Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 9 maja 2017 r.

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Jacek Głowacz

Protokolant: aplikant aplikacji sędziowskiej C. T.

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2017 r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z wniosku Miasta Ł.-Urzędu Miasta Ł.

z udziałem E. S. (1), P. S. (1), M. S., O. S. i Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. S. w G.

o zmianę postanowienia z dnia 30 października 2014 r. wydanego w sprawie o sygn. akt III Ns 1040/13 o stwierdzeniu nabycia spadku po R. S.

postanawia:

oddalić wniosek.

Sygn. akt I Ns 1155/16

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 27 maja 2016 r. Gmina M. Ł.-Urząd Miasta Ł. wniosła o zmianę postanowienia wydanego przez Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 30 października 2014 r. w sprawie o sygn. akt III Ns 1040/13 o stwierdzenie nabycia spadku po R. S. i stwierdzenie, że spadek po zmarłym nabyli na podstawie ustawy E. S. (1) i P. S. (2) w częściach równych. W uzasadnieniu wniosku podano, że Miasto było uczestnikiem postępowania, jednak w wyniku przeprowadzonego przez Urząd postępowania wyjaśniającego ustalono, iż oprócz osób będących już uczestnikami postępowania istnieją potencjalni spadkobiercy ustawowi po zmarłym dziedziczący przed Miastem Ł., tj. E. S. (1) (córka brata spadkodawcy A. S.) i P. S. (1) (syn brata spadkodawcy A. S.). Wnioskodawca wskazał również osoby dziedziczące w dalszej kolejności w przypadku odrzucenia spadku przez E. S. (1) i P. S. (1). /wniosek- k. 3-5/

Pozostali uczestnicy nie zajęli stanowisk w przedmiocie wniosku, przy czym E. S. (1) i P. S. (2) złożyli oświadczenia o odrzuceniu spadku po R. S.. /oświadczenie- k. 16, protokół- k. 17-19, k.33-34/

Sąd zważył:

R. S. zmarł w dniu 2 stycznia 2011 r. w Ł., gdzie ostatnio stale zamieszkiwał. /bezsporne; akt zgonu- k. 9 zał. akt III Ns 1040/13/

W dniu 20 czerwca 2013 r. Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. wystąpiła do tutejszego sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku po R. S.. Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą III Ns 1040/13 i zakończyła się wydaniem postanowienia z dnia 30 października 2014 r., na mocy którego stwierdzono, że spadek po R. S. na podstawie ustawy nabyła Gmina Ł. w całości. /zarządzenie- k. 1 zał. akt III Ns 1040/13, wniosek- k. 3 zał. akt III Ns 1040/13, postanowienie- k. 65 zał. akt III Ns 1040/13/

Przed wydaniem postanowienia kończącego postępowanie w ww. sprawie odebrano od E. M. zapewnienie spadkowe, z którego wynikało, że R. S. z rodzeństwa miał tylko E. M., nie zostawił zstępnych, był wdowcem, a jego rodzice i ich rodzeństwo zmarli przed nim. W dniu 31 października 2013 r. sąd zatwierdził złożone przez E. M. oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po R. S.. Zstępni E. M. również odrzucili spadek po R. S.. /zapewnienie spadkowe- k. 28 zał. akt III Ns 1040/13, postanowienie- k. 34 zał. akt III Ns 1040/13, oświadczenie- k. 28, k.31, k. 32, k. 56 zał. akt III Ns 1040/13, protokół- k. 55-56 zał. akt III Ns 1040/13/

W toku postępowania, postanowieniem z dnia 11 września 2014 r., wezwano do udziału w sprawie w charakterze uczestnika Gminę Ł.. Pomimo doręczenia gminie w dniu 18 września 2014 r. wypisu z protokołu rozprawy obejmującego postanowienie, odpisu wniosku oraz zawiadomienia o terminie rozprawy wyznaczonym na dzień 30 października 2014 r., podmiot ten nie zajął merytorycznego stanowiska w sprawie i w jej imieniu nikt nie stawił się na terminie rozprawy. Gmina nie złożyła również pisma procesowego, ani wniosku o odroczenie rozprawy. /postanowienie- k. 56 zał. akt III Ns 1040/13, potwierdzenie odbioru- k. 61 zał. akt III Ns 1040/13, protokół- k. 64 zał. akt III Ns 1040/13/

R. S. oprócz E. M. miał również brata A. S., który urodził się w Ł. i zmarł w dniu 14 listopada 1990 r. w Ł., pozostawiając po sobie syna P. S. (1) i córkę E. S. (2) z domu S. (oboje urodzeni w Ł.), którzy nie byli uczestnikami w sprawie spadkowej po R. S.. /akt zgonu- k. 24, akt urodzenia- k. 7, k. 8, zapewnienie spadkowe- k. 17-18/

Informacja o tym, że P. S. (1) jest zstępnym A. S. – brata zmarłego R. S. była znana wnioskodawcy już w dniu 6 listopada 2014 r. /pismo- k. 9/

Powyższy stan faktyczny jest niesporny.

Sąd zważył:

Wniosek okazał się bezzasadny i jako taki podlegał oddaleniu.

Stosownie do art. 679 § 1 k.p.c. dowód, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku. Jednakże ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność.

Z powołanego przepisu w stosunku do osób, które były uczestnikami postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, wynika konieczność spełnienia dwóch przesłanek aby wniosek o zmianę stwierdzenia nabycia spadku mógł być skuteczny. Po pierwsze, żądanie to powinno opierać się na podstawie, której nie można było powołać w pierwszym postępowaniu, a po drugie wniosek taki należy złożyć w terminie jednego roku od dnia, w którym uzyskało się taką możliwość.

W ocenie Sądu wnioskodawca, który był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po R. S. nie wykazał spełnienia żadnej z ww. przesłanek.

Złożony w niniejszej sprawie wniosek Gmina Ł. oparła na tej podstawie, że w toku przeprowadzonego we wrześniu 2015 r. przez Urząd Miasta Ł. postępowania wyjaśniającego ustalono, że po R. S. istnieją potencjalni spadkobiercy ustawowi, którzy dochodzą do spadku przed wnioskodawcą – tj. E. S. (1) i P. S. (1) – dzieci brata spadkodawcy. W tym miejscu zważyć należy, że gmina jako jednostka samorządu terytorialnego w ramach zadań zleconych z zakresu administracji rządowej dokonuje rejestracji stanu cywilnego – art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2014 r poz. 1741 ze zm.). Ma zatem dostęp do wszelkich możliwych do uzyskania informacji w zakresie zgonów, urodzeń i małżeństw dokonywanych na jej terenie, a ponadto ma dostęp do baz danych meldunkowych ludności i bazy danych PESEL.

Z przedłożonego do niniejszej sprawy aktu zgonu A. S. oraz z aktu zgonu R. S. znajdującego się w aktach sprawy III Ns 1040/13 jednoznacznie wynika, że obaj urodzili się i zmarli w Ł., mieli tego samego ojca i prawdopodobnie tę samą matkę (w akcie zgonu A. S. brak danych odnośnie nazwiska matki). W tym stanie rzeczy ustalenie przez gminę, iż spadkodawca miał brata, który zmarł przed nim, a także ustalenie jego zstępnych, którzy również urodzili się w Ł., było możliwe jeszcze w toku postępowania spadkowego w sprawie o sygn. akt III Ns 1040/13.

Sąd ma przy tym świadomość, że poszukiwanie ewentualnych dalszych spadkobierców w oparciu o posiadane informacje i akty stanu cywilnego, może być żmudne i czasochłonne. Niemniej jednak Gmina w toku sprawy spadkowej mogła powołać się na konieczność przeprowadzenia dłuższych poszukiwań i wnosić o odroczenie rozprawy. Jej bierność w postępowaniu nie może jednak prowadzić do uznania, że w jego toku nie miała możliwości powołania się na tę okoliczność, że istnieją inni spadkobiercy ustawowi. Zatem jeśli wnioskodawca uznał, że Sąd nieprawidłowo stwierdził nabycie spadku po R. S., winien był złożyć apelację od tego postanowienia.

Skoro wnioskodawca w zakończonej prawomocnie sprawie spadkowej, pomimo wezwania go do udziału w niej, nie zajął nawet stanowiska merytorycznego, nie wnosił o odroczenie rozprawy, a także nie złożył apelacji, brak było podstaw do uznania przez Sąd spadku, że istnieją inni niż gmina potencjalni spadkodawcy po R. S..

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że wnioskodawca zainicjował niniejsze postępowanie wnioskiem z dnia 27 maja 2016 r., a już z dołączonych do niego dokumentów tj. z pisma w którym Urząd Miasta Ł. jest informowany o tym, że R. S. miał brata A. S. wynika, iż wniosek ten był spóźniony. Pismo to zostało sporządzone w dniu 6 listopada 2014 r. i już w tym samym dniu, korzystając z dostępu do rejestru stanu cywilnego i bazy PESEL gmina mogła ustalić, że do kręgu spadkobierców należy włączyć P. S. (1) i E. S. (1). Tym samym termin do wystąpienia z wnioskiem w niniejszej sprawie upłynął z dniem 6 listopada 2015 r. (co znamienne wnioskodawca nie złożył do akt sprawy dokumentów w oparciu o które ustalił zstępnych A. S. z datą ich sporządzenia). Na marginesie zauważy wypada, że informacja o danych brata spadkodawcy z dnia 6 listopada 2014 r. została pozyskana przez wnioskodawcę w okresie, kiedy postanowienie o stwierdzenie nabycia spadku nie było prawomocne, co umożliwiało jego skuteczne zaskarżenie.

Tytułem uzupełnienia wskazać należy, że postępowanie przewidziane w art. 679 k.p.c. nie służy ani naprawieniu błędów Sądu popełnionych w postępowaniu spadkowym, ani usunięciu skutków nieznajomości prawa przez uczestników tego postępowania, lecz jedynie umożliwieniu zmiany postanowienia spadkowego w razie wykrycia okoliczności i dowodów, których zainteresowany nie mógł powołać w postępowaniu spadkowym (zob. m.in. post. SN z dnia 4 lutego 2000 r., II CKN 740/98, LEX nr 1425655; post. SN z dnia 13 października 2004 r., III CK 82/03, LEX nr 589986, post. SN z dnia 15 stycznia 2016 r., I CSK 1079/14, LEX nr 1977914, post. SN z dnia 29 kwietnia 2016 r., I CSK 298/15, LEX nr 2043732; stanowisko takie jest też w pełni akceptowane w orzecznictwie Sądu Okręgowego w Łodzi – zob. m.in. postanowienia z dnia 29 stycznia 2016 r., III Ca 1253/15 i z dnia 13 października 2016 r., III Ca 798/16, niepubl.). W orzecznictwie przesądzono też, że przez uczestnictwo w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku - w rozumieniu art. 679 k.p.c. - należy rozumieć formalny udział w postępowaniu, a nie stopień aktywności, bierność, czy nawet całkowitą bezczynność zainteresowanego występującego w sprawie.

Zgadzając się z przytoczonymi poglądami oraz mając na względzie poczynione ustalenia, brak było podstaw do tego aby wniosek wywiedziony w niniejszej sprawie uwzględnić. Postępowanie oparte o art. 679 § 1 k.p.c. ma charakter wyjątkowy i wymaga ścisłego wypełnienia przesłanek złożonego wniosku. Ponieważ Gmina mogła aktywnie uczestniczyć w postępowaniu spadkowym i wówczas prowadzić poszukiwania we własnych rejestrach, co do osób będących spadkobiercami R. S., nie sposób uznać, że wskazując potencjalnych spadkobierców powołała się na podstawę, której nie mogła powołać w toku postępowania spadkowego. Nadto wobec tego, że uzyskała możliwość wskazania tych spadkobierców co najmniej w dniu 6 listopada 2014 r. to z dniem 6 listopada 2015 r. utraciła prawo do występowania z przedmiotowym wnioskiem i tym samym wniosek z dnia 27 maja 2016 r. był spóźniony.

Z powyższych względów wniosek należało oddalić.