Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący	SSO Alina Gąsior
Protokolant	st.sekretarz sądowy Beata Gurdziołek

po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Banku Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko B. S.

o zapłatę

1.  utrzymuje w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 23 sierpnia 2017 roku w sprawie I Nc 169/17;

2.  zasądza od pozwanego B. S. na rzecz powoda (...) Banku Spółki Akcyjnej w W. kwotę 1.800,00 (tysiąc osiemset 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego .

SSO Alina Gąsior

Sygn. akt IC 1769/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący	SSO Alina Gąsior
Protokolant	st.sekretarz sądowy Beata Gurdziołek

po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Banku Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko B. S.

o zapłatę

1.  utrzymuje w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 23 sierpnia 2017 roku w sprawie I Nc 169/17;

2.  zasądza od pozwanego B. S. na rzecz powoda (...) Banku Spółki Akcyjnej w W. kwotę 1.800,00 (tysiąc osiemset 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego .

SSO Alina Gąsior

Sygn. akt I C 1769/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 4 lipca 2018 r. (data nadania pisma) powód (...) Bank Spółka Akcyjna w W., reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, że pozwany B. S. ma zapłacić na rzecz powoda kwotę 189.169,67 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty w ciągu dwóch tygodni od daty doręczenia nakazu zapłaty, ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że pozwany w dniu 10 czerwca 2015 r. zawarł z (...) Bank (...) SA, z którym pozwany bank dokonał połączenia w trybie art. 492 § 1 pkt 1 ksh, umowę o kredyt gotówkowy nr (...), jednakże w związku z brakiem dokonanych wpłat przez pozwanego bank dokonał wypowiedzenia umowy. Powód podał, że na dochodzoną pozwem kwotę składa się: należność główna (kapitał) w kwocie 179.885,55 zł, odsetki umowne w kwocie 9.030,43 zł naliczone od dnia 23 listopada 2016 r. do dnia 30 maja 2017 r., odsetki od obowiązania przeterminowanego w kwocie 157,49 zł naliczone od dnia 29 czerwca 2017 r. do dnia 2 lipca 2017 r. oraz opłaty w kwocie 96,20 zł.

W dniu 23 sierpnia 2017 r. Sąd w sprawie I Nc 169/17 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym zgodnie z żądaniem pozwu.

W dniu 8 września 2017 r. (data nadania pisma) pozwany wniósł zarzuty od nakazu zapłaty, w których wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesowych według norm przepisanych. Pozwany podniósł, iż do dnia 16 listopada 2016 r. spłacił wszystkie raty kredytu w terminie, co znacznie zmniejszyło stan jego zadłużenia. Pozwany zakwestionował również wysokość odsetek oraz żądanie odsetek od odsetek, a także naliczenie kosztów i opłat. Wskazał także, iż umowa kredytu zawiera niedozwolone klauzule umowne w zakresie dowolnie ustalanego przez bank oprocentowania, opłat i ich zmian oraz dowolnie określonych warunków wypowiedzenia umowy przez bank. Pozwany podniósł również zarzut, iż umowa ma na celu wyzysk powoda poprzez ustanowienie w niej prowizji w wysokości 49.077,17 zł. Ponadto podniósł, iż powództwo powoda jest przedwczesne wobec deklarowania przez pozwanego woli polubownego zakończenia sporu.

Powód podtrzymał swoje stanowisko.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany B. S. zawarł z (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w dniu 10 czerwca 2015 roku Umowę nr (...) o kredyt gotówkowy. Zgodnie z umową bank udzielił pozwanemu kredytu gotówkowego przeznaczonego częściowo na spłatę zobowiązań finansowych w wysokości 199.494,75 zł na okres od 10.06.2015 do 26.05.2025, na którą to kwotę składa się kwota: 45.458 zł na spłatę zobowiązań kredytowych powoda w banku (...) S.A., kwota 89.000 zł na cele konsumpcyjne, 49.077,17 zł z tytułu opłaty pobranej przez pośrednika (...) sp. z o.o. oraz 15.959,58 zł tytułem prowizji od udzielonego kredytu. Pozwany natomiast zobowiązał się do spłaty udzielonego kredytu wraz z należnymi opłatami, prowizjami i odsetkami umownymi w 120 ratach kapitałowo-odsetkowych, płatnych 25 dnia każdego miesiąca, z zastrzeżeniem, że termin płatności pierwszej raty przypada na dzień 25.06.2015, w wysokości wynosi 2.624,56 zł, za wyjątkiem ostatniej raty w wysokości 2.625,08 zł.

Zgodnie z § 3 umowy:

1.  Stopa oprocentowania kredytu, określonego w § 1 ust. 1 , wyrażona jest jako zmienne oprocentowanie w stosunku rocznym, które w dniu zawarcia niniejszej umowy wynosi 9,90 %.

2.  Oprocentowanie jest sumą zmiennej stopy bazowej Banku dla kredytów gotówkowych, która wynosi 3,50 % w skali roku i stałej marży. Do obliczania odsetek przyjmuje się, że miesiąc liczy 30 dni a rok 360 dni.

3.  Odsetki umowne od kredytu za cały okres kredytowania wynoszą 114 252,97 zł.

4.  Oprocentowanie według zmiennej stopy procentowej oznacza, że w trakcie trwania umowy, oprocentowanie to może zostać obniżone jak i podwyższone. Kredytobiorca ponosi ryzyko, źe w przypadku wzrostu stopy bazowej wyższe będzie oprocentowanie kredytu i wzrośnie wówczas wysokość miesięcznej raty kapitałowo-odsetkowej.

5.  Warunkiem zmiany oprocentowania jest co najmniej jedna z następujących przesłanek:

a)  zmiana oprocentowania 6-cio miesięcznych depozytów na rynku międzybankowym (wyrażonego stopą WIBOR 6M, bądź stopą, która ją zastąpi w przyszłości dla analogicznego okresu deponowania), publikowanego na stronie (...) o nie mniej niż 0,1 punktu procentowego,

b)  zmiana co najmniej jednej z podstawowych stóp procentowych NBP (stopy referencyjnej, lombardowej, depozytowej lub redyskonta weksli), publikowanych w Dzienniku Urzędowym NBP oraz na stronie (...) o nie mniej niż 0,1 punktu procentowego,

c)  zmiana stopy rezerwy obowiązkowej NBP publikowanej w Dzienniku Urzędowym NBP oraz na stronie (...) o nie mniej niż 0,1 punktu procentowego,

d)  zmiana wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłaszanego przez Główny Urząd Statystyczny w Dzienniku Urzędowym oraz na stronie (...) o nie mniej niż 0,1 punktu procentowego,

e)  zmiana średniego oprocentowania stanów umów depozytów Złotowych gospodarstw domowych i instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych ogółem publikowanego przez Narodowy Bank Polski na stronie (...) w dziale „Statystyka stóp procentowych”, o nie mniej niż 0,1 punktu procentowego.

6.  Zmiana stopy procentowej następować będzie cztery razy w roku - w drugi roboczy piątek trzeciego miesiąca każdego kwartału, jeżeli w danym kwartale nastąpi zmiana wartości czynników określonych w ust. 5 (rozumianej jako różnica w poziomie zmienionego czynnika pomiędzy ostatnim dniem roboczym poprzedniego kwartału a ostatnim dniem roboczym poprzedzającego go kwartału), zmiana oprocentowania (obniżenie lub podwyższenie) kredytów wyliczona będzie na nie mniej niż 0,25 punktu procentowego

7.  Bank podniesie oprocentowanie kredytu o nie więcej niż suma wzrostów czynników (wyrażonych w punktach procentowych), dla których nastąpił ich wzrost lub obniży oprocentowanie o nie więcej niż suma obniżeń czynników (wyrażonych w punktach procentowych), dla których nastąpiło ich obniżenie.

8.  Wielkość zmiany stopy procentowej uwzględniać będzie zmiany, w analogicznym okresie, oprocentowania depozytów w sektorze bankowym zgodnie ze statystyką stóp procentowych publikowaną przez Narodowy Bank Polski na stronie (...) i odpowiadać będzie, z zastrzeżeniem maksymalnej i minimalnej zmiany określonej w ust. 7 oraz minimalnego i maksymalnego oprocentowania, określonego w ust. 9, wypadkowej zmianie wszystkich czynników określonych w ust. 5.

9.  W okresie obowiązywania umowy kredytu oprocentowanie nie będzie wyższe niż określone prawem odsetki maksymalne (oprocentowanie maksymalne]. W przypadku obniżenia oprocentowania, będzie ono obniżone nie więcej niż do wysokości ostatniego opublikowanego poziomu wskaźnika określonego w ust. 5 lit. e), o ile wskaźnik ten nie zostanie obniżony wysokością odsetek maksymalnych („minimalne oprocentowanie określone przez Bank dla kredytów gotówkowych"]. Minimalne oprocentowanie, o którym mowa w zdaniu poprzednim obowiązuje pod warunkiem, że w umowie (w dniu jej zawarcia) zostało ustalone oprocentowanie wyższe niż stawka oprocentowania minimalnego.

10.  Przed zmianą oprocentowania Bank poinformuje Kredytobiorcę i Poręczyciela (o ile zostało ustanowione poręczenie) w formie:

a)  elektronicznej, za pośrednictwem Serwisu (...) lub na podany Bankowi adres poczty elektronicznej, lub

b)  pisemnej, na ostatni podany przez Kredytobiorcę/Poręczyciela adres do korespondencji.

11.  Kredytobiorca będzie mógł wypowiedzieć niniejszą umowę w terminie 14 dni od powiadomienia Kredytobiorcy o zmianach z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. Z chwilą upływu okresu wypowiedzenia roszczenia Banku stają się wymagalne.

Zgodnie z § 8 umowy:

1.  Bank ma prawo pobierać opłaty według zasad i stawek określonych w niniejszej umowie oraz (...) Bank (...) S.A. w zakresie udzielania kredytów gotówkowych osobom fizycznym (zwanej dalej Tabelą) stanowiącej integralną część niniejszej umowy.

2.  W przypadku obciążenia Kredytobiorcy opłatą określoną w Tabeli, Bank wezwie Kredytobiorcę do jej uiszczenia.

3.  W okresie obowiązywania umowy Bank zmieni wysokość opłat i/lub prowizji lub zasad ich stosowania i naliczania lub wprowadzi opłaty za czynności nie ujęte w Tabeli, jeżeli zaistnieje co najmniej jedna z następujących ważnych przyczyn:

1)  suma zmian wskaźnika rocznej zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych, ogłaszanego przez Główny Urząd Statystyczny w styczniu każdego roku, liczona dla kolejnych lat począwszy od roku, w którym Bank wprowadził Tabelę jako obowiązującą (data wymieniona w Tabeli), wyniesie co najmniej 10 punktów procentowych (wzrostu łub spadku cen),zmiana przepisów prawa, wydanie rekomendacji przez organ nadzorujący działalność Banku, wydanie urzędowej lub sądowej interpretacji powszechnie obowiązujących przepisów prawa, wydanie wyroku sądowego lub decyzji administracyjnej przez uprawniony organ, o ile mają wpływ na zmianę kosztów wykonywania czynności przez Bank

2)  wprowadzenie przez Bank nowych, dodatkowych usług (funkcjonalności korzystania z (...) Banku), z których Kredytobiorca będzie mógł skorzystać dobrowolnie.

4.  W przypadku określonym w ust.3 pkt. 1 wysokość opłat i/lub prowizji zmieni się proporcjonalnie do wzrostu lub spadku cen i nastąpi ze skutkiem od 1 marca następnego roku, po roku, w którym został przekroczony określony w ust.3 pkt.1 limit wzrostu lub spadku cen, z zastrzeżeniem ust. 6.

5.  W przypadku wystąpienia przyczyny, o której mowa w ust.3 pkt.2-3, wysokość opłat i/lub prowizji zmieni się o taką wysokość, o jaką zmieni się poziom kosztów wykonywania czynności przez Bank. Zmiana nastąpi nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od wystąpienia przyczyny zmiany, z zastrzeżeniem ust. 6.

6.  Bank zastrzega sobie prawo, działając na korzyść Kredytobiorcy, do niepodwyższania lub podwyższania w stopniu niższym niż, wynikający z ust.4 i 5 opłat i/lub prowizji, pomimo zaistnienia przyczyn wymienionych w ust.3, jak również prawo do czasowego obniżania opłat i prowizji bez wystąpienia przyczyny uzasadniającej obniżenie.

7.  Bank (...) w każdym czasie w okresie obowiązywania Umowy mogą, z pominięciem zasad określonych w ust. 3-6, indywidualnie uzgodnić zmiany wysokości opłat i/lub prowizji lub wprowadzić nowe opłaty i/łub prowizje.

8.  zmianie Tabeli Bank poinformuje Kredytobiorcę. Kredytobiorca będzie mógł wypowiedzieć niniejszą umowę w terminie 14 dni od poinformowania Kredytobiorcy o zmianach, z zachowaniem 30- dniowego okresu wypowiedzenia. Z chwilą upływu okresu wypowiedzenia roszczenia Banku stają się wymagalne.

Zgodnie z § 9 umowy:

1.  Niespłaconą w terminie, określonym w niniejszej umowie, ratę kredytu Bank od dnia następnego traktuje jako zadłużenie przeterminowane. Od kwoty niespłaconego kapitału kredytu Bank nalicza i pobiera odsetki karne według zmiennej stopy procentowej, określonej jako czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. W dniu zawarcia umowy stopa procentowa, o której mowa w zdaniu poprzednim wynosi 10,00% w skali roku i będzie się zmieniała w przypadku zmiany stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Poza tym Bank może obciążyć Kredytobiorcę opłatą w wysokości 30 zł za wykonaną czynność windykacyjną (upomnienie, wezwanie do zapłaty). Niezależnie od ilości wykonanych przez Bank czynności windykacyjnych w danym miesiącu Bank naliczy tę opłatę jeden raz w miesiącu.

2.  Skutkiem braku płatności, po powstaniu wymagalnej zaległości będzie również:

1)  uprawnienie Banku do wypowiedzenia umowy zgodnie z postanowieniami określonymi w Umowie,

2)  uprawnienie Banku do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, będącego podstawą egzekucji prowadzonej przeciwko Kredytobiorcy według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, po nadaniu temu tytułowi, przez sąd, klauzuli wykonalności oraz obciążenie Kredytobiorcy kosztami tego postępowania, a także kosztami postępowania egzekucyjnego, kosztami zastępstwa procesowego i kosztami opłaty skarbowej od udzielonych pełnomocnictw, w wysokości określonej w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach, w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez Radcę prawnego ustanowionego z urzędu oraz Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów niespłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Zgodnie z § 11 umowy:

1.  Bank może wypowiedzieć umowę kredytu z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia w razie utraty przez Kredytobiorcę zdolności kredytowej albo w przypadku niedotrzymania przez Kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu.

2.  Bank zawiadamia Kredytobiorcę o wypowiedzeniu umowy kredytu w formie pisemnej listem poleconym.

/dowód: umowa kredytu k.9-10, dyspozycja uruchomienia kredytu k.74/

Powód (...) Bank Spółka Akcyjna połączył się z (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w trybie art. 492 § 1 pkt 1 ksh.

/dowód: odpis KRS k.15-19/

Pozwany w okresie od dnia 24 czerwca 2015 r. do 16 listopada 2016 r. dokonał wpłat 18 rat w wysokości po 2.624,56 zł.

/dowód: dowody zapłaty k.31-49, historia rachunku k.75-83/

W okresie 27.05.2016 r. - 07.05.2017 r. powód wystosował do pozwanego 17 upomnień w formie sms.

/dowód: tabela k.70/

W związku z brakiem dalszych wpłat powodowy bank warunkowo wypowiedział umowę pozwanemu i jednocześnie wezwał do spłaty zadłużenia w wysokości 10.592,11 zł w terminie 14 dni od dnia doręczenia, które nastąpiło 10 kwietnia 2017 r. Z uwagi na brak spłaty zadłużenia bank po upływie 30-dniowego terminu wypowiedzenia liczonego od dnia, w którym upłynął 14-dniowy termin do zapłaty wypowiedział umowę.

/dowód: wypowiedzenie umowy wraz z potwierdzeniem odbioru k.11.12/

W dniu 3 lipca 2017 r. zadłużenie pozwanego z tytułu umowy nr (...) o Kredyt gotówkowy z dnia 10 czerwca 2015 roku wyniosło łącznie 189.169,67 zł, na co składa się: należność główna (kapitał) w kwocie: 179.885,55 zł, odsetki umowne w wysokości 9,9% w kwocie: 9.030,43 zł naliczone od dnia 23 listopada 2016 roku do dnia 30 maja 2017 roku, odsetki od zobowiązania przeterminowanego w wysokości 10% w kwocie: 157,49 zł naliczone od dnia 29 czerwca 2017 roku do dnia 2 lipca 2017 roku oraz opłaty w kwocie: 96,20 zł.

/dowód: wyciąg z ksiąg banku k.8, historia rachunku k.75-83/

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe (w wersji obowiązującej w chwili zawarcia przedmiotowej umowy - t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 128) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Okoliczność zawarcia umowy kredytowej była między stronami bezsporna. Kwestią sporną między stronami natomiast była skuteczność wypowiedzenia umowy kredytu przez powoda oraz wysokość dochodzonej wierzytelności.

Pozwany zakwestionował powództwo co do zasady, wskazując na jego przedwczesność.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, iż powód oddał do dyspozycji pozwanego kredyt w łącznej wysokości 199.494,75 zł, zaś pozwany zobowiązał się do zwrotu tej kwoty.

Zgodnie z § 12 umowy bank może wypowiedzieć umowę kredytu z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia w razie utraty przez Kredytobiorcę zdolności kredytowej albo w przypadku niedotrzymania przez Kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu. Regulacja ta stanowi powtórzenie art. 75 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, zgodnie z którym w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu.

Bank ustala występowanie przesłanek upoważniających go do podjęcia działań określonych w art. 75 ustawy na skutek czynności kontrolnych podejmowanych w trakcie obowiązywania umowy, mających na celu sprawdzenie stanu zdolności kredytowej. Zapewnieniu możliwości prowadzenia tych ustaleń służy obowiązek kredytobiorcy przewidziany w art. 74 ustawy, zgodnie z którym w czasie obowiązywania umowy kredytu kredytobiorca jest obowiązany przedstawić - na żądanie banku - informacje i dokumenty niezbędne do oceny jego sytuacji finansowej i gospodarczej oraz umożliwiające kontrolę wykorzystania i spłaty kredytu.

Uprawnienie banku do zastosowania któregoś ze środków przewidzianych w przepisie 75 ustawy powstaje jedynie w sytuacji, w której wystąpi jedna z dwóch alternatywnie wskazanych przesłanek - niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej. Ustawa Prawo bankowe nie precyzuje co prawda terminu „niedotrzymanie warunków”, jednak Sąd stoi na stanowisku, że chodzi tu o niedotrzymanie takich warunków, które są istotne z punktu widzenia możliwość spłaty (tak też R. Sikorski (red.), Prawo Bankowe. Komentarz, wyd. 1, Warszawa 2015, Legalis).

W niniejszej sprawie pozwany zaprzestał płacenia rat po 16 listopada 2016 r., co stanowi niedotrzymanie podstawowego warunku umowy. Powodowy bank wypowiedział umowę po okresie ponad 3-miesięcznego zalegania z płatnością przez pozwanego, pismem z dnia 7 kwietnia 2017 r., doręczonym mu w dniu 10 kwietnia 2017 r. Doręczenie to nastąpiło bezpośrednio do rąk pozwanego, zatem należy uznać je za w pełni skuteczne.

Wobec powyższego nie zasługuje na uwzględnienie zarzut pozwanego, iż roszczenie powoda wobec nieskuteczności wypowiedzenia, a tym samym braku postawienia całej kwoty kredytu w stan wymagalności, uznać należy za przedwczesne.

Pozwany zakwestionował również roszczenie z uwagi na zastosowanie niedozwolonych klauzul.

Przechodząc do zarzutu objęcia umową niedozwolonych klauzul w postaci dowolnie ustalanego przez bank oprocentowania, opłat i ich zmian, a także dowolnie określonych warunków wypowiedzenia umowy, wskazać należy, iż w postępowaniu powód nie wykazał, aby postanowienia łączącej strony umowy miały być między stronami uzgodnione w sposób indywidualny (tj. przyjmowane w drodze negocjacji między stronami), zatem możliwe było ocenienie ich przez pryzmat art. 385 ¹ § 1 kc.

Zgodnie z przepisem art. 385 ¹ § 1 kc kryterium oceny decydującym o uznaniu klauzuli za niedozwoloną jest kształtowanie praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Przepisy art. 385 ¹ kc stanowią materialnoprawną podstawę oceny kontrolowanych postanowień zarówno w toku procedury kontroli abstrakcyjnej (wyznaczonej przez przepisy art. 479 ³⁶ – 479 ⁴⁶ kpc), jak i kontroli incydentalnej. W ramach kontroli incydentalnej, kiedy nie ma prejudykatu w postaci wyroku (...) uznającego postanowienia wzorca umownego za niedozwolone, sąd samodzielnie ocenia treść wzorca pod kątem nieuczciwego charakteru jego postanowień. Art. 385 ¹ § 1 kc uzupełniony został listą przykładowych niedozwolonych postanowień umownych zamieszczoną w art. 385 ³ kc. Zgodnie zaś z art. 385 ² kc oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 4 kc ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Pozwany w tym zakresie oparł się jedynie na poczynieniu ogólnej i subiektywnej oceny warunków umowy.

Umowa kredytu określa m.in. wysokość odsetek umownych, wysokość odsetek karnych, kwestię pobieranych opłat jak również warunki związane z odstąpieniem od umowy oraz warunki jej wypowiedzenia. Pozwany zawierając umowę o wskazanej treści zaakceptował wszystkie jej postanowienia, co skutkowało zobowiązaniem banku do wypłaty środków pieniężnych na określony w umowie cel oraz zobowiązaniem pozwanego się do spłaty pożyczonej kwoty wraz z odsetkami, prowizjami i opłatami. Treść umowy określała wysokość stopy procentowej odsetek w sposób jednoznaczny, jak również wysokość ta nie uchybiała wartościom przewidzianym w przepisach prawa powszechnie obowiązującego (odsetki maksymalne). Podobnie jednoznacznie sprecyzowane zostały opłaty. Z kolei przesłanki skorzystania z prawa wypowiedzenia umowy przez bank zostały określone w sposób jednoznaczny i pokrywają się z regulacją ustawową. W brzmieniu powyższych składników umowy nie występuje dowolność podnoszona przez pozwanego. Nie pozostają one także w sprzeczności z dobrymi obyczajami, jak również nie należy do katalogu objętego art. 385 ³ kc.

Tym samym pozwany nie wykazał, iż umowa kredytu zawiera niedozwolone klauzule umowne.

Pozwany zarzucił również powodowi bezzasadne naliczanie odsetek w niezrozumiałej wysokości wraz z odsetkami od zaległych odsetek.

Umocowanie do naliczania odsetek wynika bezpośrednio z zawartej umowy, gdzie w § 3 ust. 1 wprost wskazano zmienną stopę oprocentowania kredytu wynoszącą 9,90 % w stosunku rocznym w dniu zawarcia umowy, zaś § 3 ust 3 umowy wskazuje kwotę odsetek umownych za cały okres kredytowania wynoszącą 114.252,97 zł. Ponadto § 9 umowy wskazuje podstawę oraz wysokość odsetek karnych określonych jako czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP, wynoszącą w chwili zawarcia umowy 10% w skali roku. Z kolei koszty i opłaty określa § 9 ust. 1 umowy, mówiący, iż bank może obciążyć Kredytobiorcę opłatą windykacyjną w wysokości 30 zł za wykonaną czynność windykacyjną (upomnienie, wezwanie do zapłaty).

Zwrócić również należy uwagę, iż skuteczne wypowiedzenie umowy kredytu skutkuje wymagalnością roszczenia banku obejmującego niespłacone raty kredytu oraz odsetki kapitałowe i odsetki za opóźnienie. Wypowiedzenie umowy nie zwalnia kredytobiorcy z obowiązku zwrotu otrzymanego kredytu w wysokości określonej w umowie wraz z należnymi odsetkami, a jedynie zmienia termin wymagalności tego roszczenia. Dlatego też określone w umowie odsetki związane z niedotrzymaniem przez kredytobiorcę terminu zwrotu świadczenia dotyczą także obowiązku wymagalnego w terminie wynikającym z wypowiedzenia umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2017 r., II CSK 209/16, MonPrBank 2018 nr 1, str. 32).

Powód prawidłowo i zgodnie z umową naliczył odsetki kapitałowe w wysokości 9,90% oraz odsetki za opóźnienie w wysokości 10% oraz opłaty i prowizje.

Odnosząc się natomiast do zarzutu wyzysku, przywołać należy art 388 § 1 kc, zgodnie z którym jeżeli jedna ze stron, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia, druga strona może żądać zmniejszenia swego świadczenia lub zwiększenia należnego jej świadczenia, a w wypadku gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione, może ona żądać unieważnienia umowy.

Wyzysk występuje, gdy łącznie zostaną spełnione trzy przesłanki: jedna ze stron znajduje się w przymusowym położeniu lub charakteryzuje ją niedołęstwo lub niedoświadczenie, druga strona wyzyska opisany stan lub sytuację oraz w ten sposób, że w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia. Instytucja wyzysku znajduje również zastosowanie w stosunkach między konsumentem a przedsiębiorcą.

Konieczną przesłanką zastosowania art. 388 kc jest wyzyskanie przymusowego położenia, niedołęstwa lub niedoświadczenia drugiej strony. Przy czym przymusowe położenie rozumie się jako sytuację, w której dana osoba czuje się zmuszona do dokonania czynności prawnej bez względu na to, czy jest to dla niej korzystne. Przyczyna tego stanu jest obojętna z punktu widzenia oceny, czy spełnione są przesłanki wyzysku - przymus może być związany z warunkami materialnymi, osobistymi lub rodzinnymi, zarówno samego wyzyskiwanego, jak i jego bliskich (zob. wyr. SN z 11.10.1973 r., I PR 388/73, L.; wyr. SN z 27.9.2005 r., V CK 191/05, L.). Wyzyskujący musi być świadomy zarówno tego stanu lub sytuacji, jak i rażącej dysproporcji świadczeń (trzecia przesłanka). Wyzysk nie musi się wiązać z podstępem ze strony wyzyskującego, nie musi polegać na nakłanianiu pokrzywdzonego do dokonania niekorzystnego dla niego rozporządzenia (tak wyr. SA w Poznaniu z 3.7.2013 r., I ACa 456/13, L.), wystarcza jest sama świadomość.

W ocenie Sądu po stronie poprzednika prawnego powoda istniała wiedza o sytuacji finansowej pozwanego na skutek badania jego zdolności kredytowej, w tym również o istnieniu niespłaconego kredyt w banku (...). Nie przesądza to jednak o istnieniu po stronie pozwanego stanu konieczności zaciągnięcia kolejnego zobowiązania kredytowego. Wskazać bowiem należy, iż pozwany wziął kredyt jedynie częściowo na spłatę innego zobowiązania, którego wysokości nie można uznać za znaczną (ok. 50.000 zł), natomiast kwotę w wysokości 89.000 zł zaciągnął z przeznaczeniem na cele konsumpcyjne. Skoro zaciągnięcie kredytu nie było uzasadnione jedynie uregulowaniem wymagalnych i znacznych zobowiązań, celem odzyskania płynności finansowej, a stanowiło w znacznej mierze kredyt przeznaczony na bieżące, bliżej nieokreślone wydatki konsumpcyjne, nie można uznać, iż pozwany znajdował się w stanie konieczności zawarcia umowy z poprzednikiem prawnym powoda. Pozwany we wniesionych przez siebie zarzutach jedynie podnosi zarzut wyzysku, jednak nie precyzuje, na czym miał polegać stan określony przez niego „krytycznym położeniem”. Pozwany tym samym nie wykazał już pierwszej przesłanki, koniecznej do uwzględnienia zarzutu. Wobec powyższego zarzutu pozwanego uznać należy za bezzasadny.

Odnosząc się zaś do zarzutu częściowego spełnienia świadczenia, wskazać należy, iż pozwany powołał się na 18 spłaconych rat, które uregulował przed wypowiedzeniem umowy kredytu przez powoda i które zostały przez niego prawidłowo rozliczone jeszcze w toku trwania umowy. Zarzut ten wobec tego nie wpływa na wysokość zadłużenia.

Ponieważ zarzuty pozwanego nie zostały uzasadnienie co do zasady ani nie znajdują oparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym, Sąd na podstawie art. 496 kpc utrzymał w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 23 sierpnia 2017 roku w sprawie I Nc 169/17.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powód wygrał sprawę w całości, zatem pozwany obowiązany jest zwrócił mu poniesione przez niego koszty postępowania. Dlatego też Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ustaloną na podstawie rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) jako różnicę między wynagrodzeniem orzeczonym nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 23 sierpnia 2017 r. a wynikającym z zasad ogólnych.

SSO Alina Gąsior

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pozwanemu z pouczeniem.

Dnia 3 kwietnia 2018 r.

SSO Alina Gąsior