Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lipca 2020 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy Justyna Stelmach

Protokolant: stażysta Patryk Wyrębski

po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2020 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w T.

przeciwko F. F.

o zapłatę 1.665,37 zł

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od (...) z siedzibą w T. na rzecz F. F. kwotę 917 (dziewięćset siedemnaście) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt VIII C 391/20

UZASADNIENIE

W dniu 17 grudnia 2019 roku (...) z siedzibą w T. (Estonia), reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wytoczył przeciwko pozwanemu F. F. powództwo o zapłatę kwoty 1.665,37 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie od dnia 20 listopada 2016 roku do dnia zapłaty oraz wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podniósł, że przedmiotowa wierzytelność wynika z umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 20 października 2016 roku pomiędzy pozwanym i (...) Sp. z o.o. Na mocy umowy pozwany otrzymał kwotę 1.300 zł, którą wraz z prowizją w wysokości 365,37 zł zobowiązał się zwrócić w terminie do dnia 19 listopada 2016 roku, któremu to obowiązkowi uchybił. Po upływie terminu płatności pożyczkodawca przedsięwziął czynności zmierzające do polubownego zażegnania sporu, a ostatecznie zbyt wierzytelność wobec pozwanego na rzecz powoda.

(pozew 5-6)

W dniu 17 marca 2020 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.

Powyższy nakaz pozwany, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, zaskarżył sprzeciwem w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany podniósł zarzut braku legitymacji procesowej czynnej powoda, niewykazania roszczenia oraz jego przedawnienia. Odnośnie pierwszego z wymienionych zarzutów wyjaśnił, że powód nie dowiódł, iż wstąpił w prawa i obowiązki ewentualnego wierzyciela, albowiem nie przedłożył umowy cesji w oparciu o którą nastąpiło nabycie wierzytelności względem dłużnika. Pozwany zakwestionował przy tym moc dowodową oświadczenia o dokonaniu cesji.

(nakaz zapłaty k. 31, sprzeciw k. 34-36)

W toku dalszego procesu pełnomocnicy stron podtrzymali stanowiska w sprawie.

(pismo procesowe k. 46-47v., k. 49-49v., k. 52-52v.)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 października 2016 roku pozwany F. F. zawarł z (...) Sp. z o.o. w W. umowę pożyczki nr (...), na mocy której pierwotny wierzyciel udzielił pozwanemu pożyczki w wysokości 1.300 zł. Przyznaną kwotę pożyczkobiorca zobowiązał się spłacić wraz z prowizją w wysokości 354,75 zł i odsetkami umownymi w wysokości 10,66 zł w terminie 30 dni. Przed zawarciem przedmiotowej umowy pozwany utworzył konto klienta na portalu internetowym pożyczkodawcy oraz dokonał przelewu weryfikacyjnego w kwocie 0,01 zł, potwierdzając swoje dane osobowe oraz numer rachunku bankowego, a także akceptując warunki umów pożyczek okresowych.

(umowa pożyczki k. 13-15, potwierdzenie przelewu k. 16, k. 17)

W dniu 11 grudnia 2019 roku prezes zarządu (...) Sp. z o.o. w W. złożył oświadczenie, w treści którego wskazał, iż wierzytelność z tytułu pożyczki nr (...) udzielonej przez Spółkę dnia 20.10.2016 roku (pożyczkobiorca: F. F., PESEL (...)) została przeniesiona na rzecz (...) w T., który w związku z powyższym stał się w niniejszej sprawie wierzycielem i uzyskał legitymację do dochodzenia powyższego roszczenia na drodze sądowej.

(oświadczenie k. 18)

Do dnia wyrokowania pozwany nie uregulował zadłużenia dochodzonego przedmiotowym powództwem.

(okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie było zasadne i nie zasługiwało na uwzględnienie.

Rozważania w niniejszej sprawie rozpocząć należy od oceny zgłoszonego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia, skuteczne podniesienie przedmiotowego zarzutu jest bowiem wystarczające do oddalenia powództwa bez potrzeby ustalenia, czy zachodzą wszystkie inne przesłanki prawnomaterialne uzasadniające jego uwzględnienie, a ich badanie w takiej sytuacji staje się zbędne (por. uzasadnienie uchwały pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2006 roku, III CZP 84/05, OSNC 2006/7-8/114 oraz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2010 roku, I CSK 653/09, LEX). Zarzut ten okazał się niezasadny. W niniejszej sprawie znajdował zastosowanie 3-letni termin przedawnienia z art. 118 k.c., którego koniec – zgodnie ze zdaniem drugim w/w przepisu – przypadał na ostatni dzień roku kalendarzowego. Skoro więc roszczenie dochodzone pozwem stało się wymagalne w dniu 19 listopada 2016 roku, to koniec terminu przedawnienia przypadał na dzień 31 grudnia 2019 roku, co prowadzi do wniosku, iż w dacie wytoczenia powództwa (17 grudnia 2019 roku) roszczenie nie było przedawnione. Przypomnienia wymaga w tym miejscu, że art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, mocą której zmieniono m.in. art. 118 k.c., znajduje zastosowanie wyłącznie do terminów przedawnienia, które na mocy tej ustawy uległy skróceniu. Skoro zaś trzyletni termin przedawnienia z art. 118 k.c. nie uległ skróceniu, zarzut przedawnienia podlegał ocenie według kryteriów określonych w tym przepisie w aktualnym jego brzmieniu.

W drugiej kolejności wskazać należy, że w myśl art. 6 k.c., ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. Reguła ta znajduje również swój procesowy odpowiednik w treści art. 232 k.p.c., w świetle którego to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że powód, jako strona inicjująca proces, jest obowiązany do udowodnienia wszystkich twierdzeń pozwu, w oparciu o które sformułował swe roszczenie. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zadaniem sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76). Podkreślić jednak należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony ani materialnoprawnym, ani procesowym, a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym i w konsekwencji sąd nie może nakazać, czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu i tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Jeżeli strona uważa, że do udowodnienia jej twierdzeń wystarczy określony dowód i dlatego nie przytacza innych dowodów, to jej błąd nie jest usprawiedliwiony, sama ponosi winę niezgłoszenia dalszych dowodów i nie może zarzucać nieuzasadnionego uniemożliwienia wykazania jej praw. W niniejszej sprawie to zatem powód powinien wykazać, iż przysługuje mu wierzytelność w stosunku do pozwanego F. F. wynikająca z zawartej przez pozwanego w dniu 20 października 2016 roku umowy pożyczki nr (...), której to powinności nie sprostał. Przypomnienia wymaga, że zgodnie z dyspozycją art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. Podkreślić jednak należy, że z istoty umowy cesji wynika, że jest ona zawierana pomiędzy dwoma stronami. Wprawdzie co do zasady umowa przelewu może być zawarta w dowolnej formie, w tym w sposób dorozumiany, jednak z formy tej powinna dać się wyinterpretować wola obu stron umowy. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy podnieść należy, że powód nie złożył umowy cesji, z tytułu której wywodzi swoją legitymację procesową czynną, jak również załącznika do tej umowy, który określałby wierzytelność względem dłużnika, poprzestając jedynie na złożeniu oświadczenia o przeniesieniu wierzytelności z dnia 11 grudnia 2019 roku (k. 18). Rzecz jednak w tym, iż dokument ten zawiera jedynie oświadczenie woli jednej strony, a mianowicie prezesa zarządu Rapid Finanse Polska, nie zawiera natomiast stanowiska cesjonariusza. Tymczasem jednostronny akt cesji, zawierający tylko podpisane przez cedenta oświadczenie, że wierzytelność swą przelał na cesjonariusza, nie stanowi dowodu na przeniesienie wierzytelności. Wprawdzie w spornym oświadczeniu cedent posługuje się czasem przeszłym, tj. iż przelał określoną wierzytelność, to jednocześnie treść tego oświadczenia jest niewystarczająca do uznania, że umowa cesji miała dwustronny charakter. Skoro zaś podstawowym wynikiem przelewu wierzytelności jest wstąpienie cesjonariusza w miejsce cedenta – uznaje się, że nie sposób byłoby przyjąć, iż czynność prawna, wywołująca tak istotne skutki nie tylko w majątku zbywcy, lecz i nabywcy, a także rodząca często określone dalsze obowiązki np. w celu skutecznego wyegzekwowania nabytej wierzytelności, może być dokonana na skutek jednostronnej czynności prawnej (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 listopada 2006 roku, I ACa 1043/06, L.; orzeczenie SN z dnia 17 września 1945 roku, C III 445/45, OSN 1945, nr 46, poz. 13, PiP 1946, z. 3, s. 139). Konsekwencją tych ustaleń jest uznanie, że powód nie wykazał legitymacji procesowej czynnej w niniejszej sprawie, ponieważ ze złożonego materiału dowodowego, świadomie ograniczonego przez powoda, nie wynika jakie były warunki umowy cesji, czy zostały one spełnione przez strony tej umowy oraz czy umowa ta jest ważna. Pamiętać należy, że art. 509 § 2 k.c. nie konstruuje domniemania, że przelewem wierzytelności objęte są wszelkie prawa z nią związane (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 25 kwietnia 2013 roku, sygn. I ACa 45/13, L.), a oświadczenie cedenta nie precyzuje co składa się na zadłużenie dłużnika i jaka jest jego wysokość. Przypomnienia wymaga w tym miejscu, że pozwany od samego początku procesu kwestionował moc dowodową oświadczenia o przeniesieniu wierzytelności, co winno skłonić powoda, reprezentowanego w sprawie przez zawodowego pełnomocnika, do stosownego uzupełnienia materiału dowodowego. Na koniec zwrócić należy uwagę, że z treści spornego oświadczenia nie wynika nawet, w jaki sposób oraz w jakiej formie i dacie miało dojść do rzekomego przeniesienia wierzytelności względem pozwanego. Nie można zatem a priori wykluczyć, że umowa cesji mogła zostać zawarta jeszcze przed udzieleniem pozwanemu pożyczki, a więc dotyczyłaby wierzytelności przyszłej. Umowa dotycząca „zbycia” takiej niedookreślonej wierzytelności może być zaś traktowana wyłącznie w kategoriach umowy zobowiązującej/przedwstępnej, a jej skuteczność względem konkretnego, a jednocześnie nieznanego w dacie jej zawierania dłużnika, zależy od zawarcia kolejnej, osobnej umowy rozporządzającej w stosunku do danej już skonkretyzowanej wierzytelności (por. uchwała SN z dnia 19 września 1997 roku, III CZP 45/97, OSNC 1998/2/22). Ogólnikowość oświadczenia z k. 18, w tym brak oznaczenia w nim, co stanowiło podstawę przeniesienia wierzytelności, nie pozwalała Sądowi na poczynienie ustaleń w powyższym zakresie. Implikacją przeprowadzonych rozważań musiało być przyjęcie, iż omawiane oświadczenie nie może stanowić i nie stanowi dowodu na przeniesienie wierzytelności pomiędzy cedentem a powodem. Jest to co najwyżej tzw. dokument prywatny, którego formalna moc dowodowa, jak stanowi art. 245 k.p.c., ogranicza się do domniemania, że osoba pod nim podpisana złożyła oświadczenie nim objęte. Tylko w takim zakresie dokument ten nie budzi wątpliwości Sądu. Materialna moc dowodowa tego dokumentu, bez poparcia odpowiednimi dokumentami źródłowymi, w kontekście wywiedzionych przez stronę pozwaną zarzutów, jest nikła. Jednocześnie przypomnienia wymaga, że treść oświadczenia zawartego w dokumencie prywatnym nie jest objęta domniemaniem zgodności z prawdą zawartych w nim twierdzeń. Zatem dokument prywatny nie jest dowodem rzeczywistego stanu rzeczy (por. wyrok SN z dnia 25 września 1985 roku, IV PR 200/85, OSNC 1986, nr 5, poz. 84).

Z opisanych powyżej przyczyn uznać należy, że powód nie udowodnił, że pozwany ma obowiązek zapłaty na jego rzecz, jako cesjonariusza kwoty dochodzonej pozwem. W konsekwencji Sąd oddalił powództwo w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 917 zł, na którą złożyło się wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika w stawce minimalnej – 900 zł (§ 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, t.j. Dz.U. 2018, poz. 265) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł.

(...), dnia 17 sierpnia 2020 roku

Asesor sądowy Justyna Stelmach