Treść orzeczenia I C 1468/18 - Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

I C 1468/18 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2022-07-11

Sygn. akt I C 1468/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lipca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący	Sędzia SO Alina Gąsior
Protokolant	staż. Izabela Małgorzaciak

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2022 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. M.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

zadośćuczynienie, odszkodowanie, rentę i o ustalenie

1. ustala, iż górną granicą odpowiedzialności pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. za skutki wypadku z dnia 11 czerwca 1978 roku z udziałem Z. M. stanowi kwota 15.038.100,00 (piętnaście milionów trzydzieści osiem tysięcy sto 00/100) złotych;

2. zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda Z. M. kwotę 100.000,00 (sto tysięcy 00/100) złotych tytułem dalszego zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty;

3. zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda Z. M. kwotę 347.920,00 (trzysta czterdzieści siedem tysięcy dziewięćset dwadzieścia 00/100) złotych tytułem skapitalizowanej renty za okres od 1 listopada 2015 roku do 31 października 2018 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty;

4. podwyższa od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda Z. M. rentę zasądzoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 kwietnia 2005 roku w sprawie I C 449/03 z kwoty po 885,00 (osiemset osiemdziesiąt pięć 00/100) złotych do kwoty po 15.222,00 (piętnaście tysięcy dwieście dwadzieścia dwa 00/100) złotych płatną do dnia 10-tego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat poczynając od 1 listopada 2018 roku i na przyszłość, zastrzegając, że na poczet renty będą podlegały zaliczeniu kwoty uiszczone przez pozwanego w trybie zabezpieczenia;

5. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

6. znosi wzajemnie między stronami koszty procesu;

7. nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim) kwotę 36.525,00 (trzydzieści sześć tysięcy pięćset dwadzieścia pięć 00/100 ) złotych tytułem kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa;

8. nie obciąża powoda Z. M. kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt I C 1468/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 listopada 2018 r. powód Z. M., reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o:

1. zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda Z. M. kwoty 350.000,00 złotych tytułem dalszego zadośćuczynienia za krzywdę i cierpienie, jakich powód doznał w związku z nową krzywdą związaną z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 11 czerwca 1978r. w postaci urazu obu kończyn górnych oraz pogarszającego się stanu zdrowia psychicznego, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia Pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty,

2. podwyższenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda Z. M. renty zasądzonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 kwietnia 2005r., wydanym w sprawie o sygn. akt I C 449/03 z kwoty po 885,00 złotych miesięcznie do wysokości po 16.682,06 zł miesięcznie, płatnej do rąk Powoda Z. M. z góry do 10 - go dnia każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 1 listopada 2018r.,

3. zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda Z. M. kwoty 540.625,46 zł tytułem odszkodowania za okres od dnia 1 listopada 2015 r. do dnia 31 października 2018r., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty,

4. zmianę i nowe ukształtowanie stosunku prawnego łączącego Powoda Z. M. z Pozwanym (...) S.A. z siedzibą w W. wynikającego z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej poprzez zmianę granicy odpowiedzialności pozwanego wobec powoda i w konsekwencji podwyższenie sumy gwarancyjnej z kwoty 1.503.810,00 zł do kwoty 15.038.100,00 zł

5. zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda Z. M. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód w uzasadnieniu podał, że w dniu 11 czerwca 1978r. uległ wypadkowi drogowemu. Z powództwa powoda toczyły się postępowania sądowe. Wyrokiem z dnia 28 lutego 1983 roku w sprawie I C 97/81 Sąd Wojewódzki w Piotrkowie Tryb. zasądził od pozwanego na jego rzecz zadośćuczynienie oraz rentę wyrównawczą z tytułu utraconych korzyści i zwiększonych potrzeb, przyjmując stopień przyczynienia się powoda do powstania szkody na 30%. Wyrokiem z dnia 25 lutego 1987 roku w sprawie I C 90/86 Sąd Wojewódzki w Piotrkowie Tryb. ustalił na rzecz powoda rentę wyrównawczą, poczynając od dnia 26 lutego 1987 roku na kwotę 15.000,00 złotych przed denominacją, a wyrokiem z dnia 30 stycznia 1997r. w sprawie o sygn. akt I C 591/95 ustalił wysokość renty wyrównawczej poczynając od dnia 1 stycznia 1997 roku na kwotę 325,00 zł miesięcznie. Z kolei w dniu 26 kwietnia 2005r. w sprawie I C 449/03 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. wydał wyrok, mocą którego zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 10.902,00 zł tytułem skapitalizowanej renty za okres od dnia 15 maja 2002 r. do dnia 26 kwietnia 2005 r. z ustawowymi odsetkami od dnia 26 kwietnia 2005r. do dnia zapłaty i podwyższył rentę z kwoty po 325,00 zł do kwoty po 885,00 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 kwietnia 2005 r., pozostawiając bez zmian pozostałe warunki płatności.

Pismem z dnia 27 marca 2018r. pozwany ustalił wysokość należnej powodowi renty w kwocie 5.155,41 zł na kwartał, co daje 1.718,47 zł miesięcznie, na co składa się przy uwzględnieniu 30% przyczynienia się powoda: renta z tytułu zwiększonych potrzeb od 1 stycznia 2018 r. i na przyszłość w wysokości 828,24 zł/m-c, renta z tytułu całkowitej utraty zdolności zarobkowych od stycznia 2018r. w wysokości 907,20 zł/m-c, zaś od marca 2018r. i na przyszłość w wysokości 890,23 zł/m-c.

W zakresie dalszego zadośćuczynienia powód wskazał, że od wielu lat cierpi z powodu rozległych odleżyn, a od około 2 lat zmaga się ze znacznym osłabieniem siły rąk, uszkodzeniem nerwów łokciowych, utrzymującym się zespołem cieśni w lewym nadgarstku, utrzymującym się zapaleniem kaletki w obu rękach oraz zerwaniem mięśnia bicepsa w prawej ręce. W ocenie powoda rozmiar doznanych uszkodzeń ciała, jak i doznane straty psychiczne uzasadniają żądanie tytułem dalszego zadośćuczynienia kwoty 500.000,00 zł, pomniejszone o przyczynienie się powoda do powstania szkody 30%, tj. 350.000,00 zł .

W zakresie podwyższenia renty powód wskazał, że wypłacane przez pozwanego świadczenie rentowe nie zaspokaja jego potrzeb i nie pokrywa utraconych przez powoda zarobków. Powód porusza się na wózku inwalidzkim albo leży na łóżku, nie kontroluje czynności fizjologicznych, jak też nie jest w stanie samodzielnie wykonywać najprostszych czynności życia codziennego. W ocenie powoda w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji uzasadniona jest opieka wykwalifikowanej pielęgniarki. Koszt całodobowej usługi w postaci opieki i pomocy świadczonej przez opiekunki medyczne według przedstawionego przez powoda kosztorysu wynosi 6.500,00 zł miesięcznie, co przy uwzględnieniu przyczynienia 30% daje kwotę 4.550,00 zł. Powód z uwagi na doznany uraz ciała oraz pojawiające się nowe krzywdy wymaga ponadto stałej i natychmiastowej rehabilitacji, której koszt miesięczny wynosi 9.042,00 zł, co wynika również z przedłożonego kosztorysu. Powód wymaga również uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych dwa razy w roku z opiekunem, przy czym koszt jednego dwutygodniowego turnusu rehabilitacyjnego z opiekunem wynosi obecnie ok. 10 000,00 zł. Biorąc pod uwagę powyższe, przy uwzględnieniu przyczynienia 30% daje to kwotę 6.329,40 zł miesięcznie za rehabilitację stałą oraz 14.000,00 zł rocznie za turnusy. Dodatkowo powód oprócz rehabilitacji w ośrodku powinien ćwiczyć w domu, do czego potrzebuje sprzętu rehabilitacyjnego w postaci m.in. parapodium, P. - przyłóżkowego urządzenia rehabilitacyjnego, zestawu do ćwiczeń manualnych, atlasu do ćwiczeń. Ponadto z uwagi na stan swojego zdrowia zmuszony jest przyjmować i stosować leki oraz środki higieniczne. Powód musi także korzystać z poduszki przeciwodleżynowej R., specjalnego materaca, które zużywają się po ok. 3 latach, a także potrzebuje nowego wózka elektrycznego. Przeciętny koszt używania cewników to ok. 200,00 zł miesięcznie, należy przy tym wziąć pod uwagę, że korzystanie z nich powoduje częste infekcje i konieczność wdrożenia antybiotykoterapii o dodatkowe 100,00 zł miesięcznie. Koszt zużycia jednego cewnika i jednego worka to 35,00 zł dziennie. W ocenie powoda przeciętny koszt zakupu odpowiednich środków farmakologicznych oscyluje w kwocie 1.000,00 zł miesięcznie, co przy uwzględnieniu przyczynienia do powstania szkody daje kwotę rzędu 700,00 zł miesięcznie. Długotrwałe przyjmowanie rozmaitych leków bardzo negatywnie wpłynęło na powoda, który wymaga indywidualnej diety. Miesięczny koszt takich posiłków to średnio wydatek rzędu 1.000,00 zł miesięcznie, co przy uwzględnieniu przyczynienia się powoda do powstania szkody daje kwotę rzędu 700,00 zł miesięcznie. Na rentę należną powodowi składa się również kwota z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Wysokość składnika renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy powód obliczył w oparciu o wysokość przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym kwartale 2018r. W konsekwencji roszczenie w zakresie renty z tytułu całkowitej utraty zdolności zarobkowej stanowi kwotę 4.622,84 zł, co przy uwzględnieniu przyczynienia daje kwotę 3.235,99 zł miesięcznie. Powód z uwagi na ciągle pogarszający stan zdrowia nie jest w stanie wykonywać żadnej pracy zarobkowej, tak jak czynił to wcześniej. Powód utrzymuje się z renty wypłacanej przez pozwanego w wysokości 1.718,47 zł m-c oraz renty wypłacanej przez ZUS w wysokości 878,12 zł, co daje łącznie 2.596,59 zł. Miesięczne koszty powoda związane ze zwiększonymi potrzebami oraz całkowitą utratą zdolności do pracy zarobkowej wynoszą łącznie 16.682,06 zł miesięcznie.

W zakresie odszkodowania powód wskazał, że skoro koszty związane ze zwiększonymi potrzebami powoda oraz utratą zdolności do pracy wynoszą łącznie 16.682,06 zł miesięcznie, a powód otrzymywał rentę w kwocie po 1.644,00 zł miesięcznie od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2017 r. oraz w kwocie po 1.718,47 zł od dnia 1 stycznia 2018r. do chwili obecnej, to należne powodowi odszkodowanie za okres od dnia 1 listopada 2015 r. do dnia 31 października 2018r. wynosi 540.625,46 zł.

W zakresie roszczenia o podwyższenie sumy gwarancyjnej powód wskazał, że między 2005 rokiem a 2018 rokiem nastąpił znaczny spadek siły nabywczej pieniądza. W dniu ustalenia renty wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 kwietnia 2005r., wydanym w sprawie o sygn. akt I C 449/03 suma gwarancyjna wynosiła 350.000,00 euro, a obecnie wynosi 5.000.000,00 euro. Powyższe uzasadnia w ocenie powoda podwyższenie sumy gwarancyjnej z kwoty 1.503.810,00 zł do kwoty 21.483.000,00 zł, przy uwzględnieniu wysokości średniego kursu euro w ostatnim dniu roboczym poprzedzającym złożenie niniejszego powództwa. Pomniejszając tę kwotę o przyczynienie się, powód żąda podwyższenia sumy gwarancyjnej, tj. do kwoty 15.038.100 zł. (k.4-30)

W odpowiedzi na pozew pozwany, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o:

1. umorzenie postępowania w zakresie

a. roszczenia o podwyższenie renty do kwoty 1.845,23 zł miesięcznie począwszy od listopada 2018 r.

b. roszczenia o zapłatę renty skapitalizowanej za okres od 1 listopada 2015 r. do 31 października 2018 r. do kwoty 3487,56 zł,

2. oddalenie powództwa w pozostałej części,

3. zasądzenie do strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany w zakresie żądania dalszego zadośćuczynienia podniósł zarzut przedawnienia, wskazując, że zadośćuczynienie za doznaną krzywdę zostało zasądzone wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie I C 97/81 z dnia 28 lutego 1983 roku, a zatem termin przedawnienia dla całego roszczenia z tytułu zadośćuczynienia upłynął ostatecznie w dniu 28 lutego 1993 roku. Na wypadek nieuwzględnienia przez Sąd zarzutu przedawnienia, pozwany podniósł zarzut powagi rzeczy osądzonej w zakresie roszczenia o zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz zakwestionował okoliczność wystąpienia nowej krzywdy pozostającej w adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym ze zdarzeniem, za które pozwany ponosi odpowiedzialność gwarancyjną. Pozwany podał, że krzywda doznana przez powoda w związku ze zdarzeniem z dnia 11 czerwca 1978 roku była już przedmiotem uwagi Sądu Wojewódzkiego w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie I C 97/81. Sąd ten zobowiązany był objąć swoją oceną fizyczne i psychiczne następstwa zarówno znane już wówczas, jak i takie których przy wzięciu pod uwagę stopnia uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego należy spodziewać się w przyszłości. Ponadto dokumentacja medyczna załączona do pozwu wskazuje, że urazy kończyny górnej zgłaszane jako nowa krzywda powstały u powoda w 2017 roku podczas normalnego funkcjonowania i brak jest podstaw, by powiązać ich konsekwencję z wypadkiem z dnia 11 czerwca 1978 roku. Pozwany zakwestionował również sposób liczenia odsetek od zadośćuczynienia, wskazując, że zadośćuczynienie to staje się wymagane dopiero z dniem wyrokowania.

W zakresie podwyższenia renty w pierwszej kolejności pozwany podniósł zarzut spełnienia świadczenia w zakresie objętym decyzji (...) S.A. z 23 marca 2018 roku i 10 grudnia 2018 roku, na podstawie których łączna kwota renty z tytułu zwiększonych potrzeb i utraconych zdolności zarobkowych wynosi aktualnie 1.845,23 zł miesięcznie. Odnośnie roszczenia o podwyższenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb pozwany zakwestionował, że powód wymaga opieki specjalistycznej, gdyż jest osobą dobrze zaadaptowaną do swojej niepełnosprawności - ma w pełni przystosowane do swoich potrzeb mieszkanie oraz przystosowany do swoich potrzeb samochód. Pozwany zakwestionował koszty rehabilitacji oraz wizyty lekarskich, wskazując, że są dostępne dla powoda w ramach NFZ, a jako osoba niepełnosprawna nie podlega on systemowi kolejkowemu. Pozwany zakwestionował koszty diety lekkostrawnej, wskazując, że dieta ta nie odbiega swoim kosztem od normalnej diety, ponadto pozwany wskazał, że żądanie w tym zakresie zawiera przerzucenie na pozwanego wszystkich kosztów żywienia powoda, podczas gdy pozwany odpowiada jedynie za następstwa wynikłe ze zdarzenia. Natomiast co do żądania renty z tytułu utraconych zdolności zarobkowych pozwany podał, że renta ta została ustalona w wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim. z dnia 26 kwietnia 2005 roku w sprawie o sygn. akt I C 449/03, zaś z jego uzasadnienia wynika, że powód mógłby osiągać dochód w wysokości 70% przeciętnego wynagrodzenia i tak też renta została wyliczona. Mając na uwadze przeciętne wynagrodzenie netto w 2017 roku pomniejszone o kwotę renty wypłacanej przez ZUS oraz przyczynienie powoda jest to kwota 890,32 zł miesięcznie. Pozwany zakwestionował podstawę renty w oparciu o przeciętne wynagrodzenie za I kwartał 2018 roku, które jest nieaktualne, ponadto powód w wyliczeniach nie pomniejsza podstawy ustalenia renty o składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, podatek dochodowy oraz o rentę uzyskiwaną przez powoda z ZUS.

W zakresie skapitalizowanej renty za okres od 1 stycznia 2015 roku do 31 października 2018 roku pozwany podniósł, że nieprzedawnione raty renty na zwiększone potrzeby i za utracone zdolności zarobkowe zostały wypłacone na mocy decyzji (...) S.A. z 23 marca 2018 roku i 10 grudnia 2018 roku. Pozwany wyrównaniem objął okres od 1 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2018 roku dla renty z tytułu zwiększonych potrzeb oraz okres od 1 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2017 roku dla renty z tytułu utraconych możliwości zarobkowych. Powód w roszczeniu zawartym w pkt 3 pozwu żąda natomiast kapitalizacji obu rent za okres od 1 stycznia 2015 roku do 31 października 2018 toku. Z tytułu renty na zwiększone potrzeby została wypłacona renta skapitalizowana w wysokości 4 197,48 zł. Odejmując nieobjęty żądaniem powoda okres od 1 listopada 2018 roku do 31 grudnia 2018 roku renta skapitalizowana została wypłacona w kwocie 3.487,56 zł. Z tytułu renty za utracone możliwości zarobkowe została wypłacona renta skapitalizowana w wysokości 1 804,12 zł za okres od 1 listopada 2018 roku do 31 grudnia 2018 roku nieobjęty żądaniem pozwu. Łącznie skapitalizowana renta została wypłacona w kwocie 6 001,61 zł, z czego za okres objęty żądaniem pozwu w kwocie 3 487,56 zł. W zakresie tej kwoty pozwany wnosi o umorzenie postępowania. Natomiast w pozostałym zakresie roszczenie o wypłatę renty skapitalizowanej jest niezasadne w związku z niezasadnością podwyższenia wysokości jej rat.

W zakresie podwyższenia sumy gwarancyjnej pozwany wskazał, że suma gwarancyjna z umowy ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego ma charakter ustawowy, dlatego też nie można w tym zakresie stosować przepisów, które odnoszą się do postanowień umownych. Ponadto zdaniem pozwanego suma gwarancyjna w umowie ubezpieczenia nie stanowi zobowiązania pieniężnego sensu stricto, dlatego też nie może podlegać waloryzacji sądowej. Zmiana wysokości sumy gwarancyjnej, po zajściu wypadku ubezpieczeniowego godzi także w istotę umowy ubezpieczenia, która ma z góry określony zakres oraz ograniczony charakter. W ocenie pozwanego nie jest dopuszczalne podwyższanie świadczenia odszkodowawczego należnego osobie poszkodowanej na podstawie art. 357¹ kc, ponieważ są to zobowiązania niepieniężne, a zakład ubezpieczeń jedynie zwalnia ubezpieczającego od obowiązku wypłaty odszkodowania. Poza tym jego zastosowanie oznaczałoby doprowadzenie do stanu, w którym odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń jest w zasadzie nieograniczona. (k.147-154)

Pismem z dnia 13 maja 2022 r. powód dokonał modyfikacji powództwa w zakresie renty z tytułu zwiększonych potrzeb oraz niezdolności do pracy i wniósł o zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego renty w wysokości 26.803,46 zł miesięcznie, płatnej do rąk powoda z góry do 10 - go dnia każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat, która to renta poczynając od stycznia 2023 r. będzie corocznie waloryzowana o wysokość rocznego wskaźnika zmiany cen i towarów usług konsumpcyjnych (...) ogłaszanego przez GUS. Powód dochodzi kosztów opieki przy przyjęciu stawki w wysokości 29,11 zł za godz. w łącznej wysokości 14.671,44 zł miesięcznie (20.959,20 zł x 70%) zamiast dochodzonej wcześniej kwoty 4.550 zł. (k.608-613)

Pozwany podtrzymał stanowisko w sprawie. Na rozprawie w dniu 13 czerwca 2022 r. powód sprecyzował, że w ramach żądania głównego wnosi o zasądzenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie 23.567,51 zł. i z tytułu utraty zdolności do pracy kwoty 3.235,99 zł. (k.641)

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2019 roku, zmienionym postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 sierpnia 2019 roku, udzielił zabezpieczenia w zakresie roszczenia o zapłatę renty w ten sposób, że podwyższył rentę zasądzoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 kwietnia 2005 roku w kwocie po 885 zł miesięcznie do kwoty po 6.300 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 stycznia 2019 roku do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. (k.175, k.233)

Postanowieniem z dnia 8 października 2021 r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim udzielił powodowi dalszego zabezpieczenia w zakresie renty na zwiększone potrzeby w ten sposób, że dodatkowo zasądził od pozwanego na rzecz kwotę po 600 zł miesięcznie, poczynając od miesiąca lutego 2020 roku do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. (k.433, k.529)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód Z. M. uległ wypadkowi komunikacyjnemu w dniu 11 czerwca 1978 r. Pozwany ponosi odpowiedzialność wtórną wobec sprawcy wypadku.

/okoliczność bezsporna/

Powód był wielokrotnie hospitalizowany:

-: w okresie 09.12.-30.12.1987r. w Klinice (...) w Ł. z rozpoznaniem: Stan po urazie odcinka piersiowego kręgosłupa. Częściowe uszkodzenie rdzenia kręgowego w odcinku (...) pod postacią znacznego stopnia niedowładu spastycznego kończyn dolnych. Dyskopatia pourazowa (...). Powód przeszedł leczenie operacyjne w dniu 17.12.1987r. - (...), rewizja kanału kręgowego oraz rdzenia kręgowego na tym poziomie,
-: w okresie 08.11. - 15.11.1995r. na Oddziale Gastroenterologii Szpitala (...) w P. z rozpoznaniem: Jelito drażliwe. Odleżyna pośladka prawego,
-: w okresie 06.09. - 16.09.2002r. na Oddziale Wewnętrznym S. w P. z rozpoznaniem: Infekcja dróg moczowych
-: w okresie 28.04.-21.05.2003r. na Oddziale (...) Narządu (...) w Tuszynie z rozpoznaniem: P. dolna po złamaniu trzonów kręgów (...) i (...) z uszkodzeniem rdzenia kręgowego przed 25 laty. Pęcherz neurogenny. Przewlekła infekcja dróg moczowych,
-: w okresie 21.05. - 26.05.2003r. na Oddziale Urologii Szpitala w Tuszynie z rozpoznaniem: Krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego. Dysfunkcja neurogenna pęcherza moczowego. Stan po urazie kręgosłupa,
-: w okresie 09.06. - 09.06.2003r.w Klinice (...) im. WAM w Ł. z rozpoznaniem: Przewlekła infekcja dróg moczowych. Dysfunkcja neurogenna pęcherza moczowego. P. dolna po złamaniu trzonów kręgów (...),
-: w okresie 29.04. - 06.05.2008r. na Oddziale Chirurgicznym S. w P. z rozpoznaniem: Z. żył głębokich. Porażenia kończyn dolnych.
-: w okresie 29.09. - 29.09.2014r. na Oddziale Urologicznym Szpitala Wojewódzkiego w B. z rozpoznaniem: Nawracające infekcje w drogach moczowych. Pęcherz neurogenny. Stan po uszkodzeniu urazowym (...), (...), (...). Stan po priapizmie po iniekcjach P., deformacja prącia /podejrzenie przetoki naczyniowej/. Zagięcie cewki moczowej, ucisk w okolicy kąta prąciowo–mosznowego,
-: w okresie12.05. - 14.05.2015r. w Klinice (...) im. WAM w L. z rozpoznaniem: Obserwacja w kierunku mikroskopowego zapalenia jelit. Stan po pourazowym uszkodzeniu rdzenia (...), (...), (...). Stan po laparotomii z powodu krwawienia pourazowego. Nawracająca infekcja w drogach moczowych. Zagięcie cewki moczowej, ucisk w okolicy kata prąciowo-mosznowego. Pęcherz neurogenny,
-: w dniu 25.03. (...). powód zgłosił się na Izbę Przyjęć (...) Szpitala Wojewódzkiego w P., gdzie rozpoznano u niego: Odczyn zapalny i wynaczynienie krwi odłokciowej powierzchni przedramienia lewego. Niepełnosprawność po złamaniu (...) w przeszłości. Stan podgorączkowy,
-: w okresie 13.02. -15.02.2019r. na Oddziale (...) Urazowo - Ortopedycznej Szpitala (...) w R. z rozpoznaniem: Zespól cieśni nadgarstka lewego. Porażenie kończyn dolnych po złamaniu kręgosłupa. Nadciśnienie tętnicze. Powód przeszedł leczenie operacyjne 14.02.2019r. - uwolnienie cieśni nadgarstka lewego

/dowód: karta informacyjna Kliniki (...) w Ł. k.81-82, karta informacyjna Kliniki (...) w Ł. k.86-87, karta informacyjna Oddziału Urologicznego Szpitala Wojewódzkiego w B. k.88, karta informacyjna (...) Szpitala Wojewódzkiego w P. k.92, karta informacyjna Szpitala (...) w R. k.254, dokumentacja medyczna w aktach sprawy I C 449/03/

Powód leczył się w Poradni Chirurgicznej, Poradni Neurologicznej, (...), Poradni Gastroenterologicznej, (...), Poradni Reumatologicznej i Ośrodku (...), Poradni Kardiologicznej i Poradni Urologicznej. Ponadto powód leczył się w POZ.

/dowód: historia choroby Poradni Chirurgicznej S. w P. k.39-46, k.125-127, k.128-129v, historia choroby Poradni Neurologicznej S. w P. k.48-53, historia choroby POZ (...) w P. k.54-64, historia choroby (...) w P. k.65-66, historia choroby Poradni Reumatologicznej S. w P. k.68-69, historia choroby Ośrodka (...) k.71-74, historia choroby Poradni Kardiologicznej S. w P. k.89-90, historia choroby POZ (...) w P. k.91,historia choroby (...) w P. k.111-121, historia choroby Poradni Gastroenterologicznej S. w P. k.122-123v/

Wyrokiem z dnia 28 lutego 1983 roku wydanym w sprawie I C 97/81 Sąd Wojewódzki w Piotrkowie Tryb. zasądził od pozwanego na rzecz powoda zadośćuczynienie oraz rentę wyrównawczą z tytułu utraconych korzyści i zwiększenia potrzeb. Sąd Wojewódzki ustalił stopień przyczynienia się powoda do powstania szkody na poziomie 30%. Podstawę ustalenia wysokości utraconych korzyści stanowiły zarobki osiągane w tym czasie przez pracowników zatrudnionych w zawodzie montera aparatury RTV.

Wyrokiem z dnia 25 lutego 1987 roku wydanym w sprawie I C 90/86 Sąd Wojewódzki w Piotrkowie Tryb. ustalił wysokość renty wyrównawczej na kwotę 15.000 starych złotych, poczynając od dnia 26 lutego 1987 roku.

Wyrokiem z dnia 30 stycznia 1997 r. wydanym w sprawie I C 591/95 Sąd Wojewódzki w Piotrkowie Tryb. ustalił wysokość renty wyrównawczej na kwotę 325 złotych miesięcznie poczynając od dnia 1 stycznia 1997 r. Na powyższą kwotę złożyły się zarówno utracone korzyści obejmujące zarobki, jakie powód mógłby uzyskiwać pracując jako monter aparatury RTV pomniejszone o kwotę wypłacanej renty inwalidzkiej z ZUS oraz dochodu osiąganego z prowadzonej działalności gospodarczej, jak również zwiększone potrzeby powoda związane ze schorzeniami i urazami, jakich doznał w wyniku wypadku, tj. koszty zakupu leków 36 zł miesięcznie, koszt leczenia odleżyn 30-40 zł miesięcznie, koszt zakupu specjalistycznych produktów dietetycznych – 50 zł miesięcznie, koszty naprawy wózka inwalidzkiego 12,50 zł miesięcznie, koszty rehabilitacji – 20,10 zł miesięcznie.

Na wniosek powoda pozwany podwyższył rentę w następujący sposób: od dnia 1 stycznia 1998 r. do kwoty 400 zł miesięcznie, od 1 stycznia 1999 r. do kwoty 500 zł miesięcznie, a od 1 stycznia 2000 r. do kwoty 550 zł miesięcznie.

W dniu 15 maja 2000 r. strony zawarły ugodę, zgodnie z którą powód otrzymał kwotę 4.305 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu wózka inwalidzkiego i poduszki przeciwodleżynowej oraz zobowiązał się przez 2 lata nie występować z roszczeniem o podwyższenie renty.

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2005 r. wydanym w sprawie I C 449/03 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. podwyższył zasądzoną wcześniej rentę do kwoty po 885 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 kwietnia 2005 r. Sąd Rejonowy uznał, że zdolności zarobkowe powoda należy oceniać na 70% wysokości przeciętnego wynagrodzenia, wskazując, że wyuczony zawód powoda - monter RTV, stracił na rynku pracy rację bytu, z kolei umiejętności, jakie powód zdobył na kursie grafika komputerowego nie są wystarczające do podjęcia pracy. Przy ustalaniu wysokości utraconych korzyści przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto obniżył o składkę na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, stosowny podatek, a ostatecznie również o pobieraną przez powoda rentę z ZUS. Sąd Rejonowy ocenił, iż potrzeby powoda bezpośrednio związane z wypadkiem wzrosły i obejmują na dzień wyrokowania: koszt zakupu leków 500 zł miesięcznie, koszt leczenia odleżyn 40 zł miesięcznie, koszt zakupu specjalistycznych produktów dietetycznych – 62 zł miesięcznie, koszt zakupu sprzętu medycznego (cewniki, worki do zbiorników moczu, poduszki przeciwodleżynowe, materac przeciwodleżynowy) – 128 zł miesięcznie, koszty naprawy wózka inwalidzkiego - 24 zł miesięcznie, koszty sanatorium – 67 zł miesięcznie. Sąd Rejonowy ustalił w związku z powyższym, że powód winien otrzymywać kwotę 445 zł miesięcznie z tytułu renty wyrównawczej oraz 821 zł miesięcznie z tytułu renty na zwiększone potrzeby, pomniejszone następnie o 30% przyczynienia się do powstania szkody, co daje kwotę 885 zł miesięcznie. Sąd Rejonowy wskazał, iż powód może odbywać rehabilitację w ramach NFZ, zaś koszty opieki pokrywać może z otrzymywanego zasiłku pielęgnacyjnego w wysokości 144 zł.

W toku postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Tryb. w sprawie I C 449/03 biegły ortopeda sporządził opinię, w której stwierdził, że powód w wypadku komunikacyjnym doznał: uszkodzenia rdzenia kręgowego na poziomie (...), urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu, urazu twarzy ze złamaniem żuchwy i zębów, urazu powłok klatki piersiowej ze złamaniem żebra IX po stronie prawej, złamania obojczyka prawego i licznych otarć naskórka. Z kolei biegły neurochirurg dodatkowo rozpoznał u powoda zespół poprzecznego uszkodzenia rdzenia kręgowego pod postacią niedowładu kończyn dolnych oraz porażenia zwieraczy pęcherza moczowego i odbytnicy. Biegły urolog stwierdził, że nawracające zakażenia dróg moczowych nieznacznie zaostrzyły od 1997 r. objawy chorobowe, a stan zdrowia powoda uległ pogorszeniu. Zmiany chorobowe ze strony układu moczowego powoda mają charakter przewlekły i nie rokują poprawy. Powtarzające się zakażenia dróg moczowych prowadzą do zmniejszenia pojemności pęcherza moczowego i nasilenia dolegliwości. Krwiomocze i zakażenia z upływem czasu będą się powtarzały i nasilały. Dolegliwości związane z utrzymującymi się infekcjami w obrębie pęcherza moczowego nie ulegające poprawie poza okresami krótkotrwałej remisji wiążą się z koniecznością stosowania przez powoda cewnika zewnętrznego , a okresowo także wewnętrznego. Biegły diabetolog w tym postępowaniu stwierdził, ze powód wymaga diety ze względu na to, że czynność przewodu pokarmowego w wyniku stosowanych leków została zaburzona i powinien on spożywać pokarmy lekkostrawne o niskim indeksie glikemicznym, a sposób odżywiania powinien odciążyć przewód pokarmowy. Dieta powinna być modyfikowana z uwagi na objawy nietolerancji niektórych produktów i częste stany po antybiotykoterapii. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. podzielił wnioski biegłych.

/dowód: akta sprawy SR w Piotrkowie Tryb. I C 449/03: wniosek o podwyższenie renty k.26, decyzje o podwyższeniu rent k.27-29, ugoda k.30, opinia biegłego neurochirurga k.313-315, opinia biegłego urologa k.322-323, opinia biegłego ortopedy k.358-359, opinia biegłego dietetyka k.420-425, wyrok wraz z uzasadnieniem k.463-464, k.471-480/

Pozwany dokonał podwyższenia renty od dnia 1 stycznia 2014 r. do kwoty 1.644 zł, w tym renty wyrównawczej w wysokości 832 zł i renty z tytułu zwiększonych potrzeb w wysokości 812 zł miesięcznie, co uwzględnienia 30% przyczynienia się powoda do zaistnienia wypadku. Zmiana wysokości renty nastąpiła w oparciu o ustalenia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 26 kwietnia 2005 r. w sprawie sygn. akt. I C 449/03.

/dowód: pismo pozwanego z 24.02.2014 k.137/

Decyzją z dnia 27 marca 2018 r. pozwany dokonał podwyższenia renty, przy czym:

-

renty z tytułu zwiększonych potrzeb od dnia 1 stycznia 2018 r. i na przyszłość do kwoty po 1.183,20 zł miesięcznie, co przy uwzględnieniu 30% przyczynienia się powoda, daje do wypłaty kwotę 828,24 zł/m-c

-

renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy:

od stycznia 2018 r. do kwoty po 1.296 zł miesięcznie, co po uwzględnieniu 30% przyczynienia daje do wypłaty kwotę 907,20 zł miesięcznie,
od marca 2018 r. i na przyszłość do kwoty po 1.271,88 zł miesięcznie, co po uwzględnieniu 30% przyczynienia daje do wypłaty kwotę 890,23 zł miesięcznie.

/dowód: decyzja pozwanego z 27.03.2018 r. k.138/

W 2016 r. u powoda nastąpiło pogorszenie stanu zdrowia. Zaczęło się od zapalenia panewki łokciowej w obydwu rękach, następnie zerwania mięśnia bicepsa prawej ręki, w 2017 roku pojawił się zespół cieśni nadgarstku w lewej dłoni, a następnie zespół cieśni nadgarstka w prawej dłoni. Powód przeszedł zabieg operacyjny w związku z zespołem cieśni w lewej ręce, ale po operacji nie odzyskał czucia. Z uwagi na ryzyko utraty czucia w prawej ręce, powód nie chce i obawia się operacji w związku z zespołem cieśni w tej ręce. Ponadto powód cierpi na biegunkę co 2-3 dni.

Powód porusza się na wózku od wypadku. Z uwagi na dolegliwości rąk od 7 lat korzysta z wózka elektrycznego. W mieszkaniu powód porusza się na wózku ręcznym, ponieważ ze względu na swoje rozmiary i wózek elektryczny w tej przestrzeni nie jest funkcjonalnyu. Powód mieszka sam w przystosowanym do swoich potrzeb mieszkaniu w bloku, na parterze. Z częściowym dofinansowaniem powód zakupił podnośniki zamontowane w łazience i sypialni, które podciągają go za pomocą wyciągarki elektrycznej, ale nie pozwalają na przemieszczanie się z pomieszczenia do pomieszczenia. Podnośnik nie sięga do łóżka.

Powód jest w stanie samodzielnie się poruszać na wózku elektrycznym poza domem. Może prowadzić przystosowany samochód. Powód nie jest w stanie sam przesiąść się z wózka na drugi wózek lub do samochodu, nie może sam się ubrać, umyć, skorzystać z toalety, a także przygotowywać posiłków. Ponadto korzysta z pomocy w zakresie prania i sprzątania. Powód wymaga pomocy także przy cewnikowaniu. Zakres potrzebnej pomocy powodowi zwiększył się z czasem.

Udział w rozprawie w dniu 2 kwietnia 2019 r. rozpoczętej o 13:30 był poprzedzony przygotowaniami powoda, w których sąsiad R. O. świadczył pomoc w domu powoda od godziny 8:00 do 12:00. Powód nie korzysta z odpłatnej pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.

/dowód: opis podnośnika sufitowego k.486, decyzja pozwanego z 16.03.2021 k.493, decyzja pozwanego z 9.08.2021 k.494 faktura (...) k.497, zeznania powoda protokół k.639-640, w tym k.169v, zeznania świadka R. O. protokół k.431v-432/

Obecnie powód leczy się u chirurga, neurologa, ortopedy i lekarza ogólnego. Większość wizyt odbywa w ramach refundacji NFZ. Lekarze zalecają powodowi turnusy rehabilitacyjne.

/dowód: historia wizyt (...) Ogólnej M. w P. k.323-323v, zaświadczenie pulmonologa k.259, zeznania powoda protokół k.640/

Powód odbył rehabilitację w okresie 01.04.-22.04.2014r. w Ośrodku (...) w P. z rozpoznaniem: Przewlekły zespól bólowy odcinka szyjno - piersiowego kręgosłupa i stawów kończyn. Niedowład kończyn dolnych. Stan po urazie kręgosłupa (1978r.) Stan po (...) (12/1987r.) Stan po zakrzepicy kończyny dolnej lewej (2008r) Nawracające infekcje układu moczowego

W dniu 02.01.2015r. nie został przyjęty na Oddział (...) Zakładu (...) w P. z powodu choroby jelit z przewlekłą biegunką.

Powód odbył leczenie usprawniające w okresie 10.04.-26.04.2019 r. w Przychodni (...) w P.

/dowód: historia choroby Oddziału (...) w P. k.99-101, karta informacyjna pobytu w Ośrodku (...) w P. k.105-107, zaświadczenie z Pracowni Fizjoterapii S. w P. k.260/

Powód korzystał z rehabilitacji w ramach NFZ, jednak znacznym utrudnieniem jest dla niego dojazd na zabiegi. NFZ nie refunduje rehabilitacji w warunkach domowych.

Od 2019 r. powód korzysta z odpłatnej rehabilitacji domowej 2 razy w tygodniu. Koszt rehabilitacji wynosi powoda 4.000 zł miesięcznie. Rehabilitacja obejmuje terapię indywidualną (...) i (...), kinesioterapię (...) i (...), indywidualną pracę z pacjentem i akupresurę.

W okresie 31.08-7.11.2020 r. powód odbył także tlenoterpię.

/dowód: faktury za usługi fizjoterapeutyczne k.256, k.357-344, k.359, k.425, k.430, k.479-483, k.489, k.600-603, zaświadczenie o rehabilitacji k.257, karta informacyjna z przebiegu tlenoterapii k.399, zeznania powoda protokół k.639, w tym k.169v-170/

Powód z uwagi na dolegliwości ze strony układu trawiennego przebywa na diecie wysokobiałkowej i spożywa przede wszystkim potrawy gotowane na parze, chude i podsuszane wędliny, dużo ryb morskich, obiady oparte na kurczaku, gęsi. Dieta ta zwiększa wydatki powoda na wyżywienie o kwotę 300-400 zł miesięcznie.

/dowód: zeznania powoda protokół k.639, w tym k169v-170 , zeznania świadka R. O. k.432/

Powód zażywa codziennie leki: związane z problemami gastrycznymi K. 2500, K. (...) T., D. retard, U. M., B. D., A., A. na zakwaszenie moczu, D., N. w związku z ciśnieniem, T., w związku z reumatologicznymi dolegliwościami A., nitripilinum, na sen T., I., w związku z częstymi zaburzeniami żołądkowymi L., B.. Powód stosuje maści w związku z odleżynami. Ponadto dokupuje cewniki.

/dowód: faktury za zakupy w aptece k. 274-k.274v, k.275v-k.277, k.570-571, zeznania powoda protokół k.639-640, w tym k.169v-170/

Powód korzystał z turnusów rehabilitacyjnych. Ostatni raz był w 2021 r. w S.. Był na nim z sąsiadem R. O.. Sąsiad pomagał powodowi przy ubieraniu, toalecie, cewnikowaniu, przesiadaniu się z łóżka na wózek i odwrotnie. Ośrodek nie zapewniał na miejscu pomocy osobom niepełnosprawnym.

Powód korzystał z częściowego dofinansowania ze środków (...), dopłacając 3.000 zł. Łącznie turnus z kosztami dojazdu i opłatą klimatyczną oraz kosztami opiekuna wyniósł ok. 5.000 zł. Koszty pobytu z wyżywieniem opiekuna wynoszą 1.800 zł. D. z (...) jest raz na kilka lat. Powód może ubiegać się o ponowne dofinansowanie w 2025 r. Koszt całkowity turnusu wynosi ok. 10.000 zł.

/dowód: zaświadczenie pulmonologa k.259, zeznania powoda protokół k.639-640, w tym k.169v-170, zeznania świadka R. O. k.431v-432/

W piśmie z dnia 8 października 2019 roku Narodowy Fundusz Zdrowia poinformował powoda, że turnusy rehabilitacyjne nie zostały zakwalifikowane jako refundowane w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, NFZ nie ma możliwości pokrycia ich kosztów. Jednocześnie powód został poinformowany o możliwości skorzystania z rehabilitacji leczniczej realizowanej w różnych warunkach – fizjoterapia ambulatoryjna, domowa, rehabilitacja w ramach ośrodka lub oddziału dziennego, rehabilitacja stacjonarna, poza tym pismo zawierało informację o możliwości skorzystania z uzdrowiskowego leczenia sanatoryjnego lub np. uzdrowiskowej rehabilitacji dla dorosłych w sanatorium uzdrowiskowym.

/dowód: pismo ZUS z dnia 8.10.2019 r. k.239-242/

Z punktu widzenia neurologicznego bezpośrednie następstwa urazu doznanego w wypadku w 1978 r. i utrzymujące się do chwili obecnej u powoda to:

-: porażenie spastyczne kończyn dolnych (paraplegia) z przykurczami zgięciowymi w stawach biodrowych i kolanowych, końskim ustawieniem stóp,
-: neurogenne zaburzenia zwieraczy

Wtórne i późne następstwa pourazowej paraplegii to:

-: nawracające odleżyny okolicy krzyżowej i pośladków,
-: nawracające infekcje dróg moczowych,
-: przewlekłe zaburzenia czynności jelit,
-: przewlekłe bóle kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego (w następstwie siedząco - leżącego trybu życia),
-: przebyte w 2008r. zakrzepowe zapalenie żył głębokich prawej kończyny dolnej z utrzymującymi się objawami zespołu pozakrzepowego,
-: dysfunkcja kończyn górnych z powodu,
-: nawracającego zapalenia kaletek łokciowych (wielogodzinne opieranie rąk na poręczach wózka i poruszanie się na wózku) z upośledzeniem wyprostu łokcia lewego,
-: zespołu cieśni nadgarstka obustronnego i zespołu rowka nerwu łokciowego prawego - następstwo przeciążenia obu rąk przy poruszaniu kół wózka inwalidzkiego

Bez związku z przebytym wypadkiem są schorzenia nadciśnienie tętniczego i ewentualne (...).

Przewlekłe bóle kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego, bóle w przebiegu zespołu cieśni nadgarstka, bóle w przebiegu infekcji dróg moczowych, w przebiegu odleżyn, w przebiegu zaburzeń jelitowych powodują nadal ciągłe cierpienia co najmniej średniego stopnia.

Powód wymaga stałej, systematycznej rehabilitacji w celu utrzymania stopnia dotychczasowej sprawności i utrzymania zdolności do częściowej samoobsługi.

Powód wymaga:

-: kinezyterapii 5 dni w tygodniu po 1 - 2 godz. (50 - 70 zł za godz.)
-: ćwiczeń indywidualnych poprawiające zakres i siłę mięśni kończy górnych,
-: ćwiczeń biernych kończyn dolnych,
-: pionizacji w parapodium lub w ortezach
-: masaży mięśni kończyn / kręgosłupa (2 -3x w tyg.) - ceny od 60 do 100 zł za godzinę
-: zabiegi fizykoterapii - obecnie na okolicę nadgarstków i łokci 1x w m-cu (serie po 10 zabiegów elektroterapii i/lub lasera i/lub pola magnetycznego oraz ewentualnie masażu wirowego kończyn górnych/ - cena serii 3 zabiegów od 300 do 450 zł

Ze względu na obecne trudności w przemieszczaniu się, usprawnianie ambulatoryjne jest praktycznie niemożliwe do zrealizowania. W obecnym stanie zdrowia rehabilitacja powoda powinna być realizowana w Oddziale (...) lub w warunkach domowych.

Przy rehabilitacji w warunkach domowych konieczne jest zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny:

-: parapodium - ceny od 1.000 zł do 7.000 zł (limit z NFZ 2.000 zł- refundacja 100% limitu co 5 lat) naprawy limit 600 zł refundacja 100% limitu)
-: P. tj. przyłóżkowe urządzenie rehabilitacyjne wraz z osprzętem - ceny od 1.100 zł - do 1.500 zł
-: osprzęt ok. 1500 zł, nie jest refundowane, można ubiegać się o dofinansowanie z PFRON)

Rehabilitacja w warunkach domowych jest w niewielkim stopniu dostępna w ramach świadczeń z NFZ (zazwyczaj są to 4 tyg. z zabiegami 3 x w tyg., maksymalnie do 80 dni terapii w ciągu roku).

Rehabilitacja odpłatna - to koszt od 2.000 do 3.500/4.500miesięcznie, koszt będzie zależał od rodzaju zabiegów kinezy i fizykoterapii, od standardu firmy oferującej zabiegi itp.

Powód powinien też systematycznie uczestniczyć w turnusach rehabilitacyjnych, w obecnym stanie zdrowia - z opiekunem. Turnusy rehabilitacyjne to 2 tygodniowe turnusy o profilu dopasowanym do dysfunkcji uczestników. Uczestnictwo w turnusie jest odpłatne, cena zależy od wielu czynników, takich jak: termin, położenie ośrodka, program itp. Ceny są zróżnicowane: od 2.000 zł do 8.000 -10.000 zł za 14-to dniowy pobyt. Koszt pobytu opiekuna jest niewiele niższy od pobytu kuracjusza. PFRON może dofinansować udział w turnusie rehabilitacyjnym - dofinansowanie zależy od dochodów w rodzinie oraz od stopnia niepełnosprawności.

Koszty wózków inwalidzkich wynoszą:

-: wózek ręczny do poruszania się po mieszkaniu - ceny od 400 zł do 2.000 zł (refundowany przez NFZ - limit 1.700 zł - refundacja 100% limitu co 5 lat)
-: wózek elektryczny - ceny od 3.000 zł do 20.000 zł (refundowany przez NFZ - limit 3.000 zł - refundacja 100% limity co 4 lata)

Naprawy wózków po okresie gwarancyjnym refundowane przez NFZ

-: naprawy wózków ręcznych - limit 180 zł, refundacja do 100% limitu
-: naprawy wózków elektrycznych - limit 600 zł, refundacja do 100% limitu;

Przy obecnej dysfunkcji kończyn górnych i porażeniu kończyn dolnych powód wymaga częściowej pomocy przy myciu, ubieraniu i rozbieraniu się, częściowej pomocy przy spożywaniu posiłków (krojenie, otwieranie pojemników), pełnej pomocy przy utrzymaniu higieny (w tym pomoc w korzystaniu z cewników), pełnej pomocy przy przemieszczaniu się, pełnej pomoc przy sporządzaniu posiłków, utrzymaniu porządku i załatwianiu spraw poza domem. W sumie wymaga opieki w wymiarze ok. 6 - 7 godz. dziennie.

Z przyczyn neurologicznych wskazane jest okresowe podawanie preparatów witaminowych (koszt miesięczny 20 - 50 zł) oraz okresowe stosowanie niesterydowych leków p-zapalnych z powodu dolegliwości bólowych kręgosłupa (koszt miesięczny ok. 10 zł – 20 zł.) Łącznie od 30 do 70 zł miesięcznie. Zakup leków powoda z dnia 20.12.2019r. obejmował leki mające zastosowanie w leczeniu neurologicznym to niesterydowe leki p-zapalne (A.-N.), leki p-depresyjne (T. C., A.), leki nasenne (I.). Biorąc pod uwagę dawkowanie i ilość tabletek w opakowaniu - koszt miesięczny tych leków nie przekracza 60– 70 zł.

Poza tym powód wymaga leczenia z powodu nawracających infekcji dróg moczowych, zaburzeń przewodu po-karmowego, odnawiających się odleżyn - koszt tych leków do oceny przez odpowiednich biegłych (urologa, gastrologa, chirurga).

Powód wymaga stosowania pampersów, cewników zewnętrznych, worków do zbiórki moczu. Koszt 60 szt. pampersów po refundacji to ok 30 zł / miesiąc.

W obecnym stanie zdrowia powód jest osobą w znacznym stopniu niezdolną do wykonywania czynności pielęgnacyjnych oraz całkowicie niezdolną do wykonywania czynności związanych z gospodarstwem domowym, co oznacza, że wymaga on pełnej pomocy w zakresie pomocy podstawowej (pielęgnacja) oraz pełnej pomocy w zakresie zaopatrzenia i prowadzenia gospodarstwa domowego. Pomoc w zakresie pielęgnacji obejmuje:

-

mycie i ubieranie, ścielenie łóżka -1 godz. dziennie

-

spożywanie posiłków (jedzenie, krojenie, otwieranie butelek i pojemników) -1 godz. dziennie

-

toaleta (pomoc w korzystaniu z toalety, basenu, pampersów, utrzymanie higieny) -1 godz. dziennie

-

przemieszczanie się (zmiana podstawowych pozycji ciała, przemieszczanie się po domu) -1 godz. dziennie

-

pełna pomoc z zakresie zaopatrzenia i prowadzenia gospodarstwa domowego obejmuje:

przygotowanie posiłków (gotowanie, zmywanie) - 6 godz. tygodniowo
utrzymanie porządku (sprzątanie pranie, prasowanie) - 3 godz. tygodniowo
załatwianie spraw poza domem - 3 godz. tygodniowo

Łącznie powód wymaga ok. 5,5 godz. dziennie pomocy.

Biorąc pod uwagę obecne trudności powoda z przemieszczaniem się, wsiadaniem do samochodu itp. uznać należy, że wymaga on pomocy 6-7 godz. dziennie.

/dowód: opinia biegłego neurologa k.250-253v, uzupełniająca opinia biegłego neurologa k.280 /

O. powód jest osobą niepełnosprawną znacznego stopnia na stale i jest całkowicie niezdolny do pracy na otwartym rynku i do samodzielnej egzystencji. Po urazie wystąpił u powoda niedowład spastyczny i powód musi poruszać się na wózku inwalidzkim, Nie ma możliwości poruszania się na własnych nogach, porusza się na wózku. Z powodu skutków pozycji przymusowego i stałego ucisku na łokcie i nadgarstki, przeciążenie kręgosłupa szyjnego i piersiowo-lędźwiowego oraz pośladków jest narażony na nawrotowe zapalenie kaletek łokciowych, nawrotowe odleżyny, występowanie objawów zespołów cieśni nadgarstka i rowka nerwu łokciowego o obustronnie, zapalenie zakrzepowe żył (...), obrzęki (...), biegunki, oddawanie moczu i konieczność cewnikowania i co za tym idzie ciągłe zapalenie dróg moczowych, stresy z nadciśnieniem, bóle barków i kręgosłupa oraz stawów (...) z dysfunkcją. Stan statyczno-dynamiczny powoda pogarsza się.

Podstawą leczenia niedowładów jest rehabilitacja, która jest dobierana indywidualnie do potrzeb pacjenta. Niedowład spastyczny jest wynikiem uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego w tym przypadku po uszkodzeniu rdzenia z jego uciskiem w odcinku piersiowym. Jego objawy to wzmożone napięcie mięśniowe, zniesienie odruchów powierzchniowych oraz wzmożenie odruchów głębokich, objawiających się skurczem mięśni i stawów w obrębie bioder i kolan.

W marcu 2003 r. biegły neurochirurg stwierdził i rozpoznał u powoda zespół poprzecznego uszkodzenia rdzenia kręgowego pod postacią bezwładu (...) oraz porażenia zwieraczy pęcherza moczowego i odbytu. Późnej pojawiło się zapalenie żył (...), zerwanie głowy długiej bicepsa, neuropatia nerwów pośrodkowych i łokciowych z objawami zespołów cieśni nadgarstka i rowka nerwu łokciowego, zapalenie kaletek łokciowych z objawami PHS i z dysfunkcją z bólami, zwyrodnieniem odcinka szyjnego i piersiowo- lędźwiowo -krzyżowego z dyskopatią pourazową (...) (ta ujawniona w 1987r). od poprzedniego stanu z 2004 r. stan fizyczny narządu ruch uległ pogorszeniu z okresami zaostrzenia.

Jakość życia jest zła od 1978 r., dochodzi do nawrotowego pogorszenia z powodu występowania innych chorób jak zapalenie żył z zakrzepicą (...), zespoły cierni nadgarstka i rowka nerwu łokciowego, uszkodzenia ścięgna typu przeciążeniowo-entyzopatycznego (biceps prawy i możliwe uszkodzenia w innym miejscu, nawrót odleżyn pośladków, krzyża, pięt, palców stopy jak u powoda). Zaostrzenie cierpienia w przebiegu biegunek, zapalenia dróg moczowych stopień cierpień jest znacznego stopnia.

U powoda występuje stałe inwalidztwo znacznego stopnia i konieczność korzystania z wózka inwalidzkiego ręcznego i eklektycznego. Z powodu dysfunkcji rąk i stawów (...) powód coraz gorzej posługuje się ręcznym wózkiem.

Powód jest niezdolny stale do samodzielnej egzystencji i wymaga stałej oraz długotrwałej pomocy w czynnościach samodzielnej egzystencji i czynnościach życia codziennego. Czas opieki w przypadku powoda należy ocenić na poziomie 8 godzin z uwagi na zwiększone potrzeby i konieczność dowozu do lekarzy.

Główny ciężar leczenia niedowładu spastycznego (...) spoczywa na neurologu ze specjalizacją rehabilitacji, leczenia infekcji dróg moczowy na urologu, a leczenia nawrotowych odleżyn i biegunki na chirurgu ogólnym i gastrologu. Ortopeda zajmuje się leczeniem powikłań i patologii z powodu, jak u powoda, zespołów cieśni nadgarstków i rowków nerwów łokciowych, PHS barków, zwiększonymi dolegliwościami na tle zmian zwyrodnieniowych barków i innych stawów (...), (...) i stawów międzykręgowych, w przebiegu zmian entezopatii ścięgien i aparatów torebkowo-więzadłowych z powstającymi przykurczami.

Większość zabiegów chirurgicznych naprawczych jest możliwa w ramach kontraktu z NFZ, jednak farmakoterapia (...) z osłonowym to koszt miesięcznie ok. 50 zł. Koszt wiskosuplementacji stawów barkowych czy kolanowych lub bioder to kwota ok. 700 zł rocznie przez czas nieokreślony, koszt doustnych leków typu structum czy arthryl to kwota ok 150 zł. rocznie. Leki przeciwobrzękowe na (...) jak np. A. czy A. to kwota ok. 50 zł kilka razy w roku w zależności od zaleceń lekarzy leczących

Wszystkie dolegliwości powoda i cała patologia narządu ruchu pozostają w związku przyczynowo- skutkowym z przedmiotowym wypadkiem z 1978r.

Zdolność do wykonania pracy dla osoby niepełnosprawnej uległa pogorszeniu w porównaniu do stanu z 2004r. Wówczas powód mógł wykonować pracę jako moner w wózku, teraz z powodu patologii z neuropatią nerwów pośrodkowych i łokciowych ta praca stała się bardzo uciążliwa

/dowód: opinia biegłego ortopedy k.296-299/

Z punktu widzenia chirurga u powoda występuje: Żylna choroba zakrzepowo - zatorowa, pod postacią proksymalnej zakrzepicy żylnej prawej kończyny dolnej, przebyta w 2008 roku u osoby z głębokim niedowładem kończyn dolnych, leczona preparatami heparyny, z dobrym wynikiem. Zapalenie V kości lewego śródstopia, z przetoką ropną w części podeszwowej lewego przodostopia. Naciek zapalny lewej stopy i lewej goleni. Miażdżyca zarostowa tętnic szyjnych - bez związku z przedmiotowym wypadkiem.

U powoda utrzymują się skutki obrażeń powypadkowych.

W stosunku do oceny biegłego chirurga w postępowaniu sądowym w sprawie I C 449/03, u powoda wystąpiły nowe okoliczności w postaci:

-: żylna choroba zakrzepowo - zatorowa, pod postacią zakrzepicy proksymalnej prawej kończyny dolnej, leczona zachowawczo, z dobrym wynikiem.
-: zapalenie V kości lewego śródstopia - powikłane odczynem zapalnym lewej goleni.
-: miażdżyca zarostowa tętnic szyjnych - bez zaburzeń przepływu krwi do mózgu. Jest to choroba samoistna - bez związku z przedmiotowym wypadkiem.

U powoda, w porównaniu do stanu stwierdzonego w postępowaniu sądowym prowadzonym pod sygnaturą akt IC 449/03, wystąpiły nowe okoliczności: w 2008r. u powoda wystąpiła zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych. U powoda uzyskano bardzo dobry wynik leczenia żylnej choroby zakrzepowo – zatorowej. Badanie kontrolne wykazało jedynie mierne zwężenie światła żył głębokich prawego podudzia oraz średnio nasilony obrzęk tkanki podskórnej prawego podudzia.

Należy uznać związek przyczynowo - skutkowy żylnej choroby zakrzepowo - zatorowej z następstwami wypadku komunikacyjnego z 1978r. oraz trwałym unieruchomieniem powoda i hipokinezją spowodowaną uszkodzeniem rdzenia kręgowego. W organizmie powoda występują zmiany spełniające warunki triady V., co może skutkować wystąpieniem oraz nawrotami żylnej choroby zakrzepowo - zatorowej.

U powoda występuje nasilenie cierpień. Z. żylna nie skutkowała nasileniem dolegliwości bólowych, ale u chorych z proksymalną zakrzepicą żylną - również u powoda - istnieje (istniało) niebezpieczeństwo zatorowości płucnej. U powoda udało się uniknąć tego powikłania. Z. żylna prawej kończyny dolnej została wyleczona z bardzo dobrym wynikiem odległym. Obecnie u powoda stwierdza się jedynie mierne zwężenie światła żył głębokich prawego podudzia. Średnio nasilony obrzęk tkanki podskórnej prawego podudzia obecnie ustąpił.

Zakres koniecznej opieki osób trzecich u powoda uległ zwiększeniu w okresie trwania zakrzepicy żylnej, o jedną godzinę dziennie, w 2008r. - przez jeden rok W tym czasie (rok 2008) powód wymagał dodatkowych wizyt lekarskich oraz pomocy w stosowaniu antykoagulacji - codzienne iniekcje heparyny drobnocząsteczkowej podskórnie przez około rok. Uległa zwiększeniu intensywność opieki osób trzecich nad powodem. Powód wymaga stałej opieki osób trzecich.

Ze wskazań chirurgicznych powód wymagał leczenia antykoagulacyjnego w latach 2008 - 2009. Początkowo, w trakcie lecenia szpitalnego, wdrożono anty koagulację wlewami heparyny niefrakcjonowanej - z dobrym wynikiem. Po opuszczeniu szpitala powód kontynuował leczenie antykoagulacyjne preparatami heparyny drobnocząsteczkowej, przez około rok. Przyjmował iniekcje leku F. w dawce 0,6 ml, potem wdrożono leczenie lekiem V. due F 2 x dziennie przez kilka lat. Obecnie powód przyjmuje lek A.. Leczenie szpitalne powoda odbyło się na koszt NFZ. Koszt F. 10 ampułkostrzykawek, dawka 5700 j.m./0,6 ml, producent A.. Odpłatność 100%: 120,03 zł, ryczałt: 42,90 zł (obecnie), uprzednio wynosił ok. 20 zł. Koszt rocznej antykoagulacji tym lekiem u powoda to około 720 zł. Koszt V. due F obecnie wynosi: 50 kapsułek, odpłatność 100% = 105zł. Roczna dawka preparatu w. (...) kapsułek = 14,5 opakowania = 1512 zł. Koszt leku A. w dawce 75 mg wynosi 8,50zł za 30 tabletek (dawka miesięczna). Powód winien przynajmniej 1 raz w roku poddawać się badaniu obrazowemu układu żylnego kończyn dolnych - koszt ok. 160 zł.

Z. żylna nie skutkowała nasileniem dolegliwości bólowych. Z. żylna o takiej lokalizacji, jak u powoda, może skutkować obrzękiem kończyny dolnej i miernie nasilonymi dolegliwościami bólowymi u ludzi z niezaburzonym czuciem. W dziesięciostopniowej skali (...) nasilenia takich dolegliwości u ludzi bez chorób towarzyszących kształtuje się w granicach 5-6 punktów.

Brak jest wskazań do zabiegów rehabilitacyjnych u powoda wyłącznie ze wskazań chirurgicznych.

/dowód: opinia biegłego chirurga k.318-322 , uzupełniająca opinia biegłego chirurga k.361-362v, k.379-380v/

Stan zdrowia powoda w wyniku obrażeń doznanych w wypadku w dniu 11 czerwca 1978 r. jest poważny i pogorszył się na skutek nasilania się częstości nawracających stanów zapalnych dróg moczowych z wysoką temperaturą i dreszczami. Dolegliwości bólowe i związane z nim cierpienie dotyczą górnej części ciała i kończyn górnych, a spowodowane są w następstwie stałego nadmiernego wysiłku. Aby zapobiec im konieczne są zabiegi rehabilitacyjne w domu i gabinetach fizjoterapii oraz jak najczęstsze stałe pobyty w ośrodkach rehabilitacyjnych. Dla koniecznych zabiegów higienicznych, pielęgnacyjnych, wymiany cewników i pieluchomajtek konieczna jest całodobowa opieka osób trzecich, aby maksymalnie zmniejszyć częstość występowania nawracających stanów zapalnych.

Dolegliwości spowodowane dysfunkcją neurogenną pęcherza moczowego i jej powikłaniami są w związku z obrażeniami doznanymi w czasie wypadku. Powód wymaga specjalistycznej diety, której celem jest dostarczenie do organizmu odpowiedniej ilości białka, węglowodanów, wartościowych tłuszczy, minerałów, warzyw i owoców, aby w ten sposób zwiększyć odporność organizmu z powodu stałego zagrożenia nawrotami zaostrzeń przewlekłego zakażenia dróg moczowych.

Powód nie może korzystać z pomocy w stałych ośrodkach rehabilitacyjnych, gdyż NFZ nie refunduje pobytu osób trzecich potrzebnych do pomocy, a ilość personelu jest zbyt mała, aby zapewnić mu potrzebną pomoc. Powód wymaga także stałej pomocy osób trzecich w czasie pobytu w ośrodkach rehabilitacyjny.

/dowód: opinia biegłego urologa k.401-403/

U powoda występuje ustabilizowane funkcjonowanie w zakresie zdrowia psychicznego od czasu wypadku w 1978r. do chwili obecnej. Powód przystosował się do niepełnosprawności. Przez kilka lat prowadził własną działalność gospodarczą, usamodzielnił się i uniezależnił, zamieszkał we własnym mieszkaniu w mieście. Zbudował relacje interpersonalne z najbliższym otoczeniem. Żył w kilku związkach nieformalnych. Realizował pasje i zainteresowania życiowe (wędkarstwo, majsterkowanie). Wieloletnia niepełnosprawność fizyczna wraz z wiekiem powoda powoduje, że coraz częściej zmaga się on z trudnościami o charakterze przeciążeniowym, których konsekwencją jest ograniczenie sprawności ruchowej kończyn górnych. Dysfunkcje te wpływają na obniżenie dotychczasowej jakości życia i manifestują się w zaburzeniach adaptacyjnych (objawy zaburzeń nastroju bądź zaburzeń lękowych w reakcji do zmiennej sprawności fizycznej o nie nasilonym charakterze).

Następstwa wypadku w zdrowiu psychicznym powoda mają charakter pośredni, bowiem zaburzenia adaptacyjne (psychologiczna reakcja na zmienną sprawność fizyczną) zaczęły się ujawniać kilkadziesiąt lat (361at) po wypadku.

Leczenie psychofarmakologiczne powoda rozpoczęto w kwietniu 2014r. i po uzyskaniu poprawy w październiku 2014r. zostało zmodyfikowane do leczenia tylko zaburzeń snu. Także po ostatniej konsultacji psychiatrycznej w listopadzie 2021 r. utrzymano leczenie farmakologiczne zaburzeń snu. Terapia psychologiczna rozpoczęta w 2014r. nadal jest kontynuowana. Powód nadal wymaga leczenia farmakologicznego i wspierającej terapii psychologicznej.

Aktualny stabilny stan zdrowia psychicznego powoda przy utrzymaniu dotychczasowego leczenia (farmakoterapia, terapia psychologiczna) daje pomyślne rokowania na przyszłość tzn. gwarantuje dalszą stabilizację.

/dowód: opinia łączna biegłego psychologa i psychiatry k.466-469v/

Opieka osób trzecich to przede wszystkim pomoc w zaspakajaniu podstawowych potrzeb fizjologicznych, takich jak: utrzymanie higieny osobistej, odżywianie, wydalanie oraz przemieszczanie się. Inne ważne elementy opieki to między innymi: podawanie leków (różnymi drogami podania, miedzy innymi na skórę) zgodnie z zaleceniami lekarskimi, utrzymanie ładu i higieny w otoczeniu chorego, dbałość o komfort psychiczny (dostęp do informacji, literatury, wytworów kultury oraz religii), zaopatrywanie chorego w artykuły spożywcze i przemysłowe, leki, dostęp do placówek ochrony zdrowia. Dlatego wymiar opieki osób trzecich na rzecz powoda należy uznać za zasadny.

Powód wymaga opieki osób trzecich w wymiarze co najmniej 18 godzin/dobę z czego w nocy (czyli w godzinach 22.00-6.00) w wymiarze 2 godzin, ponieważ stopień niepełnosprawności, choroby przewlekłe oraz naturalne starzenie organizmu powoda ograniczają możliwość samodzielnego funkcjonowania zarówno w warunkach domowych oraz poza domem. 18-godzinny wymiar opieki na rzecz powoda jest konieczny.

Dostęp do niemalże ciągłej opieki umożliwi powodowi zaspokojenie potrzeb bio-psycho-społecznych na poziomie minimum, co oznacza że jakość jego życia od tego momentu znacząco się poprawi.

/dowód: opinia biegłego z zakresu pielęgniarstwa k.516-521/

Powód nie wymaga stosowania specjalnej diety. Powód wymaga diety lekkostrawnej z wykluczeniem produktów zawierających laktozę i bogato błonnikowych. Mięsa chude gotowane, warzywa gotowane, owoce gotowane z wyłączeniem pestkowych, pieczywo białe. Dieta taka nie wymaga specjalnego przygotowania ani nie jest bardziej kosztowna od tzw. diety lekkostrawnej stosowanej na przykład u osób starszych lub z objawami dyspeptycznymi Produkty z dużą zawartością konserwantów nie są wskazane nawet dla całkowicie zdrowej osoby.

Powód z uwagi na siedzący styl życia ma pogorszoną pracę jelita. W takim przypadku dochodzi do zaparć czynnościowych związanych z upośledzoną perystaltyką. W przypadku powoda taki objaw nie występuje, a wręcz skarży się on na okresową biegunkę.

Powód potrzebuje pomocy osoby drugiej w codziennym funkcjonowaniu niezależnie od ilości wypróżnień.

Koszt leków stosowanych u powodu ze względu na dolegliwości gastryczne w skali miesiąca obejmuje:

D. ret - 49,99 zł

K. 25 tys - 57,77 zł - jedno opakowanie starcza prawie na dwa miesiące co w zaokrągleniu daje 30 zł / miesiąc

K. 10 tys - 32,83zł

L. - 7,55 zł - 3 opakowania na miesiąc co daje w zaokrągleniu 24 zł

U. 13,78 zł - 2 opakowania na miesiąc co daje w zaokrągleniu 28 zł

D. - 36,99 zł - 2 opakowania na miesiąc co daje w zaokrągleniu 74 zł

I. - 91,99 zł - opakowanie wystarcz na 3 miesiące co daje 34 zł/ miesiąc

D. 60 - 32,99 zł

P. 28 - 2,94 zł

X. - 79,99 zł - lek stosowany jest co 2 miesiące, co daje 40 zł/ miesiąc.

Miesięczne wydatki w związku z tymi lekami po zaokrągleniu wynoszą 349 zł

A. został zlecony po leczeniu szpitalnym w maju 2015r., kiedy podejrzewano mikroskopowe zapalenie jelita, ale ze względu na brak potwierdzenia rozpoznania nie musi być stosowany. Z racji stosowania leków przeciwbólowych i podejrzenia zapalenia błony śluzowej żołądka powód może przyjmować przynajmniej okresowo przyjmuje lek osłaniający błonę śluzową żołądka, którego koszt miesięczny to kilkanaście złotych.

/dowód: opinia biegłego gastrologa k.530-532 , uzupełniająca opinia biegłego gastrologa k.591-59 3/

Powód w chwili wypadku uczył się w pierwszej klasie Technikum (...) w W.. W tym czasie nie pracował i nie osiągał dochodu. Planował w przyszłości podjąć pracę w zakładzie mechanizacji rolnictwa.

Od roku 1990 r. powód prowadził zakład elektromechaniki samochodowej, w którym montował instalacje do samochodów. Powód korzystał wtedy z wózka inwalidzkiego.

Powód w 1999 r. ukończył kurs grafiki komputerowej w szkole (...) Inwalidów w K.. Powód przed 2 lata po kursie pracował jako operator wprowadzania danych, był zatrudniony na czas określony. Pracodawca nie przedłużył z nim umowy z uwagi na brak dofinansowania dla osób niepełnosprawnych po tym okresie. Powód później szukał pracy związanej z komputerem, ale w budynkach, gdzie miałby pracować, nie było warunków odpowiednich dla poruszania się na wózku inwalidzkim. Powód nigdy nie pracował jako grafik.

Powód nadal nie pracuje. Utrzymuje się z uzyskiwanych od pozwanego renty z tytułu utraconych korzyści oraz renty z tytułu zwiększonych potrzeby. Renta jest ustalana przez pozwanego w oparciu o wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb., w sprawie I C 449/03. Średnio co 2-3 lat jest wzrost o kilkadziesiąt złotych z uwagi na waloryzację.

Ponadto powód otrzymuje świadczenie z ZUS oraz dodatek pielęgnacyjny.

Obecnie powód ma 60 lat.

/dowód: zeznania powoda protokół k.639, w tym k.168v-169v, zeznania świadka R. O. protokół k.431v/

Orzeczeniem Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w P. Tryb z dnia 01.10.2018r. wobec powoda orzeczono znaczny stopień niepełnosprawności okresowo do 31.10.2021 r. Wskazano, że niepełnosprawność istnieje od 17 roku życia, a powód zdolny jest do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej.

/dowód: orzeczenie o niepełnosprawności k.132-133/

Powód uzyskuje rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym w wysokości 1.093,96 zł miesięcznie, w tym kwotę 215,84 zł dodatku pielęgnacyjnego.

/dowód: decyzja ZUS z 1 marca 2018 r. k.173/

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie wyżej wskazanych dowodów. Sąd na podstawie art. 235² § 1 pkt 2,3,5 kpc pominął wnioski strony powodowej o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii gastroenterologa i zeznań świadków B. S. i H. M. oraz wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. B.. W niniejszej sprawie biegły gastroenterolog wydał opinię uzupełniającą w której odniósł się w sposób wystarczający do zarzutów strony powodowej, zaś dalsze kwestionowanie opinii powiela wcześniej stawiane zarzuty. Z kolei dowód z przesłuchania świadków B. S. i H. M. został zgłoszony na okoliczności przede wszystkim stanu zdrowia powoda, konieczność opieki, które Sąd był w stanie ustalić na podstawie pozostałego materiału dowodowego. Poza tym powód cofnął wniosek o przesłuchanie świadka B. S. na rozprawie w dniu 30 września 2021 r. Z kolei okoliczności dotyczące przystosowania mieszkania, co do których miałby zeznawać świadek A. B. były nieistotne dla rozstrzygnięcia, tym bardziej, że sam powód wskazywał, iż ma mieszkanie przystosowane do swojej niepełnosprawności. Tym samym w ocenie Sądu dopuszczenie tych dowodów było zbędne i jedynie przedłużyłoby postępowanie sądowe, które trwa od 2018 r.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie było żądanie w zakresie dalszego zadośćuczynienia, podwyższenia renty zasądzonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 kwietnia 2005r., wydanym w sprawie o sygn. akt I C 449/03, odszkodowanie oraz ustalenie sumy gwarancyjnej.

Pozwany zakwestionował roszczenie powoda, podnosząc zarzut przedawnienia w zakresie zadośćuczynienia, częściowego spełnienia świadczenia w zakresie renty, kwestionując możliwość ingerencji w stosunek ustawowy oraz kwestionując poszczególne roszczenia co do wysokości, w tym związek przyczynowo-skutkowy.

Bezsporne w niniejszej sprawie było zaistnienie wypadku z dnia 11 czerwca 1978 r., jak również obowiązek naprawienia powstałej w wyniku tego wypadku szkody przez pozwanego. W toku postępowania pozwany nie kwestionował swej odpowiedzialności.

W pierwszej kolejności odnieść należy się do żądania dotyczącego podwyższenia sumy gwarancyjnej, w granicach której odpowiada pozwany za skutki wypadku.

Górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela, jeżeli nie umówiono się inaczej, stanowi suma ubezpieczenia ustalona w umowie (art. 824 § 1 kc). Górna granica odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela za skutki wypadku z dnia 17 listopada 2005 roku wynikała z art. 36 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 621). W myśl tego przepisu ryzyko przejmowane w ramach ubezpieczenia OC gwarantowane było w przypadku szkód na osobie - 5 210 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych.

Zgodnie z art. 357¹kc jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadzwyczajnymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, Sąd może po rozważeniu interesów stron zgodnie z zasadami współżycia społecznego oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Suma gwarancyjna stanowi w zasadzie górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela. Związanie stron umową ubezpieczenia dotyczy stanów zwyczajnych i przewidywalnych.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany został pogląd, że w sprawach o odszkodowanie z umowy ubezpieczenia, w której określona jest górna granica odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, dopuszczalne jest stosowanie art. 357¹ § 1 kc (por. uchwały Sądu Najwyższego: z dnia 26 listopada 1991 r. w sprawie III CZP 122/91, z dnia 29 grudnia 1994 r., III CZP 120/94; postanowienie z 30 stycznia 2008 r., III CZP 140/07). Suma ubezpieczenia w działalności ubezpieczyciela pod względem ekonomicznym pełni taką funkcję, jak określone co do wysokości świadczenia z innych umów i w związku z czym zmiana jej wysokości wywiera podobne skutki, jak każda przewidziana w art. 357¹ kc zmiana wysokości świadczenia. Dopuszczalność modyfikacji sumy gwarancyjnej stanowi jeden z elementów mechanizmu normatywnego, którego zadaniem jest zapewnienie realnej ochrony poszkodowanego. Pogląd ten znalazł następnie wyraz w uregulowaniach ustawowych, dodany został bowiem przez art. 455 punkt 3 ustawy z 11 września 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1844) zmieniającej między innymi ustawę o ubezpieczeniach obowiązkowych, z dniem 1 stycznia 2016 r. przepis art. 22a, który przewiduje, że zakład ubezpieczeń winien poinformować poszkodowanego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia o możliwości wyczerpania się określonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej, w przypadku gdy łączna kwota wypłaconych odszkodowań lub innych świadczeń przekroczy 80% określonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Przekazując tą informację zakład ubezpieczeń informuje jednocześnie poszkodowanego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia o możliwości wytoczenia powództwa do właściwego sądu o ukształtowanie, na podstawie art. 357¹ kc stosunku prawnego wynikającego z umowy ubezpieczenia. Wprowadzenie art. 22a wskazuje na tendencję ustawodawcy zmierzającą do zwiększenia ochrony osób poszkodowanych, zapewnienia im utrzymania ciągłości otrzymywania świadczeń, co jest uzasadnione zasadą słuszności oraz współżycia społecznego.

Dla zastosowania powyższej instytucji nie ma przy tym znaczenia okoliczność, iż z powództwem wystąpił nie ubezpieczony, lecz poszkodowany. Skoro bowiem z art. 822 § 4 kc i art. 19 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych wynika jednoznacznie uprawnienie poszkodowanego do wystąpienia wprost przeciwko ubezpieczycielowi z roszczeniem odszkodowawczym, to tym bardziej poszkodowany jest uprawniony wnosić żądania mające służyć jego ochronie.

Tym samym Sąd nie podziela stanowiska pozwanego o braku możliwości ingerencji w stosunek prawny wynikający z umowy ubezpieczenia.

Aby móc zastosować art. 357¹ kc, wystąpić musi kumulatywnie pięć przesłanek: (1) źródłem powstania zobowiązania musi być umowa, (2) musi nastąpić zmiana stosunków o charakterze nadzwyczajnym, (3) zmiana ta musi nieść za sobą nadmierną trudność w spełnieniu świadczenia lub musi grozić jednej ze stron rażącą stratą, (4) między dwiema ostatnimi przesłankami zachodzić musi związek przyczynowy, (5) wreszcie zachodzić musi nieprzewidywalność przesłanki nadmiernej trudności w spełnieniu świadczenia lub groźby rażącej straty.

Przez nadzwyczajną zmianę stosunków rozumie się taki stan rzeczy, na który składają się okoliczności nie objęte typowym ryzykiem umownym, a ponadto niezależne od stron, a więc mające obiektywny charakter.

Strona powodowa powoływała się na zmianę stosunków w postaci zmian legislacyjnych i zmiany w obrębie inflacji, wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz wzrost dochodów.

Pozwany ponosi odpowiedzialność w ramach odpowiedzialności sprawcy wypadku z dnia 11 czerwca 1978 r., co zostało przesądzone wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Piotrkowie Tryb. z dnia 28 lutego 1983 roku w sprawie I C 97/81.

Zgodnie z art. 824 § 1 kc w pierwotnym brzmieniu, jeżeli nie umówiono się inaczej, suma ubezpieczenia ustalona w umowie stanowi górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Przepis ten od 10 sierpnia 2007 r. uległ zmianie jedynie w zakresie określenia podmiotu zakładu ubezpieczeń na ubezpieczyciela.

Odpowiedzialność pozwanego (...) wynika z przepisów rozporządzenia rady ministrów z dnia 28 listopada 1974 r. w sprawie obowiązkowych ubezpieczeń komunikacyjnych (Dz.U. Nr 46, poz. 274). Następnie, w czasie obowiązywania ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej, pojawiły się rozporządzenia Ministra Finansów: w sprawie ogólnych warunków ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (z dnia 18 grudnia 1990 r. Dz.U. nr 89, poz. 527, z dnia 9 grudnia 1992 r. Dz. U. nr 96, poz. 475 oraz z dnia 24 marca 2000 r. Dz.U. Nr 26, poz. 310), ustalające sumę gwarancyjną początkowo na poziomie 720.000 zł po denominacji w ramach jednego zdarzenia, niezależnie od ilości poszkodowanych, zaś od 1993 r. na poziomie 600.000 euro. Następnie w tekście pierwotnym ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych suma gwarancyjna w wypadku szkód na osobie została oznaczona na kwotę 350.000 euro, następie od pierwszej nowelizacji art. 36 ustawy, tj. od dnia 1 stycznia 2006 r. wynosiła 1.500.000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych, od 11 czerwca 2006 r. jest określona kwotą 5.000.000 euro, według tego samego kryterium, a od 31 grudnia 2018 r. kwotą 5.210.000 euro przy zachowaniu dotychczasowych kryteriów. Ustawodawca, poprzez podwyższenie sumy gwarancyjnej, dostosował ją do aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej kraju. W procesie rozwojowym nastąpiło więc przekształcenie standardowej funkcji sumy gwarancyjnej z ochrony ubezpieczonych poprzez limitowanie zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela na zapewnienie realnej ochrony wszystkim poszkodowanych. Konieczność zapewnienia poszkodowanym szerszej ochrony prawnej doprowadziła także do pojawienia się nowych regulacji gwarantujących poszkodowanym ochronę (art. 442¹ kc i art. 446 kc). Dobra osobiste, w tym zdrowie i życie, zaczęły być postrzegane jako dobra szczególnie chronione, a ich naruszenie wiązało się z zasądzaniem przez sądy coraz wyższych odszkodowań, których wysokość nie przystawała do dotychczasowej wysokości sumy gwarancyjnej. Dodatkowo wskutek rozwoju gospodarczego wzrosła nie tylko liczba dostępnych świadczeń medycznych, lecz również cena świadczonych usług i nabywanych medykamentów. Obecnie określenie wysokości sumy gwarancyjnej przy wypadkach komunikacyjnych jest na tak wysokim poziomie, że jej wyczerpanie jest praktycznie niemożliwe, co zapobiega w praktyce wyłączeniu odpowiedzialności pozwanego i gwarantuje poszkodowanemu pełną ochronę. Tak ukształtowany stopień podwyższenia sumy gwarancyjnej był niemożliwy do przewidzenia w dacie zawarcia umowy ubezpieczenia.

Wyżej wskazane zmiany legislacyjne wiążą się nie tylko z koniecznością dostosowania prawa polskiego do wymogów unijnych, zmianą postrzegania roli umów ubezpieczenia, celu ubezpieczenia w postaci ochrony osób poszkodowanych czy zmianą świadomości prawnej społeczeństwa, lecz również samym wzrostem gospodarczym. Znaczną skalę przemian gospodarczych, jakie zaistniały w okresie od powstania węzła obligacyjnego, z którego wynika odpowiedzialność gwarancyjna pozwanego, pokazuje choćby zmiana w samej wysokości wynagrodzeń w gospodarce narodowej. Z uwagi na odbywające się w tym czasie przemiany gospodarcze, Sąd zawęził rozważania do okresu obowiązywania art. 36 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w Polsce kształtowało się następująco: 2004 r. - 2.289,57 zł, 2005 r. - 2.380,29 zł; 2006 r. - 2.477,23 zł; 2007 r. - 2.691,03 zł; 2008 r. - 2.943,88 zł; 2009 r. - 3.102,96 zł; 2010 r. - 3.224,98 zł; 2011 r. - 3.399,52 zł; 2012 r. - 3.521,67 zł; 2013 r. - 3.650,06 zł; 2014 r. - 3.783,46 zł, 2015 r. - 3.899,78 zł, 2016 r. - 4.047,21 zł, 2017 r. - 4.271,51 zł, 2018 r. - 4.585,03 zł, 2019 r. – 4.918,17 zł, 2020 r. – 5.167,47 zł, 2021 r. - 5.662,53 zł ( (...)latach-1950-2021,2,1.html). A zatem suma gwarancyjna w 2004 r. stanowiła równowartość 350.000 euro, co wówczas stanowiło ok. 611 przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń (350.000 euro x 4 zł / 2.289,57 zł), podczas gdy obecnie suma gwarancyjna odpowiada ok. 4 033 przeciętnym wynagrodzeniom (5.210.000 euro x 4 zł / 5167,47 zł). W tym okresie nastąpiła również zmiana cen towarów i usług, jak również Polska uzyskała status rynku rozwiniętego pod względem gospodarczym. Tak znaczny wzrost wartości niewątpliwie odzwierciedla także zmiany w ogólnej sytuacji gospodarczej i majątkowej, która powinna mieć wpływ na sytuację ubezpieczonych, zwłaszcza w przypadkach potrzeby długotrwałych wypłat, czyli szkód, których likwidacja nie następuje w drodze jednorazowej wypłaty.

Wyżej wskazane okoliczności stanowiły tym samym, w ocenie Sądu, ciąg zdarzeń, który można określić mianem „nadzwyczajnej zmiany stosunków”.

Zmiany te były niemożliwe do przewidzenia w szczegółach w chwili zawierania przez strony umowy.

Niewątpliwie spełnienie przez ubezpieczyciela względem powoda wszystkich obowiązków doprowadzi do wyczerpania sumy gwarancyjnej. Poza samą kwotą zadośćuczynienia występują bowiem koszty leczenia, rehabilitacji, opieki i utrzymania, które okazują się być wysokie na skutek zastosowania procedur, które nie są refundowane ze środków publicznych. Wskazać zaś należy, iż wobec pozwanego ustalono odpowiedzialność na przyszłość za skutki wypadku drogowego, co pozwala na dalsze dochodzenie roszczeń w przypadku ujawnionych kolejnych następstw wypadku. Niezależnie od wysokości szkody, którą poniósł poszkodowany, gdy suma świadczeń wypłaconych przez ubezpieczyciela celem jej kompensacji przekroczyła sumę gwarancyjną, staje się wolny od odpowiedzialności za wypłatę dalszego świadczenia wyrównawczego, a jego zobowiązanie wynikające z umowy pomiędzy nim a ubezpieczonym, wygasa. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 września 2018 r., I ACa 7/18). Zaprzestanie wypłacania renty pozbawiłoby powoda środków niezbędnych do godnej egzystencji. Pozostawienie sumy gwarancyjnej na niezmienionym poziomie stawiałoby pod znakiem zapytania realizację funkcji ochronnej ubezpieczenia w odniesieniu do powoda, skoro jest wysoce prawdopodobne, że suma ta uległaby wyczerpaniu w najbliższej przyszłości. Dlatego też powód ma interes, aby domagać się ustalenia, podwyższenia sumy gwarancyjnej.

Niezależnie jednak od powyższego wskazać należy, iż zgodnie z art. 357¹kc całość ciężaru przemian społeczno-gospodarczych nie może zostać przerzucona na jedną stronę, w związku z czym ciężar ryzyka związanego z zaistnieniem nadzwyczajnej zmiany stosunków powinien zostać rozłożony pomiędzy stronami. Za znamienny w okolicznościach niniejszej sprawy należało uznać fakt, iż powód w wyniku zdarzenia szkodowego, będąc w sile wieku, stał się osobą całkowicie niezdolną do samodzielnej egzystencji, wymagającą całodobowej opieki, systematycznego leczenia i rehabilitacji, bez praktycznie żadnych szans na odzyskanie stanu zdrowia sprzed wypadku. Wyczerpanie sumy gwarancyjnej spowoduje zaś, iż utraci on główne źródło utrzymania oraz finansowania leczenia i rehabilitacji. Interes pozwanego, który jest spółką akcyjną, funkcjonującą na rynku ubezpieczeń od wielu lat i osiągającą znaczne zyski, nie zostanie natomiast zagrożony w wyniku uwzględnienia roszczenia powoda – wielość zawieranych umów ubezpieczenia zagwarantuje mu dochód mimo braku świadczenia w postaci składki w wysokości adekwatnej do granic odpowiedzialności, ma on również większe niż powód szanse i możliwości wyrównania zaistniałych zmian. Pozwany jako niewątpliwie silniejszy podmiot ekonomiczny, będący profesjonalistą i dysponujący wykwalifikowaną obsługą prawną, ma możliwość należytego dbania o swoje interesy i kalkulacji ryzyka kontraktowego. W ocenie Sądu, uwzględniając zasady współżycia społecznego oraz względy słuszności, uzasadnione jest obciążenie pozwanego ryzykiem związanym z nadzwyczajną zmianą stosunków względem powoda, który jest osobą całkowicie niezdolną do jakiejkolwiek pracy i samodzielnej egzystencji, bez większych szans na poprawę swojego bytu, która dodatkowo w wyniku szkodowego zdarzenia zmuszona jest do ponoszenia kosztów leczenia i rehabilitacji. Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż ciężar ryzyka związanego z zaistnieniem nadzwyczajnej zmiany stosunków winien zostać rozłożony pomiędzy stronami w proporcji 30% - strona powodowa i 70% - strona pozwana. Kwestia przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody nie wpływa natomiast na górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Jednakże ustalony przez Sąd rozkład ryzyka zmiany stosunków pokrywa się z żądaniem powoda uwzględniającym przyczynienie, Sąd ustalił zgodnie z żądaniem pozwu, że górną granicą odpowiedzialności za skutki wypadku z dnia 11 czerwca 1978 roku będzie stanowić kwota 15.038.100 zł (5 000 000 euro × 70 % x 4,29 zł według średniego kursu euro NBP na dzień 31 października 2018 r.). W konsekwencji Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym wyroku.

Przechodząc do żądania zadośćuczynienia, wskazać należy, iż podstawą odpowiedzialności pozwanego za poniesioną przez powoda szkodę w wyniku wypadku komunikacyjnego jest przepis art. 822 kc. Zgodnie z tym przepisem zakład ubezpieczeń przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem, których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia.

Odpowiedzialność sprawcy wypadku komunikacyjnego, w którym powód uczestniczył jako motocyklista, wynika natomiast z art. 436 § 1 kc w zw. z 435 kc i jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka.

Zarówno odpowiedzialność sprawcy, jak i odpowiedzialność pozwanego zakładu została przesądzona już wyrokiem z dnia 28 lutego 1983 roku wydanym w sprawie I C 97/81.

Pozwany podniósł również zarzut powagi rzeczy osądzonej w zakresie roszczenia o zadośćuczynienia, podkreślając jednocześnie, że zadośćuczynienie ma charakter jednorazowy.

Rację ma pozwany, że zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną czynem niedozwolonym jest świadczeniem przyznawanym jednorazowo. Sąd stoi jednak na stanowisku, że prawomocne zasądzenie zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia wyłącza jedynie pomimo pogorszenia się stanu zdrowia poszkodowanego przyznanie mu dalszego zadośćuczynienia poza już zasądzonym w związku z podstawą poprzedniego sporu, a nie wyłącza przyznania poszkodowanemu odpowiedniej sumy w razie ujawnienia się nowej krzywdy, której nie można było przewidzieć w ramach podstawy poprzedniego sporu (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 21 listopada 1967 r., III PZP 37/67 oraz wyroki Sądu Najwyższego z: 6 lipca 2012 r., V CSK 332/11; 14 października 2015 r., V CSK 730/14; 29 sierpnia 2017 r., I PK 244/16). Powyższe uwzględnia, że zadośćuczynienie unormowane w art. 445 § 1 kc należy do kategorii roszczeń, co do których sąd nie jest związany zakresem żądania osoby uprawnionej i w wypadku dochodzenia przez poszkodowanego zadośćuczynienia przedmiotem rozpoznania sądu jest całość roszczeń poszkodowanego z tego tytułu.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie u powoda w wyniku wypadku pojawiła się nowa szkoda (schorzenia kończyn górnych i pogorszenie stanu psychicznego), która nie stanowi zwiększenia szkody istniejącej już wcześniej. Nowa szkoda objęta żądaniem dalszego zadośćuczynienia stanowi inną, całkowicie odrębną krzywdę, której, w ocenie Sądu, nie można było przewidzieć w ramach podstawy poprzedniego sporu. Pozwany nie wykazał, że schorzenia kończyn górnych i stan psychiczny były rozpatrywane przez Sąd Wojewódzki w Piotrkowie Tryb. w sprawie I C 97/81 w długiej, kilkudziesięcioletniej perspektywie czasu, a zatem że jego ustalenia i rozstrzygnięcie uwzględniały możliwość pojawienia się wskazanej przez powoda w niniejszej sprawie szkody. Tym samym żądanie powoda nie mogło być objęte powagą rzeczy osądzonej.

Następnie należy odnieść do zarzutu przedawnienia roszczenia. Pozwany wskazał na pierwotne brzmienie art. 442 § 2 kc, podnosząc, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym przedawnia się zawsze po upływie dziesięciu lat od zdarzenia wywołującego szkodę. Przy uwzględnieniu przerwania biegu przedawnienia w sprawie I C 97/81, w ocenie pozwanego termin ten upłynąłby 28 lutego 1993 r.

W sprawie należy odróżnić 2 sytuacje: pogorszenie stanu zdrowia oraz ujawnienie się nowej szkody. Ujawnienie uszczerbków stanowiących powiększenie już istniejącej szkody nie wpływa na bieg okresu przedawnienia, a ujawnienie się uszczerbków stanowiących „nową szkodę” powoduje, że bieg okresu przedawnienia roszczenia o naprawienie tej nowej szkody liczyć należy osobno (por. wyr. SN z 24 listopada 1971 r., I CR 491/71, OSNCP 1972, Nr 5, poz. 95). Inaczej, konsekwencją poglądu pozwanego byłaby sytuacja przedawnienia roszczeń nie tylko zanim staną się one wymagalne, ale nawet zanim w ogóle powstaną, jak to ma miejsce w niniejszej sprawie.

Zgodnie z treścią art. 442¹ § 3 kc w razie wyrządzenia szkody na osobie przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie. Skoro wyżej przywołany przepis KC, obowiązuje od dnia 10 sierpnia 2007 roku, a powód zgłasza roszczenie dotyczące nowej szkody niemajątkowej (krzywdy), która wprawdzie pozostaje w związku przyczynowym z wypadkiem z 1978 roku, ale która wystąpiła u powoda w ostatnim czasie, a przy tym nie istniała jeszcze w 2007 roku, to do roszczenia dotyczące naprawienia tej nowej szkody znajduje zastosowanie wyżej przywołany przepis. Powód dowiedział się o nowej szkodzie niemajątkowej obejmującej schorzenia w obrębie obu kończyn górnych w okresie 2017-2018 r. (w 2017 r. nastąpiło zerwanie mięśnia, zaś w 2018 r. zostało wykonane badanie (...) ujawniające uszkodzenie nerwów), a zatem trzyletni termin przedawnienia roszczenia z art. 442¹ § 3 kc nie upłynął przed dniem złożenia pozwu w 2018 r. Natomiast zarzut przedawnienia jest zasadny w zakresie stanu psychicznego powoda, skoro leczenie farmakologiczne w tym zakresie powód rozpoczął już w 2014 r.

Następie należy przejść do samego żądania powoda w zakresie zadośćuczynienia.

Podstawą prawną żądania zadośćuczynienia przez powoda jest art. 445 § 1 kc, zgodnie z którym Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Zgodnie z treścią przepisu art. 361 §1 kc zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

W niniejszej sprawie doznana przez powoda krzywda stanowi odrębną krzywdę w stosunku do krzywdy objętej orzeczeniem I C 97/8 (przy założeniu, że ustalenia tego Sądu te nie wykraczały ponad ustalenia w sprawie I C 449/03, z uwagi na brak materiału dowodowego), dlatego aktualność zachowują wszystkie zasady dotyczące oceny krzywdy doznanej przez poszkodowanego.

Celem zadośćuczynienia jest zrekompensowanie osobie poszkodowanego krzywdy doznanej wskutek cierpień fizycznych (bólu i innych dolegliwości) oraz cierpień psychicznych (ujemnych uczuć przeżywanych w związku z doznanymi cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia). Pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazane zostały kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma przede wszystkim mieć walor kompensacyjny, a więc jego wysokość nie może być symboliczna, lecz musi mieć jakąś wartość ekonomicznie odczuwalną, ale przy uwzględnieniu rozmiaru krzywdy musi wysokość zadośćuczynienia być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 września 2001 roku, III CKN 427/00, Lex nr 52766). Zadośćuczynienie ponadto powinno być stosowne do doznanej krzywdy oraz uwzględniać wszystkie zachodzące okoliczności, w szczególności winne być wzięte pod uwagę takie okoliczności jak nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałe następstwa zdarzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 lipca 1977 r., IV CR 266/77). Sąd, oceniając krzywdę, bierze pod uwagę wszelkie ujemne następstwa uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia w sferze cierpień fizycznych jak i psychicznych. Nie tylko trwałe, lecz także przemijające zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu polegające na znoszeniu cierpień psychicznych mogą usprawiedliwiać przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 445 § 1 k.c. (por. wyrok SN z dnia 20 marca 2002 r., V CKN 909/00).

Ustalając aktualny uszczerbek na zdrowiu Sąd oparł się na załączonych do akt sprawy dokumentach, zeznaniach świadka i powoda oraz licznych opiniach biegłych.

Sąd podziela wnioski z opinii biegłych wydanych w niniejszym postępowaniu. Opinie te są pełne, jasne i logiczne oraz po uzupełnieniu nie zostały skutecznie zakwestionowane przez strony. Stan powoda uległ zmianie po wypadku. Sąd dokonał aktualnej oceny stanu zdrowia powoda w odniesieniu do ustaleń co do tego stanu w sprawie I C 449/03.

Biegła neurolog wskazała, iż u powoda występują wtórne i późne następstwa pourazowej paraplegii w postaci: nawracających odleżyn okolicy krzyżowej i pośladków, nawracające infekcje dróg moczowych, przewlekłe zaburzenia czynności jelit, przewlekłe bóle kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego (w następstwie siedząco - leżącego trybu życia), przebyte w 2008r. zakrzepowe zapalenie żył głębokich prawej kończyny dolnej z utrzymującymi się objawami zespołu pozakrzepowego, dysfunkcja kończyn górnych z powodu nawracającego zapalenia kaletek łokciowych z upośledzeniem wyprostu łokcia lewego oraz zespołu cieśni nadgarstka obustronnego i zespołu rowka nerwu łokciowego prawego. Z opinii biegłego ortopedy wynika zaś, że stan powoda w stosunku do stanu ze sprawy I C 449/03 uległ zmianie o zapalenie żył (...), zerwanie głowy długiej bicepsa, neuropatię nerwów pośrodkowych i łokciowych z objawami zespołów cieśni nadgarstka i rowka nerwu łokciowego, zapalenie kaletek łokciowych z objawami PHS i z dysfunkcją z bólami, zwyrodnieniem odcinka szyjnego i piersiowo-lędźwiowo-krzyżowego. Biegły chirurg stwierdził natomiast, że u powoda, w porównaniu do stanu stwierdzonego w postępowaniu sądowym I C 449/03, wystąpiły nowe okoliczności w postaci żylnej choroby zakrzepowo – zatorowa i zapalenie V kości lewego śródstopia. Natomiast biegły urolog stwierdził, że stan powoda się pogorszył z uwagi na nawracające stany zapalne dróg moczowych. Zgodnie z opinią biegłego neurologa, powodowi towarzyszą przy tym bóle kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego, bóle w przebiegu zespołu cieśni nadgarstka, bóle w przebiegu infekcji dróg moczowych, w przebiegu odleżyn, w przebiegu zaburzeń jelitowych co najmniej średniego stopnia. Dodatkowo zgodnie z opinią biegłego psychiatry do pośrednich następstw wypadku należy zaliczyć też zaburzenia adaptacyjne (psychologiczna reakcja na zmienną sprawność fizyczną), które zaczęły się ujawniać kilkadziesiąt lat po wypadku.

W niniejszej sprawie nową i nieprzedawnioną szkodą są schorzenia w obrębie obu kończyn górnych. Zaistniała nowa krzywda pozostaje w związku z wypadkiem z dnia 11 czerwca 1978 r. Nie można się zgodzić natomiast z pozwanym, że nowa szkoda w postaci urazu kończyny górnej powstała w toku normalnego funkcjonowania, skoro wynikała z funkcjonowania będącego rezultatem wypadku. Powyższe wynika również z opinii biegłego ortopedy, który stwierdził, że dolegliwości i patologie układu ruchu pozostają w związku z wypadkiem.

Stan zdrowia powoda po wypadku uległ zmianie na skutek długotrwałego poruszania się na wózku inwalidzkim. Schorzenia w obrębie kończyn górnych należy oceniać w kontekście niepełnosprawności powoda. Powód, wykorzystując kończyny górne, pomimo funkcjonowania na wózku inwalidzkim, mógł być aktywny zawodowo, mógł poruszać się swobodnie na wózku inwalidzkim, a także radzić sobie w codziennych prostych sytuacjach. Utrata sprawności rąk, która ma charakter postępujący, czyni sytuację powoda szczególnie dramatyczną, gdyż w ten sposób staje się on osobą całkowicie niesamodzielną.

Sąd uznał, iż odpowiednią sumą tytułem dalszego zadośćuczynienia należnego powodowi będzie kwota 140.000 zł. Zadośćuczynienie w tej wysokości w ocenie Sądu nie jest wygórowane, a jednocześnie jest świadczeniem na tyle wymiernym ekonomicznie, aby zrekompensować powodowie nową krzywdę.

Wobec bezspornego stopnia przyczynienia się powoda do powstania szkody na poziomie 30%, wynikającego z wyroku w sprawie I C 97/81, Sąd pomniejszył ustalone zadośćuczynienie o procent przyczynienia i w konsekwencji Sąd zasądził na rzecz powoda od pozwanego tytułem dalszego zadośćuczynienia kwotę 100.000 zł (140.000 zł x 0,7).

Odsetki należą się, zgodnie z art. 481 kc za samo opóźnienie w spełnieniu świadczenia, choćby więc wierzyciel nie poniósł żadnej szkody i choćby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Stanowią one zatem opartą na uproszczonych zasadach rekompensatę typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2000 r., II CKN 725/98). Jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine kc, uprawniony nie ma możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. Stanowiska tego nie podważa pozostawienie przez ustawę zasądzenia zadośćuczynienia i określenia jego wysokości w pewnym zakresie uznaniu sądu. Przewidziana w art. 445 § 1 (i art. 448 kc) możliwość przyznania przez sąd odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za krzywdę nie zakłada bowiem dowolności ocen sądu, a jest jedynie konsekwencją niewymiernego w pełni charakteru okoliczności decydujących o doznaniu krzywdy i jej rozmiarze. Mimo więc pewnej swobody sądu przy orzekaniu o zadośćuczynieniu, wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/03, OSNC 2005, nr 2, poz. 40, z dnia 17 listopada 2006 r., V CSK 266/06, LEX nr 276339, z dnia 26 listopada 2009 r., III CSK 62/09, LEX nr 738354, i z dnia 18 lutego 2010 r., II CSK 434/09). Stanowisku temu nie sprzeciwia się również stosowanie do zadośćuczynienia art. 363 § 2 k.c. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 1990 r., II CR 225/90, LEX nr 9030). Wyrażona w tym przepisie, korespondującym z art. 316 § 1 kpc, zasada, że rozmiar szeroko rozumianej szkody, a więc zarówno majątkowej, jak i niemajątkowej, ustala się, uwzględniając czas wyrokowania, ma na celu możliwie pełną kompensatę szkody ze względu na jej dynamiczny charakter - nie może więc usprawiedliwiać ograniczenia praw poszkodowanego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2000 r., II CKN 725/98, i z dnia 16 kwietnia 2009 r., I CSK 524/08, OSNC-ZD 2009, nr D, poz. 106).

W niniejszej sprawie powód dopiero w postępowaniu sądowym sformułował swoje roszczenia w zakresie dalszego zadośćuczynienia. W związku z powyższym Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu, tj. od 31 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo o zadośćuczynienie jako bezzasadne.

Powód żądał również podwyższenie renty zasądzonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 kwietnia 2005r., wydanym w sprawie o sygn. akt I C 449/03 z kwoty po 885,00 złotych miesięcznie do wysokości po 26.803,46 zł.

Zgodne z art. 444 § 2 kc jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Ostatnie ustalenie renty z tytułu utraconych dochodów oraz zwiększonych potrzeb miało miejsce w postępowaniu w sprawie I C 449/03 toczącym się przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Tryb.

Zgodnie z art. 907 § 2 kc jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie.

Powództwo oparte na art. 907 § 2 kc może uwzględniać tylko nowe okoliczności, które zaistniały po zakończeniu poprzedniej sprawy. Nie można zatem poddawać ponownej ocenie okoliczności, które zostały uwzględnione w poprzedniej sprawie, w tym również przyjętych w tym postępowaniu założeń decydujących o ustaleniu wysokości świadczeń zasądzonych na rzez powoda, w tym renty z tytułu utracenia przez powoda wskutek wypadku zdolności zarobkowych oraz zwiększenia się potrzeb na przyszłość.

Zmiana stosunków dotyczy w równej mierze sytuacji majątkowej jak i osobistej stron tego stosunku, jak również wydarzeń o skali masowej i doniosłych społecznie, które muszą wystąpić po wydaniu wyroku ustalającego prawo do renty. Zmianą tą może być w szczególności zmiana wartości pieniądza w przypadku, gdy renta przybiera postać świadczenia pieniężnego (por. uchwała SN z 20.04.1994 r., III CZP 58/94) lub też zmiana w zakresie potrzeb uprawnionego (por. wyrok SN z 2.04.2014 r, IV CSK 444/13).

W pierwszej kolejności odnieść należy się do utraty przez powoda zdolności do pracy zarobkowej.

Powód całkowicie utracił zdolność do pracy. Ostatnie ustalenie renty z tytułu utraconych dochodów miało miejsce w postępowaniu w sprawie I C 449/03, gdzie Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. uznał, że zdolności zarobkowe powoda należy oceniać na 70% wysokości przeciętnego wynagrodzenia, skoro wyuczony zawód stracił na rynku pracy rację bytu, a umiejętności grafika nie są wystarczające do podjęcia pracy.

Uwzględniając przeciętne miesięczne wynagrodzenia za poszczególne lata, przyjąć należy zaistnienie zmiany stosunków, które mają mieć wpływ na wysokość świadczenia w stosunku do 2005 r.

Dokonując zmiany wysokości renty, Sąd związany był powyższymi kryteriami. W 2018 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej, kiedy powód wystąpił z powództwem wynosiło 4.585,03 zł, zaś 70% tej kwoty wynosi 3.210 zł. Stanowisko pozwanego kwestionujące metodologię określenia przeciętnego wynagrodzenia zmierza do podważenia ustaleń poczynionych w poprzednim procesie, co prowadziłoby to do ponownego badania tych samych kwestii, które były już przedmiotem analizy Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. i które prawomocnie zostały ustalone, natomiast Sąd rozpoznający niniejsza sprawę, jak i same strony, tymi ustaleniami jest związany z uwagi na powagę rzeczy osądzonej.

Odszkodowanie z tytułu utraconych zarobków i świadczenia wypłacone powodowi z tytułu niezdolności do pracy z ZUS mają źródło w tym samym zdarzeniu (wypadku z dnia 11 czerwca 1978 r.) i zmierzają do ochrony tego samego interesu poszkodowanego, jakim jest kompensata utraconych w jego wyniku możliwości zarobkowych. W konsekwencji świadczenia ZUS, jakie uzyskiwał powód w związku z niezdolnością do pracy w okresach objętych roszczeniami, podlegają odliczeniu od odszkodowania, jako rzeczywiście osiągane w tym okresie dochody. Odliczenie od kwoty 3.210 zł kwotę renty uzyskiwanej przez powoda z ZUS w kwocie 878,12 zł daje kwotę 2.331,88 zł, która stanowi należną kwotę renty z tytułu utraconej zdolności do pracy zarobkowej przez powoda. Po zaokrągleniu do pełnych złotych kwota ta wynosi 2.332 zł miesięcznie.

Przechodząc z kolei do renty z tytułu zwiększonych potrzeb, wskazać należy, iż nie zawsze wszystkie konsekwencje czynu niedozwolonego ujawniają się w tym samym czasie. W szczególności w przypadku szkody na osobie skutki oddziaływania czynnika szkodzącego mogą stawać się zauważalne dopiero po latach. Konsekwencją zmiany rozmiarów szkody powinna być zmiana wysokości (waloryzacja) renty na podstawie art. 907 § 2 kc.

Zwiększenie się potrzeb poszkodowanego stanowi szkodę przyszłą, wyrażając się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie np. konieczność stałych zabiegów, rehabilitacji, specjalnego odżywania. Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 kc nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego (por. wyrok SN z 11 marca 1976 r., IV CR 50/76, OSNCP 1977, nr 1, poz. 11). Prawo poszkodowanego do żądania renty z tytułu zwiększonych potrzeb, polegających na korzystaniu z opieki osoby trzeciej, nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydał odpowiednie kwoty na koszty opieki. Nie pozbawia go tego prawa również okoliczność, że opiekę nad poszkodowanym sprawowali jego domownicy (por. wyrok SN z 4 marca 1969 r. I PR 28/69, OSNCP 1969, nr 12, poz. 229).

Na skutek wypadku potrzeby powoda uległy zwiększeniu. Zgodnie z opinią biegłego z zakresu pielęgniarstwa, która w ocenie Sądu w zakresie wymiaru opieki jest najbardziej miarodajna i uwzględnia wszystkie aspekty życia powoda, włącznie z porą nocną, powód wymaga opieki osób trzecich w wymiarze co najmniej 18 godzin na dobę, z czego 2 godz. w porze nocnej (22.00-6.00). Również biegły ortopeda wskazał, że powód jest niezdolny stale do samodzielnej egzystencji i wymaga stałej i długotrwałej pomocy w czynnościach samodzielnej egzystencji i czynnościach życia codziennego. Sąd dostrzega, że powód dysponuje podnośnikiem, jednak przy obecnym stanie sprawności jego rąk oraz okoliczności, nie sposób przyjąć, iż podnośnik ten zmniejsza zakres konieczności pomocy innej osoby, aczkolwiek stanowi pewne ułatwienie w jej świadczeniu. Sąd przyjął przy tym stawkę godzinową opieki świadczoną przez opiekunów na rynku lokalnym na terenie Gminy P. w 2018 r. w wysokości 23 zł. Łącznie koszty opieki wynoszą zatem 12.420 zł miesięcznie (18 godz. x 23 zł x 30 dni). Uwzględniając stopień przyczynienia się powoda do powstania szkody w wysokości 30%, należna powodowi kwota z tytułu kosztów opieki wynosi 8.694 zł miesięcznie (12.420 zł x 0,7). Powód wymaga również zabiegów rehabilitacyjnych. Zgodnie z opinią biegłego neurologa, powód powinien odbywać zabiegi: kinezyterapii 5 dni w tygodniu po 1 - 2 godz., masaży mięśni kończyn / kręgosłupa 2 -3x w tyg i zabiegi fizykoterapii 1 x w m-cu po 10 zabiegów. Mając na uwadze podane przez biegłego kwoty, Sąd przyjął, że zabiegi z zakresu kinezyterapii wynosić winny kwotę 1.200 zł miesięcznie (śr. 60 zł x 5 x 4 tyg.), fizykoterapii kwotę 450 zł miesięcznie, zaś masaży 1.200 zł miesięcznie (100 zł x 3 x 4 tyg.). Łącznie koszty związane z rehabilitacją wynoszą zatem 2.850 zł miesięcznie. Uwzględniając stopień przyczynienia się powoda do powstania szkody w wysokości 30% należna powodowi kwota z tytułu kosztów rehabilitacji wynosi 1.995 zł miesięcznie (2.850 zł x 0,7). Powód wymaga również udziału w turnusach rehabilitacyjnych. Zgodnie z opinią biegłego neurologa powód wymaga systematycznego uczestniczenia w turnusach rehabilitacyjnych z opiekunem. W ocenie Sądu powód winien uczestniczyć w nich 2 razy w roku. Przyjmując koszty turnusów podane przez biegłego neurologa wynoszące średnio 6.000 zł oraz określony jako niewiele niższy koszt pobytu opiekuna, w ocenie Sądu łączny koszt turnusu rehabilitacyjnego wynosi 11.000 zł. Mając na uwadze, iż powód winien uczestniczyć w turnusach 2 razy w roku, koszt ten wzrośnie do 24.000 zł rocznie. Pomniejszając tę kwotę o 30% przyczynienia się powoda do powstania szkody i odejmując od tego część kosztów wynikających z tytułu opieki, koszt ten wynieść powinien 1.200 zł miesięcznie. Powód wymaga również zakupów leków i środków farmakologicznych, których koszt określili biegli neurolog (100 zł miesięcznie), gastrolog (350 zł miesięcznie) i chirurg (200 zł miesięcznie), powiększone o konieczność zakupu cewników, pieluch itp. wynosi łącznie 1.000 zł miesięcznie. Pomniejszenie powyższej kwoty o przyczynienie się w wysokości 30%, daje kwotę 700 zł miesięcznie. Z opinii biegłego gastrologa wynika natomiast, że powód z uwagi na siedzący styl życia ma pogorszoną pracę jelit, w konsekwencji wymaga stosowania lekkostrawnej diety. W ocenie Sądu konieczność spożywania odpowiednich i pełnowartościowych produktów powoduje wzrost miesięcznych wydatków na wyżywienie o kwotę 400 zł jak zresztą wskazywał sam powód. Pomniejszenie tej kwoty o 30% przyczynienia się, daje kwotę 300 zł miesięcznie.

W konsekwencji łącznie z tytułu zwiększonych potrzeb powodowi należy się renta w wysokości ok. 12.890 zł (8.694 zł + 1.995 zł + 1.200 zł + 700 zł + 300 zł).

Mając powyższe na uwadze, Sąd podwyższył od pozwanego na rzecz powoda rentę zasądzoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 kwietnia 2005 roku w sprawie I C 449/03 z kwoty po 885 złotych do kwoty po 15.222 zł (2.332 zł + 12.890 zł), płatną do dnia 10-tego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat poczynając od 1 listopada 2018 roku i na przyszłość. Z uwagi na dokonywane zabezpieczenia roszczeń powoda w toku postępowania, Sąd zastrzegł, że na poczet renty będą podlegały zaliczeniu kwoty uiszczone przez pozwanego w trybie zabezpieczenia. Natomiast brak było uzasadnienia dla orzeczenia o automatycznej corocznej waloryzacji renty o wskaźnik cen i towarów, skoro w sytuacji, gdy ceny produktów nabywanych przez powoda ulegną zmianie, powód ma możliwość żądania zwiększenia renty.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w pozostałym zakresie powództwo w przedmiocie renty oddalił jako bezzasadne.

Powód żądał również odszkodowania obejmującego koszty opieki, turnusów, rehabilitacji, diety, środków farmakologicznych oraz diety jak koszty wynikające z uraty zdolności do pracy, które to żądanie należy traktować jako żądanie skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb oraz utraty zdolności do pracy.

W zakresie kosztów opieki Sąd uwzględnił kwotę 6.500 zł wskazaną w kosztorysie przez (...) sp. z o.o. za całodobową opiekę (k.136), na której to oparł swoje żądanie powód, jako że kwota ta mieści się w kosztach opieki przyjętych przez Sąd przy wyliczaniu renty. Kwota ta po pomniejszeniu o przyczynienie się 30% wynosi 4.550 zł. Ponadto zwiększone potrzeby powoda obejmowały ustalone wcześniej z uwzględnieniem przyczynienia się miesięczne koszty rehabilitacji w wysokości 1.995 zł miesięcznie, turnusów rehabilitacyjnych w wysokości 1.200 zł, koszty leków w wysokości 700 zł oraz diety w wysokości 300 zł. Łącznie zatem z tego tytułu powód wymagał kosztów w wysokości 8.745 zł miesięcznie. W okresie od 1 listopada 2015 r. do 30 października 2018 r. kwota ta łącznie wynosi 314.820 zł (8.745 zł x 36 m-cy). Dodatkowo w tym okresie powód był pozbawiony możliwości uzyskiwania dochodu. W tym zakresie Sąd miał na uwadze przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej, które zgodnie z komunikatami Prezesa GUS wynosiło: w 2015 r. - 3.899,78 zł, w 2016 r. dla drugiego półrocza – 3.622,05 zł, w 2017 r. dla drugiego półrocza – 3.841,39 zł, w 2018 r. - 4.585,03 zł. Powód w tym czasie otrzymywał rentę z ZUS w wysokości 878,12 zł miesięcznie oraz rentę od pozwanego w wysokości 890,32 zł miesięcznie. Mając powyższe na uwadze, przyjąć należało, że powód w listopadzie i grudniu 2015 r. utracił dochód w wysokości 1.921,12 zł ([3.889,78 zł x 07 – 878,12 zł – 890,32 zł] x 2 miesiące), w całym 2016 r. dochód w wysokości 9.204 zł ([3.622,05 zł x 0,7 - 878,12 zł – 890,32 zł] x 12 miesięcy), w całym 2017 r. dochód w wysokości 11.047 zł ([3.841,39 zł x 0,7 - 878,12 zł – 890,32 zł) x 12 miesięcy] oraz od stycznia do października 2018 r. dochód w wysokości 11.047 zł ([3.841,39 x 0,7 - 878,12 zł – 890,32 zł) x 10 miesięcy. Łącznie w okresie od 1 listopada 2015 r. do 30 października 2018 r. powód z uwagi na niezdolność do pracy utracił dochód w wysokości 36.587,72 zł.

Pozwany od 1 listopada 2018 roku do 31 grudnia 2018 roku z tytułu renty wypłacił powodowi kwotę 3.487,56 zł, którą to należało uwzględnić w wyliczeniach.

W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 347.920 zł (314.820 zł + 36.587,72 ł – 3.487,56 zł) tytułem skapitalizowanej renty za okres od 1 listopada 2015 roku do 31 października 2018 roku.

Sąd na podstawie art. 481 kc zasądził od powyższej kwoty ustawowe odsetkami za opóźnienie od dnia 31 grudnia 2018 roku, tj. od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo o skapitalizowaną rentę jako bezzasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 100 zd 1 kpc. Ponieważ strony uległy w swoich żądaniach w podobnym zakresie, Sąd zniósł wzajemnie między nimi koszty procesu.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 zd. 1 kpc Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 36.525 zł tytułem kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa: wydatki na biegłych w wysokości 4.996 zł (9.992,56 zł x 50%), opłata od uwzględnionej części powództwa 31.529 zł (630.584 zł x 5%).

Na podstawie art. 102 kpc Sąd nie obciążył powoda kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa. Sąd wziął pod uwagę sytuację majątkową i zdrowotną powoda, który nie posiada możliwości zarobkowych, zaś przyznane świadczenia mające odszkodowawczy charakter służyć winny kompensacji szkody, wobec tego nie powinny zostać uszczuplone przez koszty sądowe od oddalonej części powództwa.

SSO Alina Gąsior

Dodano: 25 listopada 2022, Opublikował(a): Małgorzata Libiszewska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
Osoba, która wytworzyła informację: Alina Gąsior
Data wytworzenia informacji: 11 lipca 2022