II1 Co 160/25 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi z 2025-03-25
Sygnatura akt II 1 Co 160/25
POSTANOWIENIE
Dnia 25 marca 2025 roku
Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi, II Wydział Cywilny – Sekcja Egzekucyjna
Przewodniczący Sędzia Anna Braczkowska
po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2025 roku w Łodzi
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z wniosku wierzyciela G. V. Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w W.
z udziałem dłużnika B. R. (1)
o wydanie tytułu wykonawczego w miejsce utraconego
na skutek skargi pełnomocnika wierzyciela na orzeczenie referendarza sądowego z dnia 17 października 2024 roku wydane w sprawie II 1 Co 2191/24
postanawia:
utrzymać w mocy zaskarżone orzeczenie referendarza sądowego.
Sędzia Anna Braczkowska
Sygnatura akt II 1 Co 160/25
UZASADNIENIE
W dniu 17 października 2024 roku, po przeprowadzeniu rozprawy, Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, postanowieniem wydanym w sprawie II 1 Co 2191/24 oddaliła wniosek wierzyciela G. V. Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w W. o wydanie w miejsce utraconego tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, Wydział VIII Cywilny w sprawie VIII Nc 12872/17 w sprawie z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w Ł. przeciwko B. R. (2) ( postanowienie k. 26). W uzasadnieniu w/w postanowienia referendarz sądowy wskazała, że wniosek ten podlegał oddaleniu, gdyż z dokumentów zawartych w aktach sprawy VIII Nc 12872/17 wynika, że tytuł egzekucyjny – nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym z dnia 4 stycznia 2018r. został wydany przeciwko B. R. (1) z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł.. Tytuł wykonawczy został wydany dnia 30 marca 2018r. przeciwko B. R. (1) na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. i doręczony pełnomocnikowi powoda. Zgodnie z art. 794 k.p.c., ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego może nastąpić jedynie na mocy postanowienia sądu wydanego po przeprowadzeniu rozprawy. Na ponownie wydanym tytule wykonawczym czyni się wzmiankę o wydaniu go zamiast tytułu pierwotnego. W postępowaniu tym sąd ogranicza badanie do faktu utraty tytułu wykonawczego. Legitymowanym do złożenia wniosku o wydanie dalszego tytułu wykonawczego jest wierzyciel wymieniony w tytule wykonawczym, już istniejącym i wydanym. Następca prawny wierzyciela (jak w przedmiotowej sprawie) nie jest uprawnionym do złożenia tego wniosku. Podkreślenia wymaga, że przepis art. 794 k.p.c. ma charakter wyjątkowy i ściśle reglamentuje dopuszczalność wydania tytułu wykonawczego w miejsce utraconego, wykładnia tego przepisu nie może być wykładnią rozszerzającą. W przedmiotowej sprawie, jak wynika z treści uzasadnienia wniosku, tytuł wykonawczy został wystawiony na rzecz pierwotnego wierzyciela, tj. (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. i doręczony pełnomocnikowi powoda. Zdanie 3 art. 794 k.p.c. jasno wytycza granice kognicji sądu, dlatego należy zaaprobować stanowisko judykatury, że w omawianym postępowaniu sąd nie może (ponownie) badać, czy zachodzą przesłanki nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności ( post. SN z 23.6.1966 r., I PZ 28/66, OSNCP 1967, Nr 2, poz. 32; zob. też post. SA w K. z 21.1.2013 r., I ACz 2125/12, L.). T. S. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 506–1217. Tom II. Wyd. 2, W. 2023).
Jak dalej wskazała referendarz sądowy, skoro o wydanie tytułu w miejsce utraconego wnioskuje następca prawny pierwotnego wierzyciela, koniecznym byłoby przeprowadzenie w toku tego postępowania, dodatkowego postępowania, a mianowicie postępowania klauzulowego i zbadanie, czy wnioskodawca w sposób prawidłowy wykazał następstwo prawne po pierwotnym wierzycielu. Zgodnie przecież z wnioskiem -tytuł wykonawczy miałby być wydany na rzecz nowego wierzyciela, tj. G. V. Niestandaryzowany Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Wierzytelności w W.. Postępowanie o wydanie tytułu w miejsce utraconego nie przewiduje kumulacji roszczeń wnioskodawcy polegających z jednej strony na de facto zbadaniu przejścia uprawnień (art.788 k.p.c.), a z drugiej strony zbadaniu przesłanki utraty tytułu ( art.793 k.p.c.). Wnioskodawca wykazał następstwo prawne po pierwotnym wierzycielu w ten sposób, że wykazał nabycie wierzytelności objętej nakazem zapłaty VIII Nc 12872/17 od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł.. W sprawie należało powołać uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2023 r. w sprawie III CZP 151/22, w której Sąd stwierdził, że dalszy tytuł wykonawczy (art. 793 k.p.c.) może być wydany tylko wierzycielowi, który uzyskał tytuł wykonawczy na swoją rzecz. Sąd uzasadnił, że zasadą jest, że w postępowaniu klauzulowym sąd wydaje wierzycielowi tytuł wykonawczy tylko raz, w jednym egzemplarzu, aby nie dochodziło do nadużyć w związku z możliwością wielokrotnego egzekwowania zasądzonej nim należności. Ponadto zauważyć należy, to o czym już wspomniano, że art. 794 k.p.c., nie określa zasad, z zachowaniem których w postępowaniu prowadzonym na jego podstawie miałoby dojść do stwierdzenia następstwa prawnego po wierzycielu lub dłużniku. Nie są one zatem objęte zakresem kognicji sądu w tym postępowaniu. Ustawodawca nie przewidział żadnych zmian stanu prawnego w tym zakresie, a to oznacza, że kwestie następstwa prawnego po wierzycielu lub dłużniku i wprowadzenie wypowiedzi o nim do tytułu wykonawczego rozstrzygać trzeba na podstawie art. 788 k.p.c. Mając powyższe na uwadze, wniosek w ocenie referendarza sądowego musiał podlegać oddaleniu ( uzasadnienie k. 30-31).
W dniu 14 listopada 2024 roku, wnioskodawca reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł skargę na w/w orzeczenie referendarza sądowego. Postanowienie to zostało przez niego zaskarżone w całości. Pełnomocnik wierzyciela w petitum skargi wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i wydanie mu tytułu wykonawczego w miejsce utraconego oraz o zasądzenie od dłużnika na jego rzecz zwrot kosztów postępowania skargowego. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił: nieprawidłowe zastosowanie art. 793 k.p.c. w przedmiotowej sprawie i przyjęcie, że jedynym podmiotem uprawnionym do wystąpienia z wnioskiem o wydanie tytułu wykonawczego w miejsce utraconego jest wierzyciel pierwotny, niezastosowanie art. 794 k.p.c. w sytuacji, w której przepis ten nie wyłącza możliwości wniesienia takiego wniosku przez następców prawnych wierzyciela pierwotnego. W uzasadnieniu skargi na orzeczenie referendarza sądowego wskazano, że sporna przedmiotowa wierzytelność została nabyta przez wnioskodawcę od poprzednika prawnego na podstawie umowy cesji z dnia 16 marca 2022 roku oraz, że wierzytelność ta nie została do dnia złożenia wniosku o wydanie tytułu wykonawczego w miejsce utraconego spłacona. Jak wskazał pełnomocnik skarżącego, okoliczności te zostały wykazane w należyty sposób dokumentami załączonymi do wniosku pierwotnego, co uzasadnia uwzględnienie wniosku. W uzasadnieniu skargi pełnomocnik wierzyciela wskazał również, że w postępowaniu tym Sąd powinien ograniczyć się do badania czy nie miało miejsce dobrowolne wydanie tytułu wykonawczego i czy należność wynikająca z tytułu nie została już zaspokojona ( skarga k. 37-38).
Uczestniczka postępowania B. R. (1) nie złożyła odpowiedzi na wniosek ( zarządzenie k. 47, (...) k. 52).
Sąd Rejonowy działający jako Sąd II instancji zważył, co następuje:
Skarga złożona przez wierzyciela w przedmiotowej sprawie nie zasługiwała na uwzględnienie.
Na wstępie rozważań merytorycznych w sprawie Sąd odwoławczy chciałby jedynie wskazać, że ustalony w sprawie przez referendarza sądowego stan faktyczny, Sąd uznał za prawidłowy przyjmując, że ustalenia dokonane w treści postanowienia z dnia 7 listopada 2024 roku nie wymagają uzupełnienia, ani zmiany.
Pomimo nie do końca precyzyjnego uzasadnienia, orzeczenia referendarza sądowego odpowiada w pełni treści przepisów prawa znajdujących zastosowanie w sprawie. Jak wynika z treści art. 794 k.p.c. ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego może nastąpić jedynie na mocy postanowienia sądu wydanego po przeprowadzeniu rozprawy. Na ponownie wydanym tytule wykonawczym czyni się wzmiankę o wydaniu go zamiast tytułu pierwotnego. W postępowaniu tym sąd ogranicza badanie do faktu utraty tytułu wykonawczego.
Postępowanie o ponowne wydanie tytułu nie jest postępowaniem o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Jest ono prowadzone w sytuacji, w której klauzula wykonalności została nadana i powstał tytuł wykonawczy posiadający nadal moc wiążącą. Sądem właściwym do wydania ponownego tytułu wykonawczego jest sąd, który wydał pierwotny tytuł wykonawczy. Przesłanką wszczęcia postępowania z art. 794 k.p.c. jest utrata przez wierzyciela tytułu wykonawczego. Jak podkreśla się w literaturze, chodzi wyłącznie o utratę tytułu wbrew woli wierzyciela ( H. Pietrzkowski, w: T. Ereciński, KPC. Komentarz, t. 4, 2016, s. 134). Utrata tytułu może też być wynikiem zdarzenia losowego (np. pożar, powódź). Wszystkie te sytuacje uzasadniają wszczęcie postępowania uregulowanego w komentowanym przepisie i to niezależnie od tego, czy utrata tytułu była zawiniona, czy też niezawiniona przez wierzyciela. Przez utratę tytułu wykonawczego należy rozumieć również uszkodzenie dokumentu w stopniu uniemożliwiającym jego użycie ( A. M., Podstawa egzekucji sadowej, s. 190). Wniosek o wydanie drugiego tytułu zamiast utraconego nie jest czynnością zmierzającą bezpośrednio do zaspokojenia roszczenia, nie przerywa zatem biegu przedawnienia ( por.: H. Pietrzkowski, w: T. Ereciński, KPC. Komentarz, t. 4, 2016, s. 135).
W postępowaniu w przedmiocie ponownego wydania tytułu wykonawczego w zakres kognicji sądu wchodzi tylko jedna okoliczność, a mianowicie fakt utraty tytułu wykonawczego przez wierzyciela. Nie są badane natomiast inne okoliczności, w szczególności takie jak: 1) istnienie przesłanek do nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności ( post. SN z 23.6.1966 r., I PZ 28/66, OSNCP 1967, Nr 2, poz. 32)) okoliczność, czy dłużnik zaspokoił część należności po powstaniu tytułu egzekucyjnego (jeżeli jednak okoliczność ta została zaznaczona na utraconym tytule wykonawczym, adnotacja ta powinna być również umieszczona na tytule ponownie wydanym ( H. Pietrzkowski, w: T. Ereciński, KPC. Komentarz, t. 4, 2016, s. 135 i n.) czy roszczenie objęte tytułem uległo przedawnieniu ( post. SN z 27.7.1971 r., II CZ 87/71, OSNCP 1972, Nr 1, poz. 20); 4) czy wierzyciel zwolnił dłużnika z długu ( art. 518 KC ), czy doszło do potrącenia, odnowienia, przelewu, przejęcia długu bądź innych podmiotowych bądź przedmiotowych przekształceń zobowiązania; 5) czy utrata tytułu wykonawczego była zawiniona przez wierzyciela bądź dłużnika. Ciężar udowodnienia faktu utraty tytułu wykonawczego obciąża wierzyciela (art. 6 k.c., art. 232 zd. 1). Okoliczność utraty tytułu nie musi zostać wykazana przez wierzyciela za pomocą dokumentu. Ustawodawca nie wprowadził w tym zakresie żadnych ograniczeń dowodowych, wierzyciel może skorzystać zatem z wszelkich dowodów, zarówno tych uregulowanych w Kodeksie (art. 244 i n.), jak i tych, które w k.p.c. nie zostały uregulowane. Sąd Rejonowy przyjął, że fakty te wierzyciel uprawdopodobnił.
W ocenie Sądu odwoławczego, z uwagi na literalną treść art. 794 k.p.c. a także liczne wypowiedzi komentatorów do treści tego przepisu wskazujące na bardzo ograniczoną kognicję Sądu w toku w/w postępowania, nie jest w nim dopuszczalne badanie przesłanek opisanych w treści art. 788 k.p.c. Słusznie wierzyciel wskazał, że treść przepisu art. 794 k.p.c. badania takich okoliczności nie wyklucza. Wierzyciel jednak zdaje się również jednak nie zauważać, że przepis ten takiej możliwości również nie przewiduje. Badaniu okoliczności opisanych w treści art. 788 k.p.c. służy odrębne (uregulowane w treści przepisów postępowania cywilnego) postępowanie – o nadanie klauzuli wykonalności z zaznaczeniem przejścia uprawnień na nowego wierzyciela. Podkreślenia wymaga, że przepis art. 794 k.p.c. ma charakter wyjątkowy i ściśle reglamentuje dopuszczalność wydania tytułu wykonawczego w miejsce utraconego, wykładnia tego przepisu nie może być wykładnią rozszerzającą. Sąd zdaje sobie jednocześnie sprawę, że możliwości uzyskania tytułu wykonawczego w miejsce utraconego przez następcę prawnego wierzyciela są ograniczone z uwagi na treść art. 794 k.p.c. i ograniczoną kognicję Sąd Rejonowego w toku takiego postępowania, jednak lukę prawną w tym zakresie może usunąć jedynie działanie ustawodawcy. Następca prawny wierzyciela nie jest również pozbawiony możliwości uzyskania nowego tytułu wykonawczego w drodze powództwa o zapłatę.
Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w treści sentencji postanowienia z dnia 25 marca 2025r.
Sędzia Anna Braczkowska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Anna Braczkowska
Data wytworzenia informacji: