Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XIII Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Paweł Hajdys

Protokolant: Magdalena Adamkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2016 roku na rozprawie w Łodzi

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.

przeciwko A. G.

o zapłatę kwoty 2.065,46 zł

1. umarza postępowanie w zakresie kwoty 36,12 zł (trzydzieści sześć złotych i dwanaście groszy);

2. oddala powództwo w pozostałym zakresie.

Sygn. akt XIII GC 1966/15

UZASADNIENIE

18 maja 2015 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. wniosła do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi pozew w postępowaniu upominawczym przeciwko A. G. o zapłatę kwoty 2.065,46 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu powódka podniosła, że powyższe roszczenie pierwotnie przysługiwało (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością tytułem odsetek i kosztów windykacji dochodzonych w związku z wystawionymi pozwanej fakturami VAT. Powodowa spółka nabyła powyższe roszczenie w drodze przelewu wierzytelności.

(pozew – k.4-7)

28 września 2015 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

(nakaz zapłaty z 28.09.2015 – k.60)

19 października 2015 roku pozwana złożyła sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. A. G. zarzuciła, iż w związku z opóźnieniem w zapłacie faktur po stronie powoda nie powstały żadne koszty związane z odzyskaniem należności. Pozwana podniosła, iż wszystkie faktury zostały uregulowane dobrowolnie. Nadto oświadczyła również, iż nigdy nie otrzymała żadnego wezwania do zapłaty.

(sprzeciw od nakazu zapłaty – k.64-65)

Pismem z 16 grudnia 2015 roku powódka cofnęła powództwo w zakresie kwoty 36,12 zł, która obejmowała odsetki za opóźnienie w zapłacie należności przez pozwaną i którą to kwotę pozwana zapłaciła dobrowolnie, nadal żądając zasądzenia od pozwanej na swoją rzecz kwoty 2.029,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty i kosztów zastępstwa procesowego.

(pismo procesowe powódki z 15.12.2015 r. – k.70-71)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. G. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą A. A. G..

(okoliczność bezsporna; nadto wypis z CEIDG – k.15)

(...) spółka z o.o. sprzedawała A. G. towary, co potwierdzone zostało wystawionymi pozwanej 29 fakturami VAT, przy czym 12 z nich dotyczyło transakcji dokonanych po 28 kwietnia 2013 roku. Pozwana zapłaciła dobrowolnie należności główne, jednak wszystkie faktury zostały uregulowane z opóźnieniem. Kwota odsetek za opóźnienie w zapłacie wszystkich 29 faktur wyniosła 36,12 zł, natomiast w/w 12 faktur – 25,61 zł (kwoty należności głównych wynikające z owych 12 faktur wynosiły od kilkunastu złotych – w przypadku 3 faktur – do 928,31 zł – w przypadku 9 faktur; opóźnienia w zapłacie od 1 do 19 dni, natomiast kwoty odsetek za opóźnienie w zapłacie należności stwierdzonych tymi fakturami zaś wynosiły od 0,04 zł do 6,61 zł).

(okoliczności bezsporne – wykaz faktur k.6 ; faktury VAT – k.16-42, 56-57; )

1 sierpnia 2014 r. (...) spółka z o.o. zawarła z powódką (...) spółką z o.o. umowę cesji wierzytelności odsetek za opóźnienie w zapłacie należności wynikających z wyżej opisanych faktur VAT oraz kwoty 2.029,34 zł jako równowartości kwot 40 euro od każdej z wyżej opisanych 12 faktur VAT, przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne z danej faktury stało się wymagalne .

( umowa cesji wierzytelności – k.9 i k.14 )

15 października 2015 roku pozwana uiściła kwotę odsetek objętych pozwem wniesionym w niniejszej sprawie. Na skutek dokonanej wpłaty strona powodowa cofnęła powództwo w zakresie sumy uregulowanej przez pozwaną.

(potwierdzenie wykonania przelewu – k.67; pismo procesowe powódki – k.70-71)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 203 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. W związku z częściowym cofnięciem przez powódkę powództwa, Sąd w punkcie 1 wyroku, zgodnie z art. 355 k.p.c. umorzył postępowanie w zakresie kwoty 36,12 zł.

W pozostałym zakresie Sąd uznał powództwo za niezasadne i jako takie je oddalił, o czym orzekł w punkcie 2 wyroku.

Wedle treści art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. poz. 403 z późn. zm.) wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika , bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności. Uprawnienie do powyższej kwoty przysługuje od transakcji handlowej (art. 10 ust. 3).

W przedmiotowej sprawie nie było sporne, że ziściły się przesłanki opisane w przepisie art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Nie oznacza to jednak, że roszczenie powódki należy uznać za usprawiedliwione.

W uzasadnieniu uchwały z dnia 11 grudnia 2015 r. (sygn. akt III CZP 94/15, niepubl.) Sąd Najwyższy wskazał, iż przewidziane w art. 10 u.t.z. uprawnienie wierzyciela jest oderwane od spełnienia przez niego dodatkowych warunków poza tym, że spełnił on swoje świadczenie oraz nabył prawo do żądania odsetek. Jest to uprawnienie, które nie zależy od tego, czy wierzyciel poniósł w konkretnej sytuacji jakikolwiek uszczerbek związany z spełnieniem przez dłużnika jego świadczenia z opóźnieniem. Jednak w przywołanym judykacie Sąd Najwyższy podniósł również, iż mając na uwadze dolegliwość dla dłużnika sankcji w postaci obowiązku zapłaty zryczałtowanego odszkodowania, do sądu orzekającego w sprawach o jego przyznanie, należy zbadanie, czy w okolicznościach konkretnej sprawy wierzyciel nie nadużył przyznanego mu prawa, biorąc pod uwagę art. 5 k.c.

Zgodnie z art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Uwzględniając wszystkie okoliczności przedmiotowej sprawy należy uznać, że z takim nadużyciem prawa podmiotowego, prawa do zryczałtowanej rekompensaty za koszty odzyskiwania należności przez (...) spółkę z o.o., mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie. Na ocenie Sądu przeważyły łącznie brane pod uwagę wszystkie następujące okoliczności:

- dobrowolna zapłata przez pozwaną należności głównych, bez podejmowania jakichkolwiek działań windykacyjnych przez cedenta spornej kwoty,

- niewielki okres opóźnienia, wynoszący od 1 do 19 dni,

- wysokość odsetek za opóźnienie w zapłacie należności z poszczególnych faktur VAT – od 0,04 zł do 6,61 zł,

- fakt, że odsetki są podstawową formą rekompensaty za szkodę wierzyciela w postaci braku środków pieniężnych spowodowaną opóźnieniem przez dłużnika w zapłacie świadczenia pieniężnego,

- fakt, że suma kwot 40 euro, przeliczonych na walutę polską zgodnie z dyspozycją art. 10 ust. 1 u.t.z., tj. kwota 2.029,34 zł, ponad 79 razy przewyższa kwotę odsetek za opóźnienie należności stanowiących podstawę do dochodzenia roszczeń na przywołanej podstawie prawnej.

Na marginesie należy jedynie wskazać, że gdyby ów ryczałt był ustawową karą umowną za niespełnienie świadczenia niepieniężnego, to Sąd mógłby ją zmniejszyć (art. 485 w zw. z art. 484 § 2 k.c.), czego jednak nie może uczynić w niniejszej sprawie.

Nie negując zatem samej zasady, że wierzyciel nie musi wykazać poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z dochodzeniem należności na podstawie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, by nabyć uprawnienie do zryczałtowanych kosztów takiego dochodzenia na podstawie art. 10 ust. 1 tejże ustawy, wskazać należy, że niniejszej sprawie splot wszystkich wyżej opisanych okoliczności spowodował, że roszczenie powódki należy uznać za nadużycie przysługującego jej prawa podmiotowego. Tym samym, działanie powódki, zmierzające do zasądzenia spornej kwoty, nie stanowi wykonywania przez nią prawa i nie korzysta z ochrony.

Wskazać należy, że na powyższą konstatację nie wpłynęły samodzielnie takie okoliczności, jak brak wykazania przez powódkę podejmowania przez cedenta działań zmierzających do dochodzenia należności z transakcji handlowych lub też porównanie wysokości odsetek za opóźnienie i sumy zryczałtowanej kwoty 40 euro. Mogłoby się bowiem tak zdarzyć, że przy niewielkich kwotach odsetek to działanie wierzyciela doprowadziło do zapłaty należności z transakcji handlowych, czy też mimo braku działań wierzyciela dobrowolna zapłata przez dłużnika należności z transakcji handlowych nastąpiła ze znacznym opóźnieniem, albo mimo krótkiego okresu opóźnienia, kwota odsetek była znaczna (z uwagi na wysokość należności z transakcji handlowych). W takich sytuacjach możliwe by było uznanie, że żądanie zapłaty zryczałtowanych kosztów odzyskiwania należności nie stanowi nadużycia prawa podmiotowego. Ponieważ jednak w niniejszej sprawie wszystkie przytoczone okoliczności wystąpiły łącznie – Sąd uznał, że roszczenie powódki nie znajduje usprawiedliwienia w świetle społeczno-gospodarczego przeznaczenia tego prawa i narusza zasady współżycia społecznego (np. zasadę proporcjonalności udzielenia wierzycielowi ochrony prawnej do stopnia naruszenia obowiązków przez dłużnika).

Ze wskazanych powyżej względów Sąd oddalił powództwo tej części, w której powódka nie cofnęła pozwu.

Z uwagi na fakt, że powódkę należy uznać za wygraną jedynie w umorzonej części powództwa, tj. w 1,75%, Sąd, na zasadzie art. 100 zd. 2 k.p.c. włożył na powódkę obowiązek poniesienia kosztów procesu w całości.

ZARZĄDZENIE

(...)