Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 11 września 2014r. powodowie J. B. i M. B., reprezentowani przez pełnomocnika radcę prawnego U. K., skierowanym przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo- Kredytowej im. F. S. w G., wnieśli o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanego przez Sąd Okręgowy w Gdańsku I Wydział Cywilny w dniu 7 stycznia 2004r. w sprawie sygn. akt I Nc 1639/03, sprostowanego następnie postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku Wydział I cywilny z dnia 4 lutego 2004r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności przeciwko J. B. przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w dniu 4 sierpnia 2004r. oraz zaopatrzonego w klauzulę wykonalności przeciwko M. B. prze Sąd Okręgowy w Gdańsku z dniu 23 stycznia 2008r. na mocy postanowienia wydanego w sprawie I Co 506/07 – w całości oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, iż żądają pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. z uwagi na całkowitą spłatę zadłużenia objętego tytułem wykonawczym (k. 3-9).

Pozwana Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. w G., reprezentowana w toku procesu przez pełnomocnika radcę prawnego P. R. , nie uznała żądania pozwu, wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany wskazał, iż w żadnej mierze nie można uznać, iż objęte tytułem wykonawczym zobowiązanie wygasło na skutek spełnienia w całości świadczenia. W ocenie strony pozwanej twierdzenia powodów nie polegają na prawdzie, albowiem zostały oparte na błędnych – zarówno pod kątem matematycznym jaki i logicznym – przesłankach (k. 36-37).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 1 marca 2002r. została zawarta pomiędzy L. C. (1) a Spółdzielcza Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. umowa pożyczki na kwotę 75.000 zł. Zabezpieczeniem powyższego zobowiązania było poręczenie udzielone przez powoda J. B. oraz L. C. (2), a także hipoteka ustanowiona na nieruchomości położonej w P. przy ul. (...).

(dowód: kopia umowy pożyczki, k. 46)

W dniu 10 kwietnia 2002r. Sąd Rejonowy w Radomsku dokonał wpisu w dziale IV księgi wieczystej KW Nr (...) hipoteki zwykłej w kwocie 75.000 zł na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedziba w G. celem zabezpieczenia wraz z odsetkami udzielonej L. C. (1) pożyczki stosowanie do umowy z dnia 1 marca 2002r.

(dowód: kopia odpisu z księgi wieczystej KW Nr (...), k. 47)

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym w dniu 7 stycznia 2004r. w sprawie I Nc 1639/03 Sąd Okręgowy w Gdańsku nakazał L. C. (1), L. C. (3) oraz J. B., aby zapłacili solidarnie na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. kwotę 86.218,81 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 40% w stosunku rocznym od dnia 25 listopada 2003r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.478,30 zł tytułem kosztów procesu. Nakaz ten został zaopatrzony w klauzulę wykonalności w dniu 4 sierpnia 2004r.

(dowód: oryginał tytułu wykonawczego, k. 7, załączonych akt postępowania egzekucyjnego KM (...)Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Radomsku B. P.)

Na podstawie powyższego tytułu wykonawczego na wniosek wierzyciela Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. zostało wszczęte przeciwko powodowi J. B. postępowanie egzekucyjne – najpierw przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Opocznie w sprawie KM (...), który następnie przekazał sprawę do dalszego prowadzenia Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Radomsku.

(dowód: uwierzytelniona kopia zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, k. 15)

Postanowieniem z dnia 23 stycznia 2008r. Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie I Co 506/07 nadał nakazowi zapłaty z dnia 7 stycznia 2004r. klauzulę wykonalności przeciwko małżonce dłużnika J. M. B..

W oparciu o powyższy tytuł wykonawczy Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Radomsku B. P. wszczął postępowanie egzekucyjne także przeciwko powódce M. B..

(dowód: uwierzytelniona kopia zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z dnia 12 marca 2008r., k. 16)

Postępowanie egzekucyjne do chwili obecnej prowadzone jest przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Radomsku B. P. w sprawie KM(...)

(okoliczność bezsporna)

W toku powyższego postępowania egzekucyjnego dokonano sprzedaży nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), będącej własnością pożyczkobiorcy L. C. (1) i jego żony, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Radomsku prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...), a która to nieruchomość obciążona była hipoteką stanowiącą zabezpieczenie pożyczki.

Postanowieniem z dnia 25 maja 2007r. wydanym przez Sąd Rejonowy w Radomsku w sprawie I Co 301/07 przysądzono własność powyższej nieruchomości na rzecz nabywcy licytacyjnego.

(dowód: uwierzytelniona kopia postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 25 maja 2007r., k. 17)

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 15 czerwca 2007r. wydanym w sprawie I Co 301/07 w ramach nadzoru sądu nad egzekucją w przedmiocie planu podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości położonej P. przy ul. (...) ustalono, iż wierzytelność pozwanej Spółdzielczej (...) im. F. S. z siedzibą w G. zaliczona do kategorii piątej wynosi 135.082,19 zł, przy czym zaspokojeniu z kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości podlega kwota 104.997,21 zł, w pozostałej części pozostawiając wierzytelność niezaspokojoną.

(dowód: uwierzytelniona kopia postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 15 czerwca 2007r., k. 18-19)

W toku prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Radomsku w sprawie KM (...) egzekucji dokonano także sprzedaży udziału wynoszącego 35/144 części we współwłasności nieruchomości gruntowej położonej w P. przy ul. (...), stanowiącego własność L. C. (1), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Radomsku prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...). Zgodnie z planem podziału sumy uzyskanej z egzekucji z dnia 18 sierpnia 2009r. na rzecz pozwanej Spółdzielczej (...) im. F. S. z siedzibą w G. przyznana została kwota 2.258,40 zł.

(dowód: postanowienie, k. 180 załączony akt postępowania egzekucyjnego KM(...))

Egzekucja w sprawie KM (...) została skierowana także do świadczenia rentowego pobieranego przez powoda J. B.. Z tego tytułu w okresie od 13 marca 2007r. do 14 stycznia 2013r. została przekazana na rzecz pozwanego wierzyciela kwota 44.757,48 zł.

(dowód: uwierzytelniona kopia zaświadczenia o dokonanych wpłatach,

k. 22-23)

W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Radomsku B. P. w sprawie KM (...) wyegzekwowano łącznie od wszystkich dłużników w okresie od 13 marca 2007r. do 23 września 2014r. kwotę 214.219,27 zł, z czego kwotę 171.254,29 zł przekazano wierzycielowi, zaliczając na poczet odsetek kwotę 121.173,46 zł.

W ocenie prowadzącego egzekucję komornika aktualna na dzień 26 listopada 2014r. zaległość wynosi: w zakresie należności głównej – 41.303,79 zł, odsetki do dnia 24 listopada 2014r. – 110.908,18 zł, opłata egzekucyjna – 22.831,80 zł.

(dowód: zaświadczenie o dokonanych wpłatach z dnia 26 listopada 2014r., k. 72-74)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowi art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. Zgodnie z powyższym przepisem dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zostały spełnione opisane powyżej przesłanki uzasadniające żądanie pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowy wydanego przez Sąd Okręgowy w Gdańsku I Wydział Cywilny w dniu 7 stycznia 2004r. w sprawie sygn. akt I Nc 1639/03, sprostowanego następnie postanowieniem Sądu Okręgowego w Gdańsku Wydział I cywilny z dnia 4 lutego 2004r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności przeciwko J. B. przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w dniu 4 sierpnia 2004r. oraz zaopatrzonego w klauzulę wykonalności przeciwko M. B. prze Sąd Okręgowy w Gdańsku z dniu 23 stycznia 2008r. na mocy postanowienia wydanego w sprawie I Co 506/07.

Sąd podzielił w pełni przedstawioną przez powodów argumentację prawną. Zasadnie wskazuje strona powodowa, iż w toku prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Radomsku B. P. w sprawie KM 586/07 zostało już całkowicie spłacone zadłużenie. W toku powyższego postępowania egzekucyjnego wyegzekwowano łącznie od wszystkich dłużników w okresie od 13 marca 2007r. do 23 września 2014r. kwotę 214.219,27 zł, z czego kwotę 171.254,29 zł przekazano wierzycielowi, zaliczając na poczet odsetek kwotę 121.173,46 zł.

W toku egzekucji doszło także do zajęcia i sprzedaży licytacyjnej nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), będącej własnością pożyczkobiorcy L. C. (1) i jego żony, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Radomsku prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...), a która to nieruchomość obciążona była hipoteką stanowiącą zabezpieczenie pożyczki.

Postanowieniem z dnia 25 maja 2007r. wydanym przez Sąd Rejonowy w Radomsku w sprawie I Co 301/07 przysądzono własność powyższej nieruchomości na rzecz nabywcy licytacyjnego. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 15 czerwca 2007r. wydanym w sprawie I Co 301/07 w ramach nadzoru sądu nad egzekucją w przedmiocie planu podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości położonej P. przy ul. (...) ustalono, iż wierzytelność pozwanej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. zaliczona do kategorii piątej wynosi 135.082,19 zł, przy czym zaspokojeniu z kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości podlega kwota 104.997,21 zł, w pozostałej części pozostawiając wierzytelność niezaspokojoną.

Sąd podziela argumentację strony powodowej, iż w toku postępowania egzekucyjnego doszło do błędnego rozliczenia kwoty przyznanej pozwanemu wierzycielowi w ramach planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji powyższej nieruchomości położonej w P. przy ul. (...).

Rozliczenie powyższe winno być dokonane zgodnie z przepisami art. 1025 § 3 k.p.c. i art. 1026 § 2 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym w dacie przysądzenia własności, tj. 25 maja 2007r. Art. 1025 § 3 k.p.c. stanowił, iż w równym stopniu z należnością ulegają zaspokojeniu odsetki i koszty postępowania. Jednakże z pierwszeństwa równego z należnościami czwartej, piątej i ósmej kategorii korzystają odsetki tylko za ostatnie dwa lata przed przysądzeniem własności, a koszty postępowania w wysokości nie przekraczającej dziesiątej części kapitału. Pozostałe odsetki i koszty zaspokaja się w kategorii dziesiątej. To samo dotyczy świadczeń należnych dożywotnikowi. W świetle art. 1026 § 2 k.p.c. wydzieloną sumę zalicza się przede wszystkim na koszty postępowania, następnie na odsetki, a w końcu na sumę dłużną.

W świetle powyższych regulacji przyznana pozwanemu wierzycielowi Spółdzielczej (...) im. F. S. z siedzibą w G. w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji kwota 104.997,21 zł winna zostać zaliczona przez pozwaną w sposób następujący:

1.  kwota 1.478,30 zł – na koszty postępowania sądowego stwierdzone tytułem wykonawczym;

2.  kwota 17.865,41 zł – na odsetki ustawowe za ostatnie dwa lata przed przysądzeniem własności (tj. za okres od 24 maja 2005r. do 24 maja 2007r.) obliczone od zabezpieczonej hipoteką kwoty pożyczki – 75.000 zł;

3.  kwota 85.653,50 zł – na należność główną orzeczoną tytułem wykonawczym.

Przy przyjęciu powyższego rozliczenia do spłaty pozostała wówczas jedynie kwota 563,31 zł z tytułu należności głównej oraz kwota 44.876,71 zł z tytułu odsetek umownych w wysokości 40% - obliczona od zabezpieczonej hipoteką kwoty pożyczki 75.000 zł za okres od 25 listopada 2003r. do dnia 23 maja 2005r. (tj. od daty początkowej naliczania odsetek wskazanej w treści tytułu wykonawczego do dnia poprzedzającego okres dwóch lat przed przysądzeniem własności nieruchomości.

Pozwany wierzyciel dokonał jednakże niewłaściwego rozliczenia kwoty uzyskanej z egzekucji z nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), co, jak zasadnie wskazali powodowie, spowodowało, iż postępowanie egzekucyjne, pomimo całkowitej spłaty zadłużenia jest prowadzone do chwili obecnej i wg aktualnych ustaleń komornika zadłużenie jest znaczące, gdyż na dzień 26 listopada 2014r. zaległość wynosi: w zakresie należności głównej – 41.303,79 zł, odsetki do dnia 24 listopada 2014r. – 110.908,18 zł, opłata egzekucyjna – 22.831,80 zł.

Nieprawidłowość w powyższym rozliczeniu wynika przede wszystkim z faktu, iż dokonano zaliczenia przyznanej w ramach podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości kwoty na poczet odsetek umownych, co nie może być jednakże, wbrew konsekwentnie prezentowanemu w toku niniejszego postępowania stanowisku strony pozwanej, uznane za działanie prawidłowe.

Należy bowiem wskazać, iż przyznanie pozwanemu wierzycielowi powyższej kwoty w ramach egzekucji z nieruchomości jako podlegającej zaspokojeniu w kategorii piątej wynikało z faktu zabezpieczenia objętej tytułem wykonawczym wierzytelności hipoteką zwykłą w kwocie 75.000 zł. Zgodnie z dokonanym przez Sąd Rejonowy w Radomsku wpisem w dziale czwartym księgi wieczystej KW Nr (...) hipoteka ta została ustanowiona celem zabezpieczenia wraz z odsetkami udzielonej L. C. (1) pożyczki stosowanie do umowy z dnia 1 marca 2002r.

Z przyznaj wierzycielowi kwoty 104.997,21 zł nie mogła zostać zaspokojona kwota odsetek umownych, jak to uczynił pozwany wierzyciel. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 listopada 1998r. w sprawie I CKN 864/98 oraz w uchwale z dnia 20 maja 2005r. w sprawie III CZP 24/05 „hipoteka zwykła ustanowiona dla zabezpieczenia wierzytelności kredytowej banku, obejmuje ustawowe odsetki za opóźnienie w spłacie tej wierzytelności w zakresie wskazanym w art. 1025 § 3 k.p.c. Nie zabezpiecza natomiast odsetek za opóźnienie ustalonych w umowie kredytowej według zmiennej stopy procentowej, nawet gdyby zostały objęte treścią wpisu w księdze wieczystej”. W uzasadnieniu wyroku z 24 listopada 1998r. Sąd Najwyższy wskazał, iż: „zabezpieczenie hipoteczne obejmuje tylko odsetki zwłoki i nie dotyczy odsetek kapitałowych. Te ostanie są w istocie wierzytelnością (dochodem wierzyciela) i muszą być wyraźnie wymienione we wpisie, gdyż zwiększają sumę wyznaczającą granice odpowiedzialności dłużnika hipotecznego”.

Pomimo powyższej zasady pozwany zaliczył przyznaną mu w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości kwotę na poczet kosztów procesu i odsetek umownych wbrew dyspozycji art. 1025 § 3 k.p.c. i art. 1026 § 2 k.p.c. Spowodowało to, iż pomimo tego, że powodowie w całości zaspokoili należność objętą tytułem wykonawczym, w ocenie pozwanego wierzyciela nadal pozostają wobec niego zobowiązani i nadal prowadzona jest wobec nich egzekucja.

W ocenie Sądu dokonanie rozliczenia kwoty 104.997,21 zł w sposób wskazany przez stronę powodową w żadnej mierze nie stanowi podważenia prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku w sprawie I Co 301/07 w przedmiocie planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości oraz w przedmiocie przysądzenia własności nieruchomości. Należy bowiem podkreślić, iż w postanowieniu z dnia 15 czerwca 2007r. w przedmiocie planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji Sąd ustalił jedynie ogólną kwotę przyznaną wierzycielowi Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. w G., bez wskazywania na poczet jakich należności, głównych czy ubocznych i w jakim zakresie ma być zaliczona. W kontekście rozstrzygnięcia zawartego w powyższym postanowieniu brak także podstaw do podważania prawidłowości rozliczenia przedstawionego przez powodów z uwagi na to, iż jak przywołuje pozwany, zabezpieczeniem objętej tytułem wykonawczym wierzytelności była hipoteka zwykła w kwocie 75.000 zł.

Podobnie bez znaczenia jest, wbrew stanowisku pozwanego, także okoliczność, iż powodowie mieli prawo kwestionować, wnosząc zażalenie na powyższe orzeczenia Sądu Rejonowego w Radomsku. Należy podkreślić, iż powódka M. B. nie miała takiej możliwości zważywszy na to, iż powyższe orzeczenia zostały wydane – 25 maja 2007r. i 15 czerwca 2007r., natomiast dopiero postanowieniem z dnia 23 stycznia 2008r. Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie I Co 506/07 nadał nakazowi zapłaty z dnia 7 stycznia 2004r. klauzulę wykonalności przeciwko małżonce dłużnika J. M. B.. Ponadto należy ponownie podkreślić, iż w postanowieniu z dnia 15 czerwca 2007r. w przedmiocie planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji Sąd ustalił jedynie ogólną kwotę przyznaną wierzycielowi bez wskazywania na poczet jakich należności, głównych czy ubocznych i w jakim zakresie ma być zaliczona.

Mają powyższe na uwadze Sąd uznał powództwo w całości za uzasadnione normą art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Skoro pozwany przegrał proces w całości winien zwrócić powodom poniesione przez nich koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na poniesione przez powodów koszty składa się łącznie kwota 7.928,00 zł, w tym kwota 4.311,00 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu oraz kwota 3.617,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego, ustalona na podstawie § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłaty za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013r. poz. 490).