Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący	SSO Alina Gąsior
Protokolant	st.sekr.sąd. Beata Gurdziołek

po rozpoznaniu w dniu 3 marca 2020 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko M. C.

o ochronę dóbr osobistych i zadośćuczynienie

1.  umarza postępowanie w zakresie żądania przeproszenia powódki M. S. ;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego M. C. na rzecz powódki M. S. kwotę 737,00 (siedemset trzydzieści siedem 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje ściągnąć od pozwanego M. C. na rzecz Skarbu Państwa -Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 600,00 (sześćset 00/100) tytułem opłaty sądowej .

SSO Alina Gąsior

Sygn. akt I C 648/19

UZASADNIENIE

Powódka M. S. w pozwie wniesionym dnia 10 maja 2019 r. (data nadania pisma) przeciwko pozwanemu M. C. domagała się:

1.  zakazania pozwanemu dalszego stosowania wobec powódki ubliżania i używania niecenzuralnych słów rodzaju: „ kurwo stara, dziwko pierdolona idź i zdychaj tam gdzie twój mąż”,

2.  nakazanie pozwanemu w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku, aby złożył w formie pisemnej oświadczenie zawierające przeprosiny o treści: „ Niniejszym przepraszam Panią M. S. za stosowanie wobec niej słów obelżywych «kurwo stara, dziwko pierdolona idź i zdychaj tam gdzie twój mąż», a w konsekwencji naruszenia dobrego imienia”

3.  zasądzenie na rzecz powódki od pozwanego kwoty 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych,

4.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu swojego żądania powódka wskazała, iż w dniu 12 marca 2019 r. pozwany, który jest zięciem powódki, będąc w jej domu, ubliżył jej słowami wulgarnymi o treści „ kurwo stara, dziwko pierdolona idź i zdychaj tam gdzie twój mąż”, w obecności jej córki A. C., wnuka W. C. oraz S. O.. Powódka podała, iż w ten sposób pozwany naruszył jej dobre imię.

W odpowiedzi na pozew z dnia 11 września 2019 r. (data nadania pisma) pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania wg norm przepisanych. W uzasadnieniu pisma pozwany wskazał, iż przed Sądem Okręgowym w Koszalinie toczy się z jego udziałem oraz córki powódki postępowanie rozwodowe. Pozwany podał, iż córka powódki wyprowadziła się wraz z synem do swojej matki, którą to pozwany obwinia za pogorszenie się relacji z żoną, a także utrudnia mu ona realizację kontaktów z synem. Pozwany podał, iż w dniu 12 marca 2019 r. powódka oraz jej córka uniemożliwiły mu zabranie dziecka do siebie do domu, na skutek czego wywiązała się między stronami kłótnia, którą zainicjowała powódka. W czasie jej trwania powódka była agresywna i sama również używała wulgarnych słów wobec niego. Pozwany wskazał, iż świadkami zdarzenia, byli jego rodzice, córka powódki oraz małoletni syn, natomiast nie był nim S. O., wbrew temu, na co wskazuje powódka. Pozwany na koniec podał, iż po całym zajściu wraz ze swoimi rodzicami opuścił posesję powódki bez syna.

Na rozprawie w dniu 3 marca 2020 r. pozwany w obecności powódki i jej pełnomocnika przeprosił za swoje zachowanie. W konsekwencji powódka zmodyfikowała swoje żądanie i cofnęła żądanie w zakresie żądania przeproszenia.

Ostatecznie powódka domagała się zasądzenia od pozwanego na jej rzecz zadośćuczynienia i zakazania rozpowszechniania dalszych wulgaryzmów, ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów według norm przypisanych, natomiast pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka M. S. jest teściową pozwanego M. C.. Pomiędzy pozwanym a córką powódki toczy się sprawa rozwodowa przed Sądem Okręgowym w Koszalinie. Małżonkowie nie mieszkają ze sobą. Córka powódki wraz z dzieckiem, którego pozwany jest ojcem, mieszka u powódki. Pozwany realizuje kontakty z synem.

/bezsporne/

Relacje między stronami od dawna nie układają się poprawnie. Zdarzało się, że powódka mówiła o pozwanym „ świniopas”.

Kilka lat temu, gdy powódka była w domu pozwanego, gdzie mieszkała wtedy też córka powódki, między stronami doszło do awantury. Pozwany powiedział wówczas, że nie życzy sobie, aby powódka przyjeżdżała do jego domu. Po tym zdarzeniu powódka kilka razy pojawiła się w domu pozwanego, jednak jej wizyty trwały krótko.

/dowód: zeznania pozwanego na rozprawie 3 marca 2020 r., płyta k.82, protokół k.80v-81/

W dniu 12 marca 2019 r. pozwany wraz ze swoimi rodzicami przyjechał do domu powódki, by zobaczyć się z synem. W czasie wizyty, gdy pozwany zwrócił się do córki powódki oraz syna, zareagowała powódka słowami „grzeczniej trochę”. Między stronami doszło do kłótni, w czasie której padły wulgaryzmy ze strony pozwanego skierowane do powódki. Ostatecznie powódka nakazała opuszczenie domu przez pozwanego i jego rodziców.

/dowód: zeznania powódki na rozprawie 3 marca 2020 r., płyta k.82, protokół k.80v/

Pozwany nadal przyjeżdża do syna, ale nie wchodzi do domu powódki. Córka powódki wraz z dzieckiem wychodzą do pozwanego przed dom.

/dowód: zeznania powódki na rozprawie 3 marca 2020 r., płyta k.82, protokół k.80v/

Postanowieniem z dnia 31 maja 2019 r. wydanym w sprawie I C 200/19 Sąd Okręgowy w Koszalinie uregulował sposób kontaktowania się pozwanego z synem, którego miejsce pobytu zostało ustalone przy matce.

/dowód: postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia k.36/

Powódka ma 55 lat. Od 1994 r. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie obwoźnego handlu dodatkami odzieżowymi.

/dowód: zeznania powódki na rozprawie 3 marca 2020 r., płyta k.82, protokół k.80v/

M. C. ma 35 lat i z zawodu jest rolnikiem. Posiada gospodarstwo rolne o pow. 4,5 ha położone w okolicach K.. Hoduje trzodę chlewną do 2.000 sztuk. Miesięcznie uzyskuje dochód w wysokości 1.500 zł. Nie posiada innych źródeł utrzymania. Jest obowiązany płacić na rzecz syna alimenty w kwocie 800 zł miesięcznie.

/dowód: zeznania pozwanego na rozprawie 3 marca 2020 r., płyta k.82, protokół k.80v-81/

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powódka na rozprawie w dniu 3 marca 2020 roku sprecyzowała żądanie i domagała się nakazania pozwanemu zaniechania naruszeń jej dóbr osobistych oraz zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kwoty 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Naruszenia swoich dóbr osobistych powódka upatrywała w zachowaniu pozwanego polegającego na używaniu pod jej adresem słów obelżywych i powszechnie uznawanych za obraźliwe w postaci: „ kurwo stara, dziwko pierdolona idź i zdychaj tam gdzie twój mąż”, które naruszyły jej dobre imię.

Podstawą zgłoszonego roszczenia jest art. 23 i 24 § 1 kc. Zgodnie z art. 23 kc dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny (art. 24 kc)

Przepisy art. 23 i 24 kc nakładają na powoda obowiązek wykazania, iż doszło do naruszenia jego dobra osobistego, jednocześnie zaś konstruują domniemanie bezprawności działania pozwanego. W tej sytuacji to na pozwanym ciąży obowiązek udowodnienia, iż jego działanie nie było bezprawne.

Przesłankami ochrony dóbr osobistych, które muszą być spełnione łącznie, są: istnienie dobra osobistego, zagrożenie lub naruszenie tego dobra oraz bezprawność zagrożenia lub naruszenia. Powódka dochodząc ochrony musi udowodnić dwie pierwsze przesłanki, zaś pozwany w celu obrony powinien wykazać, że brak jest bezprawności w jego działaniu.

W niniejszej sprawie za bezsporne należało uznać, iż w dniu 12 marca 2019 r. między stronami doszło do kłótni, w czasie której pozwany wypowiedział pod adresem powódki słowa powszechnie uważane za obelżywe. Sąd w ustalonym stanie faktycznym nie dokonał konkretyzacji słów pozwanego i nie ustalił jakich konkretnie sformułowań użył pozwany, uznając na podstawie zeznań obu stron, że były to słowa wulgarne i obraźliwe. W tym zakresie bowiem powódka nie przedstawiła żadnych dowodów (wnioski dowodowe zostały przez nią cofnięte), zaś pozwany, chociaż w istocie nie zaprzeczał kłótni z powódką, nie pamiętał dokładnie, co mówił pod jej adresem. W ocenie Sądu powódka nie sprostała spoczywającemu na niej obowiązkowi wykazania, że doszło do naruszenia jej dóbr osobistych w dokładnie zaprezentowany przez nią sposób (rozkład ciężaru dowodu zgodnie z art. 6 kc).

Bezspornym jest, iż w dniu 12 marca 2019 r. doszło do awantury z udziałem pozwanego, który użył wobec powódki niewłaściwych słów, jednak powódka nie wykazała, że doszło do naruszenia dobra osobistego w postaci dobrego imienia powódki. Użycie słów powszechnie uznawanych za obelżywe doprowadziło w ocenie Sądu do naruszenia dóbr osobistych powódki w postaci jej godności osobistej. Nie ulega bowiem wątpliwości, że używanie w stosunku do innej osoby słów wulgarnych i obraźliwych narusza godność osobistą tej osoby. Ocena, czy nastąpiło naruszenie dobra osobistego, nie może być bowiem dokonana według miary indywidualnej wrażliwości osoby, która czuje się dotknięta zachowaniem innej osoby (tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5.04.2002 r., II CKN 953/00, Legalis nr 277464).

Powódka wskazywała na naruszenie dobrego imienia. Dobre imię należy rozumieć jako wyraz pozytywnego ustosunkowania się innych ludzi do wartości osobistej i społecznej określonej osoby. Naruszenie dobrego imienia (zniesławienie) polega na pomówieniu o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć tę osobę w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności. Natomiast godnością osobistą jest własne wewnętrzne przekonanie danego człowieka o jego etycznym i moralnym nieposzlakowaniu oraz oczekiwanie czci wobec siebie, rozumianej jako pozytywne nastawienie innych osób ze względu na społeczne i osobiste wartości, które dany człowiek reprezentuje. Naruszenie godności polega z reguły na ubliżeniu komuś lub na obraźliwym zachowaniu wobec kogoś. W konsekwencji uznać należy, iż w istocie powódce chodziło właśnie o naruszenie dobra osobistego w postaci godności.

Pozwany wskazywał, iż zdarzenie z dnia 12 marca 2019 r. miało miejsce na tle konfliktu małżonków w przedmiocie kontaktu pozwanego z dzieckiem, w którym to aktywnie uczestniczyła powódka. W ocenie Sądu powyższe nie powoduje, iż zachowanie pozwanego nie jest bezprawne. Podjęte przez niego czynności nie były działaniem w ramach istniejącego porządku prawnego, obrony koniecznej lub stanu wyższej konieczności. Przesłanka bezprawności działania jest ujmowana w kodeksie cywilnym szeroko i przyjmuje się, że bezprawne jest każde działanie sprzeczne z normami prawnymi, porządkiem prawnym oraz zasadami współżycia społecznego. W ocenie Sądu nawet wobec skonfliktowania stron i pomimo tego, że sama powódka swym zachowaniem mogła doprowadzić do nasilenia tego konfliktu, którego konsekwencją było formułowanie wobec niej wypowiedzi o obelżywej treści, trudno akceptować taką formę odnoszenia się do powódki, jaką przyjął pozwany. Tym samym nawet wzajemne naruszanie dóbr osobistych pomiędzy stronami, nie zwalnia żadnej z nich z odpowiedzialności za dokonane naruszenia.

W dalszej kolejności należało poddać ocenie Sądu żądanie powódki usunięcia skutków tych naruszeń.

W przypadku żądania zakazania używania słów wskazanych przez powódkę podnieść należy, iż podstawową przesłanką roszczenia o zaniechanie naruszenia dobra osobistego jest istnienie stanu zagrożenia, tj. obiektywnie uzasadnione przekonanie, że naruszenie dobra w przyszłości jest prawdopodobne. W sytuacji zaś, gdy do naruszenia dobra osobistego już doszło (12 marca 2019 r.), musi zachodzić prawdopodobieństwo, że naruszenie to będzie kontynuowane, w konsekwencji należy wykazać, że naruszenie to jest stanem ciągłym albo zachowaniem powtarzalnym. Tymczasem powódka sama podała, iż obecnie przekazywanie syna pozwanemu przez jej córkę odbywa się bez udziału powódki. Ponadto pozwany obecnie korzysta z odpowiedniego tytułu zabezpieczającego jego kontakty z dzieckiem. A zatem nie zachodzi zagrożenie naruszenia dobra osobistego ze strony pozwanego uzasadniające żądanie powódki w tej części.

Z kolei przesłanką roszczenia o zadośćuczynienie jest wina kwalifikowana sprawcy naruszenia dobra osobistego, mianowicie wina umyślna albo rażące niedbalstwo. Przy zastosowaniu art. 448 kc Sąd bierze pod uwagę całokształt okoliczności faktycznych, w tym winę sprawcy naruszenia dóbr osobistych, rodzaj naruszonego dobra oraz rozmiar i intensywność doznanej krzywdy, w tym stopień i rozmiar ujemnych następstw naruszenia dóbr osobistych dla dotkniętego tymi naruszeniami jak i stopień winy sprawcy. Jednakże Sąd nie ma obowiązku zasądzenia na podstawie art. 448 k.c. zadośćuczynienia w każdym przypadku naruszenia dóbr osobistych, albowiem nawet pomimo spełnienia ustawowych przesłanek, sąd nie jest zobligowany do zasądzenia żądanej przez powoda kwoty (tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19.04.2006r. II PK 245/05, Legalis nr 81872).

Zdaniem Sądu brak jest podstaw do przypisana pozwanemu winy kwalifikowanej i zastosowania wobec niego środków majątkowych. Zwrócić należy uwagę, iż strony są w konflikcie, a jego istnienie i natężenie zależne jest od woli obu stron niniejszego postępowania. Konflikty rodzinne są też zazwyczaj bardzo złożone, cechują się silnymi negatywnymi emocjami oraz znacznym zaangażowaniem emocjonalnym stron i niejednokrotnie obustronnie zawinione. Wskazać należy, iż powódka nie wykazała jakiejkolwiek szkody wywołanej zachowaniem pozwanego, a jedynie podała: „Nie umiem powiedzieć, w czym mi pomoże ta kwota zadośćuczynienia, przeznaczę je na cele charytatywne, może wyjadę sobie, żeby zregenerować nerwy.” (adnotacje 00:11:55-00:15:19). W ocenie Sądu nie jest to wystarczające do uznania zasadności żądania powódki. Na koniec należy także zauważyć, iż zastosowanie środka, jakim jest zadośćuczynienie, z pewnością doprowadziłoby do nasilenia konfliktu między stronami.

Wobec powyższego roszczenie powódki o zaniechanie naruszenia jej dóbr osobistych i o zasądzenie zadośćuczynienia zostało oddalone jako niezasadne.

Zdaniem Sądu wystarczającym w niniejszym postępowaniu żądaniem było żądanie przeproszenia, które też pozwany wykonał na rozprawie w dniu 3 marca 2020 r. Ponieważ w toku postępowania powódka cofnęła powództwo z uwagi na zaspokojenie, Sąd na podstawie art. 355 § 1 kpc umorzył postępowanie w tym zakresie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc , uznając że powództwo w zakresie żądania przeproszenia za naruszenie dóbr osobistych powódki co do zasady było słuszne i pozwany, po otrzymaniu pozwu przeprosił powódkę.

Na zasądzoną kwotę składa się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720 zł ustalone na podstawie § 8 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 265), a także opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Zgodnie z treścią przepisu art. 113 ust. 1 tej ustawy kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Kierując się powyższymi regulacjami, a nadto przepisem art. 98 kpc Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 600 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powódka została zwolniona.

SSO Alina Gąsior

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki.

SSO Alina Gąsior