Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 14 listopada 2019 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, II Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodnicząca: Sędzia Sądu Rejonowego A. M.

Protokolant: sekr. sąd. W. Ł.

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2019 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z wniosku P. M.

z udziałem J. M., Gminy M. Ł.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

1.  ustalić, że w skład majątku wspólnego J. M. i P. M., którego wspólność ustała wskutek wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 30 kwietnia 2008 roku, wydanego w sprawie o sygnaturze akt (...) o rozwiązaniu przez rozwód związku małżeńskiego, wchodzą następujące składniki:

a)  spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ulicy (...), znajdujące się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. o wartości 158.478,00 zł (sto pięćdziesiąt osiem tysięcy czterysta siedemdziesiąt osiem złotych);

b)  zestaw mebli pokojowych o wartości 97,00 zł (dziewięćdziesiąt siedem złotych);

c)  zestaw mebli kuchennych o wartości 52,00 zł (pięćdziesiąt dwa złote);

2.  ustalić, że wnioskodawca P. M. poczynił nakład z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 28.934,39 zł (dwadzieścia osiem tysięcy dziewięćset trzydzieści cztery złote trzydzieści dziewięć groszy);

3.  oddalić wniosek wnioskodawcy P. M. o rozliczenie nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny w pozostałym zakresie;

4.  oddalić wniosek uczestniczki J. M. o rozliczenie nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny;

5.  dokonać podziału majątku wspólnego w ten sposób, że:

a)  przyznać wnioskodawcy P. M. spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ulicy (...), znajdujące się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. o wartości 158.478,00 zł (sto pięćdziesiąt osiem tysięcy czterysta siedemdziesiąt osiem złotych);

b)  przyznać uczestniczce J. M. zastaw mebli pokojowych o wartości 97,00 zł (dziewięćdziesiąt siedem złotych) oraz zestaw mebli kuchennych o wartości 52,00 zł (pięćdziesiąt dwa złote);

6.  nakazuje uczestniczce J. M., aby opróżniła, opuściła i wydała wnioskodawcy P. M. spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ulicy (...), znajdujące się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł.;

7.  ustala, iż uczestniczce J. M. przysługuje uprawnienie do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu;

8.  nakazuje wstrzymanie wykonania punktu 6 (szóstego) do czasu złożenia przez Gminę M. Ł. oferty zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu;

9.  zasadzić od wnioskodawcy P. M. na rzecz uczestniczki J. M. kwotę 50.230,11 zł (pięćdziesiąt tysięcy dwieście trzydzieści złotych jedenaście groszy) tytułem spłaty udziału i wzajemnych rozliczeń;

10.  zasądzoną w punkcie 9 (dziewiątym) postanowienia kwotę rozłożyć na 84 (osiemdziesiąt cztery) miesięczne raty płatne w następujący sposób: 83 (osiemdziesiąt trzy) raty w wysokości po 600,00 zł (sześćset złotych) każda z nich, zaś 84 (osiemdziesiąta czwarta) rata płatna w wysokości 430,11 zł (czterysta trzydzieści złotych jedenaście groszy), z tym, że pierwsza rata płatna w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie, zaś każda następna rata płatna w terminie do 10 – ego (dziesiątego) każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

11.  zasądzić od uczestniczki J. M. na rzecz wnioskodawcy P. M. kwotę 500,00 zł (pięćset złotych) tytułem kosztów postępowania oraz ustalić, że w pozostałym zakresie wnioskodawca i uczestniczka postępowania ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;

12.  obciążyć wnioskodawcę P. M. obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwoty 639,86 zł (sześćset trzydzieści dziewięć złotych osiemdziesiąt sześć groszy) tytułem tymczasowo wyłożonych kosztów;

13.  obciążyć uczestniczkę J. M. obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwoty 1.156,46 zł (jeden tysiąc sto pięćdziesiąt sześć złotych czterdzieści sześć groszy) tytułem tymczasowo wyłożonych kosztów;

14.  przyznać adwokatowi J. C. tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestniczce J. M. kwotę 4.428,00 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych), którą nakazuje wypłacić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi.

Sygnatura akt sprawy II Ns 758/14

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 10 kwietnia 2014 roku P. M. wniósł o podział majątku wspólnego, wskazując, iż w jego skład wchodzi spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ulicy (...). Wnioskodawca wniósł o przyznanie wnioskodawcy na własność wyżej wskazanego prawa, nakazanie uczestniczce J. M. wydania lokalu mieszkalnego. Nadto wnioskodawca wniósł o ustalenie i rozliczenie nakładu poniesionego z majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 45.061,84 zł, w związku z opłatami ponoszonymi za czynsz oraz media w okresie od dnia 1 czerwca 2008 roku do dnia 28 lutego 2014 roku. Nadto wnioskodawca wniósł o ustalenie, iż jest właścicielem wkładu mieszkaniowego w wysokości 396.500,00 starych złotych w związku z faktem, iż otrzymał darowiznę od swojej matki J. M. (wniosek k. 2-3).

Na terminie rozprawy w dniu 10 grudnia 2014 roku uczestniczka przyłączyła się do wniosku co do zasady, wnosząc również o ustalenie, iż w jego skład majątku wspólnego wchodzi zestaw mebli kuchennych oraz zestaw mebli pokojowych (protokół rozprawy z dnia 10 grudni 2014 roku k. 154 – 158).

Postanowieniem z dnia 28 grudnia 2017 roku Sąd ustanowił dla uczestniczki J. M. pełnomocnika z urzędu (postanowienie k. 428).

Ostatecznie wnioskodawca w toku przedmiotowego postępowania wniósł
o podział majątku wspólnego wskazując, iż w jego skład wchodzi spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ulicy (...) o wartości 158.478,00 zł, zestaw mebli pokojowych o wartości 97,00 zł, zestaw mebli kuchennych o wartości 52,00 zł. Wnioskodawca wniósł o przyznanie na jego rzecz spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego Nadto P. M. wniósł o rozliczenie nakładu poniesionego z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 82.239,33 zł, w związku z kosztami ponoszonymi tytułem utrzymania spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu oraz rozliczenie nakładu poczynionego z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci kwoty wyrażającej się wartością wkładu mieszkaniowego (protokół rozprawy z dnia 5 września 2019 roku k. 00:03:34 – 00:09:20 k. 658).

Uczestniczka J. M. przyłączyła się do wniosku co do zasady. Wniosła o przyznanie prawa do spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ulicy (...) o wartości 158.478,00 zł na rzecz wnioskodawcy ze spłatą na rzecz uczestniczki, ustalenie prawa od lokalu socjalnego. Uczestniczka wniosła o rozliczenie nakładu poczynionego z majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 15.000,00 zł w związku z poniesionymi kosztami remontu lokalu, wymiary okien. Ostatecznie uczestniczka nie popierała niniejszego wniosku. J. M. zanegowała zgłoszone przez wnioskodawcę do rozliczenia nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny, nie kwestionując przy tym, iż wnioskodawca otrzymał od matki darowiznę – wkład mieszkaniowy oraz przyznając, iż wnioskodawca ponosił opłaty czynszowe począwszy od stycznia 2011 roku. Uczestniczka J. M. wyraziła zgodę na rozłożenie, przypadającej jej od wnioskodawcy spłaty, na raty oscylujące w granicach od 400,00 zł do 600,00 zł miesięcznie (pismo procesowe z dnia 11 października 2018 roku k. 600 – 601, protokół rozprawy dnia 5 września 2019 roku k. 657 – 665, protokół rozprawy z dnia 31 października 2019 roku k. 691 – 692).

Uczestniczka Gmina M. Ł. nie zajęła stanowiska w sprawie (okoliczność bezsporna).

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

P. M. i J. M. byli małżeństwem od 1 października 1988 roku, do dnia 21 maja 2008 roku, kiedy to Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2008 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt (...), rozwiązał przez rozwód małżeństwo wnioskodawcy z uczestniczką. W punkcie 3 przywołanego rozstrzygnięcia Sąd zasadził od P. M. na rzecz A. M. alimenty w kwocie po 400,00 zł miesięcznie, płatne do rąk przedstawicielki ustawowej małoletniego syna stron – J. M. ( okoliczność bezsporna, a nadto kopia wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi k. 6 – 7).

Babka wnioskodawcy K. W. była właścicielka wkładu mieszkaniowego w Spółdzielni Mieszkaniowej (...), związanego z lokalem mieszkalnym numer (...), położonym w Ł. przy ulicy (...). K. W. zmarła w dniu 16 września 1988 roku, zaś spadek po niej nabyła jedyna córka J. M. – matka wnioskodawcy (okoliczność bezsporna).

Wysokość wkładu mieszkaniowego w dacie pierwszego przydziału to jest na dzień 2 lipca 1981 roku stanowiła po denominacji kwotę 3,02 zł, co z kolei stanowiło 4,78% kosztów budowy lokalu. Pozostałą część stanowił kredyt długoterminowy, który w wysokości 47,61% był spłacany wraz z czynszem w ratach miesięcznych do dnia 31 grudnia 2001 roku, a część kredytu w wysokości 47,61% podlegała umorzeniu przez (...) jako bank kredytujący budowę lokalu (pismo Spółdzielni Mieszkaniowej k. 137 – 138, pismo SM k. 237).

W dniu 18 kwietnia 1989 roku J. M. – matka wnioskodawcy przekazała umową darowizny na rzecz syna P. M. cały wkład mieszkaniowy związany ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ulicy (...) ( okoliczność bezsporna, a nadto kopia umowy darowizny k. 10).

Wartość wkładu mieszkaniowego darowanego P. M. stanowiła 10% kosztów budowy lokalu (pismo SM k. 475).

Koszty budowy lokalu numer (...) położonego w Ł. przy ulicy (...), wynosiły, po pomniejszeniu o zużycie na dzień 18 kwietnia 1989 roku 196.272,00 zł (opinia biegłego k. 604 – 607).

W dniu 11 maja 1989 roku Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) przydzieliła P. M. i J. M. lokal mieszkalny, na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu, numer 1, położony w budynku usytuowanym w Ł. przy ulicy (...) (okoliczność bezsporna, a nadto kopia decyzji k. 8 – 9, pismo SM k. 137 - 138).

Wartość spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ulicy (...), znajdującego się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) wyraża się kwotą 158.478,00 zł (opinia biegłego sądowego do spraw szacunku nieruchomości, a nadto okoliczność przyznana przez strony).

Lokal mieszkalny znajdujący się w posiadaniu stron, składa się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki, ubikacji i przedpokoju (okoliczność bezsporna).

Mniejszy pokój jest zajmowany przez A. M. oraz wnioskodawcę, który trzyma tam swoje rzeczy. Większy pokój jest zajmowany przez uczestniczkę (zeznania świadka A. M. k. 156- 157).

Wnioskodawca stara się rzadko przebywać w mieszkaniu, chcąc uniknąć sytuacji konfliktowych z uczestniczką ( zeznania świadka A. M. k. 156- 157, zeznania świadka D. G. k. 227 – 228, zeznania świadka E. K. k. 228, zeznania świadka P. S. k. 226-227, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 5 września 2019 roku czas elektroniczny 00:28:07 – 00:49:22 k. 660 - 661).

W czasie trwania małżeństwa, strony nabyły zestaw meblowy pokojowy, zestaw meblowy kuchenny, które to nie były robione na zamówienie i nie są integralnie związane z mieszkaniem zamieszkiwanym przez strony (zeznania uczestniczki- protokół rozprawy z dnia 5 września 2019 roku czas elektroniczny 00:49:23 – 01:30:34 k. 661 – 663).

Wartość zestawu meblowego pokojowego, według stanu na dzień 21 maja 2008 roku wyraża się kwotą 97,00 zł, z kolei wartość zestawu kuchennego meblowego, według stanu na dzień 21 maja 2008 roku, wyraża się kwotą 149,00 zł ( opinia biegłego do spraw szacunku ruchomości k. 180 – 182).

Po rozwiązaniu małżeństwa stron przez rozwód, wnioskodawca umówił się z uczestniczką, iż nie będzie jej płacił alimentów, a w zamian za to będzie czynił opłaty związane z utrzymaniem mieszkania, to jest opłaty za czynsz oraz za media. Taki stan rzeczy trwał do czasu ukończenia przez syna stron A. M. szkoły średniej, co miało miejsce w czerwca 2010 roku (zeznania świadka A. M. k. 156 – 157, zeznania uczestniczki- protokół rozprawy z dnia 5 września 2019 roku czas elektroniczny 00:49:23 – 01:30:34 k. 661 – 663 ).

Po tym jak A. M. rozpoczął pracę zawodową, zaczął, nieregularnie, przekazywać wnioskodawcy pieniądze na opłaty za media (zeznania świadka A. M. k. 156 – 157, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 5 września 2019 roku czas elektroniczny 00:28:07 – 00:49:22 k. 660 - 661). Zdarzały się również miesiące, kiedy A. M. opłacał czynsz, wówczas wpłacał go na swoje nazwisko ( zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 5 września 2019 roku czas elektroniczny 00:28:07 – 00:49:22 k. 660 – 661).

Uczestniczka J. M. nie partycypowała w kosztach utrzymania mieszkania, w szczególności nie opłacała czynszu (zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 5 września 2019 roku czas elektroniczny 00:28:07 – 00:49:22 k. 660 - 661)

Wnioskodawca w okresie od lipca 2010 roku do sierpnia 2019 roku poniósł opłaty czynszowe w wysokości 57.362,37 zł ( potwierdzenie wpłaty k. 32, 35, 36, 68, 69, 62, 63, 64, 65, 66, 67, raport rozliczeń k. 97 –103, potwierdzenie wpłaty k. 54, 55, 56, 57, 58, 59,60, 61, raport rozliczeń k. 97 –103, k. 52, 53, 267, 268, 269, 270, 271, 272, 273, 274, 275, 276, 277, 278, k. 247, 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 255, 254a, 254b, 254c, 256, 257, 258, 259, k. 244, 245, 246, 303,304,305, 306,307,308,309,309a,310,346,348,350,351,352,354,356,357,358,359,360,363,385,387,389,390,576,577,578,k.579,580,581,582,583,584,585,649,652,653,654,637,639,642,643,646, 647,650).

Wnioskodawca czynił również opłaty za media (zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 5 września 2019 roku czas elektroniczny 00:28:07 – 00:49:22 k. 660 - 661, zeznania świadka A. M. k. 156 – 157, potwierdzenie wpłaty k. 14 – 31, 261, 262, 263, 264, 265, 266,280, 281, 282, 311, 312,313,314,315,317,345,347,349,353,355,361,362,364,386,388,588,589,638,640,641, k. 645, k. 648,651,655).

Uczestniczka nie remontowała lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł., przy ulicy (...) ( zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 5 września 2019 roku czas elektroniczny 00:28:07 – 00:49:22 k. 660 - 661).

Wnioskodawca w dacie zamknięcia rozprawy był zatrudniony na podstawie umowy o pracę u dwóch pracodawców, z tytułu czego osiąga miesięczny dochód
w wysokości 3.500,00 zł, z czego ponosi koszty utrzymania lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ulicy (...), własne koszty utrzymania oraz spłaca kredyt ratalny związany z zakupem pojazdu osobowego i zaległości czynszowe związane z lokalem mieszkalnym będącym przedmiotem postępowania. Wnioskodawca jest osoba zdrową. Nadto jest właścicielem w ¼ udziału w prawie własności lokalu mieszkalnego, zamieszkiwanego przez jego matkę ( zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 5 września 2019 roku czas elektroniczny 00:28:07 – 00:49:22 k. 660 – 661).

J. M. jest osobą uzależnioną od alkoholu, leczoną z tego powodu tak w warunkach hospitalizacji jak i ambulatoryjnie. Aktualnie uczestniczka nie pracuje zawodowo, jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna, bez prawa do zasiłku. Ostatni raz pracowała zawodowo w 2014 roku.
W 2016 roku J. M. na skutek wypadku, do którego doszło w domu doznała oparzeń, z powodu których się leczy. Uczestniczka posiada zadłużenie rzędu 30.000,00 zł. J. M. nie posiada tytułu prawnego do żadnego innego lokalu mieszkalnego, nie posiada żadnych oszczędności. Nie posiada również żadnej rodziny na terenie Ł., u której mogłaby zamieszkać. Uczestniczka utrzymuje się z zasiłków oraz z pomocy udzielanej przez syna A. M.. J. M. wyrażała zgodę, na to aby wnioskodawca spłacił ją w ratach, których miesięczna wysokość oscylowałaby w granicach od 400,00 do 600,00 zł ( zeznania uczestniczki- protokół rozprawy z dnia 5 września 2019 roku czas elektroniczny 00:49:23 – 01:30:34 k. 661 – 663).

Powyższe ustalenia faktyczna Sąd poczynił na podstawie zeznań świadków oraz zeznań wnioskodawcy i uczestniczki, w tym zakresie w jakim Sąd przypisał im przymiot wiarygodności. Nadto Sąd oparł się na złożonych do akt kopiach dokumentów, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron, a dodatkowo podlegały ocenie przez pryzmat dyspozycji art. 308 kpc. Pełnowartościowym dowodem w sprawie są również złożone do akt sprawy opinie tak biegłego do spraw wyceny ruchomości jak i biegłego do spraw szacunku nieruchomości, które w swej treści są pełne, wyczerpujące, logiczne i jednoznaczne. Wskazać przy tym należy, iż ostatecznie nie były kwestionowane przez żadną ze stron postępowania.

Odnosząc się do zeznań wnioskodawcy, Sąd zanegował jej jedynie w tej części, w jakiej P. M. wskazał, iż nie zawierał z uczestniczką żadnej ustnej umowy dotyczącej przekazywania przyznanych wyrokiem rozwodowym alimentów, na poczet opłat czynszowych oraz opłat za media związanych z lokalem mieszkalnym zamieszkiwanym przez strony. Niniejsze zeznania nie mogą się ostać, bowiem są sprzeczne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności z zeznaniami świadka A. M., który potwierdził, iż między wnioskodawcą a uczestniczką istniała umowa, na podstawie której P. M. zamiast przekazywać alimenty, do uiszczania których był zobowiązany do rąk uczestniczki, przeznaczał je na poczet opłat za media, opłat czynszowych, stanowiących część do pokrycia, których była zobowiązana J. M..

Oceniając z kolei zeznania uczestniczki, Sąd zakwestionował je w tym zakresie w jakim uczestniczka wskazywała, iż ponosiła opłaty za media oraz opłaty czynszowe związane z lokalem mieszkalnym stanowiącym majątek wspólny stron, aż do 2015 roku, czyniąc opłaty bezpośrednio do rąk wnioskodawcy oraz przelewami na konto wnioskodawcy, z rachunku bankowego syna A. M., na rachunek, którego to wpływało jej wynagrodzenie. Przywołane depozycje nie mogą się ostać gdyż pozostają w oczywistej sprzeczności tak z zeznaniami świadka A. M., który zeznał, iż co prawda wpływało na jego rachunek bankowy wynagrodzenie uczestniczki, jednakże nie czynił z niego żadnych opłat, tylko wypłacał i przekazywał do rąk własnych uczestniczki. Nadto świadek zaprzeczył jakoby uczestniczka przekazywała wnioskodawcy pieniądze na opłaty. Wnioskodawca w swoich zeznaniach również zaprzeczył aby otrzymywał od uczestniczki pieniądze tak na opłaty czynszowe jaki i opłaty za media. Ostatecznie wnioskodawczyni na terminie rozprawy w dniu 31 października 2019 roku przyznała, iż to wnioskodawca w całości ponosił opłaty czynszowe od stycznia 2011 roku.

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, zważył co następuje:

W przedmiotowej sprawie ustrój wspólności majątkowej powstał pomiędzy J. M. a P. M. w dniu 1 października 1988 roku, kiedy to strony zawarły związek małżeński, a ustał z dniem 21 maja 2008 roku, kiedy to Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2008 roku, wydanym w sprawie
o sygnaturze akt XII C 400/08, rozwiązał ich małżeństwo przez rozwód.

W pierwszej kolejności należy poczynić uwagę natury ogólnej, a mianowicie
w niniejszej sprawie zastosowanie będą miały przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczące składu majątku wspólnego i majątku osobistego
w brzmieniu po nowelizacji ustawą z dnia 17 czerwca 2004 roku o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw ( Dz.U. Nr 162, poz. 1691), która weszła w życie z dniem 20 stycznia 2005 roku.

Zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o., w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 17 czerwca 2004 roku, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. W świetle § 2 art.31 k.r.o., do majątku wspólnego należą w szczególności: pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków, środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków, kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Natomiast, jak wynika z art. 33 k.r.o., do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty i prawa enumeratywnie w nim wymienione.

Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód skutkuje ustaniem wspólności majątkowej. Od tej chwili do majątku, który był objęty wspólnością ustawową, zgodnie z art.46 k.r.o., stanowiącym, że w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Także przepis art. 567 § 3 k.p.c. stanowi, iż do podziału majątku objętego wspólnością ustawową w kwestiach nie unormowanych stosuje się przepisy o dziale spadku od art. 680 do art. 689 k.p.c. Te ostatnie zaś (art. 688 k.p.c.) odsyłają do odpowiedniego stosowania przepisów o zniesieniu współwłasności. W świetle art. 210 k.c., każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów normujących postępowanie
o podział majątku wspólnego, w postępowaniu tym, Sąd w pierwszej kolejności ustala skład i wartość majątku wspólnego. W tym zakresie, Sąd zobligowany jest do działania z urzędu (art. 684 w związku z art. 567 § 3 k.p.c.).

Zgodnie z art. 43 § 1 k.r.o., oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Zgodnie z ogólnie przyjętą zasadą Sąd ustalił skład i stan majątku wspólnego na dzień ustania wspólności ustawowej małżeńskiej, zaś według cen obowiązujących w chwili orzekania (tak np. Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 15 grudnia 1969 roku, III CZP 12/69, OSNCP 1970, poz.39). Wartość przedmiotu zniesienia współwłasności ustala się na poziomie cen rynkowych (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 30 grudnia 1975 roku, III CRN 349/75). Dopuszczalne jest przy tym oparcie się na zgodnych oświadczeniach uczestników w zakresie wartości składników majątku, jeśli nie budzą one wątpliwości co zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2001 roku, sygn. akt sprawy V CKN 482/00, Lex 52640).

W doktrynie i orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, który Sąd orzekający w sprawie podziela, zgodnie z którym art.31 § 1 k.r.o., wprowadza domniemanie przynależności do majątku dorobkowego przedmiotów majątkowych nabytych w czasie trwania wspólności ustawowej małżonków przez jedno lub oboje z nich (tak między innymi Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 18 stycznia 2008 roku, V CSK 355/07, opubl. Lex 371389; Krystyna Skiepko „Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków.” Warszawa 2015 rok). W konsekwencji, przynależność przedmiotów nabytych w czasie trwania wspólności ustawowej do majątku osobistego obowiązany jest udowodnić zainteresowany tym małżonek ( tak między innymi Sąd Najwyższy: w wyroku z dnia 11 września 1998 roku, I CKN 830/97, opubl. Lex 1225069, w wyroku z dnia 29 czerwca 2004 roku, II CKN 1409/00, OSNC 2004 rok, nr 7-8, poz.113, z dnia 30 czerwca 2004 roku, IV CK 513/03, Lex 183715, Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 lutego 2003 roku, IV CKN 1721/00, opubl. Lex 78276; Krystyna Skiepko „Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków.” Warszawa 2015 rok).

Transponując powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, iż w sprawie bezspornym było, iż w skład majątku wspólnego wchodzi zestaw mebli pokojowych o wartości 97,00 zł oraz zestaw mebli kuchennych o wartości 52,00 zł. Tak ustalone wartości powyższych składników majątkowych Sąd przyjął za opinią biegłego do spraw wyceny ruchomości, która nie była kwestionowana przez strony. Nadto przywołane ruchomości istniały na datę zamknięcia rozprawy w sprawie.

Mając na uwadze, iż wnioskodawca sporadycznie przebywa w lokalu mieszkalnym stron, a uczestniczka zamieszkuje tam na stałe i to ona każdego dnia korzysta ze wskazanych mebli, które jak Sąd ustalił, nie są związane na stałe z mieszkaniem, w którym się znajdują, Sąd dokonując podziału majątku, przyznał na rzecz J. M. zarówno zestaw mebli pokojowych jak i zestaw mebli kuchennych.

Składnikiem majątku wspólnego stron jest również spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ulicy (...), znajdujące się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. o wartości 158.478,00 zł.

W dniu 11 maja 1989 roku Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) przydzieliła P. M. i J. M. lokal mieszkalny, na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu. Z kolei wkład mieszkaniowy w dacie pierwszego przydziału to jest na dzień 2 lipca 1981 roku stanowił własność babki wnioskodawcy K. W., która zmarła w dniu 16 września 1988 roku, zaś spadek po niej nabyła jedyna córka J. M. – matka wnioskodawcy, która z kolei w dniu 18 kwietnia 1989 roku przekazała umową darowizny na rzecz syna P. M. cały wkład mieszkaniowy związany ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ulicy (...).

W tym miejscu wskazać należy, iż spółdzielcze prawo typu lokatorskiego jest reliktem poprzedniej epoki, dlatego też obecnie to prawo w obrocie prawnym występuje rzadko, zaś liczba transakcji z jego udziałem jest znikoma. Rzeczone prawo od zawsze miało też szczególny charakter i podlegało specyficznym regulacjom prawnym. Warto więc pokrótce prześledzić najistotniejsze unormowania prawne w tym zakresie. Najpierw było ono unormowane w ustawie z dnia 17 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach (Dz. U. Nr 12 z 1961 r. poz. 61). Zgodnie z art. art. 147 § 2 ustawy z chwilą przydziału na rzecz członka określonego lokalu spółdzielcze prawo do lokalu stawało się ograniczonym prawem rzeczowym na nieruchomości spółdzielczej. Stosownie zaś do art. 145 ustawy w razie ustania członkostwa z jakichkolwiek przyczyn pierwszeństwo przyjęcia do spółdzielni
i uzyskania spółdzielczego prawa do lokalu po byłym członku przysługiwało jego małżonkowi, dzieciom i innym osobom bliskim, o ile zamieszkiwali z nim razem,
a gdy chodzi o małżonka – także wówczas, gdy prawo do lokalu stanowiło przedmiot wspólności ustawowej. Oba te przepisy odczytywano w ujęciu funkcjonalnym przyjmując, iż prawo spółdzielcze nabywane przez jednego z małżonków wchodzi
w skład majątku wspólnego. O wiele bardziej precyzyjnie regulował tą materię następny akt prawny tj. ustawa z dnia 16 września 1982 r. – prawo spółdzielcze (Dz. U. Nr 188 z 1982 r. poz.1848). Kluczowy zaś na łonie tej ustawy art. 215 stanowił, iż prawo do lokalu przydzielonego obojgu małżonkom lub jednemu z nich w czasie trwania małżeństwa dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny należy wspólnie do obojga małżonków bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe. Przepisy te miały przy tym charakter szczególny wobec unormowania ogólnego zawartego w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Z mocy art. 215 prawa spółdzielczego bez znaczenia było czy w tytule nabycia prawa są uwidocznieni oboje małżonkowie czy też tylko jeden z nich, ponieważ nabyte prawo stanowiło dorobek małżonków. Małżonkowie nabywali zaś spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu wyłącznie w drodze przydziału. Wyraźnie mówił o tym art. 213 § 3 prawa spółdzielczego, wedle którego spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego powstaje z chwilą przydziału lokalu, przy czym stosowne oświadczenie spółdzielni pod nieważnością powinno być złożone w formie pisemnej. Przydział lokalu był więc oświadczeniem woli złożonym przez spółdzielnię – w związku z wnioskiem jej członka o przydzielenie mieszkania – prowadzącym do wywołania skutku prawnego w postaci powstania spółdzielczego prawa do lokalu. Dla skuteczności tego oświadczania woli wymagane było podjęcie przez statutowo upoważniony organ spółdzielni uchwały o przydzieleniu członkowi oznaczonego mieszkania i zawiadomienie o niej zainteresowanego członka (art. 61 k.c.). Zgodnie z wyrażonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiskiem uchwała odpowiedniego organu spółdzielni mieszkaniowej o przydzieleniu członkowi mieszkania spółdzielczego jest czynnością prawną prawa cywilnego (por. orzeczenie z dnia 3 września 1981 r., III CRN 175/81, opubl. OSNCP Nr 4/1982 , poz. 52; orzeczenie z dnia 16 kwietnia 1985 r., IV CR 103/85, opubl. OSNCP Nr 1-2/1986 poz. 17 oraz wyrok z dnia 1 października 1993 r, I CRN 140/93, opubl. baza prawna LEX Nr 1217310). Dopiero taka uchwała i zawiadomienie o niej zainteresowanego członka powodowały nabycie przez tego członka prawa majątkowego. Z powyższego w drodze rozumowania
a contrario płynie zatem ewidentny wniosek sprowadzający się do tego, że jeżeli przydział lokalu nastąpił na rzecz określonego spółdzielcy jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego, to tylko on był beneficjentem tego prawa. Idąc dalej wspomnieć należy o głównych cechach spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, do których zalicza się jego niezbywalność, niedziedziczność oraz nie podleganie egzekucji, co wprost wynika z art. 9 ust 3 obowiązującej aktualnie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1222 ze zm.). Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy przez umowę o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia zobowiązuje się oddać członkowi lokal mieszkalny do używania,
a członek zobowiązuje się wnieść wkład mieszkaniowy oraz uiszczać opłaty określone w ustawie i w statucie spółdzielni. Wykładnia zacytowanego przepisu oznacza, że przedmiotem zawiązanego wskutek umowy pomiędzy spółdzielnią mieszkaniową, a jej członkiem stosunku prawnego jest spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, a nie wkład mieszkaniowy. Wkład mieszkaniowy stanowi jedynie substrat majątkowy, jaki w zamian za ustanowienie lokatorskiego prawa do lokalu obowiązany jest wnieść członek spółdzielni. Podstawowym bowiem obowiązkiem majątkowym członka spółdzielni, wynikającym z poprzedzającej umowę o ustanowienie prawa lokatorskiego umowy o budowę lokalu, jest wniesienie wkładu mieszkaniowego. Należy zauważyć, że powołana ustawa nie posługuje się pojęciem wkładu mieszkaniowego na oznaczenie stosunku prawnego łączącego spółdzielnię mieszkaniową z jej członkiem. Pojęcie to jest istotne jedynie dla określenia obowiązków członka spółdzielni wynikających z umowy ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego.

Pojęcie wkładu mieszkaniowego (a w zasadzie jego wartość) stanowiło podstawę do wyznaczenia wartości spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ponieważ zgodnie z obowiązującym do tego momentu art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielnia zwraca zgodnie z postanowieniami statutu osobie uprawnionej wniesiony wkład mieszkaniowy albo jego wniesioną część, zwaloryzowane według wartości rynkowej lokalu. W wyniku nowelizacji tego przepisu obecnie wartość spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego określa się na podstawie jego wartości rynkowej ze szczegółowo oznaczonymi potrąceniami. Stosownie do art. 11 ust. 2 ¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w brzmieniu obowiązującym od 31 lipca 2007 r. w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu, która nie może przewyższać kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię, zgodnie z jej statutem, na ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. Zgodnie z ust. 2 ² powołanego przepisu, z wartości rynkowej lokalu potrąca się część zobowiązań spółdzielni związanych z budową, w szczególności niewniesiony wkład mieszkaniowy, jak i inne kwoty wymienione w tym przepisie.

Mając na uwadze powyższe przyjąć należy, że składnikiem majątku wspólnego stron nie był wkład mieszkaniowy związany ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu, lecz spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego wraz z wkładem mieszkaniowym. Co prawda w orzecznictwie w sprawach o podział majątku wspólnego dopuszcza się możliwość ustalania wartości lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w oparciu o kwotę wkładu mieszkaniowego, a nie zaś w oparciu o wartość rynkową lokalu (por. uchwała SN z dnia 17 listopada 2009 r., III CZP 81/09, opubl. Biul. SN Nr 11/2009 poz. 6), z tym jednak zastrzeżeniem,
że chodzi tutaj wyłącznie o szczególną kategorię budynków i lokali mieszkalnych wybudowanych z udziałem środków z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Dzieje się tak dlatego, że lokatorskie prawo do lokalu wybudowanego z udziałem środków z (...), zgodnie z art. 12 ¹ ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz art. 15e ustawy z dnia 26 października 1995 r, o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. Nr 98 z 2000 r. poz. 1070 z późn. zm.) nie może być przekształcone w prawo własnościowe ani w odrębną własność, a zatem nie może także być przedmiotem przetargu. Tym samym w razie wygaśnięcia takiego prawa, spółdzielnia nie ma możliwości zbycia go w trybie przetargu, a tym samym nie jest w stanie uzyskać kwoty odpowiadającej wartości rynkowej. Przeważająca większość lokali spółdzielczych znajduje się natomiast w zasobach spółdzielni mieszkaniowych, do których w całej rozciągłości mają zastosowanie unormowania zawarte w art. 11 ust. 2, ust. 2 ¹ i ust. 2 ² ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych W tym też kierunku zmierza zdecydowana większość wypowiedzi Sądu Najwyższego. Ustabilizowana linia orzecznictwa ewidentnie podąża w kierunku przyjęcia stanowiska, zgodnie z którym wartość wymienionego prawa w postępowaniu
o podział majątku wspólnego byłych małżonków jest ustalana z uwzględnieniem zasad rozliczeniowych z osobą uprawnioną w razie wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do takiego lokalu ( Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 12 stycznia 2012 r., IV CSK 197/11, LEX Nr 1119548).

Z przedstawionych powodów Sąd Rejonowy ustalając dla potrzeb rozstrzygnięcia wartość spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, odniósł się do jego wartości rynkowej, która została wskazana przez biegłego na kwotę 158.478,00 zł, co zostało potwierdzone przez strony. Zasygnalizować przy tym należy, iż wbrew stanowisku wnioskodawcy, mając na względzie okoliczność, iż przydział lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w Ł. przy ulicy (...), nastąpił decyzja z dnia 11 maja 1989 roku, a zatem w czasie gdzie wnioskodawca wraz z uczestniczką tworzyli związek małżeński, a nadto w decyzji o przydziale lokalu mieszkalnego wskazano zarówno P. M. jak i J. M., zasadnym jest ustalenie, iż spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego stanowi majątek wspólny stron.

W toku postępowania wnioskodawca konsekwentnie wnosił o przyznanie tegoż składnika majątku wspólnego na jego rzecz. Ostatecznie również uczestniczka wnosiła o przyznanie spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ulicy (...), na rzecz wnioskodawcy ze spłatą na jej rzecz. Sąd mając na względzie stanowiska stron oraz ich sytuację materialną, przyznał na rzecz P. M. spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ulicy (...) o wartości 158.478,00 zł.

Mając na względzie przyznanie na rzecz wnioskodawcy wyżej wskazanego składnika majątkowego, Sąd nakazał uczestniczce J. M. aby opróżniła, opuściła i wydała wnioskodawcy spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w Ł. przy ulicy (...), znajdujące się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł..

Z uwagi na fakt, iż J. M. posiada status lokatora w myśl ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2016r poz. 1610) koniecznym stało się rozstrzygnięcie w zakresie uprawnienia uczestniczki do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 przywołanej ustawy prze lokatora należy rozumieć najemcę lokalu lub osobę używającą lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. Zatem J. M., na gruncie wskazanej ustawy, jest lokatorem, co oznacza, iż jest objęta ochroną przysługującą lokatorom. Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 14 powołanej ustawy, Sąd zobowiązany był z urzędu badać przesłanki w zakresie orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego wobec osób których dotyczy nakaz opróżnienia lokalu. Przepis art. 14 ust. 4 ustawy stanowi, że Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu wobec: kobiety w ciąży, małoletniego, osoby niepełnosprawnej w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 511, z późn. zm.3) lub ubezwłasnowolnionego oraz osoby sprawującej nad nim opiekę i wspólnie z nim zamieszkałej, obłożnie chorego, emeryta lub rencisty spełniającego kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osoby posiadającej status bezrobotnego, osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały – chyba, że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany lub ich sytuacja materialna pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie. Nadto, w myśl ust. 3 Sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, orzeka o uprawnieniu osób, o których mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną.

W niniejszej sprawie ustalono, iż J. M. jest osobą bezrobotną, a tym samym Sąd zobowiązany był do ustalenia jej uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego, zaś na podstawie art. 14 ust. 6 wyżej cytowanej ustawy, Sąd nakazał wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu przez uczestniczkę, do czasu złożenia J. M. przez Gminę M. Ł. oferty zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, o czym orzeczono w punkcie 8 postanowienia.

W tym miejscu odnieść się należy do zgłoszonych w toku postępowania rozliczeń nakładów poczynionych z majątku osobistego wnioskodawcy na majątek wspólny oraz nakładu poczynionego z majątku osobistego uczestniczki na majątek wspólny.

Zgodnie z art. 45 § 1 k.r.o., każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Jak wynika z § 2 powołanego przepisu, zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny. Przepis art.45 k.r.o. reguluje rozliczenia z tytułu wydatków i nakładów poczynionych w czasie trwania wspólności ustawowej. Nie reguluje natomiast rozliczeń pomiędzy małżonkami wydatków i nakładów poczynionych z majątków osobistych na majątek wspólny w czasie od ustania wspólności ustawowej do momentu podziału majątku, których podstawę materialnoprawną stanowią odpowiednio zastosowane przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, w tym art.207 k.c. Stosownie do treści przywołanego art. 207 k.c., pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów. W takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż uczestniczka zgłosiła do rozliczenia nakład poczyniony z majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 15.000,00 zł, w związku z poniesionymi kosztami remontu łazienki oraz kuchni, wymianą okien. Ostatecznie uczestniczka nie popierała tegoż wniosku, jednakże z uwagi na fakt, iż nie został on formalnie cofnięty, w znaczeniu procesowym, koniecznym było jego oddalenie, o czym orzekł Sąd w punkcie 4 uzasadnianego orzeczenia.

Wnioskodawca z kolei wniósł o rozliczenie nakładu z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci darowizny wkładu mieszkaniowego oraz ponoszonych opłat za media oraz opłat czynszowych w okresie od dnia 1 czerwca 2008 roku do 31 sierpnia 2019 roku, w wysokości 82.239,33 zł.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż w sprawie bezspornym między stronami był fakt otrzymania przez P. M. od matki J. M. darowizny, w dniu 18 kwietnia 1989 roku, której przedmiotem był wkład mieszkaniowy. Zgodnie z art. 33 § 1 pkt 2 kro do majątku osobistego każdego z małżonków wchodzą przedmioty majątkowe nabyte przez darowiznę, chyba że darczyńca inaczej postanowił.

Wysokość tej darowizny została ustalona, przy uwzględnieniu treści pisma Spółdzielni Mieszkaniowej (...)’ w Ł. z dnia 26 czerwca 2018 roku, z którego to wprost wynika, iż wartość wkładu mieszkaniowego, na datę darowizny, stanowiła 10% kosztów budowy lokalu. Z kolei z opinii biegłego do spraw szacunku nieruchomości wynika, iż koszty budowy lokalu numer (...), położonego w Ł. przy ulicy (...), na którym ustanowiono spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, przy uwzględnieniu stanu (to jest zużycia) na dzień 18 kwietnia 1989 roku wyrażają się kwotą 196.272,00 zł. Tym samym wartość darowizny stanowi kwotę 19.627,20 zł (10%z kwoty 196.272,00 zł). Z czego do rozliczenia jako nakład poczyniony z majątku osobistego wnioskodawcy na majątek wspólny przyjęto połowę tak ustalonej kwoty, a zatem kwotę 9.813,60 zł (19.627,20 zł/2).

W tym miejscu wskazać należy, iż wbrew stanowisku wnioskodawcy, nie można poczytać jako nakład z jego majątku osobistego na majątek wspólny kwot spłaconych wraz z czynszem tytułem kredytu długoterminowego związanego z budową lokalu mieszkalnego, stanowiącego przedmiot postępowania. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż ten kredyt był spłacony do 31 grudnia 2001 roku, tym samym cześć tegoż kredytu, była spłacona przez strony postępowania, część zaś przez K. W., a następnie matkę wnioskodawcy J. M.. Zaznaczyć też należy, iż część kredytu długoterminowego związanego z budową lokalu mieszkalnego została umorzona przez (...), to jest bank kredytujący budowę lokalu. Tym samym zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury wyrażonym, miedzy innymi, w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 1995 roku, (sygnatura akt III CZP 41/95, Lex nr 4218) kwotę umorzoną, na podstawie §15 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1988 roku, w sprawie ogólnych zasad udzielania kredytu bankowego na cele mieszkaniowe (DZ. U. z 1989 r., Nr 1, poz. 1), należy traktować jako dorobek małżonków, nawet wtedy gdy tylko jedno z małżonków pokryło z majątku odrębnego wkład mieszkaniowy oraz wkład budowlany.

Odnosząc się z kolei do zgłoszonego przez P. M. nakładu poczynionego z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci ponoszonych opłat za media i opłat czynszowych w okresie do 1 czerwca 2008 roku do sierpnia 2019 roku, wskazać należy, iż w ocenie Sądu zasadnym jest uzstalenie, iż nakład z majątku osobistego P. M. na majątek wspólny wyraża się kwotą 19.120,79 zł i jest związany z ponoszonymi przez wnioskodawcę opłatami czynszowymi za okres od lipca 2010 roku do sierpnia 2019 roku, w pozostałym zakresie roszczenie wnioskodawcy podlegało oddaleniu.

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie nie zachodzą przesłanki do rozliczenia opłat za media takie jak zużycie prądu i gazu w lokalu zajmowanym przez strony i ich wspólnego syna. W pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę, iż każdorazowo zużycie mediów jest opomiarowane licznikami i rozliczane według liczników. Wnioskodawca, jak sam przyznał, również, co prawda sporadycznie, jednakże przebywa w lokalu mieszkalnym numer (...), położonym w Ł. przy ulicy (...), co potwierdzili przesłuchani w sprawie świadkowie. Nadto oprócz uczestniczki, zamieszkuje w tym mieszkaniu dorosły już syn stron A. M.. Tym samym Sąd nie mógłby rozliczyć kosztów związanych z mediami, bowiem tak już zasygnalizowano były one rozliczane według faktycznego zużycia, natomiast nie zostało w sprawie ustalone w jakiej wysokości zużycie mediów przypadało na uczestniczkę, w jakiej na A. M. i wreszcie w jakiej wysokości na wnioskodawcę, który przebywając w tymże mieszkaniu chociażby okazjonalnie i sporadycznie również korzystał z mediów.

Odnosząc się z kolei do ponoszonych przez wnioskodawcę opłat czynszowych Sąd ustalił, iż P. M. w okresie od 1 lipca 2010 roku do sierpnia 2019 roku uiścił do Spółdzielni Mieszkaniowej (...) tytułem opłat czynszowych kwotę 57.362,37 zł.

Zważyć przy tym należy, iż Sąd nie przyjął do rozliczenia opłat czynionych przez wnioskodawcę w okresie od 1 czerwca 2008 roku do 30 czerwca 2010 roku. W tym okresie wnioskodawca był zobowiązany do świadczenia alimentacyjnego na rzecz syna stron A. M., w wysokości po 400,00 zł miesięcznie. Zgodnie z ustaleniami poczynionymi w sprawie wnioskodawca nie uiszczał tak określonych alimentów do rąk przedstawicielki ustawowej małoletniego A. M. to jest do rąk uczestniczki, bowiem wiązała go ustna umowa z uczestniczką, iż kwoty pieniędzy stanowiące alimenty będzie przeznaczał na opłaty czynszowe i eksploatacyjne związane z mieszkaniem. Tym samym brak podstaw do uznania, iż w powyższym okresie wnioskodawca poczynił nakład z majątku osobistego na poczet majątku wspólnego. Sytuacja uległa zmianie w momencie podjęcia przez A. M. pracy zarobkowej tuż po ukończeniu szkoły średniej to jest w czerwcu 2010 roku. Wówczas też A. M. (urodzony w dniu (...)) był już osobą pełnoletnią. Wtedy też wnioskodawca zaprzestał płacenia alimentów. Tym samym opłaty czynszowe związane z lokalem mieszkalnym, którego dotyczy postępowanie, winny być ponoszone przez wszystkie pełnoletnie osoby zamieszkujące w tym lokalu mieszkalnym, a zatem również przez A. M.. Zgodnie bowiem z treścią art. 4 ust. 1 i 1 ¹ ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. 2001 Nr 4, poz. 27) członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Natomiast art. 4 ust.1 ¹ , cytowanej ustawy, stanowi, że osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, są obowiązane uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni, z zastrzeżeniem art. 5. Z kolei art. 4 ust. 6, przywołanego aktu prawnego, wskazuje, że za opłaty, o których mowa w ust. 1-2 i 4, odpowiadają solidarnie z członkami spółdzielni, właścicielami lokali niebędącymi członkami spółdzielni lub osobami niebędącymi członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, osoby pełnoletnie stale z nimi zamieszkujące w lokalu, z wyjątkiem pełnoletnich zstępnych pozostających na ich utrzymaniu, a także osoby faktycznie korzystające z lokalu.

Tym samym łączna kwota poniesiona przez P. M. tytułem opłat czynszowych w okresie od lipca 2010 roku do sierpnia 2019 roku, wyrażająca się kwotą 57.362,37 zł, winna zostać podzielona przez ilość osób, to jest przez trzy osoby, co pozwala poczynić ustalenia, iż uczestniczka J. M., która, co warto podkreślić, przyznała, iż od stycznia 2011 roku, jedynie wnioskodawca uiszczał opłaty czynszowe do spółdzielni, winna zwrócić na rzecz P. M. kwotę 19.120,79 zł (57.362,37 zł/3= 19.120,79 zł).

Reasumując, wskazać należy, iż łączny majątek P. M. i J. M. wyraża się kwotą 158.627,00 zł, z czego udział każdego z małżonków wyraża się kwotą 79.313,50 zł ( 158.627,00 zł/2=79.313,50 zł). Wobec przyznania na rzecz wnioskodawcy składnika majątkowego o wartości 158.478,00 zł, zaś na rzecz uczestniczki składników o łącznej wartości 149,00 zł, zasadnym jest zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki spłaty w wysokości 79.164,50 zł. Jednakże jak to już zostało omówione powyżej w związku z nakładem poczynionym przez wnioskodawcę na poczet majątku wspólnego (w postaci darowizny wkładu mieszkaniowego 19.627,20 zł zł oraz opłat czynszowych poniesionych przez wnioskodawcę w wysokości 57.362,37 zł), uczestniczka winna zwrócić na jego rzecz kwotę 28.934,39 zł (19.627,20 zł/2 +57.362,37 zł/3 = 9.813,60 zł+19.120,79 zł= 28.934,39 zł). Zatem spłaca należna uczestniczce od wnioskodawcy w wysokości 79.164,50 zł została pomniejszona o kwotę 28.934,39 zł, którą uczestniczka winna zwrócić wnioskodawcy. Po dokonaniu powyższych działań arytmetycznych, P. M. winien zwrócić na rzecz J. M. tytułem spłaty kwotę 50.230,11 zł.

Wnioskodawca wniósł o rozłożenie spłaty na miesięczne raty w wysokości 400,00 – 600,00 zł. Na tak zaprezentowane stanowisko, przystała uczestniczka, która wyraziła zgodę na ratalną spłatę. Mając na względzie, stanowiska stron, sytuacje majątkową wnioskodawcy, jego starania o utrzymanie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu oraz dyspozycje art. 320 kpc, Sąd rozłożył kwotę 50.230,11 zł, przypadającą uczestniczce od wnioskodawcy tytułem spłaty udziału
i wzajemnych rozliczeń, na 84 miesięczne raty płatne w następujący sposób: 83 raty w wysokości po 600,00 zł każda z nich, zaś 84 rata płatna w wysokości 430,11 zł,
z tym, że pierwsza rata płatna w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie, zaś każda następna rata płatna w terminie do 10 – ego (dziesiątego) każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

Rozliczenia kosztów przedmiotowego postępowania sąd dokonał zgodnie z art. 520 § 1 k.p.c. Zgodnie z jego brzmieniem każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Wyjątki od tej zasady zostały ustanowione w dalszych paragrafach art. 520 k.p.c., stanowiąc, iż jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników (§ 2). Zaś, paragraf 3 art.520 k.p.c. stanowi, iż jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie. W orzecznictwie i doktrynie zwraca się uwagę, iż w postępowaniu nieprocesowym nie ma „pojedynku” dwóch przeciwstawnych sobie stron, dlatego też nie można mówić o przegrywającym, który powinien zwrócić koszty postępowania wygrywającemu (por. art. 98 § 1 k.p.c.). Przeciwnie, z treści całego art.520 k.p.c. wynika, że ustawodawca zakłada, że w zasadzie uczestnicy postępowania są w tym samym stopniu zainteresowani jego wynikiem, a orzeczenie sądu udziela ochrony prawnej każdemu uczestnikowi. Dlatego ten, kto poniósł koszty zastępstwa procesowego, nie uzyska zwrotu wydanych kwot od innego uczestnika, ale i nie jest obowiązany do zwracania kosztów poniesionych przez innego uczestnika (tak Bodio Joanna, Demendecki Tomasz, Jakubecki Andrzej, Marcewicz Olimpia, Telenga Przemysław, Wójcik Mariusz P [w] Komentarz do art.520 kodeksu postępowania cywilnego, LEX/el. 2010; Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 9 grudnia 1999 roku, III CKN 497/98, OSNC 2000 rok, nr 6, poz. 116) . Stanowisko takie uzasadnione jest niezależnością i samodzielnością udziału w tym postępowaniu każdego jego uczestnika (Budnowska Joanna, Zieliński Andrzej artykuł Palestra 1995 rok, numer 7-8, s. 58, Lex nr 11671/1).

W przedmiotowej sprawie uczestnicy byli w równym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania, a ich interesy nie były sprzeczne – ich celem było dokonanie podziału majątku wspólnego. Wnioskodawca uiścił opłatę sądową od wniosku w wysokości 1.000,00 zł, zatem biorąc pod uwagę, że udział stron w majątku wspólnym jest równy, należało stosownie do udziałów orzec o tych kosztach, a więc zasądzić od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwotę 500,00 zł, zaś w pozostałym zakresie ustalić, że strony ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. Na marginesie zauważyć należy, iż w postępowaniu o podział majątku Sąd z urzędu ustala skład i wartość majątku wspólnego, a zatem jeżeli wolą stron było skorzystanie z pomocy fachowych pełnomocników, ich wynagrodzenie powinno obciążać strony.

W toku postępowania zostały wydane opinie biegłych w sprawie, których łączny koszt pokryty tymczasowo przez Skarb Państwa wyraża się kwotą 1.279,72 zł. Mając na uwadze równy stropień zainteresowania stron rozstrzygnięciem postępowania, w ocenie Sądu strony winny ponieść po połowie koszty tymczasowo wyłożone przez Skarb Państwa zgodnie z dyspozycja art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku (DZ.U. Nr 167, poz. 1398). Tym samym każda ze stron winna ponieść koszty w wysokości 639,86 zł (1.279,72 zł/2).

Mając na uwadze postawę prezentowaną przez uczestniczkę postępowania, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego do spraw medycyny sądowej, na okoliczność zasadności korzystania przez J. M. ze zwolnień lekarskich i niemożności uczestniczenia w rozprawach sądowych. Wynagrodzenie biegłego zostało ustalone na kwotę 516,60 zł i zostało tymczasowo pokryte przez Skarb Państwa. Mając na uwadze dyspozycję art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku (DZ.U. Nr 167, poz. 1398), Sąd obciążył uczestniczkę obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa powyższej kwoty.

W toku przedmiotowej sprawy, wszczętej 10 kwietnia 2014 roku, uczestniczka była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika ustanowionego z urzędu w osobie adwokata J. C.. Stosownie do zapisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 roku (Dz. U. Nr 163, poz. 1348) wynagrodzenie pełnomocnika zostało ustalone w oparciu o §7 ust. 1 pkt 10 w zw. z §6 pkt 6 na kwotę 3.600,00 zł, co po powiększeniu o należny podatek Vat wyraża się kwotą 4.428,00 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji.