022 r. oraz wyrównania rentowego w kwocie 2.000 złotych za okres od dnia 1 marca 2021 r. do dnia 30 kwietnia 2021 r. Ponadto pozwany przyznał powódce świadczenie z tytułu utraconych dochodów, ale w związku z tym, że nie jest ono dochodzone w ramach niniejszego postępowania - nie ma konieczności przedstawiania informacji w tym zakresie.
/dowód: pisma (...) S.A. k. 31-110/
Powódka, M. D., w wyniku wypadku doznała urazu wielonarządowego, w tym:
1. W. zmiażdżeniowego złamania rzepki prawej,
2. Uszkodzenia przyczepu więzadła właściwego rzepki,
3. Zwichnięcia bocznego rzepki,
4. Brzeżnego złamania kłykcia bocznego kości udowej,
5. W. złamania głowy strzałki,
6. Złamania kłykcia bocznego kości piszczelowej,
7. Złamania kości krzyżowej po stronie prawej,
8. Urazu głowy z wybroczyną krwotoczną w płacie czołowym lewym mózgu, stłuczenia tylnej części prawego płata potylicznego,
9. Złamania wyrostków poprzecznych kręgów C5, C6, C7 oraz LI i L2 z obrzękiem tkanek miękkich okolicy lędźwiowej lewej,
10. Linijnego pęknięcia śledziony o dł. 13 mm,
11. Stłuczenia wątroby (ognisko o średnicy 22 mm),
12. Złamania I żebra lewego,
13. Urazu klatki piersiowej z płynem w jamach opłucnowych - niedodma z ucisku segmentów podstawnych płatów dolnych.
14. Silnego stłuczenia okolicy lędźwiowej lewej z krwiakiem o wymiarach 55 x 70 x 70 mm
15. Pourazowego ubytku mięśnia skośnego wewnętrznego na odcinku ok. 50 mm - zerwania włókna mięśniowego mięśnia skośnego wewnętrznego,
16. Dwumiejscowego pęknięcia krezki jelita cienkiego z niedokrwieniem jelit na odcinkach 2 razy po 20 cm,
17. Dwumiejscowego pęknięcia esicy,
18. Licznych potłuczeń i otarć naskórka.
Z miejsca wypadku powódka została przewieziona przez Zespół (...) do (...) Szpitala Wojewódzkiego im. (...) w P., gdzie po wykonaniu trauma scan na (...) przekazano ustnie opis obrażeń i zadecydowano o konieczności pilnej interwencji chirurgicznej. U powódki została wykonana laparotomia z szyciem esicy, dwukrotną odcinkową resekcją jelita cienkiego i drenażem jamy otrzewnej. Po operacji powódka w ciężkim stanie, we wstrząsie po laparotomii została przyjęta na Oddział Intensywnej Terapii, zaintubowana, na oddechu zastępczym przy krążeniu stabilizowanym wlewem z levonoru. Po konsultacji ortopedycznej kończynę dolną prawą zabezpieczono szyną gipsową, ranę na kolanie zaopatrzono chirurgicznie.
W dniu 25 lutego i 26 lutego 2020 r. powódce przetoczono 2 jednostki krwi. Po początkowej stabilizacji stanu ogólnego powódki, doszło do jego stopniowego pogorszenia. Stwierdzono narastanie parametrów zapalnych, nieprawidłowości w kontrolnym CT jamy brzusznej i brak perystaltyki. W dniu 3 marca 2020 r. u powódki w trybie pilnym wykonano relaparotomię z uwolnieniem zrostów i zespoleniem omijającym bok do boku na jelicie cienkim. W stanie ciężkim powódka wróciła na Oddział Intensywnej Terapii.
Stopniowo następowała poprawa stanu ogólnego powódki.
W dniu 5 marca 2020 r. została rozintubowana, na oddechu własnym wspomaganym tlenem. Okresowo występowały wymioty i zaburzenia świadomości.
W dniu 7 marca 2020 r. usunięto sondę żołądkową.
W dniu 17 marca 2020 r. powódce wykonano zabieg ortopedyczny repozycji otwartej i zespolenia złamania rzepki prawej popręgiem Webera z usunięciem licznych drobnych fragmentów kostnych, rekonstrukcją przyczepu więzadła właściwego rzepki kotwicą J. Knot. Kończynę po zabiegu unieruchomiono w szynie gipsowej stopowo - udowej.
Po odzyskaniu przytomności powódka stwierdziła problemy ze wzrokiem - nie widziała lewej i centralnej części obrazu, zlecono konsultację okulistyczną. Powódce zalecono dalszą diagnostykę już w warunkach ambulatoryjnych.
W dniu 24 marca 2020 r. powódka została wypisana do domu z zaleceniem pielęgnacji rany pooperacyjnej brzucha, stosowania żelu i maści na bliznę, zmiany co dwa dni opatrunku na ranie kolana, przy zachowaniu zasad aseptyki i antyspetyki, stosowania diety, oszczędzającego trybu życia i stopniowego uruchamiania się.
Po wyjściu ze Szpitala powódka kontynuowała leczenie w (...) przy (...) Szpitalu Wojewódzkim im. (...) w P..
W dniu 27 kwietnia 2020 r. podczas wizyty kontrolnej zamieniono szynę A. na ortezę, zalecono chodzenie z częściowym obciążeniem, ćwiczenia w zakresie do 60 st. zgięcia oraz kontrolę za 4 tygodnie.
W dniu 25 maja 2020 r. powódka otrzymała skierowanie na rehabilitację na Oddział Rehabilitacyjny.
W dniach od 8 czerwca 2020 r. do dnia 16 lipca 2020 r. powódka była na rehabilitacji na Oddziale (...) Ogólnoustrojowej ZOZ Centrum (...) w Ł. z siedzibą w Tuszynie. W trakcie pobytu na ww. Oddziale zastosowano ćwiczenia usprawniające - rozciągające mięśnie piersiowe i czworo głowy prawy, poizometryczną relaksację mięśnia kapturowego i dźwigaczy łopatek, ciągły bierny ruch prawej kończyny dolnej, mobilizację rzepki prawej i blizny rzepki prawej, reedukację chodu, krioterapię, laseroterapię, pole magnetyczne niskiej częstotliwości, ultradźwięki, prądy interferencyjne.
Pomimo rehabilitacji nie uzyskano poprawy zakresu ruchu prawego stawu kolanowego. W dniu wypisu z Oddziału (...) zlecono dalszą diagnostykę istniejącego przykurczu oraz artrolizę prawego stawu kolanowego. Podczas kontrolnej wizyty u ortopedy w dniu 20 lipca 2020 r. stwierdzono nadal utrzymujący się przykurcz stawu kolanowego. Powódkę skierowano na dalsze leczenie w warunkach szpitalnych.
W dniach od 28 lipca 2020 r. do dnia 3 sierpnia 2020 r. powódka była hospitalizowana na Oddziale Urazowo - Ortopedycznym (...) Szpitala Wojewódzkiego w P.. Tam w dniu 29 lipca 2020 r. miała wykonany zabieg artroskopii kolana prawego z shaving, redresją, usunięciem zespolenia rzepki prawej. Podczas zabiegu uzyskano zgięcie stawu do około 100 stopni. W trakcie pobytu na Oddziale stosowano profilaktykę przeciwzakrzepową, usprawnianie, szynę (...).
W dniu 3 sierpnia 2020 r. powódka została wypisana ze Szpitala z zaleceniem wysokiego ułożenia spoczynkowego kończyny operowanej, zmiany opatrunku co 1 - 2 dni, stosowania okładów chłodzących na okolicę operowaną, stosowania profilaktyki przeciwzakrzepowej.
W trakcie pobytu na Oddziale u powódki ponownie wystąpiło pogorszenie wzroku. Lekarz zlecił wykonanie badania MR mózgu, które wykazało: lakuny po krwotocznym stłuczeniu mózgu w obu półkulach móżdżku ze złogami hemosyderyny, korowo - podkorowe zmiany bliznowate w płacie potylicznym obejmujące korę wzrokową.
W dniach od 3 sierpnia do 11 września 2020 r. powódka była ponownie hospitalizowana na Oddziale (...) Ogólnoustrojowej ZOZ Centrum (...) w Ł. z siedzibą w Tuszynie.
W trakcie pobytu na Oddziale Rehabilitacyjnym powódka uczęszczała na terapię psychologiczną ze względu na występujące u niej zaburzenia nastroju, płaczliwość.
Ze względu na zły stan psychiczny powódka zdecydowała się na leczenie psychiatryczne i terapię psychologiczną w trybie ambulatoryjnym. W pierwszym okresie z uwagi na okres pandemii powódka korzystała z terapii w formie zdalnej oferowanej odpłatnie przez Prywatny (...) n. med. S. W. w B. a następnie kontynuowała terapię w (...) w P..
Powódka w dalszym ciągu kontynuuje leczenie w (...). Nadal występuje u niej ból kolana, a także bóle kręgosłupa w odcinku szyjnym i piersiowym. Stosowano leczenie iniekcjami dostawowymi. Prowadzona diagnostyka kończyny dolnej prawej wykazała: całkowity zanik chrząstki stawowej rzepki, chondropatię II stopnia w obrębie chrząstki pokrywającej powierzchnię stawową kłykcia bocznego kości udowej prawej, liczne geody podchrzęstne w obrębie kłykcia bocznego kości udowej prawej, osteofit na bocznej krawędzi kłykcia bocznego kości udowej prawej, ograniczenia zakresu ruchów i niewydolność mięśni funkcjonalnych prawego stawu kolanowego.
W dniach od 26 października 2020 r. do 15 listopada 2020 r. powódka przebywała na rehabilitacji w (...) Oddziale (...) Stacjonarnej w P.. Jak wynika z zapisu w karcie informacyjnej po zastosowanym leczeniu fizykalnym oraz klasycznej kinezyterapii uzyskano poprawę siły mięśniowej, zwiększenie zakresu ruchomości oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych operowanej kończyny z poprawą jakości chodu. Poprawa stanu kończyny dolnej była jednak krótkotrwała i ból oraz przykurcze w stawie kolanowym wróciły w szybkim tempie i większym nasileniu. Ze względu na długi okres oczekiwania na rehabilitację w ramach NFZ powódka skorzystała z odpłatnej rehabilitacji. W maju 2021 r. udało jej się odbyć rehabilitację w ramach NFZ w Zakładzie (...). A następnie uzyskała skierowanie do innej placówki rehabilitacyjnej, w której rozpoczęła leczenie w Dziennym Ośrodku (...), które z przerwami trwa do dnia dzisiejszego.
W dniach od 1 lipca 2021 r. do dnia 24 lipca 2021 r. powódka odbyła turnus rehabilitacyjny w Zakładzie (...) w P. koło G..
Dalsze leczenie odbywało się w Centrum (...) w P., gdzie na podstawie badania fizykalnego stwierdzono również: ograniczenie zakresu rotacji w lewym stawie biodrowym, przykurcz zgięciowy stawu kolanowego prawego, częściowy zanik mięśnia czworogłowego uda prawego, skolioza Th/L lewostronna, skrócenie kończyny dolnej lewej 13 mm, prawostronne wy boczenie miednicy, znaczne trzeszczenie przy ruchach w prawym stawie kolanowym, małą ruchomość rzepki.
W dniu 30 listopada 2021 r. powódka zgłosiła się na (...) z powodu asymetrii lewej połowy twarzy - spłycenie lewego kącika ust, dyskretnie osłabione zaciskanie powiek oka lewego. Zlecono wykonanie badania RM głowy, które wykazało uszkodzenie nerwu VII lewego, konflikt naczyniowo - nerwowy nerwu VII lewego. Zlecono leczenie farmakologiczne oraz zabiegi fizjoterapeutyczne. Objawy częściowo ustąpiły, ale pozostał dyskretnie obniżony kącik ust po stronie lewej i dyskretna asymetria twarzy.
Od czasu wypadku powódka odczuwa dolegliwości neurologiczne tj. bóle i zawroty głowy, zaburzenia równowagi, zaburzenia widzenia (obwodowo i centralnie), nasilony zespół dysfunkcyjny kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego z promieniowaniem do kończyn dolnych i górnych jak również miednicy po stronie lewej, drętwienia karku i grzbietu.
U powódki występuje ograniczenie ruchomości w odcinku szyjnym kręgosłupa oraz wzmożone napięcie mięśni przy kręgosłupowych. Wykonane powódce badania diagnostyczne takie jak rezonans magnetyczny, RTG czy TK wykazały: złamanie wyrostków poprzecznych kręgów C5, C6 i C7, złamanie wyrostków poprzecznych kręgów LI i L2, lakuny po krwotocznym stłuczeniu mózgu w obu półkulach móżdżku ze złogami hemosyderyny, korowo - podkorowe zmiany bliznowate w płacie potylicznym obejmujące korę wzrokową, na poziomie C3-C4 płaska lewoboczna wypuklina krążka między kręgowego spłycająca lewy zachyłek i lewy otwór boczny - lewostronny konflikt korzeniowy, na poziomie C5-C6 bulging disc i osteofity tylnokrawędziowe, zwężają światło kanału kręgowego oraz obu zachyłków bocznych z przewagą po stronie lewej - obustronny konflikt korzeniowy; na poziomie L4-L5 i L5 - SI bulging disc ze spłaszczeniem worka oponowego i symetrycznym spłyceniem otworów bocznych; dehydrytacja krążka M/K L5/A1, oraz widoczne okrężne uwypuklenie krążka M/K z modelowaniem worka oponowego, ubytki pola widzenia obejmujące kwadranty skroniowe dolne do niepełnych połowiczych spowodowane stłuczeniem mózgu okolicy kory wzrokowej, poszerzenie bruzd w obu półkulach móżdżku, zmiany malacyjne korowo - podkorowe w biegunie prawego płata potylicznego - progresja zmian, zmiany bliznowate w przyśrodkowej części płata potylicznego ze złogami hemosyderyny obejmujące korę wzrokową, w rzucie płata potylicznego po stronie prawej widoczny obszar ubytkowy tkanki nerwowej, obniżenie i dehydrytacja krążków międzykręgowych (...) - 9, na poziomie (...) - 7 i (...) - 20 bulging discs ze spłaszczeniem worka oponowego, na poziomie (...) - 8 i (...) - 9 centralne wypukliny krążków międzykręgowych z modelowaniem worka oponowego i z symetrycznym konfliktem korzeniowym.
Badanie pola widzenia z dnia 21 czerwca 2022 r. wykazało znaczną progresję zmian w polu widzenia w stosunku do badania z października 2020 r.
Na skutek operacji jamy brzusznej, doszło do osłabienia powłok brzusznych i rozejścia się kresy białej - w jej świetle pojawiła się przepuklina, która ciągle się poszerza. W badaniu USG z dnia 29 marca 2022 r. przepuklina pępkowa posiadała wymiary: wrota o szer. 26 mm, worek o wym. 51 * 28 x 49 mm, zawiera tkankę tłuszczową trzewną. Najprawdopodobniej powódkę czeka operacja przepukliny.
Ponadto następstwem prowadzonego u powódki leczenia jest rozpoznane na podstawie badań laboratoryjnych uszkodzenie wątroby (nieprawidłowe parametry wątrobowe). Z tego powodu powódka leczy się w Poradni Chorób Zakaźnych.
/ dowód: dokumentacja medyczna k. 130-410, k.443-458, dokumentacja płyty CD k. 515 i 516 faktury k.411 – 442,k. 468-509, zaświadczenie k, 510-512, kserokopia dowodu rejestracyjnego k. 459-461/
Przechodząc do opisu obrażeń i skutków wypadku powódki z perspektywy powołanych w sprawie biegłych poszczególnych specjalności medycznych należy wskazać że:
W wypadku z dnia 23 lutego 2020 roku powódka doznała urazów gastroenterologicznych w postaci: pęknięcie krezki jelita cienkiego z niedokrwieniem jelit; pęknięcie esicy ( jelito grube ), stłuczenia wątroby. W wyniku niedokrwienia z przebiegu pęknięcia krezki resekowano niedokrwioną część jelita cienkiego ( około 40 cm. ). Z. perforację esicy. Stłuczenie wątroby wygoiło się samoistnie z pewnością w okresie poniżej 6 miesięcy i nie pozostawiło po sobie jakichkolwiek zaburzeń funkcji.
Zabieg operacyjny na jamie brzusznej zakończył się pełnym sukcesem terapeutycznym. Zaszyta perforacja esicy nie była powikłana i zagoiła się w okresie 6 tygodni ( pełne wygojenie rany ), a po wygojeniu nie spowodowała jakichkolwiek zaburzeń trawienia, wchłaniania i pasażu pokarmu. Resekcja jelita cienkiego na długości około 40 cm. nie spowodowała istotnych zaburzeń trawienia i wchłaniana pokarmu; nie ma też danych za zaburzenia pasażu treści pokarmowej. Stłuczenie wątroby (w minimalnym zakresie) wygoiło się samoistnie bez pozostawienia jakichkolwiek zaburzeń morfologii i funkcji wątroby.
Z przyczyn gastroendokrynologicznych uszczerbek na zdrowiu powódki wg Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002r. z późniejszymi zmianami - punkt 66 a - uszkodzenie żołądka, sieci i jelit bez zaburzeń funkcji przewodu pokarmowego i przy dostatecznym stanie odżywienia 10%. Przepuklina kresy białej związana z urazem i leczeniem operacyjnym jest niewielka i nie zaburza istotnie funkcji powłok brzucha a tym samym uszczerbek na zdrowiu wg powyższego Rozporządzenia należy ocenić wg punktu 65 - 5%, ale wobec tego , że u powódki zdiagnozowano w pełni przepuklinę mięśni skośnych brzucha, to uszczerbek na zdrowiu powódki wg punktu 65 wg Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 12 grudnia (...). należy zwiększyć z 5% do 15%. Łączny uszczerbek na zdrowiu z powodu urazu jelita i jego leczenia operacyjnego, wątroby i powłok brzucha wynosi 25 % .
Bezpośrednio po zabiegu operacyjnym na jamie brzusznej 23/02/2020r. powódka do (...)r.2020r. pozostawała w analgosedacji+ wlew F. więc nie odczuwała dolegliwości bólowych. Po wybudzeniu 29/02/2020r. stosowano przeciwbólowe wlew F. Po relaparotomii 03/03/2020r. powódka nadal pozostawała w krótkiej analgosedacji i stosowano przeciwbólowe przewlekle wlew dożylny F. więc nie odczuwała dolegliwości bólowych. Po wybudzeniu powódka z pewnością odczuwała dolegliwości bólowe leczone F. który odstawiono 06/03/2020r. Pomimo wlewu pacjentka była obolała (jak wynika z przebiegów pielęgniarskich). Od 07/03/2020r. do chwil zabiegu ortopedycznego 17/03/2020r. powódka nie wymagała leczenia przeciwbólowego, a tym samym w okresie 29/02/ - 17/03/ 2020r. powódka cierpiała na dolegliwości bólowe, które wg skali (...) należy ocenić na 0-3 ból łagodny.
Z powodu urazu brzucha i związanego z nim leczeniem operacyjnym powódka odczuwała przejściowe dolegliwości bólowe brzucha, innych dolegliwości i objawów związany z urazem brzucha i jego leczeniem nie obserwowano i nie leczono.
Z uwagi na uszkodzenie jelit, krezki i wątroby nie występują jakiekolwiek utrudnienia w życiu codziennym. Nie ma wskazań do stosowania jakiejkolwiek diety ani leczenia farmakologicznego. Nie występują ograniczenia związane z przewodem pokarmowym i wątrobą do wykonywania pracy, uprawiania rekreacyjnego sportu, życia towarzyskiego i rodzinnego,
Skrócenie jelita cienkiego ma charakter trwały a stan zdrowia powódki w zakresie urazów jamy brzusznej i leczenia operacyjnego należy aktualnie uznać za dobry. Bez zaburzeń trawienia, wchłaniania i pasażu pokarmu. Bez zaburzeń funkcji wątroby.
Perspektywy co do stanu powódki w związku z urazem jamy brzusznej i leczeniem operacyjnym są na przyszłość dobre jeśli nie bardzo dobre. Brak jest negatywnych prognoz co do skutków przebytego urazu i leczenia operacyjnego w przyszłości. Jelito cienkie zaadoptowało się do stanu po resekcji. Ewentualnie, hipotetycznie można rozważyć wytworzenie zrostów pooperacyjnych w jamie brzusznej i ewentualnych powikłań pod postacią niedrożności zrostowej ( co jest bardzo mało prawdopodobne i do chwili złożenia pozwu się nie ujawniło).
Dotychczasowych, a także aktualnych i przewidywalnych miesięcznych wydatków związanych z kosztami leczenia powódki oraz ich możliwej wysokości.
W zakresie urazu jamy brzusznej i leczenia operacyjnego powódka nie ponosiła i nie ponosi żadnych kosztów.
Po opuszczeniu szpitala gdzie naturalna jest opieka osób trzecich powódka nie wymagała opieki osób trzecich, specjalistycznej opieki jak i opieki ogólnej w związanej z urazem jamy brzusznej i jego leczeniem operacyjnym.
W zakresie urazu jamy brzusznej powódka nie wymaga pozostawania pod opieką lekarską, leczenia, rehabilitacji czy innych zabiegów.
Stan powódki wyłaniający się z dokumentacji w związku z urazem brzucha i jego leczeniem jest dobry.
Po zabiegu operacyjnym u powódki okresowo występują wolne stolce o nieznanej częstotliwości i konsystencji nie wywołujące zaburzeń trawienia i wchłaniania pokarmu. U powódki nie podejmowano też, jak wynika z przedstawionej dokumentacji, farmakologicznego leczenia przyczynowego, leczenia i konsultacji specjalistycznych jak też specjalnego leczenia dietetycznego. Określenie dieta lekkostrawna jest synonimem diety normalnej. Okresowo występujące wolne stolce nie powodują jakichkolwiek ograniczeń w życiu codziennym i pełnieniu ról społecznych. Jak wynika z dokumentacji nie prowadzono farmakoterapii okresowo występujących wolnych stolców Nie widziano konieczności farmakoterapii i biegły też nie widzi takiej potrzeby ergo powódka nie wymaga leczenia w tym zakresie.
Łączny uszczerbek na zdrowiu z powodu urazu jelita i jego leczenia operacyjnego, wątroby i powłok brzucha wynosi 25 % .
/dowód: opinia biegłego gastroenterologa K. L. k. 627-628 wraz z opinią uzupełniającą k 772 i 830/
Biegły z zakresu rehabilitacji medycznej wskazał, że powódka doznała urazów wielonarządowych, w tym chirurgicznych: rany prawego kolana, ze złamaniem wieloodłamowym rzepki, złamaniem kłykcia bocznego kości udowej prawej, nadłamaniem kłykcia bocznego kości piszczelowej, złamaniem wieloodłamowym głowy strzałki oraz złamania kości krzyżowej, wyrostków poprzecznych 3 kręgów szyjnych i 2 kręgów lędźwiowych.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 r. powódka w wyniku przedmiotowego wypadku z powodu: - rany stawu kolanowego ze złamaniami wieloodłamowym rzepki, złamaniem kłykcia bocznego kości udowej, pęknięciem kłykcia bocznego kości piszczelowej i złamaniem wieloodłamowym głowy strzałki, wygojonego z 20° deficytem zgięcia stawu kolanowego, zanikami mięśni uda i goleni oraz dysfunkcją chodu, doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 15% wg poz. 156 .
- złamania kości krzyżowej doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 15% wg poz. 96b).
- złamania wyrostków poprzecznych 3kręgów szyjnych i 2 kręgów lędźwiowych doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5% wg poz. 91.
Cierpienia fizyczne spowodowane bólem pourazowym kręgosłupa i kończyny dolnej prawej były bardzo duże, trwające kilka godzin do czasu włączenia analgosedacji. Po wypisie ze szpitala do domu, cierpienia fizyczne były niewielkie wynikające z łóżkowego trybu życia, pozostawania w kołnierzu ortopedycznym i unieruchomieniu kończyny dolnej prawej w szynie gipsowej oraz dolegliwościami kręgosłupa.
Po 4 tygodniach od wypisu ze szpitala po rozpoczęciu pionizacji w ortezie stawu kolanowego i nauki samodzielnego chodzenia, cierpienia fizyczne nasiliły się do miernych.
Od czerwca do września 2020 r. podczas rehabilitacji stacjonarnej, mierne cierpienia fizyczne nasilały się do znacznych podczas ćwiczeń zmierzających do zniesienia przykurczu w prawym stawie kolanowym.
Od września do chwili obecnej cierpienia fizyczne spowodowane dolegliwościami prawego stawu kolanowego i całego kręgosłupa są mierne wywołane przewlekłym bólem, narastające do znacznych po przeciążeniach lub w okresach występowania korzeniowych zespołów bólowych kręgosłupopochodnych.
Skutki wypadku powódka odczuwać będzie przez całe życie. Doznane złamania w obrębie stawu kolanowego prawego wygojone z utrwalonym przykurczem zgięciowym, skutkują rozwojem zmian pourazowych, które jeśli nasilą dysfunkcję stawu kolanowego będą rozważne w kierunku plastyki stawu.
Doznane złamanie wyrostków poprzecznych kręgów szyjnych, lędźwiowych i kości krzyżowej, wymagające długotrwałego leżenia, a po uruchomieniu utykający chód na skutek przykurczu stawu kolanowego, powodujący zaburzenia statyczno-dynamiczne kręgosłupa, przyspieszyły rozwój samoistnej choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa, istniejącej u powódki przed przedmiotowym wypadkiem, co wykazało badanie MR z 18.11.2020 r..
Choroba zwyrodnieniowa jest schorzeniem przewlekle postępującym, z okresowymi zespołami bólowymi o różnym nasileniu dolegliwości, której nie można zahamować, a jedynie poprzez systematyczną, 1 x co 6 miesięcy, fizjoterapię ambulatoryjną z zastosowaniem zabiegów biostymulujacych może zwolnić postęp narastania zmian zwyrodnieniowych.
Z powodu ograniczenia sprawności lokomocyjnej spowodowanej przykurczem zgięciowym prawego stawu kolanowego i przewlekłego bólu kręgosłupopochodnrgo, powódka jest ograniczona w dłuższym staniu, chodzeniu i schylaniu się.
Aktualny stan upośledzenia sprawności narządów ruchu powódki jest spowodowany przebytym w przedmiotowym wypadku uszkodzeniem struktur prawego stawu kolanowego.
Przebyte złamania wyrostków poprzecznych kręgów szyjnych i lędźwiowych nie ograniczają funkcji kręgosłupa. Dolegliwości bólowe kręgosłupopochodne związane są z rozwijającą się u powódki samoistną chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa.
W przyszłości może dojść do całkowitej destrukcji chrząstki stawowej i znacznej osteofitozy prawego stawu kolanowego, które uniemożliwiając funkcję lokomocyjną ze wskazaniem do endoprotezoplastyki stawu.
Powódka poniosła koszty związane z zakupem:
- ortez na staw kolanowy w cenie 200,00 zł, i 700,00 zł z 90% refundacją NFZ - ambulatoryjnej rehabilitacji w listopadzie 2020r. 400,00 zł, w styczniu2021r.
400,00 zł oraz maju/czerwcu 20211000,00 zł
- leków: 2 x po 40 ampułkostrzykawek C. 2 x 208,56 zł, N. 56,99 zł, M. w amp. 51,98 zł, M. forte 23,30 zł, K. forte 19,99 zł, P. C. 14,08 zł.
Aktualne i przewidywane koszty związane z leczeniem powódki, obecnie i w przyszłości będą związane z zakupem refundowanych niesterydowych leków przeciwbólowych - koszt miesięczny około 39,00 zł, pełnopłatnego leku S. wspierających regenerację chrząstki stawowej - koszt miesięczny 52,00 zł oraz zabiegów wiskoskosuplementacji polegających na uzupełnieniu endogennego kwasu hialuronowego - koszt 1 amp. 120,00 - 200,00 zł, których ilość i częstotliwość stosowania pozostaje w gestii leczącego ortopedy.
W okresie pierwszego miesiąca po opuszczeniu szpitala, z powodu łóżkowego trybu życia, powódka wymagała całodobowej pomocy osób trzecich w zakresie załatwiania czynności fizjologicznych, utrzymania higieny, ubierania się oraz we wszystkich codziennych, w wymiarze 5 godzin dziennie.
Po rozpoczęciu od 6 tygodnia pobytu w domu pionizacji i nauki chodzenia, do czasu przyjęcia do Oddziału (...), nadal wymagała pomocy w myciu i ubieraniu się oraz wszystkich czynnościach codziennych wymagających dłuższego stania (przygotowywanie gorących posiłków, chodzenia i częstego schylania się (sprzątanie mieszkania) oraz robienia i przynoszenia zakupów, w wymiarze 4 godzin dziennie.
Od opuszczenia Oddziału (...) Ogólnoustrojowej w dniu 11.09.2020 r. wymagała pomocy w w/w czynnościach codziennych w wymiarze 1 godziny dziennie do lutego 2021 r., w późniejszym czasie z powodu przebytych urazów narządów ruchu pomocy nie wymagała.
Powódka wymaga okresowych kontroli lekarza ortopedy i neurologa w ramach ubezpieczenia zdrowotnego oraz rehabilitacji medycznej przeprowadzanej ambulatoryjnie 1 x co 6 miesięcy lub w Oddziale (...) Dziennej w ramach refundacji NFZ co 6 miesięcy.
Wskazane jest korzystanie 1 x co l2 miesięcy z 14 dniowych turnusów rehabilitacyjnych, które dla osób z orzeczoną niepełnosprawnością i ich opiekunów, są częściowo refundowane przez (...). Przy braku orzeczenia o niepełnosprawności koszt takiego turnusu wynosi od 3 000,00 - 6 000,00 zł.
Ze względu na bóle związane z przebytym złamaniem kości krzyżowej, kręgów lędźwiowych i oraz prawego stawu kolanowego wygojonego z 20° ograniczeniem ruchu zgięcia, powódka jest ograniczona w czynnościach wymagających dłuższego stania, dźwigania powyżej 3 kg i prac porządkowych robionych w pełnym przysiadzie. W dobrze zorganizowanym życiu codziennym, takich czynności powódka nie musi wykonywać, jednak gdyby to było niemożliwe, to konieczna jest pomoc osób trzecich w przynoszeniu cięższych zakupów, dłuższym prasowaniu i gruntownym porządkowaniu mieszkania konieczna byłaby pomoc osób trzecich w wymiarze 2 godzin miesięcznie.
/dowód: opinia biegłego rehabilitanta medycznego G. B. k. 631-645 wraz z opinią uzupełniającą k. 809/
Biegły z zakresu chirurgii ogólnej wskazał, że w wyniku wypadku z dnia 23.02.2020 roku doznała chirurgicznych obrażeń ciała tj:
1 masywny uraz brzucha.
2 rozerwanie kreski jelita cienkiego dwu miejscowe z niedokrwieniem odcieka 2x20 cm jelita cienkiego.
3 rozerwanie esicy,
4 krwawienie wewnętrzne.
5. stłuczenie głowy w badaniu TK drobne ogniska 4mm mogące odpowiadać wybroczynie krwotocznej.
6 złamanie wyrostków poprzecznych kręgów C5(obustronnie),C7 (po stronie lewej).
7 złamanie wyrostków poprzecznych kręgów LI, L2 po stronie lewej.
8 złamanie żebra I lewego.
9 złamanie dolnego bieguna masywu bocznego kości krzyżowej po stronie prawej dochodzące do szpary stawu krzyżowo -biodrowego.
10 otwarte zmiażdżenie rzepki prawej z jej podwichnięciem i uszkodzeniem aparatu wyprostnego kolana prawego.
11 w okolicy lędźwiowej lewej rozległy ubytek pourazowy mięśni skośnych brzucha z rozległym krwiakiem.
W przebiegu leczenia w Oddziale Intensywnej Terapii- respiro terapii, śpiączki barbituranowej i intensywnego leczenia doszło do uszkodzenia komórki wątrobowej -toksyczne uszkodzenie wątroby oraz do uszkodzenia płatów potylicznych i wtórne zaburzenia pola widzenia.
W powłokach brzusznych w masywie bocznym brzucha po stronie lewej, rozległa przepuklina od łuku żebrowego lewego do talerza biodrowego lewego jako skutek - masywnego ubytku z krwiakiem pourazowym mięśni skośnych brzucha.
Blizna pooperacyjna po dwukrotnych operacjach brzusznych-pierwsza operacja w dniu wypadku 23.03.02.20 r .Wykonano 2x wycięcie jelita cienkiego 20 cm i zespoleniem jelita z powodu rozerwania kreski jelita i uszkodzeniu naczyń krwionośnych, arkad naczyniowych co , w wyniku takiego uszkodzenia doslzo do niedokrwienia odcinków 2x20 cm jelita. Wykonano również zeszycia rozerwanej esicy.
W dniu 03.03.20 rok reoperowana z powodu objawów narastającej niedrożności jelita cienkiego wykonano zespolenie omijające jelitowo -jelitowe i szwy anty dehistencyjne.
Co do obrażeń kolana prawego w dniu wypadku tj.23.02.20 r ortopedzi wykonali zaopatrzenie rany kolana prawego unieruchomienie gipsowe - podłużnik gipsowy.
W dniu 17.03.20 roku repozycja otwarta złamanych części rzepki prawej i stabilizacja popręgiem Webera. W dniu 28.07 .20r. miało miejsce usuniecie popręgu Webera. Obrażenia jakich doznała powódka w dniu 23.02.20 roku i ich następstw, mają charakter stały i będą trwać w większym lub mniejszym stopniu do końca życia powódki. Przebyte operacje pierwsza 2x wycięcie 20 cm jelita cienkiego, w sumie brak 40 cm odcinka jelita cienkiego, oraz zespolenie omijające jelitowo -jelitowe podczas operacji niedrożności pooperacyjnej jelita za drugim razem, również zmniejsza długość jelita cienkiego. Powódka do końca życia musi stosować dietę lekkostrawną. Rozległy ubytek tkankowy mięśni skośnych po stronie bocznej lewej- bóle przy zmianie pozycji ciała - możliwość uwięźnięcia we wrotach jelita- wymaga operacji naprawczej z użyciem siatki dużych rozmiarów i też nie będzie obojętna dla pacjentki. Zgodnie z Dziennikiem Ustaw Nr (...) uszkodzenia brzucha i ich następstwa § 65 uszkodzenie powłok jamy brzusznej (przepukliny pourazowe itd.)-wynosi 25 % , § 66 uszkodzenie żołądka , jelit, sieci pkt. B z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem odżywienia – wynosi 30 % (trzydzieści).
Największa dolegliwość bólowa występowała zaraz po wypadku tzn. 23.02.20 r w skali punktacji od 1 do 10 -tj 10 pkt maksymalni. Po wstępnej diagnostyce u powódki przeprowadzono pilny zabieg operacyjny. Wcześniej zaopatrzenie chirurgiczne rany kolana prawego i unieruchomienie. Po zabiegu powódka przebywała w Oddziale Intensywnej Terapii
Pacjentka byłą prowadzona w śpiączce barbituranowej na respiratorze i na oddechu wspomaganym.
Obecne bóle okresowe od 1 do 2 pkt, które są eliminowane lekami niesterydowymi lekami przeciw zapalnymi.
Negatywne skutki wypadku z dnia 23.02.20 roku powódka będzie odczuwała do końca swojego życia.
Pod względem oceny biegłego chirurga ogólnego:
Po wycięciu 2x po 20 cm odcinka jelita cienkiego i przeprowadzeniu drugiej operacji zespolenia omijającego oraz skrócenia jelita cienkiego - zespól krótkiego jelita -powódka do końca życia będzie na diecie lekkostrawnej. Ponadto u powódki istnieje ryzyko wystąpienia ponownych zaburzeń pasażu jelitowego (podobny stan jak podczas pobytu w szpitalu, operacji ponownej brzucha z powodu niedrożności jelita).
Przepuklina pooperacyjna około pępkowa i w kresie białej- - do powtórnej operacji naprawczej, również niewiadoma z jakim efektem pooperacyjnym.
W końcu - olbrzymi ubytek tkankowy w powłokach bocznych brzucha po stronie lewej będzie wymagać bardzo skomplikowanego zabiegu operacyjnego - również nie wiadomo z jakim efektem końcowym.
Występujące u powódki przepukliny i ubytki w powłokach , utrudniają aktywność fizyczną powódki, utrudniają wszelkie wysiłki fizyczne ,nawet w minimalnym stopniu. Powódka nie może dźwigać, jeździć na rowerze , biegać .
Wszystkie w/w dolegliwości są wynikiem wypadku z dnia 23.02.20 roku .Wcześniej przed wypadkiem nie miała żadnych obrażeń ciała i nie miała żadnych tego rodzaju dolegliwości przed dniem 23.02.2020 r. leczyła się na niedoczynność tarczycy
Przepuklina boczna brzucha po stronie lewej- koszt siatki około 30 tyś zł.-duży rozmiar siatki i olbrzymi zabieg operacyjny. Siatka do otrzewnowa z antybiotykiem. W okresie wypadkowym i powypadkowym w czasie Pandemii (...) 19 opiekę nad powódką sprawował mąż powódki.
W okresach, kiedy przebywała powódka w Szpitalach, mąż nie sprawował opieki, tylko w okresach między szpitalnymi opiekował się powódką przez 24 godziny na dobę .W okresie pandemii wizyty i konsultacje odbywały się przez telefoniczne porady. Pierwsza hospitalizacja miała miejsce w okresie 23.02-24.03.20 rok.
Od 24.03 do 08.06 .2020 rok opieka męża w okresie pandemii 12 godzin na dobę, w okresie od 08.06-16.07.2020-pobyt w T. odział (...), od 16.07 do 03.08.2020 r. opieka męża przez 8 godzin dziennie, 03.08 -11.09. 2020 pobyt drugi raz w Oddziale (...) T..
Przez ten okres nie było opieki specjalistycznej, pielęgniarskiej ze względu na okres pandemii coronawierusa.
/dowód: opinia specjalisty z zakresu chirurgii ogólnej S. N. k. 660-663 wraz z opinią uzupełniającą k. 864 i verte/
Powódka M. D. nie doznała stałego uszczerbku na zdrowiu z przyczyn kardiologicznych. Po przebytym urazie wielonarządowym odczuwa niepokój, kołatanie serca, wymaga stosowania leku I., i P.. Schorzenia kardiologiczne nie wymagały opieki osób trzecich.
/dowód: opinia biegłego kardiologa M. M. k. k.746-751/
Biegły ortopeda wskazał, że na skutek wypadku z 23.02.2020 r. powódka doznała urazów ortopedyczno-traumatologicznych w postaci: złamania wyrostków poprzecznych kręgów C5 { obustronne}, C6 { obustronne} i C7 po stronie prawej}, złamania wyrostków poprzecznych LI i L2 po stronie lewej, pourazowego ubytku mięśnia skośnego wewnętrznego po stronie lewej na odcinku 5 cm, brzeżnego złamania kłykcia bocznego kości udowej prawej z infrakcją kłykcia bocznego kości piszczelowej, wieloodłamowego złamania głowy strzałki, złamania kości krzyżowej po stronie prawej.
Złamanie wyrostków poprzecznych kręgów C5 { obustronne}, C6 { obustronne} i C7 {po stronie prawej} leczone zachowawczo w kołnierzu ortopedycznym, a następnie w Poradni Neurologicznej.
Obecnie dolegliwości bólowe z okresowymi nasileniami i drętwieniem rąk. W badaniu klinicznym ograniczenia ruchomości w zakresie rotacji i nachylenia bocznego.
Złamanie wyrostków poprzecznych L1 i L2 po stronie lewej leczone zachowawczo - leżenie, a następnie w Poradni Neurologicznej.
Obecnie dolegliwości bólowe z okresowym drętwieniem (...). W badaniu klinicznym mierne ograniczenie zakresu ruchomości.
Brak informacji o ewentualnych deformacjach pourazowych wyrostów poprzecznych w wykonywanych później badaniach obrazowych.
Uszkodzenie mięśnia skośnego wewnętrznego po stronie lewej biegły z racji ogólnych dolegliwości brzusznych w tym przepukliny pozostawia do oceny biegłego chirurga.
W. złamanie rzepki prawej leczone operacyjnie i unieruchomieniem kolana.
Leczenie powikłane przykurczem wyprostnym kolana prawego, koniecznością długotrwałej rehabilitacji i kolejnego zabiegu operacyjnego} artroskopia}. Uzyskano prawidłowy zakres ruchomości.
Wykonane badanie RM wykazuje całkowity zanik chrząstki stawowej rzepki, a rtg deformację obrysów rzepki co powoduje bóle i ograniczenia okresowe ruchomości w zakresie stawu rzepkowo - udowego.
Złamanie kłykcia bocznego kości udowej prawej z infrakcją kłykcia bocznego kości piszczelowej i złamaniem głowy kości strzałkowej należy rozpatrywać łącznie ze względu na lokalizacje i wpływ na funkcję stawu kolanowego.
Dolegliwości bólowe kolana prawego w stopniu bardzo silnym { 8 w skali (...)} do miesiąca po zabiegu operacyjnym. Okresowe nasilenia dolegliwości w okresach koniecznego usprawniania i rehabilitacji.
Dolegliwości bólowe silne { 7 w skali (...)} z powodu złamań wyrostków poprzecznych do 6-8 tygodni. Obecnie okresowe powysiłkowe.
Dolegliwości bólowe silne { 7 w skali (...)} po złamaniu kości krzyżowej do 4 tygodni. Obecnie okresowe.
Złamania w obrębie kolana prawego skutkowały koniecznością leczenia operacyjnego.
Doznane urazy skutkują powstaniem uszczerbku na zdrowiu obejmującego:
1. Złamanie wyrostków poprzecznych kręgów C5 { obustronne}, C6 { obustronne} i C7 {po stronie prawej} leczone zachowawczo w kołnierzu ortopedycznym, a następnie w Poradni Neurologicznej.
Pozycja 91 - 5%
2. Złamanie wyrostków poprzecznych LI i L2 po stronie lewej.
Obecnie dolegliwości bólowe z okresowym drętwieniem (...). W badaniu klinicznym mierne ograniczenie zakresu ruchomości.
Brak informacji o ewentualnych deformacjach pourazowych wyrostów poprzecznych w wykonywanych później badaniach obrazowych.
W ocenie biegłego przy braku pozycji odpowiadającej złamaniu kości krzyżowej prawej ze względu na rodzaj wynikających z tego urazu dolegliwości biegły ocenia razem ze złamaniem wyrostków poprzecznych L 1 i L2 po stronie lewej.
Pozycja 91 -2% { złamanie wyrostków) + 1% { złamanie kości krzyżowej} = 3%
3. W. złamanie rzepki prawej.
Badanie RM wykazuje całkowity zanik chrząstki stawowej rzepki, a rtg deformację obrysów rzepki co powoduje bóle i ograniczenia okresowe ruchomości w zakresie stawu rzepkowo - udowego.
P. analogiam pozycją a 156 - 8% )
4. Złamanie kłykcia bocznego kości udowej prawej z infrakcją kłykcia bocznego kości piszczelowej i złamaniem głowy kości strzałkowej.
Obecnie skutkuje to okresowymi dolegliwościami bólowymi z mianami zwyrodnieniowe - chodropatycznymi przedziału bocznego kolana prawego.
P. analogiam pozycja 156 - 3%
5. Uwidoczniony w badaniu TK jamy brzusznej po stronie lewej okolicy lędźwiowej rozległy pourazowy ubytek obu mięśni skośnych ma wpływ wpływają funkcję zgięcia, nachylenia bocznego oraz rotacji tułowia, które wpływa na funkcję ruchową i bólową kręgosłupa lędźwiowego i dodatkowo poza orzeczonym poprzednio uszczerbkiem, daje uszczerbek w wysokości 5% z pozycji 94c { per analogiam}.
Złamania w obrębie wyrostków poprzecznych mogą wpływać na ograniczenia zakresu ruchomości kręgosłupa szyjnego ponieważ są miejscem przyczepu więzadeł i mięśni.
Deformacje i zaniki powierzchni stawowych powodują nie tylko dysfunkcję bólową, ale w efekcie pojawiającego się bólu również dysfunkcję czynnościową, a dolegliwości nie mają charakteru subiektywnego, ale są wynikiem stwierdzanych zmian.
Złamanie kości krzyżowej bez przemieszczenia odłamów ze względu na brak odpowiedniej pozycji w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej do kwalifikacji złamania kości krzyżowej oraz wpływ złamania na dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowo - krzyżowego biegły per analogiam stanowi z pozycji 91 uszczerbek w wysokości 1%.
yjnego { 2x}, stosowania unieruchomienia { szyna gipsowa, ortezy}, odciążania { kule} i długotrwałej rehabilitacji.
Na częściowe obciążanie (...) zezwolono po 27.04.2020 r., chodzenie z pełną ruchomością kolana od lutego 2021 r.
Charakter zmian w obrębie stawu kolanowego nie rokuje ustąpienia dolegliwości i poprawy funkcji.
Zmiany pourazowe w zakresie kolana prawego powódki skutkują obecnie ograniczeniami w zakresie dłuższego chodzenia, biegania, wchodzenia po schodach, kucania czy klękania.
Urazy kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego wpływają na okresowe ograniczenia zakresu ruchomości tych odcinków, możliwości dłuższego stania czy dźwigania, jazda samochodem { skręcanie szyi}.
Aktualny stan morfotyczny i funkcjonalny kolana prawego powódki jest wynikiem urazów doznanych w wypadku w dniu 23.02.2020 r.
Rokowania co do poprawy stanu funkcjonalnego kolana prawego powódki są złe. Brak możliwości odtworzenia powierzchni stawowej rzepki i przedziału bocznego stawu - a jednocześnie możliwość rozwoju wtórnych zmian zwyrodnieniowo - deformacyjnych.
Zasadne poniesione koszty w trakcie leczenia:
- zakup stabilizatora, ortezy, kołnierza — wg faktury
- prywatna rehabilitacja { dodatkowo oprócz NFZ} do końca 2020 r.
- leki p/bólowe i p/zapalne { D., R.} w rachunków, O., K. - 40 zł miesięcznie przez 12 miesięcy
- C. - wg faktur
- K. hialuronowe do stawu kolanowego 600 zł/ rok
Nadal wymaga stosowania kwasów hialuronowych i leków chondroprotekcyjnych.
Z przyczyn ortopedycznych tj: dolegliwości bólowe, ograniczenia w poruszaniu się; powódka wymagała pomocy osób trzecich w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych jak : mycie i ubieranie, toaleta, sporządzanie posiłków, utrzymanie porządku, załatwianie spraw poza domem.
W okresie 2 miesięcy w wymiarze 4 godzin dziennie, do 11.09.2020 r. w wymiarze 2.5 godziny dziennie, a do końca 2020 r. w wymiarze 1 godziny dziennie.
W tym zakresie nie wymagała pomocy specjalistycznej. Powódka wymaga dalszego , okresowego leczenia ortopedycznego i rehabilitacyjnego z powodu kolana prawego. Może być to prowadzone w placówkach w ramach kontraktu z NFZ.
Średni koszt stosowania leków chondroprotekcyjnych i p/bólowych ok. 800 zł. Rocznie. Obecnie dolegliwości bólowe z okresowymi nasileniami i drętwieniem rąk. W badaniu klinicznym ograniczenia ruchomości w zakresie rotacji i nachylenia bocznego. Brak informacji o ewentualnych deformacjach pourazowych wyrostów poprzecznych w wykonywanych później badaniach obrazowych.
/dowód: opinia biegłego ortopedy -traumatologa J. B. k. 753-758 wraz z opinią uzupełniającą k. 813-815 i 952-953/
Biegła okulista wskazała, że u powódki na skutek wypadku doszło do stłuczenia mózgu obejmującego korę wzrokową. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społeczne z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania urazy te spowodowały u powódki trwały uszczerbek na zdrowiu w wymiarze 25%-niedowidzenie połowicze prawostronne obu oczu). Zaburzeniom pola widzenia nie towarzyszyły dolegliwości bólowe ze strony narządu wzroku. Negatywne skutki wypadku w zakresie narządu wzroku bez upośledzenia ostrości wzroku z zaburzeniem pola widzenia w postaci niedowidzenia połowiczego prawostronnego obu oczu powódka będzie odczuwała do końca życia i należy je uznać za trwałe.
Mimo upływu czasu powódka nie rokuje poprawy ograniczenie pola widzenia obu oczu. Wymaga okresowej kontroli okulistycznej.
Powódka na skutek odniesionych urazów doświadcza wielu utrudnień i ograniczeń związanych z codziennym funkcjonowaniem: np. p/wskazane prowadzenie pojazdów. Schorzenia tj. ograniczenie pola widzenia oraz niedowidzenie połowicze prawostronne obu oczu -jest skutkiem wypadku.
Zaburzenie pola widzenia należy uznać za trwałe.
Powódka nie wymaga leczenia okulistycznego, ale wymaga okresowych kontroli okulistycznych. Ze strony narządu wzroku powódka nie wymagała i nie wymaga opieki osób drugich, ani zabiegów rehabilitacyjnych. Reasumując w każdym badaniu okulistycznym u wnioskodawczyni-pełna ostrość wzroku obu oczu. Niedowidzenie połowicze różnoimienne nie powoduje konieczności opieki osób drugich przy pełnej ostrości wzroku obu oczu. Podtrzymuję wydana opinię iż ze strony narządu wzroku nie wymagała i nie wymaga opieki osób drugich. Zachowana funkcja narządu wzroku pozwala na samodzielne poruszanie się i samoobsługę. Istnieją p/wskazania do prowadzenia pojazdów ale z powodu stanu narządu wzroku może samodzielnie zgłaszać się na wizyty okulistyczne.
Niezdolność do pracy po wypadku również nie była spowodowana stanem narządu wzroku. Przygotowanie posiłków, załatwianie spraw urzędowych również może wykonywać samodzielnie o czym świadczy fakt że wnioskodawczyni podjęła pracę i pracuje.
/dowód: opinia biegłego okulisty Z. G. k. 618-620 wraz z opinia uzupełniająca k. 766-767/
Z opinii psychologa i psychiatry wynika, że powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu pod postacią encefalopatii pourazowej ocenianego według punktu 9 c tabeli oceny procentowej stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 roku w wysokości 30 %, oraz długotrwałego uszczerbku na zdrowiu pod postacią zaburzeń adaptacyjnych ocenianego według punktu 10 a tabeli oceny procentowej stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 roku na 5 %.
W początkowym okresie choroby, w trakcie hospitalizacji, powódka doświadczała zaburzeń świadomości z nasilonymi objawami psychotycznymi pod postacią urojeń prześladowczych z towarzyszącymi omamami słuchowymi i nasilonym lękiem o podłożu psychotycznym, objawy ustępowały z czasem pod wpływem leczenia, przy czym objawy wytwórcze na podłożu organicznym (pourazowym) bez towarzyszących zaburzeń świadomości były diagnozowane jeszcze wiele miesięcy po wypadku - w marcu 2021 roku. Aktualnie powódka doświadcza objawów psychopatologicznych pod postacią zaburzeń pamięci, zaburzeń koncentracji, przewlekle obniżonego nastroju, zmniejszonej elastyczności procesów myślowych, zaburzeń kontroli emocji, będących objawami encefalopatii pourazowej. Ponadto powódka odczuwała i nadal odczuwa niepokój, lęk (szczególnie zauważalny podczas jazdy samochodem), liczne obawy związane z niepełnosprawnością, nasilone zaburzenia snu.
Powódka odczuwała i nadal odczuwa objawy encefalopatii pourazowej, mają one charakter utrwalony, objawy zaburzeń adaptacyjnych mogą ustąpić z czasem na skutek zastosowanej farmakoterapii i psychoterapii, jednak czas ich trwania jest na aktualnym etapie leczenia niemożliwy do oszacowania.
Powódka w związku z doświadczanymi objawami wycofała się z relacji, ograniczyła codzienną aktywność, nie jeździ jako kierowca, pracuje w niepełnym wymiarze pracy.
W zakresie specjalizacji biegłych aktualny stan zdrowia powódki jest efektem doznanego wypadku.
Rokowania co do ustąpienia objawów zaburzeń adaptacyjnych jest pomyślne, objawy encefalopatii pourazowej są objawami utrwalonymi. Prawdopodobieństwo, aby w przyszłości ujawniły się dodatkowe negatywne skutki wypadku z zakresu zdrowia psychicznego jest niskie.
Powódka korzystała z leczenie psychiatrycznego i psychoterapii w ramach NFZ, w okresie pandemii korzystała z leczenia prywatnego - koszt wizyty lekarskiej 200 złotych. Koszty aktualnej farmakoterapii (R. 20 mg 1 x dziennie) wynoszą około 10 złotych miesięcznie.
W zakresie specjalizacji biegłych powódka nie wymaga i nie wymagała dodatkowej opieki osób trzecich.
Powódka wymaga kontynuowania farmakoterapii (aktualny koszt to około 10 złotych miesięcznie) oraz psychoterapii. Wizyty lekarskie i psychoterapia mogą odbywać się w ramach NFZ.
/dowód: opinia sądowo psychiatryczno-psychologiczna biegłych psychologa S. M. oraz psychiatry K. C. k. 780-794/
Biegły neurolog wskazał, że w wypadku z dnia 23.02.2020 roku powódka doznała urazu wielomiejscowego o charakterze neurologicznym w tym czaszkowo-mózgowego /ze stłuczeniem mózgu/ kręgosłupa ze złamaniem wyrostków poprzecznych kręgów, kości krzyżowej/złamanie/rzepki prawej złamanie, narządów jamy brzusznej/uszkodzenie/. Z przyczyn neurologicznych u powódki w związku z przebytym zdarzeniem z dnia 23.02.2020 roku występują podstawy do orzeczenia uszczerbku na zdrowiu zgodnie z paragrafem 8 pkt 3 oraz załącznikiem do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 roku/text jedn. DZU 2020.02.233/ z pozycji 9 c wg tabeli 30%,z poz. 7 d -10%, z poz .94 a 10%, z poz. 94 c 10 % z poz..91 -5% Łączny trwały uszczerbek na zdrowiu: 65%.
Odczuwane dolegliwości ich natężenie biegły z dziedziny neurologii ocenia jako bardzo znaczny w okresie pierwszego pobytu w szpitalu w P. Tryb. Stan kliniczny początkowy po zdarzeniu był bardzo ciężki stwarzający realne zagrożenie dla życia powódki. Nasilenie bólu i cierpienia należy oceniać w okresie pobytu w Szpitalu w P. Tryb jako znaczne. W okresie 2 miesięcy po szpitalu umiarkowane. Powódka będzie odczuwała występujący deficyt funkcjonalny ze strony układu nerwowego /zaburzenia widzenia , zaburzenia kontroli układu równowagi do końca życia/,zespół bólowo-dysfunkcyjny kręgosłupa przebiega indywidualnie u każdego pacjenta w związku z czym nie ma możliwości przewidzenia jaki przebieg będzie miał u powódki. Powódka może mieć trudności z wykonywaniem precyzyjnych czynności w których angażuje widzenie obuoczne wymagające pełnego pola widzenia np. jazda autem, trudności z wykonywaniem zadań wymagających precyzji, czynności fizycznych z zaangażowaniem kręgosłupa szyjnego czy lędźwiowego np. prace w ogródku, prace domowe. W związku z przebytym urazem czaszkowo-mózgowym przyjmuje się iż do 24 miesięcy od urazu czaszkowo-mózgowego istnieje możliwość pojawienia się padaczki pourazowej. Na dzień nadania przez biegłego nie występują przesłanki do powyższej. Innych schorzeń ze strony układu nerwowego w związku z przebytym zdarzeniem nie należy się spodziewać.
Dotychczasowe wydatki z przyczyn neurologicznych uznać należy za zasadne. Wydatki aktualnie ponoszone-oceniam na około 100 zł/miesiąc. Wydatki przyszłe związane z procesem leczenia neurologiczne gonie do oceny gdyż zależne one będą od decyzji prowadzącego neurologa. Z przyczyn neurologicznych powódka wymagała całodobowej opieki osób trzecich podczas pobytu w szpitalach. W okresie około 2 miesięcy po wyjściu ze szpitala mogła wymagać pomocy osoby drugiej w zakresie ok. 4 godzin dziennie. Powódka nadal leczy się w ramach poradni neurologicznej, a decyzje o zakończeniu leczenia podejmie prowadzący neurolog.
/dowód: opinii biegłego neurologa M. K. k.840-841, wraz z opinia uzupełniającą k. 894-896, pismo biegłego k. 986/
Powódka M. D. ma 47 lat, z zawodu jest technikiem elektroradiologiem. Przed wypadkiem powódka była zdrową, pełną planów i marzeń kobietą. Poza schorzeniem o podłożu endokrynologicznym (problemy z tarczycą) powódka na nic nie leczyła się i nie chorowała, nie miała żądnych urazów.
Była osobą aktywną, miała znajomych i przyjaciół z którymi często się spotykała. Jej pasją była turystyka. Dużo czasu spędzała na wyjazdach zarówno krajowych jak i zagranicznych. Uprawiała wspinaczkę górską, jeździła na nartach, lubiła prowadzić samochód. Po wypadku doszło do drastycznego pogorszenia jakości jej życia. Mimo wysiłku znajomych i przyjaciół, którzy próbują wyciągnąć powódkę z lęków, depresji- powódka stała się osobą zamkniętą. Przestała spotykać się z ludźmi, w celach towarzyskich nie wychodzi z domu. K. starała się podjąć aktywność, wyjechać gdzieś, ale ostatecznie i tak stwierdza, że to nie dla niej i chce , żeby wszyscy dali jej spokój.
Powódka od czasu wypadku nie jest w stanie wykonywać bardzo wielu czynności związanych z prowadzeniem domu. Wszystkie tego rodzaju obowiązki i zajęcia przejął jej mąż. Powódka może ewentualnie przetrzeć kurze, zrobić sobie kanapkę. Taka aktywność może trwać do godziny. Powódka nie może za długo chodzić, boli ją kręgosłup. Z uwagi na to, że jej noga jest krótsza, powódka ma ogromne trudności z chodzeniem po schodach. Musi się zatrzymywać co kilka pięter. Przy spacerowaniu wspiera się kulą. W ten sposób jest w stanie spacerować ok. pół godziny, przejść ok. kilometr.
Z uwagi na przepuklinę powódka nie może dźwigać.
Na skutek odniesionego w wypadku urazu głowy, którym jest uraz części potylicznej, odpowiadający za wzrok, powódka cierpi ma niedowidzenie centralne i lewoboczne. Jest to niezwykle uciążliwe w codziennym funkcjonowaniu. Żeby zobaczyć centralny obszar, musi wzrok skierować gdzieś na bok. Widzi 50% tego co widziała przed wypadkiem.
Z uwagi na odniesiony uraz kręgosłupa szyjnego nie może swobodnie skręcać szyją. Zarówno dolegliwości związane ze wzrokiem, jak i z kręgosłupem, ale także zażywane leki niemal uniemożliwiają powódce kierowanie samochodem.
Powódka odczuwa silny ból kręgosłupa szyjnego promieniujący do lewej dłoni, który sprawia, że palce u lewej dłoni są zimne i permanentnie bolą. Po rehabilitacji ból na krótko ustępuje, ale jest praktycznie cały czas.
Powódka cierpi na bóle, zawroty głowy. Zdarzyło się, że idąc ulicą nagle upadła na twarz, nie zachowując odruchu podparcia się. Miała zdartą twarz. Od tego czasu tego upadku lekarze zalecili, aby zaczęła posługiwać się kulą, albo kijkami. Zdarzają się również sytuacje , że powódka traci orientację i nie wie gdzie się znajduje , nie wie jak wrócić do domu.
W wyniku uszkodzenia kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego u powódki doszło do osłabienia mięśni przykręgosłupowych kręgosłupa piersiowego. Na skutek nieprawidłowego ustawienia miednicy i urazu kończyny dolnej, u powódki pojawiają się silne bóle promieniujący do klatki piersiowej i do łopatki z osłabieniem siły mięśniowej lewej strony. Zdarza się że upuszcza przedmioty trzymane w ręku. Na skutek urazu złamania wyrostków poprzecznych kręgosłupa i urazu kolana ma trudności w wchodzeniu po schodach, ból promieniuje do kończyny dolnej, do pośladka. Powódka nie może uklęknąć, przykucnąć. Mieszka na czwartym piętrze i wchodząc i schodząc z mieszkania musi robić odpoczynki. Nie może się schylić, bo ma zawroty głowy. Drastycznym powikłaniem wynikającym z wypadku jest rozległa przepuklina, która powstała poprzez zerwanie mięśni . Ponadto do tego doszła przepuklina, która powstała w wyniku rozejścia się kreski białej z wielokrotnych operacji i przepuklina pępkowa.
Powódkę czeka jeszcze kolejna operacja, związana z urazem kolana. Powstały zmiany zwyrodnieniowe, nie odnowiła się chrząstka stawowa w tym kolanie. Żeby złagodzić ból kolana powódka wspomaga się 3 razy do roku lekami podawanymi do kolana w postaci zastrzyków.
Na skutek wypadku powódka została skazana na dożywotnie leczenie urazów. Koszty leków wynoszą od 200 do 300 zł. Powódka na stałe przyjmuje euthyrox, rexetin (reundowanu ok. 10 zł) , halosinol, cardrexan. Pozostałe łącznie około 100 zł. Do tego dochodzi lek proyal M ( 3 dawki w ciągu roku w formie zastrzyków) , którego jena dawka to koszt w granicach 220 złotych.
Dodatkowo powódka przyjmuje (zamiennie) leki przeciwbólowe typu eferal, skudexa, xeforapid, ketonal, olfen ( ok. 20 zł za lek., ) których łączny koszt to około 500 zł rocznie plus koszty zastrzyków 660 zł. Ponadto powódka na stałe przyjmuje leki kardiologiczne - ivohart (cena od 20 do 50 zł ) oraz neurologiczne lucetam.
Dziennie przyjmuje około 6 rodzajów leków. Niektóre dwa razy dziennie. Do tego leki przeciwbólowe bierze codziennie. Do tego dochodzą maści przeciwbólowe, ewentualnie plastry przeciwbólowe to około 20 zł na miesiąc.
Po wypadku powódka była często rehabilitowana. Początkowo rehablitacja była w ramach NFZ, m.in. w ośrodku dziennym w Tuszynie, w szpitalu-około 4 miesięcy. Mimo trwającej 2 miesiące rehabilitacji jeśli chodzi o staw kolanowy, to nie było w zasadzie poprawy. U powódki potworzyły się liczne przykurcze, które zostały musiały zostać zoperowane. Po operacji powódka celem kontynuowania rehabilitacji wróciła do T.. Po 2 miesięcznej rehabilitacji w T. powódka wróciła do domu. Następnie powódka (również bezpłatnie) kontynuowała rehabilitację w ośrodku dziennym w P. Tryb.
Powódka ma możliwość skorzystania z rehabilitacji bezpłatnej w ramach NFZ raz w roku, podczas gdy zgodnie z zaleceniem lekarskim powinna być rehabilitowana co najmniej dwa razy w roku na 3-tygodniowych turnusach rehabilitacyjnych, których koszt to 1200 zł.
Powódka cały czas pozostaje pod opieką ortopedy, chirurga, neurologa. Chodzi też do lekarza rehabilitacji, psychiatry, psychologa, lekarza chorób zakaźnych, kardiologa. Wszystko w ramach nfz. (...) chodzi raz w roku do okulisty- wizyta około 300 zł, do tego dochodzą koszty badań ( od 170 do 200 zł.)
Powódka praktycznie co miesiąc jest na wizycie u jakiegoś lekarza. Co pół roku jest u lekarza danej specjalizacji. Stara się te wizyty realizować na nfz.
Posiłki powódka spożywa sama. Jest w stanie samodzielnie, choć z pewnym trudem wstać z łózka. Z łóżka, z toalety korzysta samodzielnie. Żeby skorzystać z kąpieli w wannie musi pomóc jej mąż. Podobnie jest z umyciem i suszeniem głowy, ubieraniem i rozbieraniem.
Z posiłków powódka jest w stanie przygotować proste kanapki. Nie jest w stanie przenieść talerza z zupą czy szklanki z gorącą herbatą.
Mimo zachowanej sprawności umysłowej, powódka ma problemy psychiczne, nie daje sobie rady z własnymi emocjami, są momenty, kiedy wyłącza się z życia, nie chce podejmować żadnych aktywności, zamyka się w domu, nie chce wracać do dnia w którym miał miejsce wypadek.
Do 30 kwietnia 2021 roku powódka pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy. Była zmuszona wrócić do pracy. Dłuższe pozostawanie na zwolnieniu lekarskim zasiłku rehabilitacyjnym zmusiłoby pracodawcę do zwolnienia jej z pracy. Powódka bardzo tego nie chciała gdyż praca pozwala jej zachować zdrowie psychiczne. Czuje się potrzebna. Pozwala się oderwać od codziennej traumy. Powódka była na tyle cenionym i potrzebnym pracownikiem, że pracodawca poczynił na jej rzecz szereg ustępstw, pozwalając zorganizować jej pracę z uwzględnieniem wielu ograniczeń fizycznych, które ta posiada.
Obecnie powódka pracuje na 0,64 etatu. Jest technikiem, wykonuje proste czynności takie jak zdjęcie rentgenowski czy archiwizacja badania. Powódka powrót do pracy postrzega w wymiarze terapeutycznym. Powódka ma możliwość ograniczenia do minimum pracy w pozycji innej niż siedząca.
Przed rozpoczęciem zatrudnienia powódka udała się do lekarza, medycyny pracy, który dopuścił ją do pracy.
Na stojąco powódka jest w stanie wytrzymać ok. 15 minut. Ustawianie pacjenta do zdjęcia zajmuje chwilę. Kiedy to możliwe powódkę do pracy wozi mąż samochodem. Jeździ też do pracy, komunikacją miejską (wówczas, przy pomocy kluli z trudem, ale jest w stanie wsiąść do autobusu, ewentualnie pomaga jej koleżanka, z którą zawsze stara się jeździć. Powódka ma silny opór przed samodzielną jazdą samochodem, która jest dla niej trudna fizycznie i psychicznie. Kiedy już jest zmuszona gdzieś pojechać bierze leki uspokajające i siada na tylnym siedzeniu samochodu, po to, żeby nie obserwować co dzieje się przed autem ani nie rozpraszać kierowcy swoimi reakcjami na sytuacje na drodze.
Powódka posługuje się kulą, ale nie lubi pokazywać swojej niepełnosprawności. Obecnie powódka pracuje około 90 h miesięcznie. Dyżuru ma zamiennie raz, dwa albo trzy razy w tygodniu Pracuje tylko w dni robocze. Dziennie pracuje 7 godzin 35 min, bardzo rzadko po 12h.
Życie powódki od wypadku bardzo się zmieniło. Powódka była bardzo zaangażowana w prace zawodową - pracowała nawet 16 h na dobę, praca była jej motywacją do życia. Powódka pracowała na umowę zlecenie w R. oraz na pełny etat w Szpitalu Wojewódzkim w P.. Miała możliwość awansu na kierownika pracowni. Miała dalekosiężne plany. Chciała poprawić swoje życie, zmienić mieszkanie. W 2019 roku wraz z mężem podpisali umowę przedwstępną na zakup apartamentu. Przez wypadek straciła zdolność kredytową. Wszystkie marzenia, i plany powódki związane z nowym mieszkaniem legły w gruzach. Wypadek sprawił, że powódka czuje się jak więzień we własnym domu (mieszka na 4 piętrze). Stała się przez to bardzo uzależniona od męża.
Z uwagi na zmiany swojej fizjonomii i liczne blizny powódka unika kontaktów intymnych z mężem. Powódka stała się nerwowa, szybko się złości i irytuje.
(dowód: zeznania powódki (...)- (...), kserokopie zdjęć k. 400-409)
Powódka stale odczuwa ból kolana, ból kręgosłupa szyjnego, miednicy. Do tego dochodzą bóle głowy, brzucha. Nie może się odżywiać tak jak przed wypadkiem, musi mieć dietę lekkostrawną, która generuje dodatkowe koszty( między normalną dietą a lekkostrawną różnica wynosi ok. 500 złotych).
We bardzo wielu czynnościach życia codziennego powódka potrzebuje pomocy męża, który przejął na siebie wszystkie obowiązku domowe jak i inne czynności dnia codziennego: pranie, gotowanie, sprzątanie, zajmuje się rachunkami, robi przelewy. Łącznie taka pomoc to ok. 2-3 godziny dziennie. Mąż powódki dowozi powódkę na wszystkie wizyty lekarskie oraz na rehabilitację.
Wizyta lekarska ( tj. wyjście, pobyt i powrót z przychodni specjalistycznej czy lekarza) zajmuje około 2 godziny.
Powódka na co dzień odczuwa zmęczenie, czuje się niewyspana bo wybudza ją ból, nie może się schylać, słabo widzi. Z uwagi na ograniczenie pola widzenia zdarzyło się, że powódka nie trafiła w drzwi i uderzyła w futrynę lub ścianę. Czasami traci równowagę i upada na ziemię.
Po wyjściu ze szpitala, z uwagi na pandemię, wszystkie czynności rehabilitacyjne w domu musiał wykonywać mąż powódki.
(dowód: zeznania powódki (...)- (...), zeznania świadka R. D. k.588-591)
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Powództwo niemal w całości zasługiwało na uwzględnienie.
Zgodnie z treścią art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Istota ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprowadza się więc do tego, że w sytuacji zaistnienia szkód określonych w § 2 powołanego przepisu, zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia odszkodowania osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za te szkody ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia.
W myśl art. 34 ust 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz.392). z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia
Zgodnie z art. 35 powołanej wyżej ustawy ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Art. 36 ust. 1 stanowi, iż odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej, której przekroczenie w okolicznościach niniejszej sprawy nie wchodzi w grę.
Zgodnie z art. 19 tejże ustawy poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.
Wobec powyższego pośrednią podstawą roszczenia powódki do pozwanego jest art. 436 § 1 k.c. Z przepisu tego wynika, iż samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzona komukolwiek przez ruch tego pojazdu, chyba, że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za która nie ponosi odpowiedzialności.
W przypadku szkody polegającej na uszkodzeniu ciała lub wywołaniu rozstroju zdrowia szczegółowe uregulowanie w zakresie przesłanek odpowiedzialności sprawcy z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia zawierają art. 444 § 1 k.c. oraz art. 445 § 1 k.c. Wobec powyższego również te przepisy są podstawą roszczenia powódki.
W świetle pierwszego z tych przepisów, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Przesłankami odpowiedzialności sprawcy szkody są więc po pierwsze spowodowanie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia ( a więc szkoda na osobie), po drugie zaś będąca następstwem powyższego szkoda majątkowa w postaci różnego rodzaju kosztów poniesionych w wyniku doznania przez poszkodowanego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Roszczenie to przysługuje co do zasady tylko poszkodowanemu, czyli osobie, która doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia na skutek zdarzenia, za które odpowiedzialność ponosi inna osoba.
Uszkodzenie ciała w rozumieniu art. 444 § 1 k.c. polega na naruszeniu integralności fizycznej człowieka (np. rany, złamania). Naruszenie to może dotyczyć nie tylko samej powłoki cielesnej, ale również tkanek oraz narządów wewnętrznych (uszkodzenie organów wewnętrznych). Rozstrój zdrowia, natomiast w rozumieniu tegoż przepisu, wyraża się w zakłóceniu funkcjonowania poszczególnych organów, bez ich widocznego uszkodzenia (np. zatrucie, nerwica, choroba psychiczna). Jest oczywiste, iż często to samo zdarzenie może wywołać zarówno uszkodzenie ciała, jak i rozstrój zdrowia.
W rozpoznawanej sprawie powódka na skutek wypadku doznała naruszenia integralności fizycznej pierwotnie zagrażającego jej życiu. Doznała rozległych obrażeń ciała szeroko opisanych we wcześniejszej części uzasadnienia. Skutki tych obrażeń utrzymują się do dziś i znacząco zmieniły życie powódki, którego jakość jest drastycznie niższa.
Spełniona więc została pierwsza z określonych w art. 444 § 1 k.c. przesłanek.
W związku z powyższym pozostała do ustalenia kwestia, czy i w jakim zakresie żądana przez powódkę kwota 800.000 zł stanowić będzie odpowiednie zadośćuczynienie.
Co do żądania zasądzenia na rzecz powódkę zadośćuczynienia, to przesłanki zasądzenia takiego roszczenia określa art. 445 § 1 k.c. Zgodnie z powyższym przepisem w wypadkach przewidzianych w ustawie sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Z roszczeniem tym może również, co do zasady wystąpić jedynie osoba poszkodowana, która w wyniku działania innej osoby doznała uszczerbku na zdrowiu lub rozstroju zdrowia. Jest to przy tym roszczenie fakultatywne, którego zasądzenie zależy od uznania i oceny Sądu konkretnych okoliczności sprawy. Zadośćuczynienie z art. 445 k.c. ma więc przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego wysokość ta nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc winna być utrzymana w rozsądnych granicach.(wyrok SN z dnia 22 marca 1978 r. IV CR 79/78). Winna więc, jak stanowi przepis, być to kwota „odpowiednia”. Dla oceny, czy określona suma jest „odpowiednim”, w rozumieniu art. 445 § 1 k.c., zadośćuczynieniem za doznaną krzywdę, decydujące znaczenie ma charakter i rozmiar krzywdy doznanej przez poszkodowanego. Nie bez znaczenia jest też szeroko rozumiana sytuacja życiowa w jakiej znajduje się poszkodowany. Na ocenę tą nie ma natomiast wpływu sytuacja - w szczególności majątkowa - sprawcy szkody (wyrok SN z dnia 7 października 1998 r. I CKN 419/98).
W art. 445 k.c. chodzi o krzywdę ujmowaną jako cierpnie fizyczne (ból i inne dolegliwości) oraz cierpienia psychiczne (ujemne uczucia przeżywane w zw. z cierpieniami fizycznymi i ich długotrwałość). Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień, ma charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, a jednocześnie nie może być źródłem wzbogacenia.
Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględnić przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego. Sąd winien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności konkretnej sprawy mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, prognozę na przyszłość, wiek poszkodowanego. W konkretnych sytuacjach musi to prowadzić do uogólnień wyrażających zakres doznanego przez poszkodowanego uszczerbku niemajątkowego.
W ocenie Sądu doznana na skutek wypadku krzywda uzasadnia zasądzenie na rzecz powódki dochodzonych kwot jako odpowiednich tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Na szwank wystawione zostało najważniejsze dobro powódki – jej zdrowie. We wcześniejszej części uzasadnienia szczegółowo opisano skutki wypadku dla życia i funkcjonowania powódki od wypadku do chwili zamknięcia rozprawy. Co więcej skutki te rozciągać się będą na dalsze życie powódki. Po wypadku powódka stała się w istocie osobą niepełnosprawną. Z opinii biegłych wynika, że długotrwały uszczerbek na zdrowi określili oni na 30 % zaś trwały uszczerbek to 189 %. Oczywiście Sad uwzględnił, że niektóre z podawanych przez biegłych wartości dublują się. Nie ma potrzeby ponownie opisywać w tym miejscu wszystkich skutków wypadku.
Zakres cierpień psychicznych powódki jest znaczny. Ich odstawową przyczyną jest świadomość ograniczeń życiowych spowodowanych wypadkiem w tym przede wszystkim ograniczeniem sprawności i odczuwanymi dolegliwościami. Wszystkie te okoliczności pozwalały na uwzględnienie roszczenia zadośćuczynienia w całości.
Stosownie do treści art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Naprawienie szkody obejmuje w szczególności zwrot wszelkich wydatków poniesionych przez poszkodowanego zarówno w związku z samym leczeniem i rehabilitacją (lekarstwa, konsultacje medyczne), w czasie procesu leczenia oraz inne dodatkowe koszty związane z doznanym uszczerbkiem (np. przejazdów, nauki).
Powódka w ramach odszkodowania dochodziła również kosztów opieki sprawowanej nad powódką do 28 lutego 2021 roku. Co do dalszego okresu zgłosiła w tym zakresie żądanie zasądzenia renty. Mając na uwadze dopuszczalność takiego formułowania żądań należało stwierdzić, ze wartość niezbędnej opieki osób trzecich w okresie do 28 lutego 2021 roku wyniosła 26672,24 złotych co jest skutkiem następujących wyliczeń.
|
data |
OPIEKA |
stawka |
OPIEKA |
opieka rocznie |
|||
|
godziny |
dni |
SUMA |
|||||
|
2019 |
0 |
||||||
|
11 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|||
|
12 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|||
|
12 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|||
|
2020 |
1 |
0 |
0 |
18,31 |
0 |
||
|
2 |
0 |
0 |
18,31 |
0 |
|||
|
3 |
12 |
7 |
18,31 |
(...),04 |
|||
|
4 |
12 |
30 |
18,31 |
(...),6 |
|||
|
5 |
12 |
31 |
18,31 |
(...),32 |
|||
|
6 |
12 |
8 |
18,31 |
(...),76 |
|||
|
7 |
8 |
10 |
18,31 |
(...),8 |
|||
|
8 |
8 |
15 |
18,31 |
(...),2 |
|||
|
9 |
2,5 |
20 |
18,31 |
915,5 |
|||
|
10 |
2,5 |
31 |
18,31 |
(...),025 |
|||
|
11 |
2,5 |
30 |
18,31 |
(...),25 |
|||
|
12 |
2,5 |
31 |
18,31 |
(...),025 |
|||
|
2021 |
1 |
1 |
31 |
20,08 |
622,48 |
||
|
2 |
1 |
28 |
20,08 |
562,24 |
(...),24 |
Pozwany z tego tytułu za ten okres wypłacił powódce 5.495,40 złotych.
Dalsze wydatki, wskazane w pozwie były zasadne i po uwzględnienie dokonanych z tego tytułu wypłat skutkowały przyjęciem zasadności zasądzenia kwoty (...),24 (3692,91 złotych suma rachunków minus 2.469,67 zł wypłacona kwota, oraz kwoty 1.206,99 złotych tytułem dojazdów do placówek medycznych, zarówno powódki jaki i jej bliskich ( (...) minus 115,01 kwota wypłacona).
|
ODSZKODOWANIE |
|
(...),24 |
|
- (...),4 |
|
+ (...),24 |
|
+ (...),99 |
|
= (...),07 |
Stosownie do treści art. 444 § 2 k.c. jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia odpowiedniej renty. Powódka żądała zasądzenia renty z tytułu zwiększonych potrzeb. Żądania w tym zakresie zredagowała jako żądanie renty w kwocie 972 zł miesięcznie za okres od 1 marca 2021 do 30 kwietnia 2022 roku oraz po 1972 złote miesięcznie od 1 maja 2022 roku i na przyszłość.
Żądanie renty obejmuje koszty związane z wydatkami, które powódka musi regularnie ponosić w następstwie wypadku. Wydatki te zostały wskazane w opiniach biegłych. Znajdują one również swoje potwierdzenie w złożonych do sprawy rachunkach.
Ich struktura poczynając od początku 2024 roku przedstawia się następująco:
|
wydatki |
RENTA |
miesięcznie |
|
|
leki przeciwbólowe |
50 |
||
|
structum |
62 |
||
|
kwas hialuronowy |
600 |
60 |
|
|
turnus rehabilitacyjny 3000 |
250 |
||
|
ivohart kardiolog |
10 |
||
|
leki chondroprolokcyjne chirurg |
20 |
||
|
dojazdy |
150 |
||
|
leki psychiatryczne |
10 |
||
|
neurolog |
100 |
||
|
dietetyk raz w roku |
20 |
||
|
suma |
732 |
||
We wcześniejszym okresie suma miesięcznych wydatków wynosiła 650 złotych.
W kwocie żądania renty mieszczą się również koszty niezbędnej opieki sprawowanej nad powódką przez inne osoby. Z opinii biegłych wynika, że początkowo opieka ta to 12 godzin dziennie. W lipcu i sierpniu 2020 po 8 godzin, potem 2,5 godziny, od stycznia do kwietnia 2021 po 1 godzinie by od maja 2021 roku ograniczyć się do 0,5 godziny dziennie. I taki stan trwa do dnia dzisiejszego i nie ulegnie zianie. Jest bowiem szereg czynności których powódka nie jest w stanie wykonać samodzielnie, a nawet jeśli jest w stanie coś robić samodzielnie to uzasadniona jest do tego dodatkowa pomoc i wsparcie. Jest to szereg czynności wynikających z ograniczeń jej codziennego funkcjonowania, takich jak zakupy, sprzątanie gotowanie, dźwiganie, mycie okien, załatwianie spraw związanych z dojazdami i wszelkimi pracami wymagającymi choćby niewielkiego wysiłku.
Szczegółowe wyliczenie przedstawia się następująco:
|
I C 1848/22 |
OPIEKA |
||||||||||
|
data |
stawka |
OPIEKA |
rocznie |
miesiące |
miesięcznie |
wydatki miesięczne |
RENTA |
||||
|
godziny R. |
dni |
SUMA |
|||||||||
|
2019 |
0 |
||||||||||
|
11 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|||||||
|
12 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|||||||
|
12 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|||||||
|
2020 |
1 |
0 |
0 |
18,31 |
0 |
||||||
|
2 |
0 |
0 |
18,31 |
0 |
|||||||
|
3 |
12 |
7 |
18,31 |
(...),04 |
|||||||
|
4 |
12 |
30 |
18,31 |
(...),6 |
|||||||
|
5 |
12 |
31 |
18,31 |
(...),32 |
|||||||
|
6 |
12 |
8 |
18,31 |
(...),76 |
|||||||
|
7 |
8 |
10 |
18,31 |
(...),8 |
|||||||
|
8 |
8 |
15 |
18,31 |
(...),2 |
|||||||
|
9 |
2,5 |
20 |
18,31 |
915,5 |
|||||||
|
10 |
2,5 |
31 |
18,31 |
(...),025 |
|||||||
|
11 |
2,5 |
30 |
18,31 |
(...),25 |
|||||||
|
12 |
2,5 |
31 |
18,31 |
(...),025 |
|||||||
|
2021 |
1 |
1 |
31 |
20,08 |
622,48 |
||||||
|
2 |
1 |
28 |
20,08 |
562,24 |
(...),2 |
||||||
|
3 |
1 |
31 |
20,08 |
622,48 |
650 |
||||||
|
4 |
1 |
30 |
20,08 |
602,4 |
|||||||
|
5 |
0,5 |
31 |
20,08 |
311,24 |
0 |
||||||
|
6 |
0,5 |
30 |
20,08 |
301,2 |
|||||||
|
7 |
0,5 |
31 |
20,08 |
311,24 |
|||||||
|
8 |
0,5 |
31 |
20,08 |
311,24 |
|||||||
|
9 |
0,5 |
30 |
20,08 |
301,2 |
|||||||
|
10 |
0,5 |
31 |
20,08 |
311,24 |
|||||||
|
11 |
0,5 |
30 |
20,08 |
301,2 |
|||||||
|
12 |
0,5 |
31 |
20,08 |
311,24 |
(...),4 |
12 |
405,783 |
650 |
(...),783 |
1000 |
|
|
2022 |
1 |
0,5 |
31 |
21,67 |
335,885 |
650 |
|||||
|
2 |
0,5 |
28 |
21,67 |
303,38 |
|||||||
|
3 |
0,5 |
31 |
21,67 |
335,885 |
|||||||
|
4 |
0,5 |
30 |
21,67 |
325,05 |
|||||||
|
5 |
0,5 |
31 |
21,67 |
335,885 |
650 |
1000 |
|||||
|
6 |
0,5 |
30 |
21,67 |
325,05 |
|||||||
|
7 |
0,5 |
31 |
21,67 |
335,885 |
|||||||
|
8 |
0,5 |
31 |
21,67 |
335,885 |
|||||||
|
9 |
0,5 |
30 |
21,67 |
325,05 |
|||||||
|
10 |
0,5 |
31 |
21,67 |
335,885 |
|||||||
|
11 |
0,5 |
30 |
21,67 |
325,05 |
|||||||
|
12 |
0,5 |
31 |
21,67 |
335,885 |
(...),78 |
12 |
329,565 |
650 |
979, (...) |
1000 |
|
|
2023 |
1 |
0,5 |
31 |
24,88 |
385,64 |
650 |
1100 |
||||
|
2 |
0,5 |
28 |
24,88 |
348,32 |
|||||||
|
3 |
0,5 |
31 |
24,88 |
385,64 |
|||||||
|
4 |
0,5 |
30 |
24,88 |
373,2 |
|||||||
|
5 |
0,5 |
31 |
24,88 |
385,64 |
|||||||
|
6 |
0,5 |
30 |
24,88 |
373,2 |
|||||||
|
7 |
0,5 |
31 |
24,88 |
385,64 |
|||||||
|
8 |
0,5 |
31 |
24,88 |
385,64 |
|||||||
|
9 |
0,5 |
30 |
24,88 |
373,2 |
|||||||
|
10 |
0,5 |
31 |
24,88 |
385,64 |
|||||||
|
11 |
0,5 |
30 |
24,88 |
373,2 |
|||||||
|
12 |
0,5 |
31 |
24,88 |
385,64 |
4540,6 |
12 |
378,383 |
732 |
1110,383 |
1100 |
|
|
2024 |
1 |
0,5 |
31 |
30,92 |
479,26 |
732 |
|||||
|
2 |
0,5 |
28 |
30,92 |
432,88 |
|||||||
|
3 |
0,5 |
31 |
30,92 |
479,26 |
|||||||
|
4 |
0,5 |
30 |
30,92 |
463,8 |
|||||||
|
5 |
0,5 |
31 |
30,92 |
479,26 |
|||||||
|
6 |
0,5 |
30 |
30,92 |
463,8 |
|||||||
|
7 |
0,5 |
31 |
30,59 |
474,145 |
|||||||
|
8 |
0,5 |
31 |
30,59 |
474,145 |
|||||||
|
9 |
0,5 |
30 |
30,59 |
458,85 |
|||||||
|
10 |
0,5 |
31 |
30,59 |
474,145 |
|||||||
|
11 |
0,5 |
30 |
30,59 |
458,85 |
|||||||
|
12 |
0,5 |
31 |
30,59 |
474,145 |
(...),54 |
12 |
467,712 |
732 |
(...),712 |
1200 |
|
Wskazane wartości za okres do 28 lutego 2021 zostały uwzględnione w ramach odszkodowania.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 lutego 2012 r., V CSK 57/11 (LEX nr 1147804) zauważył, że renta z art. 444 § 2 k.c. ma charakter kompensacyjny i stanowi formę naprawienia szkody. Nie jest to renta o charakterze socjalnym, a jej dochodzenie związane jest z ustaleniem szkody, pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem sprawczym. Celem renty jest naprawienie szkody, co nie oznacza, że może pokrywać tylko te wydatki, które poszkodowany rzeczywiście poniósł. Dla jej zasądzenia wystarcza bowiem samo istnienie zwiększonych potrzeb, bez względu na to, czy pokrzywdzony poniósł koszt ich pokrycia. Renta przysługuje także w sytuacji, w której opiekę sprawowali nieodpłatnie członkowie rodziny, czy też opiekunka.
Podkreślić należy, że dla oceny zasadności renty z tytułu zwiększonych potrzeb istotne jest jedynie powstanie nowej zwiększonej w stosunku do sytuacji sprzed wypadku i pozostającej z nim w adekwatnym związku przyczynowym potrzeby, której zaspokojenie generuje nowe, zwiększone wydatki, nie jest zaś istotne czy i w jaki sposób poszkodowany będzie faktycznie te potrzeby zaspokajał.
Także Sąd Najwyższy w licznym orzecznictwie dotyczącym tego zagadnienia wskazuje, że przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c. nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi wydatki z tym związane. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb, jako następstwo czynu niedozwolonego (por. wyrok SN w sprawie II CR 670/63 OSPiKA 1964 z. 10, poz. 216; wyrok SN z dnia 11 marca 1976 r. w sprawie IV CR 50/76 /OSNCP 1977 z. I, poz. 11).
Podkreślić należy, że powódka przed wypadkiem była w pełni sprawną osobą, a dzisiaj taką nie jest. Zakres niezbędnej pomocy nie jest duży ale jednak występuje. Ze względu na wypadek powódka została wyłączona z wielu aktywności, które musi za nią obecnie wykonać ktoś innych.
Jak wynika z tego wyliczenia renta od 1 maja 2022 roku winna wynieść 1.000 złotych miesięcznie, od stycznia 2023 roku 1.100 złotych, zaś od stycznia 2024 roku 1200 złotych miesięcznie.
Za okres od 1 maja 2021 do 30 kwietnia 2022 powódka miała wypłacane przez pozwanego świadczenie rentowe z tytułu zwiększonych potrzeb. w kwocie 1.000 złotych miesięcznie, plus wyrównanie 2.00 za okres od marca 2021 do kwietnia 2021. Okoliczność ta powoduje, że roszczenie za ten zostało zaspokojone przez pozwanego.
Określając wartość wymaganej opieki nad powódką należało podjąć próbę wyceny świadczeń opiekuńczych sprawowanych przez osoby najbliższe powódki. Czynności te z jednej strony mają charakter zwykłych czynności życia codziennego, które mogą być świadczone przez osoby nie posiadającego szczególnego wykształcenia ani doświadczenia (pranie sprzątanie, przygotowywanie i podawanie posiłków). Z drugiej zaś obejmują czynności o charakterze opieki pielęgniarskiej i rehabilitacyjnej (masowanie, oklepywanie, smarowanie kremami i maściami, czynności zmierzające do zapewnienia codziennej toalety).
Inny sposób wyceny tego rodzaju świadczeń opiera się na wartości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w gospodarce narodowej. Należy zgodzić się ze stanowiskiem, że stosowanie tego kryterium może być uzasadnione. W ocenie Sądu brak jest jednak podstaw do obliczania wartości roboczogodziny od wartości netto tego wynagrodzenia. Trzeba bowiem zwrócić uwagę, że przedmiotem takiego wyliczenia ma być najniższy możliwy w gospodarce koszt zatrudnienia osoby do świadczenia usług opieki nad obłożnie chorym. Oznacza to konieczność wyliczenia kosztu jaki powód powinien ponieść dla zatrudnienia jakiejkolwiek niewykwalifikowanej osoby, której zmuszony byłby zapłacić stawkę wynagrodzenia, która nie naruszałaby obowiązujących przepisów dotyczących płacy minimalnej. Płaca minimalna jest określana według wartości brutto. W istocie jednak ponoszony przez pracodawcę koszt zatrudnienia pracownika z wynagrodzeniem minimalnym jest większy. Wynika to z faktu, że w kwocie wynagrodzenia minimalnego podawanego w kwocie brutto zawarta jest jedynie połowa wartości składek na ubezpieczenie społeczne. Połowę bowiem wartości tych składek odprowadza pracownik, druga zaś połowę odprowadza pracodawca. W kwocie minimalnego wynagrodzenia brutto zawarte są składki na ubezpieczenie społeczne obciążające pracownika, które jednak w jego imieniu odprowadza do ZUS pracodawca. Drugą część tych składek zobowiązany jest ponieść pracodawca i odprowadzić je do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Są to kolejno 9,76% składka emerytalna w części finansowanej przez pracodawcę; 6,6 % składka rentowa w części finansowanej przez pracodawcę; 2,45 % składka na fundusz pracy w części finansowanej przez pracodawcę (wszystkie odprowadzane do ZUS) a także około 1,32 % składki wypadkowej i 0,1% składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Oznacza to, że rzeczywisty miesięczny koszt zatrudnienia pracownika z wynagrodzeniem na poziomie minimalnej płacy stanowi wydatek dla pracodawcy w kwocie wyższej niż kwota minimalnego wynagrodzenia brutto. Różnie przedstawiało się to w poszczególnych latach.
Płaca minimalna w 2020 wynosiła 2600 złotych brutto. W istocie jednak ponoszony przez pracodawcę koszt zatrudnienia pracownika z wynagrodzeniem minimalnym jest większy o 338 złotych (20,31%. Wynika to z faktu, że w kwocie 1680 złotych zawarta jest jedynie połowa wartości składek na ubezpieczenie społeczne. Połowę bowiem wartości tych składek odprowadza pracownik, druga zaś połowę odprowadza pracodawca. W kwocie 1680 złotych zawarte są składki na ubezpieczenie społeczne obciążające pracownika, które jednak w jego imieniu odprowadza do ZUS pracodawca. Drugą część tych składek zobowiązany jest ponieść pracodawca i odprowadzić je do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Są to kolejno 9,76% składka emerytalna w części finansowanej przez pracodawcę; 6,5 % składka rentowa w części finansowanej przez pracodawcę; 2,45 % składka na fundusz pracy w części finansowanej przez pracodawcę (wszystkie odprowadzane do ZUS) a także około 1,32 % składki wypadkowej i 0,1% składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Oznacza to, że rzeczywisty miesięczny koszt zatrudnienia pracownika z wynagrodzeniem na poziomie minimalnej płacy stanowi wydatek dla pracodawcy w kwocie 3132,48 złotych. To tę zatem kwotę należałoby odnieść do wymiaru stawki godzinowej obliczanej od płacy minimalnej.
Do przeprowadzenia tego wyliczenia konieczne jest jednak ustalenie miesięcznego wymiaru godzin pracy zgodnego z obowiązującymi przepisami prawa pracy, określonymi w artykule 129 § 1 kodeksu pracy (8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo). Aby pozostać jednak precyzyjnym należy uwzględnić wszelkie dni ustawowo wolne od pracy, których wymiar w skali roku podlega niewielkim zmianom. Z tego powodu Główny Urząd Statystyczny publikuje dane wymiaru czasu pracy zgodnego z prawem pracy w każdym roku. Wymiar ten dla 2020 roku to 2024 godzin, co w przeliczeniu na miesiąc daje w zaokrągleniu 168 godzin. Matematyczne zatem wyliczenie stawki godzinowej osoby wynagradzanej według płacy minimalnej przedstawia się następująco (...),48 : 168 = 18,64 złotych. Wartość zatem zatrudnienia niewykwalifikowanej osoby do sprawowania opieki nad powodem winna wyrażać się stawką nie niższą niż 18,64 złotych za godzinę.
Od stycznia 2021 r., zgodnie z ustawą o minimalnym wynagrodzeniu, znów wysokość minimalnego świadczenia za pracę w pełnym wymiarze czasu pracy wynosiła 2800 zł, zaś w 2022 rok 3010 złotych. W istocie jednak ponoszony przez pracodawcę całkowity koszt zatrudnienia pracownika z wynagrodzeniem minimalnym jest większy i wynosił 3.373,44 zł w 2021 roku i 3626,46 złotych w 2022 roku. Wynika to z faktu, że w kwocie netto dla pracownika zawarta jest jedynie połowa wartości składek na ubezpieczenie społeczne. Połowę bowiem wartości tych składek odprowadza pracownik, druga zaś połowę odprowadza pracodawca. W kwocie tej zawarte są składki na ubezpieczenie społeczne obciążające pracownika, które jednak w jego imieniu odprowadza do ZUS pracodawca. Drugą część tych składek zobowiązany jest ponieść pracodawca i odprowadzić je do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że rzeczywisty miesięczny koszt zatrudnienia pracownika z wynagrodzeniem na poziomie minimalnej płacy stanowi wydatek dla pracodawcy w kwocie 3.373,44 zł w 2021 roku i 3626,46 złotych w 2022 roku. To zatem te kwoty należałoby odnieść do wymiaru stawki godzinowej obliczanej od płacy minimalnej.
Do przeprowadzenia tego wyliczenia konieczne jest jednak ustalenie miesięcznego wymiaru godzin pracy zgodnego z obowiązującymi przepisami prawa pracy, określonymi w artykule 129 § 1 kodeksu pracy (8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo). Aby pozostać jednak precyzyjnym należy uwzględnić wszelkie dni ustawowo wolne od pracy, których wymiar w skali roku podlega niewielkim zmianom. Z tego powodu Główny Urząd Statystyczny publikuje dane wymiaru czasu pracy zgodnego z prawem pracy w każdym roku. W konsekwencji wartość zatem zatrudnienia niewykwalifikowanej osoby do sprawowania opieki nad powodem w 2021 roku winna wyrażać się stawką nie niższą niż 20,08 złotych za godzinę i 21,67 złotych w 2022 roku.
Nie powtarzając tego skomplikowanego wyliczenia dla każdego z kolejnych lat, na potrzeby uzasadnienia tego rozstrzygnięcia wystarczy wskazać, że wyliczone w ten sposób stawki za poszczególne kolejne lata winny kształtować się następująco:
- a 2023 rok 24,88 złotych,
- za pierwsze półrocze 2024 roku 30,92 złotych;
- za drugie półrocze 2024 roku 30,59 złotych.
W sprawie niniejszej w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, a przede wszystkim opinii biegłych lekarzy, były pełne podstawy do wydania orzeczenia ustalającego odpowiedzialność pozwanego za mogące nastąpić w przyszłości skutki wypadku jakiego doznał powódka. Jak to już wyżej wskazano charakter doznanej przez powódki szkody powoduje, że istnieje prawdopodobieństwo, że z biegiem czasu mogą ujawnić się kolejne skutki doznanego wypadku. Uprawnia to do wydania pozytywnego orzeczenia w powyższym zakresie. Orzeczenie w tym zakresie zapadło stosownie do art. 189 k.p.c. powódka miała interes w takim ustaleniu zaistniałego stanu rzeczy. Można tu przywołać treść uchwały Sądu Najwyższego z dnia z dnia 24 lutego 2009 roku III CZP 2/09 ( OSNC 2009/12/168), w której wskazano, że pod rządem art. 442 1 § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości. Należy bowiem zauważyć, że w stanie prawnym wprowadzonym przez art. 442 1 można zasadnie twierdzić, że wyeliminowane zostało niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej niż szkoda ta się ujawniła. Wprowadzenie uregulowania, że bieg terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie rozpoczyna się z chwilą dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia (bo tak należy odczytać § 3 art. 442 1 k.c.) oznacza, że nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie prowadząc do powstania (zaktualizowania się) odpowiedzialności pozwanego za skutki danego zdarzenia. Realia poszczególnych stanów faktycznych mogą być jednak różne. Jak wskazał Sąd Najwyższy ocena, czy powód ma interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody na osobie mogące powstać w przyszłości z danego zdarzenia, może zostać dokonana jedynie z uwzględnieniem okoliczności konkretnej sprawy. Wszelkie uogólnienia i poglądy wyrażane w sposób abstrakcyjny nie mogą mieć miejsca.
O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o Ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania (art. 14 ust. 2).
W niniejszej sprawie powódka zawiadomiła pozwane towarzystwo ubezpieczeń o szkodzie określając kwotowo żądanie zadośćuczynienia jak i odszkodowanie. Okres odsetkowy nie był kwestionowany przez pozwanego. Termin określony w art. 14 ustawy o Ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych przynajmniej co do części zgłoszonego roszczenia upłynął zatem już z początkiem stycznia 2023 roku. Pozwany mając możliwość właściwej wyceny co najmniej częściowo zadośćuczynienia i odszkodowania nie uczynił tego.
Strona pozwana nie wykazała, aby ustalenie okoliczności niezbędnych do ustalenia jej odpowiedzialności albo wysokości zadośćuczynienia okazało się niemożliwe w terminie określonym w art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Przekroczenie tego terminu przez ubezpieczyciela – profesjonalnego uczestnika obrotu dysponującego odpowiednim doświadczeniem i wyspecjalizowanymi kadrami, na skutek braku należytej staranności, nie może obciążać powódki.
O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz na podstawie § 2 ust. 7 w zw z § 15 ust 3 pkt 1, 2, 3, 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie uznając ze względu na stopień skomplikowania sprawy, ilość pracy koniecznej do wykonania przez pełnomocnika powódki. Ilość złożonych pism, konieczność dokonania szeregu analiz i wyliczeń zasądzeniu stawki w podwójnej wysokości jest w pełni uzasadnione. Zarówno zatem niezbędny nakład pracy jak i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia jak i rodzaj i zawiłość sprawy uzasadniały podwójną stawkę. Warto zauważyć, że takie samo zdanie miał pełnomocnik pozwanego wnosząc o zasądzenie stawki w potrójnej wysokości.
W pozostałym zakresie o kosztach orzeczono na podstawie art. art. 113. ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, który stanowi, że kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator (powódka była zwolniona od kosztów sądowych), sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 38.131 złote jako nieuiszczona opłatę sądową należną od uwzględnionej części powództwa. Na tej samej podstawie obciążono pozwanego niepokrytymi wydatkami w sprawie, które pozostały niepokryte w łącznej kwocie 11.697,69 złotych i wynikają z kosztów przeprowadzonych opinii biegłych.
Na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd odstąpił od obciążenia powódki nieuiszczonymi opłatami sądowymi od oddalonej części powództw, mając na uwadze odszkodowawczy charakter dochodzonych roszczeń oraz okoliczność, iż ustalenie należnego powodom zadośćuczynienia zależało od oceny Sądu.
ZARZĄDZENIE
odpis orzeczenia z uzasadnieniem doręczyć pełn stron informując, że stosownie do art. 329 § 4 k.p.c termin sporządzenia uzasadnienia był przedłużony.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
Osoba, która wytworzyła informację: Paweł Lasoń
Data wytworzenia informacji: