Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 18 lutego 2020 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Anna Bielecka-Gąszcz

Protokolant: staż. Katarzyna Górniak

po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2020 roku w Łodzi

na rozprawie

z wniosku M. G.

z udziałem B. O., K. G., E. H. i S. O.

o dział spadku po A. G.

postanowił:

1)  ustalić, że w skład spadku po A. G. (synu J. i K.), zmarłym w dniu 4 maja 1999 roku, wchodzi:

a)  prawo własności nieruchomości gruntowej zabudowanej, położonej we wsi W., gminie N., obejmującej działki ewidencyjne numer (...) o powierzchni 0,9321 ha i numer (...) o powierzchni 1,9877 ha (łącznie 2,9198 ha), w (...) K., jednostce ewidencyjnej (...) N., powiecie (...) wschodnim, województwie (...), o łącznej wartości 401.000 zł (czterysta jeden tysięcy złotych), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...),

b)  prawo własności nieruchomości gruntowej zabudowanej, położonej we wsi W., gminie N., obejmującej działkę ewidencyjną numer (...) o powierzchni 0,1486 ha, w (...) K., jednostce ewidencyjnej (...) N., powiecie (...) wschodnim, województwie (...), o wartości 388.600 zł (trzysta osiemdziesiąt osiem tysięcy sześćset złotych), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...),

stwierdzając jednocześnie, że rozporządzenie udziałem w powyższym przedmiocie należącym do spadku, polegające na darowaniu przez B. O. udziału o wielkości 1/4 (jednej czwartej) części nieruchomości położonej we wsi W. (gminie N.) obejmującej działkę ewidencyjną (...) na rzecz syna S. O., dokonane na mocy aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem W. J. w Kancelarii Notarialnej w Z. w dniu 7 maja 2013 roku (Rep. A Nr (...)), było w świetle przepisu art. 1036 k.c. bezskuteczne wobec pozostałych spadkobierców, to jest wobec M. G., K. G. i E. H., jako dokonane bez ich zgody i naruszające ich uprawnienia na podstawie przepisów o dziale spadku;

2)  dokonać pomiędzy wnioskodawcą M. G. a uczestnikami postępowania B. O., K. G. i E. H. działu spadku po A. G. w ten sposób, że:

a)  nieruchomość opisaną w punkcie 1a (pierwszym litera a) niniejszego postanowienia podzielić na 12 nieruchomości oznaczonych jako działki o numerach:

- (...) o powierzchni 0,0104 ha,

- (...) o powierzchni 0,4354 ha,

- (...) o powierzchni 0,4354 ha,

- (...) o powierzchni 0,0509 ha,

- (...) o powierzchni 0,0278 ha,

- (...) o powierzchni 0,3122 ha,

- (...) o powierzchni 0,3125 ha,

- (...) o powierzchni 0,3124 ha,

- (...) o powierzchni 0,0646 ha,

- (...) o powierzchni 0,3198 ha,

- (...) o powierzchni 0,3190 ha,

- (...) o powierzchni 0,3194 ha,

na mapie sytuacyjnej do celów prawnych z projektem podziału, sporządzonej przez geodetę uprawnionego K. C. w dniu 18 września (...) roku, zaewidencjonowanej za identyfikatorem ewidencyjnym materiału zasobu - operatu technicznego numer P. (...).(...). (...) przez Starostę (...) Wschodniego w dniu 25 września (...) roku, i przyznać bez wzajemnych spłat:

- uczestniczce B. O. nieruchomości oznaczone jako działki o numerze (...) (o powierzchni 0,3122 ha), (...) (o powierzchni 0,3125 ha) i (...) (o powierzchni 0,3124 ha) na wyłączną własność,

- wnioskodawcy M. G. nieruchomość oznaczoną jako działka o numerze (...) (o powierzchni 0,3194 ha) na wyłączną własność,

- uczestniczce K. G. nieruchomości oznaczone jako działki o numerze (...) (o powierzchni 0,4354 ha) i (...) (o powierzchni 0,3198 ha) na wyłączną własność,

- uczestniczce E. H. nieruchomości oznaczone jako działki o numerze (...) (o powierzchni 0,0104 ha), (...) (o powierzchni 0,4354 ha) i (...) (o powierzchni 0,3190 ha) na wyłączną własność,

- nieruchomości oznaczone jako działki o numerach (...) (o powierzchni 0,0509 ha), (...) (o powierzchni 0,0278 ha) i (...) (o powierzchni 0,0646 ha) przyznać wnioskodawcy M. G. i uczestnikom B. O., K. G. i E. H. na prawach współwłasności w częściach ułamkowych, w udziałach po 1/4 (jednej czwartej) części;

b) nieruchomość opisaną w punkcie 1b (pierwszym litera b) niniejszego postanowienia zarządza sprzedać w drodze licytacji publicznej, stosownie do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, zaś sumę uzyskaną ze sprzedaży nieruchomości podzielić pomiędzy B. O., K. G. i E. H., po 1/3 (jednej trzeciej) części ceny sprzedaży na rzecz każdej z nich, które to kwoty przyznać na rzecz uczestniczek tytułem dopłat wynikających z działu spadku po A. G.;

3)  przyznać i wypłacić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi na rzecz adw. E. B. kwotę 7.749 zł (siedem tysięcy siedemset czterdzieści dziewięć złotych) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wnioskodawcy M. G. w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji oraz w postępowaniu zażaleniowym;

4)  przyznać i wypłacić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi na rzecz r.pr. M. R. kwotę 4.428 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestnikom B. O. i S. O.;

5)  przyznać i wypłacić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi na rzecz r.pr. B. M. kwotę 4.428 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestniczce K. G..

Sygn. akt VIII Ns 113/14

UZASADNIENIE

W dniu 24 marca 2014 roku M. G., reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, złożył wniosek o dokonanie działu spadku po A. G., w tym ustalenie, że w skład spadku po spadkodawcy, wchodzą:

a)  nieruchomość gruntowa zabudowana o pow. 2,9198 ha położona we wsi W. gminie N., dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą nr (...) o wartości 450.000 zł,

b)  nieruchomość gruntowa zabudowana o pow. 0,1486 ha położona we wsi W. gminie N., dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą nr (...) o wartości 400.000 zł.

Wnioskodawca wskazał, że z tytułu działu spadku chciałby otrzymać spłatę, odbywa karę pozbawienia wolności do 2016 roku, z tego co jest mu wiadome, z nieruchomości korzysta jego siostra B. O., która część udziału przekazała swojemu synowi bez zgody pozostałych współwłaścicieli. W kolejnym piśmie wnioskodawca wskazał, że nie wnosi o podział nieruchomości na mniejsze działki, ale o przyznanie mu nieruchomości objętej KW (...) w całości, a pozostałym uczestnikom drugiej nieruchomości, zgodnie z ich wolą, a także wyrównanie przydzielonego majątku odpowiednimi dopłatami. Podał, że majątek spadkowy został nabyty przez niego i uczestników w drodze spadkobrania po A. G., który zmarł 4 maja 1999 roku. Część działek została sprzedana wspólnie, a pieniądze zostały podzielone stosownie do udziałów spadkobierców. Do podziału pozostały powyższe dwie nieruchomości. Podniósł, że na budynek znajdujący się na nieruchomości objętej KW (...) dokonał nakładów o wartości 80.000 zł. W dalszym piśmie wnioskodawca wskazał, że działki po podzieleniu mogłyby zostać przyznane w naturze poszczególnym uczestnikom. (wniosek k. 2-3, k. 27-30, wniosek o wpisanie sprawy pod nowy nr k. 45, pismo k. 48-490)

W odpowiedzi na wniosek uczestniczka E. H. przyznała, że spadkobiercy sukcesywnie sprzedawali działki wchodzące w skład spadku po A. G. i dzielili się pieniędzmi uzyskanymi ze sprzedaży bezkonfliktowo, do czasu kiedy S. O. wszedł w posiadanie budynku znajdującego się na nieruchomości objętej KW (...), co stało się przyczyną sporu. E. H. i K. G. wiedziały o zamiarach S. O., bo starał się on nakłonić K. G., żeby „odpisała część swoich udziałów” na jego rzecz, natomiast S. i B. O. byli proszeni o opiekę nad schorowaną K. G., co jednak nie nastąpiło. Wyjaśniła, że poniosła koszty pochówku spadkodawcy. Zakwestionowała wartość nieruchomości wskazaną we wniosku. (odpowiedź na wniosek k. 156-160)

S. O. przyznał, że w masie spadkowej po A. G. pozostały nieruchomości wskazane we wniosku. Wyjaśnił, że jego matka B. O. darowała mu posiadany udział 1/4 w prawie własności nieruchomości o pow. 0,1486 ha, dla której prowadzona jest KW (...). Darowizna ta nie narusza uprawnień pozostałych spadkobierców, byli oni informowani o zamiarach dokonania darowizny, co jest potwierdzone także w treści odpowiedzi na wniosek E. H.. Podkreślił, że stan nieruchomości w chwili dokonania darowizny (7 maja 2013 roku) był znacznie gorszy od stanu obecnego – budynek i cała nieruchomość były od wielu lat zaniedbane, opuszczone i w pogarszającym się stanie. Po dokonaniu darowizny S. O. ogrodził i uporządkował nieruchomość, poprawił stan techniczny budynku i prowadzi jego sukcesywny remont. W jego ocenie wartość tej nieruchomości to około 150.000 zł, a nie 400.000 jak wskazał wnioskodawca, zaś swoje nakłady na nieruchomość wycenił na około 27.000 zł. Wyjaśnił, że zależy mu na tym, żeby działka o pow. 0,1486 ha wraz z domem pozostała jego, za zgodą jego mamy i pozostałych właścicieli. (odpowiedź na wniosek k. 182-185).

Na rozprawie w dniu 14 kwietnia (...) roku uczestniczka B. O. przyłączyła się do wniosku o dział spadku i wniosła o dokonanie fizycznego podziału nieruchomości na działki o zbliżonej wartości. (protokół rozprawy k. 209-211)

W piśmie przygotowawczym z dnia 7 maja (...) roku uczestniczka E. H. wskazała, że przychyla się do życzeń i próśb współwłaścicieli, zatem do tego aby wnioskodawca wszedł w posiadanie „starego” domu i działki, B. i S. O. weszli w posiadanie nieruchomości (...) i stojącego na niej budynku. Podniosła, że K. G. najbardziej potrzeba zdrowia, opieki, pomocy i środków pieniężnych, zaś E. H., z uwagi na stałe zamieszkanie na terenie Niemiec, zadowoli się posiadaniem tych gruntów, które na obecną chwilę nie stanowią terenów pod zabudowę, a także zgodą na dożywotnie zakwaterowanie w domu na nieruchomości dla której prowadzona jest KW (...) przez 14 dni w ciągu roku. (pismo przygotowawcze k. 249-250)

Na rozprawie w dniu 30 czerwca (...) roku wszyscy uczestnicy, w tym K. G. przez pełnomocnika, wyrazili zgodę na podział nieruchomości na mniejsze działki i przydzielenie ich poszczególnym uczestnikom z ewentualnymi dopłatami czy spłatami. (protokół rozprawy k. 304-305)

Po dokonaniu wyceny nowoutworzonych działek przez biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, w piśmie przygotowawczym z dnia 10 października 2016 roku pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o ustalenie wartości nakładów poczynionych przez wnioskodawcę na projektowanej działce (...), a także o ustalenie w drodze przesłanki nieważności aktu notarialnego Rep. A Nr (...) z dnia 7 maja 2013 roku umowy darowizny zawartej pomiędzy B. O. a S. O., której przedmiotem był udział w wysokości 1/4 w nieruchomości objętej KW nr (...) dokonany bez zgody pozostałych spadkobierców i naruszający ich prawa (art. 1036 k.c.). (pismo przygotowawcze k. 645-648)

W piśmie przygotowawczym z dnia 17 listopada 2016 roku uczestniczka E. H. wskazała, że chciałaby otrzymać po podziale działkę (...) oraz udział w drogach, zaś dla K. G. miałyby przypaść działki (...) oraz udział w drogach. (pismo przygotowawcze k. 681-683)

Na rozprawie w dniu 25 stycznia 2017 roku wnioskodawca wyraził zgodę na przyznanie mu działki (...) na wyłączną własność, akceptując także, że nie otrzyma żadnej innej działki, biorąc pod uwagę konieczność wzajemnych rozliczeń pomiędzy spadkobiercami. (protokół rozprawy k. 713-720)

W piśmie przygotowawczym z dnia 8 lutego 2017 roku uczestniczka B. O., reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu, wniosła m.in. o przyznanie K. G. na własność działek (...), E. H. działek (...), M. G. działki (...), B. O. (...) i (...), zaś S. O. działki (...) i pozostawienie działek drogowych we współwłasności uczestników, a także zasądzenie stosownych spłat/dopłat i ustanowienie na rzecz E. H. służebności osobistej (służebności mieszkania). (pismo przygotowawcze k. 725)

Przesłuchana w miejscu zamieszkania uczestniczka postępowania K. G. stwierdziła, że nie żąda spłaty od B. O., a jedynie od S. O., nie żąda także spłaty od E. H. ani M. G.. Wskazała również, że nie wyrażała zgody na to by B. O. podarowała udział w nieruchomości S. O.. (protokół przesłuchania uczestniczki K. G. w miejscu zamieszkania k. 881-884, k. 885-887)

Na rozprawie w dniu 17 października 2018 roku uczestniczka K. G., reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu, przyłączyła się do wniosku o dział spadku, wniosła o dokonanie fizycznego podziału nieruchomości, a także o zasądzenie na swoją rzecz wyłącznie spłaty i nieprzyznawanie jej żadnej z działek, jako że z uwagi na wiek i stan zdrowia nie będzie w stanie z niej korzystać; podzieliła także zarzut dotyczący bezskuteczności rozporządzenia udziałem w przedmiocie należącym do spadku przez B. O.. (protokół rozprawy k. 1002-1004)

W piśmie przygotowawczym z dnia 26 października 2018 roku pełnomocnik uczestniczki B. O. i S. O. wniósł o przyznanie na rzecz B. O. działek o nr (...) oraz wskazał, że w razie ich przyznania, uczestniczka wyraża zgodę na sprzedaż działki nr (...). (pismo przygotowawcze k. 1005)

Na ostatniej rozprawie poprzedzającej wydanie orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie pełnomocnik wnioskodawcy podtrzymał wniosek i wskazał, że wnioskodawca zaakceptowałby taki podział, w ramach którego wszystkie działki zostałyby sprzedane, jak i ten, w ramach którego zostałaby mu przyznana działka (...).

Pełnomocnik uczestniczki B. O. i sama uczestniczka wskazali, że zasadne byłoby dokonanie działu poprzez sprzedaż działki (...) i podzielenie pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży na dopłaty oraz przydzielenie B. O. działek (...) i w takim przypadku uczestniczka nie żądałaby spłaty od M. G. z działki (...) (z nadwyżki ok. 50.000 zł).

Pełnomocnik uczestniczki K. G. podniósł, że biorąc pod uwagę stan zdrowia uczestniczki i fakt, że była ona zainteresowana przede wszystkim otrzymaniem spłaty powoduje, że przydzielenie jej działek (...) o wartości 47.000 zł oraz w pozostałej części dopłaty ze sprzedaży działki (...) jest najbliższe woli uczestniczki, która nie żądała spłaty od wnioskodawcy.

W odniesieniu do czterech działek wydzielonych na poszerzenie drogi wszyscy obecni na rozprawie zgodnie przyznali, że działka (...) powinna zostać przyznana na własność podmiotu, któremu zostanie przyznana działka (...), a pozostałe działki (...) – powinny pozostać we współwłasności wszystkich współwłaścicieli działek nowoutworzonych z działki (...).

Pełnomocnik wnioskodawcy z urzędu wniósł o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu, w tym za postępowanie w pierwszej instancji w wysokości 1,5-krotności stawki minimalnej oraz w postępowaniu zażaleniowym w wysokości 1-krotności stawki, oświadczając, że koszty te nie zostały pokryte w całości ani w części.

Pełnomocnik uczestniczki K. G. z urzędu wniósł o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce z urzędu w wysokości 1-krotności stawki minimalnej, oświadczając, że koszty te nie zostały pokryte w całości ani w części.

Pełnomocnik uczestników B. O. i S. O. z urzędu wniósł o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce z urzędu i odrębnie uczestnikowi z urzędu, w wysokości 1-krotności stawki minimalnej, oświadczając, że koszty te nie zostały pokryte w całości ani w części. (protokół rozprawy k. 1261-1263)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Spadkodawca A. G. zmarł 4 maja 1999 roku we wsi W., gminie N., gdzie ostatnio stale zamieszkiwał.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 9 sierpnia 2002 roku, wydanym w sprawie o sygn. I Ns 389/02, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi stwierdził, że spadek po A. G., na podstawie ustawy, nabyli: jego matka K. G., siostry B. O. i E. G. oraz brat M. G., po 1/4 części spadku każdy z nich, w tym wchodzące w skład spadku gospodarstwo rolne położone we wsi (...) gminie N.. (odpis postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku k. 96)

Spadkobiercy sukcesywnie sprzedawali działki wchodzące w skład spadku po A. G. (wydzielali kolejne działki z nieruchomości) i dzielili się pieniędzmi uzyskanymi ze sprzedaży bezkonfliktowo aż do 2013 roku, dokonując w ten sposób umownego częściowego działu spadku. (okoliczności bezsporne)

W dniu 7 maja 2013 roku B. O. podarowała udział o wielkości 1/4 części nieruchomości położonej we wsi W. (gminie N.) obejmującej działkę ewidencyjną (...) na rzecz swojego syna S. O., z zachowaniem formy aktu notarialnego, który to akt został sporządzony przed notariuszem W. J. w Kancelarii Notarialnej w Z. (Rep. A Nr (...)). Rozporządzenie to było w świetle przepisu art. 1036 k.c. bezskuteczne wobec pozostałych spadkobierców, to jest wobec M. G., K. G. i E. H., jako dokonane bez ich zgody (zgoda wyrażana w trybie art. 1036 k.c. powinna być zresztą udokumentowana w formie aktu notarialnego, stosownie do treści art. 63 § 2 k.c.), i naruszające ich uprawnienia na podstawie przepisów o dziale spadku. (wypis aktu notarialnego Rep. A Nr (...) k. 189-190, dowód z przesłuchania uczestnika S. O. k. 810-813, dowód z przesłuchania wnioskodawcy k. 813-814, okoliczności bezsporne)

Na dzień złożenia wniosku o dział spadku i na dzień zamknięcia rozprawy w przedmiotowej sprawie w spadku po A. G., zmarłym w dniu 4 maja 1999 roku, pozostały następujące składniki:

c)  prawo własności nieruchomości gruntowej zabudowanej, położonej we wsi W., gminie N., obejmującej działki ewidencyjne numer (...) o powierzchni 0,9321 ha i numer (...) o powierzchni 1,9877 ha (łącznie 2,9198 ha), w (...) K., jednostce ewidencyjnej (...) N., powiecie (...) wschodnim, województwie (...), o łącznej wartości 401.000 zł, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą nr (...),

d)  prawo własności nieruchomości gruntowej zabudowanej, położonej we wsi W., gminie N., obejmującej działkę ewidencyjną numer (...) o powierzchni 0,1486 ha, w (...) K., jednostce ewidencyjnej (...) N., powiecie (...) wschodnim, województwie (...), o wartości 388.600 zł, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą nr (...). (okoliczności bezsporne, wypis z rejestru gruntów k. 281, wypis z rejestru gruntów k. 282, pisemna opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 1058-1199)

Podział nieruchomości obejmującej działkę nr (...) jest niedopuszczalny, gdyż byłby sprzeczny z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z treścią § 10 uchwały nr XXXIII/225/05 Rady Gminy N. z dnia 13 czerwca 2005 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy N. (pkt 9) dla nowych działek obowiązują parametry: minimalna powierzchnia 1.200 m ², minimalna szerokość frontu 20 m.

Możliwy jest natomiast fizyczny podział nieruchomości obejmującej działki (...). Działka nr (...) została podzielona na 4 działki o nr (...), natomiast działka nr (...) została podzielona na działki nr (...) – co uwzględnia wydzielenia pod poszerzenia dróg dojazdowych oraz minimalną wielkość wydzielanych działek (3.000 m ^{( 2)}). (pisemna opinia biegłego z zakresu geodezji k. 336 oraz mapa z projektem podziału nieruchomości k. 337)

Nieruchomość uregulowana w księdze wieczystej nr (...), obejmująca działkę ewidencyjną nr (...), położona jest w województwie (...), powiecie (...) wschodnim, w jednostce ewidencyjnej N., w obrębie ewidencyjnym nr 7 K. i ma powierzchnię 1.486 m ². Jest zabudowana budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, w stanie surowym zamkniętym, murowanym, parterowym, z poddaszem użytkowym, całkowicie podpiwniczonym. Działka (...) przylega od strony wschodniej do ulicy (...) – drogi gminnej o nawierzchni asfaltowej, do której posiada bezpośredni dostęp; posiada urządzony zjazd z drogi publicznej. Teren nieruchomości jest uzbrojony w część mediów instalacyjnych znajdujących się na tym terenie: w energię elektryczną, wodę i sieć teleinformatyczną. Teren nieruchomości ogrodzony jest ogrodzeniem wykonanym z siatki stalowej z bramą wjazdową i furtką.

Nieruchomość uregulowana w księdze wieczystej nr (...) położona jest w województwie (...), powiecie (...) wschodnim, jednostce ewidencyjnej N., obrębie ewidencyjnym nr 7 K., stanowi jednostkę rejestrową gruntu nr (...) i obejmuje działki ewidencyjne nr (...) o powierzchni 9.321 m ² i nr (...) o powierzchni 19.877 m ².

Została ona, zgodnie z projektem podziału nieruchomości, podzielona na 12 nieruchomości oznaczonych jako działki o numerach: (...) o powierzchni 0,0104 ha, (...) o powierzchni 0,4354 ha, (...) o powierzchni 0,4354 ha, (...) o powierzchni 0,0509 ha, (...) o powierzchni 0,0278 ha, (...) o powierzchni 0,3122 ha, (...) o powierzchni 0,3125 ha, (...) o powierzchni 0,3124 ha, (...) o powierzchni 0,0646 ha, (...) o powierzchni 0,3198 ha, (...) o powierzchni 0,3190 ha, (...) o powierzchni 0,3194 ha, na mapie sytuacyjnej do celów prawnych z projektem podziału, sporządzonej przez geodetę uprawnionego K. C. w dniu 18 września (...) roku, zaewidencjonowanej za identyfikatorem ewidencyjnym materiału zasobu - operatu technicznego numer P. (...).(...). (...) przez Starostę (...) Wschodniego w dniu 25 września (...) roku.

Działka gruntu nr (...) została podzielona na cztery działki geodezyjne oznaczone numerami: (...), (...), (...) i (...), przy czym działki nr (...) przeznaczone zostały pod poszerzenie dróg gminnych: ulicy (...) (działka nr (...)) i ulicy (...) (działka nr (...)), zgodnie z zapisami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy. Natomiast działki nr (...) o powierzchni 4 354 m ^{( 2)} każda, stanowić będą niezabudowane działki o charakterze rolnym.

Działka gruntu nr (...) została podzielona na osiem działek geodezyjnych oznaczonych numerami: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...), przy czym działka nr (...) przeznaczona została na poszerzenie drogi gminnej – ulicy (...), zgodnie z zapisami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy. Z kolei działka nr (...) stanowić ma drogę wewnętrzną zapewniającą dostęp części nowo powstałych działek do drogi publicznej – ulicy (...). Pozostałe działki stanowić będą niezabudowane działki o charakterze rolnym o różnych powierzchniach. (pisemna opinia biegłego z zakresu geodezji k. 336 oraz mapa z projektem podziału nieruchomości k. 337, pisemna opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 1058-1199)

Wartość nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w stanie surowym zamkniętym, oznaczonej jako działka gruntu 22/12 o pow. 1 486 m ² wynosi 388.600 zł.

Wartość nieruchomości zabudowanej siedliskiem rolniczym (budynkiem mieszkalnym z towarzyszącą zabudową gospodarczą) nieruchomości rolnej, oznaczonej jako działka gruntu (...) o pow. 3 194 m ², wynosi 241.700 zł.

Wartość nieruchomości niezabudowanej, przeznaczonej pod poszerzenie drogi gminnej, oznaczonej jako działka gruntu (...) o pow. 104 m ², wynosi 500 zł.

Wartość nieruchomości niezabudowanej oznaczonej jako działka gruntu (...) o pow. 4 354 m ², wynosi 27.100 zł.

Wartość nieruchomości niezabudowanej oznaczonej jako działka gruntu (...) o pow. 4 354 m ², wynosi 27.100 zł.

Wartość nieruchomości niezabudowanej, przeznaczonej pod poszerzenie drogi gminnej, oznaczonej jako działka gruntu (...) o pow. 509 m ², wynosi 2.400 zł.

Wartość nieruchomości niezabudowanej, przeznaczonej pod poszerzenie drogi gminnej, oznaczonej jako działka gruntu (...) o pow. 278 m ², wynosi 1.300 zł.

Wartość nieruchomości niezabudowanej oznaczonej jako działka gruntu (...) o pow. 3 122 m ², wynosi 19.400 zł.

Wartość nieruchomości niezabudowanej oznaczonej jako działka gruntu (...) o pow. 3 125 m ², wynosi 19.400 zł.

Wartość nieruchomości niezabudowanej oznaczonej jako działka gruntu (...) o pow. 3 124 m ², wynosi 19.400 zł.

Wartość nieruchomości niezabudowanej, przeznaczonej pod drogę wewnętrzną, oznaczonej jako działka gruntu (...) o pow. 646 m ², wynosi 3.000 zł.

Wartość nieruchomości niezabudowanej oznaczonej jako działka gruntu (...) o pow. 3 198 m ², wynosi 19.900 zł.

Wartość nieruchomości niezabudowanej oznaczonej jako działka gruntu (...) o pow. 3 190 m ², wynosi 19.800 zł.

Łączna wartość nieruchomości zabudowanej siedliskiem rolniczym (budynkiem mieszkalnym z towarzyszącą zabudową gospodarczą) nieruchomości rolnej, oznaczonej jako działki gruntu (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...) o łącznej pow.29 198 m ^{( 2)}, według stanu na dzień 4 maja 1999 roku, dla aktualnego sposobu wykorzystania, jako przedmiotu prawa własności, wynosi 401.000 zł.

Obliczone powyżej wartości części przedmiotowej nieruchomości są wartościami rynkowymi, określonymi z uwzględnieniem rodzaju nieruchomości, jej położenia, sposobu użytkowania, przeznaczenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy N., stopnia wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, stanu technicznego budynków i budowli, stanu zagospodarowania oraz aktualnie kształtujących się cen w obrocie nieruchomościami. Powyższe wartości uwzględniają stan poszczególnych nieruchomości na datę 4 maja 1999 roku (na datę śmierci spadkodawcy A. G.) i poziom cen obecnych, aktualnych, z daty sporządzenia operatu szacunkowego, tj. 17 czerwca 2019 roku. Określone powyżej wartości rynkowe nieruchomości mieszczą się w przedziale cen uzyskiwanych za nieruchomości podobne na rynku lokalnym, przyjętym do porównań. (pisemna opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 1058-1199)

Na podstawie materiału zgromadzonego w aktach sprawy nie można ustalić czy i ewentualnie kiedy dokładnie wnioskodawca M. G. poniósł nakłady na działkę (...). Z uzyskanych informacji wynika, że żadne z ewentualnych nakładów nie uzyskały pozwoleń w formie decyzji administracyjnych lub przyjętych zgłoszeń o wykonaniu poszczególnych robót budowlanych, stąd ich wartość nie została uwzględniona w opinii podstawowej.

Uczestniczka B. O. nie poczyniła żadnych nakładów, jedynie jej syn S. O. poniósł nakłady na działkę nr (...) (w latach 2013-2015). (dowód z przesłuchania wnioskodawcy k. 714-715, k. 813-814, dowód z przesłuchania uczestniczki B. O. k. 715-719, zeznania uczestnika S. O. k. 719, k. 810-813, pisemna opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 1058-1199, pisemna opinia uzupełniająca k. 1230-1239)

Wnioskodawca M. G. przez długi okres czasu pozostawał osadzony w zakładzie karnym. Posiada zadłużenie alimentacyjne w znacznej wysokości. Toczy się z jego udziałem jako dłużnika postępowanie egzekucyjne dot. świadczeń alimentacyjnych. Nie dysponuje oszczędnościami.

Uczestniczka E. H. na stałe zamieszkuje na terenie Niemiec. Nie korzysta z nieruchomości wchodzących w skład spadku po A. G..

Uczestniczka B. O. nie pracuje, jest zarejestrowana jako bezrobotna, podobnie jak jej mąż, oboje nie posiadają oszczędności, a na utrzymaniu mają małoletnią córkę.

Uczestniczka K. G. jest osobą poważnie schorowaną, choruje m.in. na raka krtani. Nie posiada oszczędności.

(okoliczności bezsporne, decyzje, zawiadomienia o zajęciu, tytuły wykonawcze i inne dok. k. 255-269, indywidualny stan działania k. 662, oświadczenie k. 663-664)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił częściowo jako bezsporny, a w pozostałym zakresie na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dowodów z dokumentów, a także w oparciu o dowód z przesłuchania wnioskodawcy i uczestników. Za podstawę rozstrzygnięcia Sąd przyjął również opinie biegłych z zakresu geodezji i wyceny nieruchomości. Oceniając opinie biegłych, Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania zawartych w ich treści wniosków, opinie te były bowiem rzetelne, jasne, logiczne oraz w sposób wyczerpujący objaśniające budzące wątpliwości kwestie. Wydając opinię biegli oparli się na zgromadzonym w aktach sprawy materiale dowodowym oraz przeprowadzonych przez siebie wizjach lokalnych nieruchomości. Po wydaniu przez biegłego z zakresu wyceny nieruchomości opinii uzupełniającej wnioskodawca ani uczestnicy nie zgłosili do opinii żadnych zastrzeżeń.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 1037 § 1 k.c., dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego (art. 1037 § 2 k.c.). Sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku (art. 1038 § 1 k.c.). Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku (art. 1038 § 2 k.c.).

Spadkobiercy A. G., który zmarł 4 maja 1999 roku, sukcesywnie sprzedawali działki wchodzące w skład spadku i dzielili się pieniędzmi uzyskanymi ze sprzedaży bezkonfliktowo aż do 2013 roku, dokonując w ten sposób umownego częściowego działu spadku. Następnie jeden ze spadkobierców – wnioskodawca M. G. – złożył wniosek o dokonanie sądowego działu spadku, co oczywiste w tej sytuacji wniosek ten dotyczył części spadku pozostałego do podziału. Na dzień złożenia wniosku o dział spadku i na dzień zamknięcia rozprawy w przedmiotowej sprawie w spadku po A. G. pozostały dwie nieruchomości: nieruchomość objęta KW nr (...) (działki (...)) oraz nieruchomość objeta KW nr (...) (działka (...)).

Wnioskodawca i uczestnicy byli zgodni co do składu spadku, lecz nie byli zgodni co do sposobu podziału, ani wartości nieruchomości. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, w tym po opiniach biegłego z zakresu geodezji i biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, udało się jednak osiągnąć dość zbieżne stanowiska wnioskodawcy i uczestników co do sposobu podziału, a także składników podlegających przydzieleniu poszczególnym uczestnikom.

Na wstępie tychże rozważań należy także podkreślić, że zgodnie z przepisem art. 1036 k.c., spadkobierca może za zgodą pozostałych spadkobierców rozporządzić udziałem w przedmiocie należącym do spadku. W braku zgody któregokolwiek z pozostałych spadkobierców rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku.

Norma przepisu art. 1036 k.c. obejmuje zarówno czynności odpłatne, jak i darme, dokonane inter vivos, których skutkiem jest przeniesienie lub obciążenie udziału w przedmiocie należącym do spadku. Do zgody, o której mowa w art. 1036 zd. 1 k.c., znajduje zastosowanie art. 63 k.c., zatem jeżeli do ważności czynności prawnej wymagana jest forma szczególna, taka zgoda współspadkobierców także musi być wyrażona w tej szczególnej formie. W przedmiotowej sprawie w zasadzie nie mają zatem znaczenia rozważania czy B. O. uprzedzała o zamiarze darowizny udziału w nieruchomości pozostałych spadkobierców i czy oni zamiar taki akceptowali, skoro wiadomo bezspornie, że w formie aktu notarialnego takie zgody na darowiznę udziału w nieruchomości należącej do spadku wyrażone przez spadkobierców nie zostały.

Rozporządzenie przez spadkobiercę udziałem w przedmiocie należącym do spadku bez zgody pozostałych spadkobierców powoduje bezskuteczność takiego rozporządzenia w stosunku do spadkobiercy, który takiej zgody nie wyraził, o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku (art. 1036 zd. 2 k.c.). Sama czynność rozporządzająca takim udziałem pozostaje zatem ważna (E. Niezbecka, w: A. Kidyba, Komentarz KC, t. 4, 2012, s. 340; tak też w wyr. SN z 16.1.2002 r., IV CKN 595/00, Legalis, gdzie stwierdzono, że "brak zgody współspadkobiercy na rozporządzenie przez spadkobiercę jego udziałem w przedmiocie należącym do spadku nie pociąga za sobą nieważności tej czynności prawnej, lecz jedynie i to w ograniczonym zakresie względną jej bezskuteczność ustalaną na etapie działu spadku"). Jest jednak bezskuteczna w stosunku do spadkobiercy, który nie wyraził zgody na takie rozporządzenie, we wskazanym powyżej zakresie. W konsekwencjach praktycznych przejawia się to m.in. w możliwości dokonania przez sąd spadku działu spadku w taki sposób, jakby tego rozporządzenia w ogóle nie było (E. Niezbecka, w: A. Kidyba, Komentarz KC, t. 4, 2012, s. 340; E. Skowrońska-Bocian, J. Wierciński, w: J. Gudowski, Komentarz KC, t. 6, 2017, s. 395; tak też post. SN z 8.2.2019 r., III CSK 216/18, Legalis, w którym stwierdzono m.in. że: "Na gruncie art. 1036 KC bezskuteczność dokonanego rozporządzenia polega na tym, że sąd dokonujący działu traktuje określony przedmiot tak, jakby udział w nim nadal należał do współspadkobiercy (...). Oznacza to, że dział należy przeprowadzić w ten sposób, jakby rozporządzenia nie było"). Nabywca udziału w przedmiocie należącym do spadku nie jest uprawniony do żądania działu spadku, nawet wtedy kiedy przedmiot, którego dotyczyła umowa, wyczerpuje cały lub prawie cały spadek (E. Niezbecka, w: A. Kidyba, Komentarz KC, t. 4, 2012, s. 341; K. Szadkowski, w: M. Gutowski, Komentarz KC, t. 2, 2016, s. 1818); może natomiast wziąć udział w już toczącym się postępowaniu działowym jako osoba zainteresowana – art. 510 KPC (E. Niezbecka, w: A. Kidyba, Komentarz KC, t. 4, 2012, s. 341). Nabywca udziału we współwłasności rzeczy należącej do spadku nie może na podstawie art. 210 KC skutecznie żądać zniesienia współwłasności tej rzeczy (post. SN z 30.9.2009 r., V CSK 63/09, MoP 2009, Nr 21, s. 1139; K. Szadkowski, w: M. Gutowski, Komentarz KC, t. 2, 2016, s. 1818; odmiennie post. SN z 20.1.2012 r., I CSK 297/11, Legalis). Co istotne, rozstrzygnięcie sądu orzekającego o przedmiotowym oraz podmiotowym zakresie stwierdzonej bezskuteczności powinno być zamieszczone w orzeczeniu co do istoty sprawy (z uzasadnienia postanowienia SN z dnia 16 kwietnia 2014 roku, w sprawi V CSK 315/13).

Mając powyższe na względzie, w punkcie 1b sentencji postanowienia, Sąd stwierdził, że rozporządzenie udziałem w przedmiocie należącym do spadku, polegające na darowaniu przez B. O. udziału o wielkości 1/4 części nieruchomości położonej we wsi W. (gminie N.) obejmującej działkę ewidencyjną (...) na rzecz syna S. O., dokonane na mocy aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem W. J. w Kancelarii Notarialnej w Z. w dniu 7 maja 2013 roku (Rep. A Nr (...)), było w świetle przepisu art. 1036 k.c. bezskuteczne wobec pozostałych spadkobierców, to jest wobec M. G., K. G. i E. H., jako dokonane bez ich zgody i naruszające ich uprawnienia na podstawie przepisów o dziale spadku. Co jednocześnie praktycznie sprowadziło się do tego, że przedmiot ten podlegał działowi, jakby tego rozporządzenia w ogóle nie było.

Zgodnie z przepisem art. 684 k.p.c., skład i wartość spadku podlegającego podziałowi ustala sąd. Ponadto, w świetle przepisu art. 687 k.c. w braku podstaw do wydania postanowienia działowego na podstawie zgodnego wniosku uczestników, dział spadku będzie rozpoznany według przepisów poniższych k.p.c., co wyraźnie nawiązuje do przewidzianych przy zniesieniu współwłasności sposobów podziału: na zgodny wniosek oraz w braku zgodnego projektu podziału. Również więc w sprawie o dział spadku należy dążyć przede wszystkim do zgodnego podziału, stosując odpowiednio przepis art. 622 k.p.c. Dopiero wtedy gdy zawiodą próby doprowadzenia do działu zgodnego z wolą wszystkich spadkobierców, sąd przeprowadzi dział stosownie do art. 623 k.p.c. i przepisów prawa materialnego. Do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3 (art. 688 k.p.c.).

Zgodnie z ogólnie przyjętą zasadą Sąd ustalił skład i stan spadku na dzień śmierci spadkodawcy, zaś według cen obowiązujących w chwili orzekania (tak np. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 września 1974 roku, III CZP 58/74, OSN 1975 rok, nr 6, poz.90). Wartość przedmiotu zniesienia współwłasności czy działu spadku ustala się na poziomie cen rynkowych (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 30 grudnia 1975 roku, III CRN 349/75). W spadku po A. G. do podziału pozostały dwie nieruchomości o ustalonej przez biegłego wartości.

Przepis art. 211 k.c., zgodnie z którym każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości, reguluje podstawowy sposób zniesienia współwłasności poprzez tak zwany podział rzeczy naturze. Gdyby jednak rzecz nie dała się podzielić, może być przyznana jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana (art. 212 k.c.).

W przedmiotowej sprawie, podział fizyczny wchodził w grę jedynie w odniesieniu do nieruchomości objętej KW nr (...) obejmującej działki (...), a był wykluczony z uwagi na sprzeczność takiego podziału z MPZP w odniesieniu do działki (...) objętej KW nr (...), co zostało szczegółowo już powyżej omówione.

Ostatecznie, przed zamknięciem rozprawy, udało się w zasadzie pomiędzy wnioskodawcą i uczestnikami osiągnąć konsensus co do sposobu podziału i przydziału poszczególnych składników uczestnikom działu spadku, a wolą Sądu było doprowadzenie do takiej sytuacji by dział ten był możliwie jak najbardziej zgodny i zbieżny z oczekiwaniami spadkobierców.

Mając powyższe na uwadze, a także biorąc pod uwagę możliwości majątkowe i zarobkowe spadkobierców, Sąd orzekł jak w punkcie 2 sentencji postanowienia, dokonując działu w ten sposób, że nieruchomość możliwa do podzielenia (obejmująca działki (...)) została podzielona, a nieruchomość obejmująca działkę (...) (której podział był niemożliwy) została sprzedana w drodze licytacji publicznej, co jest jedynym możliwym sposobem pozwalającym na uzyskanie pieniędzy na dopłaty dla poszczególnych uczestników, skoro żaden ze spadkobierców nie dysponował środkami finansowymi (oszczędnościami) na ich sfinansowanie.

Mając na względzie wycenę poszczególnych nieruchomości mających powstać po podziale, a także wartość udziałów poszczególnych spadkobierców, dział spadku został dokonany w następujący sposób:

- uczestniczce B. O. przyznano na wyłączną własność nieruchomości oznaczone jako działki o nr (...) (o pow.0,3122 ha) o wartości 19.400 zł, (...) (o pow. 0,3125 ha) o wartości 19.400 zł i (...) (o pow. 0,3124 ha) o wartości 19.400 zł, zatem składniki o łącznej wartości oszacowanej na 58.200 zł (+ dopłata 1/3 części ceny uzyskanej ze sprzedaży działki (...), wartej ok. 388.600 zł);

- wnioskodawcy M. G. przyznano na wyłączną własność nieruchomość oznaczoną jako działka o nr (...) (o pow. 0,3194 ha) o wartości ok. 241.700 zł;

- uczestniczce K. G. przyznano na wyłączną własność nieruchomości oznaczone jako działki o nr (...) (o pow. 0,4354 ha) o wartości 27.100 zł i (...) (o pow. 0,3198 ha) o wartości 19.900 zł, zatem składniki o łącznej wartości oszacowanej na 47.000 zł (+ dopłata 1/3 części ceny uzyskanej ze sprzedaży działki (...), wartej ok. 388.600 zł);

- uczestniczce E. H. przyznano na wyłączną własność nieruchomości oznaczone jako działki o nr (...) (o pow.0,0104 ha - droga), (...) (o pow. 0,4354 ha) o wartości 27.100 zł i (...) (o pow.0,3190 ha) o wartości 19.800 zł, zatem składniki o łącznej wartości oszacowanej na 46.900 zł (+ dopłata 1/3 części ceny uzyskanej ze sprzedaży działki (...), wartej ok. 388.600 zł),

- natomiast nieruchomości oznaczone jako działki o nr (...) (o pow. 0,0509 ha), (...) (o pow. 0,0278 ha) i (...) (o pow. 0,0646 ha) Sąd postanowił przyznać wnioskodawcy M. G. i uczestnikom B. O., K. G. i E. H. na prawach współwłasności w częściach ułamkowych, w udziałach po 1/4 (jednej czwartej) części (działki drogowe).

Co do nakładów zgłaszanych do rozliczenia przez wnioskodawcę należy także zauważyć, poza uwagami poczynionymi powyżej, co do ich nieudowodnienia i wątpliwej legalności, że wobec przydzielenia działki nr (...) na wyłączną własność M. G., nakłady te i tak nie podlegałyby rozliczeniu, skoro rzecz na którą nakłady miały zostać dokonane, została przydzielona podmiotowi, który twierdził, że je poniósł (zostały one zatem dokonane, poniesione, w interesie samego wnioskodawcy). Wnioskodawcy przyznano zresztą składnik majątku o wartości przewyższającej wartość jego udziału w spadku, sam udział każdego ze spadkobierców wynosił bowiem po 1/4 części spadku, zatem po 197.400 zł (388.600 zł +401.000 zł = 789.600 zł, podzielone na 4, daje udział spadkowy każdego ze spadkobierców po 197.400 zł), jednak uczestnicy oświadczyli, że nie żądają od wnioskodawcy spłaty z przyznanej mu nadwyżki ok. 50.000 zł. M. G. otrzymał na wyłączną własność nieruchomość o wartości 241.700 zł, choć należny mu udział spadkowy wynosił 197.400 zł.

Na podstawie § 1, § 2 i § 8 pkt 3 w zw. z § 6 pkt 6, a także w oparciu o § 12 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j.: Dz.U. 2013, poz. 461), Sąd przyznał i nakazał wypłacić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi na rzecz adw. E. B. kwotę 7.749 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wnioskodawcy M. G. w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji oraz w postępowaniu zażaleniowym (przepisy tego rozporządzenia znajdowały bowiem zastosowanie do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 stycznia 2016 roku, zgodnie z § 22 rozporządzenia Dz.U. (...), poz. 1801). Należy przy tym pokreślić, że stawka minimalna za prowadzenie sprawy o dział spadku jest, zgodnie z § 8 pkt 3 powyższego rozporządzenia, stawką obliczoną na podstawie § 6 od wartości udziału spadkowego uczestnika zastępowanego przez adwokata, a należny wnioskodawcy udział w spadku był warty 197.400 zł, co uzasadniało zastosowanie § 6 pkt 6 rozporządzenia (nie uzasadniało zaś brania pod uwagę w.p.s. określonej przy złożeniu wniosku, zatem zupełnie odmiennie niż w procesie). Biorąc pod uwagę nakład pracy pełnomocnika wnioskodawcy Sąd uwzględnił przy tym wniosek pełnomocnika z urzędu i za postępowanie przed sądem I instancji przyznał pełnomocnikowi wynagrodzenie w wysokości 1,5-krotności stawki minimalnej, zgodnie z wnioskiem, a ponadto uwzględnił reprezentację wnioskodawcy w postępowaniu zażaleniowym (3.600+1800 = 5400 zł plus 23% VAT tj. 1.242 zł = 6.642 zł za pierwszą instancję oraz 25% z 3.600 zł = 900 zł plus 23% VAT tj. 207 zł = 1.107 zł za postępowanie zażaleniowe, zatem łącznie 7.749 zł).

W punkcie 4 sentencji postanowienia, Sąd przyznał i nakazał wypłacić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi na rzecz r.pr. M. R. kwotę 4.428 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestnikom B. O. i S. O., o czym orzeczono w oparciu o przepisy § 1, § 2 i § 8 pkt 3 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j.: Dz.U. 2013, poz. 490). Orzekając o kosztach należnych pełnomocnikowi z urzędu Sąd musiał wziąć pod uwagę fakt, że pełnomocnik reprezentował dwóch uczestników, których interesy nie były sprzeczne, a w przedmiotowej sprawie nie dokonywano rozliczeń pomiędzy tymi uczestnikami. Nie uzasadniało to większego nakładu pracy pełnomocnika, zwłaszcza, że S. O. brał udział w postępowaniu o dział spadku jako osoba zainteresowana, nie zaś jako spadkobierca (był biernym uczestnikiem tego postępowania). Rozwiązanie takie znajduje uzasadnienie w treści art. 109 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Należy w tym zakresie zauważyć pewną analogię do współuczestnictwa formalnego w procesie, gdzie, jeżeli w sprawie występuje współuczestnictwo formalne, należy się co do zasady zwrot kosztów procesu obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika ustalone odrębnie w stosunku do każdego współuczestnika (od wartości przedmiotu sporu czy zaskarżenia dla każdego z powodów oddzielnie). Sąd powinien jednak obniżyć to wynagrodzenie, jeżeli przemawia za tym nakład pracy pełnomocnika, podjęte przez niego czynności oraz charakter sprawy – art. 109 § 2 k.p.c. (wyrok. SA w W. z 8.3.2017 r., I ACa 2444/15, L.).

Wreszcie w punkcie 5 sentencji postanowienia, Sąd przyznał i nakazał wypłacić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi na rzecz r.pr. B. M. kwotę 4.428 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestniczce K. G., o czym orzeczono również w oparciu o przepisy § 1, § 2 i § 8 pkt 3 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j.: Dz.U. 2013, poz. 490).