Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 października 2020 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. przeciwko B. K. o zapłatę kwoty 7.631,00 zł w punkcie 1. oddalił powództwo; w punkcie 2. zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.882,31 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1.800,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(wyrok k. 206, uzasadnienie k. 207-210v.)

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. wniósł apelację od powyższego wyroku zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi powód zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, który miał istotny wpływ na treść orzeczenia polegający na niezasadnym przyjęciu, iż powódka nie udowodniła szkody/dochodzonego roszczenia oraz nie wyszczególniła w jaki sposób wyliczyła kwotę czynszu najmu za lipiec i sierpień 2016 r. niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, z którego wynika, że

- strony w umowie najmu ustaliły nie tylko obowiązek zwrotu przedmiotu najmu ale nadto ustaliły obowiązek świadczenia oznaczonej należności (opłaty ryczałtowej) za czas niewydania przez najemcę lokalu po ustaniu najmu (§ 9 umowy najmu), które to świadczenie należało zakwalifikować jako karę umowną (reżim kontraktowy) a nie jako wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z lokalu (przepisy o ochronie własności),

- powódka wykazała sposób obliczenia wysokości dochodzonego roszczenia poprzez wskazanie konkretnych zapisów umowy, złożenie not księgowych i faktur za maj i czerwiec 2016 r. wskazujących miesięczną stawkę czynszu wynikającą z umowy;

2.  naruszenie norm prawa procesowego, mające istotny wpływ na treść orzeczenia, w szczególności:

a.  przepisu art. 227 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez ich błędne zastosowanie w sytuacji, gdy powódka przedstawiła dowody na potwierdzenie wysokości i sposobu obliczania dochodzonego roszczenia (umowa najmu, faktury VAT, noty księgowe, zeznania świadka oraz przesłuchanie strony powodowej),

b.  przepisu art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i zastąpienie jej dowolną oceną dowodów przez przyjęcie, że strony nie ustaliły zryczałtowanego świadczenia (opłata/kara umowna) należnego na wypadek nie dokonania zwrotu lokalu w terminach wskazanych w umowie, braku dokonania wszechstronnego rozważenia zgromadzonego materiału, pominięcie dowodów wskazujących na sposób wyliczenia i wysokość dochodzonego roszczenia;

3.  naruszenie norm prawa materialnego, w szczególności:

a.  poprzez błędną wykładnię art. 65 k.c. oraz § 9 i § 6 ust. 3 umowy najmu i przyjęcie, że powódce nie należy się odszkodowanie ustalone w sposób wskazany w umowie oraz uznanie, że wskazana w § 9 umowy najmu opłata stanowi wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z lokalu a nie karę umowną, a co za tym idzie przyjęcie, że wysokość dochodzonego odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu oparte o zapisy umowne odnosi się wyłącznie do odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu opartego o przepisy dotyczące naruszenia posiadania a nie odnosi się do reżimu kontraktowego, przyjęcie, że czynsz najmu wynikający z umowy wynosił 700,00 zł za pomieszczenie biurowe i 1.000,00 zł za halę podczas gdy kwota czynszu wskazana w umowie najmu z 2007 r. podlegała corocznej waloryzacji – § 6 ust 3 umowy,

b.  poprzez niezastosowanie art. 483 § 1 k.c. podczas gdy ustalone przez strony w § 9 umowy najmu ryczałtowe świadczenie (opłata) powinna zostać zakwalifikowana jako kara umowna.

Mając na względzie powyższe, powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 7.630,24 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(apelacja k. 217-222)

Pozwany nie zajął stanowiska względem apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest bezzasadna i podlega oddaleniu.

W ocenie Sądu Okręgowego, ocena zgromadzonego materiału dowodowego została dokonana przez Sąd I instancji bez przekroczenia granic wyznaczonych treścią przepisu art. 233 § 1 k.p.c., w konsekwencji czego ustalenia faktyczne tego Sądu, jako prawidłowe a także przedstawione rozważania prawne, Sąd II instancji podziela i przyjmuje za własne.

Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut powoda dotyczący naruszenia przez Sąd I instancji przepisów art. 233 § 1 k.p.c. ( pkt 1 i 2b zarzutów apelacyjnych). Wskazać przy tym należy, iż zarzuty powoływane przez apelującego w ramach tej podstawy apelacyjnej w istocie nie dotyczą błędów w ustaleniach w następstwie naruszenia zasad oceny materiału dowodowego, lecz stanowią odmienną od dokonanej przez sąd analizę prawną ustalonych faktów. W konsekwencji za niezasadny należy uznać także zarzut naruszenia przepisów art. 227 k.p.c. i art. 232 k.p.c. (pkt 2a zarzutów).

Skarżący uchybienia powyższym przepisom upatruje w istocie w błędnym przyjęciu przez Sąd I instancji, że powód nie udowodnił dochodzonego roszczenia oraz nie wyszczególnił, w jaki sposób wyliczył kwotę najmu za lipiec i sierpień 2016 r. Twierdzenia powoda stanowią jedynie polemikę ze stanem faktycznym ustalonym przez Sąd I instancji oraz nie znajdują oparcia w materiale dowodowym zebranym w niniejszej sprawie. Wszystkie zakwestionowane ustalenia dokonane przez Sąd Rejonowy mają bowiem bezpośrednie odzwierciedlenie w zeznaniach świadków przesłuchanych na wniosek zarówno strony powodowej, jak i pozwanej, a także w załączonych dokumentach. Na podstawie wskazanych dowodów w żadnym razie nie można przyjąć, że świadczenie, którego domagał się powód w pozwie, należało zakwalifikować jako karę umowną, a nie jako wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z lokalu. Nie można również uznać, że załączone do akt noty księgowe, faktury VAT, czy zeznania świadków, potwierdzają sposób obliczenia dochodzonego roszczenia. Tym bardziej, jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy, że z umowy najmu wynika, iż czynsz najmu (netto) za pomieszczenie biurowe wynosił 700,00 zł, zaś za halę 1.000 zł. Natomiast na fakturach VAT (k. 13 i k. 14) czynsze określone są na kwoty 1.482,30 zł oraz 861,00 zł. Nie uchodzi uwadze Sądu Okręgowego zapis w § 6 przedmiotowej umowy, że wysokość czynszu i inne opłaty wynikające z użytkowania lokalu mogą być jednostronnie przez wynajmującego zmienione w przypadku urzędowej zmiany nośników cen energii i innych ciężarów należących do przedmiotu najmu o roczny wskaźnik inflacji ogłoszony przez GUS. Niemniej jednak zapis ten nadal nie dowodzi, w jaki sposób powód wyliczył kwotę dochodzonego roszczenia. Znamiennym przy tym jest fakt, że korekta noty księgowej o nr (...) z dnia 25 listopada 2016 r. została sporządzona, aż 3 lata po pierwotnej nocie, czyli 11 lipca 2019 r. Wbrew twierdzeniom skarżącego również załączone noty księgowe nie stanowią potwierdzenia, w jaki sposób dochodzone roszczenie zostało obliczone. W pierwotnej nocie księgowej wskazana jest jedynie kwota 6.000,00 zł, zaś w korekcie kwota 7.630,24 zł.

W tym miejscu wskazać należy, że bez przeprowadzenia odpowiednich dowodów potwierdzających zaistnienie przedstawionych faktów, nie można w sposób skuteczny podważyć ustaleń dokonanych przez Sąd Rejonowy. Co więcej, w świetle zebranego materiału dowodowego nie ma nawet możliwości przyjęcia wniosków odmiennych niż te przyjęte przez Sąd I instancji, ponieważ przeczyłoby to zasadom logiki oraz doświadczenia życiowego. W związku z tym, w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji w sposób prawidłowy dokonał analizy materiału dowodowego, w tym zeznań świadków, oceniając go w sposób wszechstronny i zgodny z art. 233 k.p.c.

Jeśli zaś chodzi o sam zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 227 k.p.c., to wskazać należy, że przepis ten ma zastosowanie przed podjęciem rozstrzygnięć dowodowych i uprawnia sąd do selekcji zgłoszonych dowodów, jako skutku przeprowadzonej oceny istotności okoliczności faktycznych, których wykazaniu dowody te mają służyć. W konsekwencji twierdzenie, że przepis ten został naruszony przez sąd rozpoznający sprawę ma rację bytu tylko w sytuacji, gdy wykazane zostanie, że sąd przeprowadził dowód na okoliczności niemające istotnego znaczenia w sprawie i ta wadliwość postępowania dowodowego mogła mieć wpływ na wynik sprawy, a jego pośrednie naruszenie może polegać na odmowie przeprowadzenia przez sąd dowodu z uwagi na powołanie go do udowodnienia okoliczności niemających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia w sytuacji, kiedy ocena ta była błędna (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 11 lipca 2012 r., sygn. II CSK 677/11, Lex nr 1228438). Ponadto, zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. może polegać na przeprowadzeniu dowodu dla ustalenia faktów, które nie mają istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Jego pośrednie naruszenie może natomiast polegać na odmowie przeprowadzenia przez sąd dowodu, z uwagi na powołanie go dla udowodnienia okoliczności niemających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia w sytuacji, gdy ocena ta była błędna (por. Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego pod red. prof. dr hab. Andrzej Zieliński, dr hab. Kinga Flaga-Gieruszyńska, wyd. CH Beck 2017). Żadna z powyższych sytuacji nie zaistniała w niniejszej sprawie.

W konsekwencji powyższych rozważań, niezasadne okazały się również zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego.

Nie ma racji skarżący twierdząc, że roszczenie, którego domagał się w pozwie, należało zakwalifikować jako karę umowną, a nie jako wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z lokalu. W toku całego postępowania pierwszoinstancyjnego strona powodowa sama wskazywała odszkodowanie za nienależyte wykonanie umowy (bezumowne korzystanie z lokalu) jako podstawę swojego roszczenia dochodzonego w reżimie kontraktowym. Sąd I instancji właściwie uznał, że to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia faktu braku zwrotu przedmiotu najmu, wykazania wysokości szkody oraz udowodnienia, że korzyść w przedstawionych okolicznościach byłą możliwa do osiągnięcie, czemu sprostał tylko w kwestii nieterminowego zwrotu lokalu.

W tym miejscu wskazać należy, że potrzeba sięgania do art. 65 k.c. zachodzi tylko wówczas, gdy brzmienie postanowień umowy jest na tyle niejednoznaczne, że usprawiedliwia możliwość dokonywania rozbieżnych interpretacji. W art. 65 k.c. zostały bowiem określone ogólne dyrektywy wykładni mające zastosowanie do wszelkich oświadczeń woli (§ 1) oraz umów § 2). Przepis art. 65 § 1 k.c. stanowi o tym, jak „tłumaczyć” oświadczenia woli. Oznacza to, że kwestia interpretacji oświadczenia woli strony jest zakreślona zasadami ujętymi w tym przepisie. Oświadczenia woli wymagają wykładni w celu ustalenia właściwego ich znaczenia, a w rezultacie w celu rozpoznania skutków prawnych, jakie one wywołują.

Z kolei zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Ponadto kara umowna występuje wyłącznie pod postacią określonej sumy, co niekoniecznie musi oznaczać, że zastrzegając ją należy ustalić jednocześnie jej wysokość. Określenie kary może nastąpić przez wskazanie kryteriów, którymi posługując się, możliwym będzie wskazanie sumy, jaką dłużnik zobowiązany będzie zapłacić wierzycielowi (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2008 r., sygn. akt II CSK 428/07, Lex nr 621799). Zapis sformułowany w § 9 umowy najmu z dnia 31 października 2007 r. jest jednoznaczny i nie może stanowić zastrzeżenia kary umownej, jak chciałby tego apelujący, gdyż odnosi się wyłącznie do tego, że najemca zobowiązany był zwrócić lokal w stanie odświeżonym, a w przypadku nieprzekazania lokalu w dniu rozwiązania umowy, wynajmujący był uprawniony do naliczenia opłaty w podwójnej wysokości czynszu.

Reasumując, skarżący nie wykazał w ogóle zaistnienia szkody spowodowanej opóźnionym zdaniem lokalu przez pozwanego i w oczywisty sposób nie wykazał też wysokości szkody.

Sąd Okręgowy nie dostrzegł uchybień zaskarżonego wyroku, które winny być uwzględnione w toku kontroli instancyjnej z urzędu.

W tym stanie rzeczy, wobec bezzasadności wskazanych zarzutów sformułowanych przez apelującego, Sąd II instancji na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda za pośrednictwem PI.

21.02.2022r.