Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 marca 2016 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie:

I)  z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. przeciwko C. T. zasądził od pozwanego C. T. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. kwotę 47.779,95 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od szczegółowo w pozwie wskazanych kwot, umorzył postępowanie w zakresie odsetek ustawowych od wymienionych w wyroku kwot oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.806,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

II)  z powództwa wzajemnego C. T. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P. oddalił powództwo wzajemne i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.400,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (wyrok – k. 551 – 553).

Apelację od powyższego orzeczenia złożył pozwany – C. T., zaskarżając je w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi skarżący zarzucił naruszenie:

I.  prawa procesowego, tj.

1.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegające na dokonaniu tej oceny z całkowitym pominięciem części przeprowadzonych dowodów, w sposób niewszechstronny, który doprowadził do niewłaściwych ustaleń faktycznych, w szczególności w zakresie daty wydania lokalu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez sprzedawcę, niezawarcia aneksu do umowy najmu, na podstawie którego (...) spółka cywilna miała od września 2012 roku uiszczać wyłącznie opłatę eksploatacyjną do wspólnoty, daty rozpoczęcia korzystania z przedmiotowego lokalu przez (...) spółkę cywilną, korzystania przez (...) spółkę cywilną z lokalu mieszkalnego nr (...), przyjęcia, iż wypowiedzenie umowy najmu nastąpiło w dniu 29 marca 2013 roku, przyjęcia, iż to wyłącznie pozwany zajmował się sprawami finansowymi (...) spółki cywilnej;

2.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez danie wiary zeznaniom P. M., jego małżonki, zgłoszonym przez niego świadkom, podczas gdy zachodziły istotne wątpliwości, co do bezstronności świadków, zachodził szereg sprzeczności w zeznaniach powoda i jego małżonki w stosunku do dokumentów zawartych w aktach sprawy, jak również do zeznań składanych przez P. M. w postępowaniu karnym o sygn. akt 1 Ds. 396/13;

3.  art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 244 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie przez Sąd, iż dowód z dokumentu urzędowego, jakim był akt notarialny z dnia 14 września 2010 roku potwierdzał nieprawdę w zakresie daty wydania lokalu w dniu 14 września 2010 roku;

4.  art. 247 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie na skutek przeprowadzania dowodów z zeznań świadków i przesłuchania stron na okoliczność daty wydania lokalu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przez sprzedawcę, która to data wynikała z aktu notarialnego;

5.  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie i nieustosunkowanie się przez Sąd do wszystkich dowodów, o których przeprowadzenie wnioskował pozwany i zgłoszonych przez niego zarzutów, twierdzeń w toku postępowania, w szczególności zarzutu, iż roszczenie powoda było bezzasadne, gdyż zajął on majątek (...) spółki cywilnej, którego wartość znacznie

6.  art. 227 k.p.c. w związku z art. 232 k.p.c. poprzez obciążenie pozwanego obowiązkiem udowodnienia dowodami z dokumentów podnoszonych przez niego okoliczności np. dotyczących zawarcia aneksu do umowy najmu, na podstawie którego (...) spółka cywilna miała od września 2012 roku uiszczać wyłącznie opłatę eksploatacyjną do wspólnoty, w sytuacji gdy Sąd wiedział, że pozwany został bezprawnym czynem P. M. pozbawiony dostępu do dokumentacji (...) spółki cywilnej;

7.  art. 233 § 2 k.p.c., art. 248 § 2 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie w sprawie na skutek niedokonania przez Sąd oceny działań powoda, który pomimo zajęcia całej dokumentacji (...) spółki cywilnej nie przedłożył Sądowi części dokumentacji żądanej przez pozwanego, co spowodowało, iż Sąd I instancji stwierdził, że pozwany nie udowodnił podnoszonych przez siebie okoliczności;

8.  art. 229 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie, pomimo, że pełnomocnik powoda w piśmie z dnia 13 września 2013 roku przyznał, że do stycznia 2012 roku włącznie opłaty eksploatacyjne były uiszczane na rzecz wynajmującego, a ten następnie wpłacał je na rzecz wspólnoty mieszkaniowej, co potwierdziło uiszczanie tych wpłat przez (...). Pomimo tego Sąd w wyroku podał, że roszczenie o zwrot nienależnie pobranych opłat eksploatacyjnych za okres: wrzesień – grudzień 2010 roku oraz luty – wrzesień 2011 roku jest zupełnie bezpodstawne, bowiem Spółka nie uiściła wówczas na rzecz pozwanej wzajemnej opłaty eksploatacyjnej za lokal (...) żadnej kwocie.

II.  prawa materialnego tj.

1.  art. 77 § 2 k.c. w związku z art. 660 k.c. poprzez ich niezastosowanie w sprawie i przyjęcie, iż zmiana wysokości czynszu najmu nie wymagała pisemnego aneksu do umowy najmu podpisanego przez obu wspólników (...) spółki cywilnej;

2.  art. 410 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie skutkujące stwierdzeniem, iż zapłacone przez (...) spółkę cywilną należności nie były świadczeniem nienależnym, co skutkowało oddaleniem powództwa wzajemnego w całości;

3.  art. 659 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie skutkujące przyjęciem, iż lokal przy ul. (...) w P. został oddany (...) spółce cywilnej do używania w czerwcu 2010 roku, jak również, że pozwany jest zobowiązany do zapłaty czynszu najmu za okres od stycznia 2012 roku do 19 marca 2013 roku;

4.  art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie, jak również nie odniesienie się w treści wyroku do zgłoszonego przez pozwanego zarzutu naruszenia przez powoda zasad współżycia społecznego;

5.  art. 45 ust. 1 Konstytucji na skutek pozbawienia pozwanego prawa do sprawiedliwego i bezstronnego rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie:

- powództwa głównego poprzez oddalenie powództwa głównego w całości, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z żądaniem zgłoszonym na rozprawie w dniu 18 marca 2016 roku oraz kosztów procesu za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

- powództwa wzajemnego poprzez zasądzenie od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na rzecz C. T. kwoty 32.025,07 złotych z ustawowymi odsetkami od wniesienia powództwa od dnia zapłaty oraz kosztów procesu za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

2. ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim do ponownego jej rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania apelacyjnego (apelacja – k. 593 – 603, tom III).

W piśmie procesowym z dnia 26 stycznia 2017 roku strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od pozwanego i powoda wzajemnego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pismo procesowe – k. 655 – 660, tom IV).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Przed przystąpieniem do analizy treści środka zaskarżenia, należy zaznaczyć, że Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i jako trafnie i prawidłowo ocenione oraz logicznie wywiedzione ze zgromadzonego materiału dowodowego, przyjmuje za własne.

W pierwszej kolejności rozważeniu podlegają zarzuty prawa procesowego, ponieważ ocena zasadności naruszenia prawa materialnego może być dokonana dopiero po stwierdzeniu, że ustalenia stanowiące podstawę faktyczną zaskarżonego wyroku zostały dokonane zgodnie z przepisami prawa procesowego (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2004 roku, sygn. akt II CK 409/03, opubl. Legalis).

Nie znajduje uzasadnienia zarzut naruszenia przepisów postępowania art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegające na dokonaniu tej oceny z całkowitym pominięciem części przeprowadzonych dowodów, w sposób niewszechstronny, który doprowadził do niewłaściwych ustaleń faktycznych, w szczególności w zakresie daty wydania lokalu przez sprzedawcę, niezawarcia aneksu do umowy najmu, daty rozpoczęcia korzystania z przedmiotowego lokalu oraz z lokalu mieszkalnego nr (...), przyjęcia, iż wypowiedzenie umowy najmu nastąpiło w dniu 29 marca 2013 roku oraz że to wyłącznie pozwany zajmował się sprawami finansowymi spółki.

Zgodnie z treścią art. 233 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oznacza jej dowolność, powodowaną z reguły błędem logicznym lub nieliczeniem się z zasadami życiowego doświadczenia. Zarzut naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. wymaga przeto odpowiedniej konkretyzacji w drodze przekonywującego wskazania na czym polega lekceważenie przez sąd danych o życiu czerpanych z jego doświadczenia lub nielogiczność przejawiająca się w przyjętym przez Sąd rozumowaniu. (por. wyrok SN z dnia 12 września 2000 roku, III CKN 650/00, opubl. LEX nr 532142).

Przywołany przepis stanowi wyraz obowiązującej w procedurze cywilnej zasady swobodnej oceny dowodów. Ocena wiarygodności i mocy dowodowej poszczególnych środków dowodowych stanowi podstawowe zadanie sądu orzekającego, przy czym powinna być ona dokonana w sposób konkretny, w oparciu o cały zebrany w sprawie materiał dowodowy. Swobodna ocena dowodów nie może być dowolna. Sąd ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków poprawnych logicznie. Zastrzeżona dla sądu swobodna ocena dowodów nie opiera się na ilościowym porównaniu przedstawionych spostrzeżeń oraz wniosków, lecz na odpowiadającemu zasadom logiki powiązaniu ujawnionych w postępowaniu dowodowym okoliczności w całość zgodną z doświadczeniem życiowym (wyrok SN z 20 marca 1980 roku, II URN 175/79, OSNC 1980, Nr 10, poz. 200). Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 k.p.c., choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne (wyrok SN z 27 września 2002 roku, IV CKN 1316/00, Legalis ). Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo -skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok SN z 27 września 2002 roku, II CKN 817/00, Legalis; wyrok SN z 16 grudnia 2005 roku, III CK 314/05, OwSG 2006, Nr 10, poz. 110 ).

Z niewadliwych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że w dniu 1 kwietnia 2010 roku powód reprezentowany przez prezesa zarządu P. M. zawarł ze wspólnikami spółki cywilnej (...) w P. – M. M. (1) i C. T. umowę najmu lokalu użytkowego o łącznej powierzchni 204 m ^{( 2)} wraz z przypisanymi do niego piwnicami o powierzchni 68,82 m ^{( 2)} położonego w P. przy ul. (...). Wydanie lokalu miało nastąpić w dniu 30 czerwca 2010 roku (§ 1 pkt 1 i 2 umowy najmu). Wynajmujący zobowiązał się oddać najemcy lokal do używania, a najemca zobowiązał się płacić wynajmującemu czynsz miesięczny w kwocie 17.000 złotych + podatek od towarów i usług, płatny z góry do 10 dnia każdego miesiąca, poczynając od miesiąca lipca 2010 roku na rachunek bankowy wynajmującego, na podstawie faktury VAT wystawionej przez wynajmującego. Najemca upoważnił wynajmującego do wystawienia faktur VAT bez podpisu najemcy – w zakresie objętym umową. Ponadto najemca zobowiązał się opłacać: każdorazowy miesięczny czynsz należny za lokal opisany w § 1, płatny z góry do 10 dnia każdego miesiąca oraz należności z tytułu zimnej wody, podgrzania wody i odbioru ścieków na rzecz Wspólnoty Nieruchomości (...)w P. na rachunek bankowy powołanej wspólnoty. Umowę najmu strony zawarły na czas nieokreślony. Wynajmujący uprawniony był do rozwiązania umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia w wypadku m. in. zalegania przez najemcę z zapłatą czynszu lub innych opłat wynikających z umowy za dwa pełne okresy płatności, po uprzednim pisemnym wezwaniu najemcy udzielającym mu dodatkowego miesięcznego terminu do zapłaty zaległego czynszu; nie zawarcia lub nie utrzymania określonych w umowie najmu ubezpieczeń oraz nie okazania na żądanie wynajmującego dowodów zawarcia ubezpieczeń i/lub bieżącego uiszczania składek ubezpieczeniowych (§ 3 pkt 1 i 2 a, d umowy najmu). Wszelkie zmiany i uzupełnienia umowy mogą nastąpić tylko w formie pisemnej (§ 9 umowy najmu). W przedmiotowej sprawie powódka dochodzi zapłaty czynszu najmu i opłat eksploatacyjnych za lokal, z którego korzystała spółka cywilna (...). Wskazać należy, iż część opłat przyjmowano w gotówce, część była uiszczana przelewami.

Pozwany zarzucił powodowej spółce, że spółka (...) była pozbawiona od 23 lutego 2013 roku dostępu do lokalu. Jednakże okoliczność ta nie znalazła potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym, świadczą o tym fakty, które Sąd Rejonowy przytoczył w uzasadnieniu do wyroku: do lokalu miał dostęp najemca bez względu na ilość wizyt oraz to, że wykonywano w nim czynności zmierzające do dokończenia zleceń, które spółka (...) zdobyła przed podjęciem decyzji przez wspólników o jej zamknięciu z powodu nierentowności. Ponadto pozwany zobligowany treścią art. 6 k.c. nie wykazał, iż odmówiono mu wejścia do lokalu w okresie 23 lutego 2013 roku – 19 marca 2013 roku. Co prawda lokal w tym czasie był dla klientów zamknięty, jednakże odbywało się to za obopólną zgodą i zgodnie z decyzją wspólników C. T. i P. M.. Nie zmieniało to faktu, że spółka mogła nadal z lokalu korzystać i miała w lokalu zgromadzone ruchomości. Zatem zasadnie Sąd pierwszej instancji przyjął, że w okresie od 23 lutego 2013 roku do 19 marca 2013 roku spółka cywilna (...) korzystała z lokalu i czynsz za ten okres jest należny.

W świetle powyższych rozważań nie zasadny był zarzut naruszenia prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. poprzez danie wiary zeznaniom P. M., jego małżonki, zgłoszonym przez niego świadkom, podczas gdy zachodziły istotne wątpliwości, co do bezstronności świadków, zachodził szereg sprzeczności w zeznaniach powoda i jego małżonki w stosunku do dokumentów zawartych w aktach sprawy, jak również do zeznań składanych przez P. M. w postępowaniu karnym o sygn. akt 1 Ds. 396/13. Dla oceny zeznań zarówno P. M., jako prezesa powodowej spółki, jak i jego żony nie ma w ocenie Sądu Okręgowego podnoszona w toku postępowania apelacyjnego okoliczność, iż toczy się karne postępowanie przygotowawcze w przedmiocie podejrzenia popełnienia przestępstwa składania fałszywych zeznań. Pozwany bowiem nie przedstawił dokumentu, iż postępowanie to toczy się już przeciwko określonym osobom, wobec czego uznać należy, iż toczy się ono jedynie „w sprawie”, a w tej sytuacji trudno stwierdzić, czy poza złożonym przez pozwanego zawiadomieniem istnieją uzasadnione przesłanki do przypuszczenia czy postępowanie to będzie miało dalsze konsekwencje. Tym bardziej, iż za wiarygodnością zeznań tych osób w niniejszej sprawie przemawiają również inne zgromadzone w sprawie dowodu, tak osobowe jak i z dokumentów. Dodać należy, iż zgodnie z art. 11 k.p.c. sąd cywilny jest związany jedynie ustaleniami prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa, a art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c. daje jedynie fakultatywną możliwość zawieszenia postępowania cywilnego ze względu na ujawnienie się czynu, które ustalenie mogłoby mieć wpływ na wpływ na wynik procesu. W rozpoznawanej sprawie uzasadnienie tej ostatniej czynności zachodziłoby tylko gdyby rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparte było wyłącznie na zeznań ww. osób, a jak już wyżej wskazano tak nie jest.

Wbrew twierdzeniom strony skarżącej w uzasadnieniu Sądu Rejonowego, w sposób wyczerpujący zostały podane przyczyny dlaczego Sąd I instancji dał wiarę tym, a nie innym dowodom, dlaczego konkretni, wymienieni z nazwiska świadkowie mieli, w ocenie Sądu, posiadać określoną wiedzę co do istotnych faktów niezbędnych do orzekania o zasadności roszczeń powoda. Sąd Rejonowy odniósł się do wszystkich kwestii, które pojawiły się w trakcie postępowania pierwszoinstancyjnego w celu ustalenia istotnych faktów. Wbrew zarzutom skarżącego Sąd Rejonowy szczegółowo i obszernie odniósł się do wszystkich dowodów zgromadzonych w przedmiotowej sprawie.

Skarżący zarzuca, że Sąd Rejonowy pominął przy ocenie stanu faktycznego sprawy dokument w postaci wiadomości mailowej skierowanej dnia 23 lutego 2013 roku do wspólników spółki cywilnej (...) przez radcę prawnego M. M. (2) zawierającego informację o rozwiązaniu umowy najmu lokalu przy ul. (...) ze skutkiem natychmiastowym. Wskazać należy, iż co prawda Sąd pierwszej instancji nie odniósł się wprost w uzasadnieniu do tego dokumentu, to jednak nie stanowi to podstawy do uznania wadliwości wydanego wyroku, a w szczególności nie czyni zasadnym zarzutu apelującego o nieobowiązywaniu umowy najmu już począwszy od 23 lutego 2013 roku. Skutecznie umowa najmu została bowiem rozwiązana dopiero mocą oświadczenia z dnia 19 marca 2013 roku złożonego przez P. M. reprezentującego spółkę (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w formie aktu notarialnego i doręczonego (...) spółki (...). Takie wszakże stanowisko prezentował sam pozwany, który w mailu z dnia 23 lutego 2013 r. (k. 65) kwestionował skuteczność tak dokonanego wypowiedzenia.

Chybiony okazał się zarzut naruszenia prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 244 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie przez Sąd, iż dowód z dokumentu urzędowego, jakim był akt notarialny z dnia 14 września 2010 roku potwierdzał nieprawdę w zakresie daty wydania lokalu w dniu 14 września 2010 roku.

Przede wszystkim okoliczność ta nie ma zasadniczego znaczenia dla sprawy, skoro roszczeniem pozwu nie są objęte należności za ten okres. Tym nie mniej wskazać należu, iż przesłuchany na okoliczność dysponowania lokalem prezes zarządu pozwanej wzajemnej P. M. na rozprawie w dniu 21 października 2015 roku wskazał, że już w dniu 2 czerwca 2009 roku zawarł przedwstępną umowę ustanowienia odrębnej własności lokalu usługowego wraz z piwnicami oraz lokalu mieszkalnego. Z zeznań P. M. wynika, iż – choć w czerwcu 2010 roku nie był jeszcze formalnie właścicielem lokali, bowiem to nastąpiło umową z dnia 14 września 2010 roku, to dysponował już przekazanymi mu przez dewelopera kluczami. W związku z powyższym oraz faktem, iż z lokali można już było swobodnie korzystać, P. M. przekazał je do używania wspólnikom spółki cywilnej (wyjaśnienie strony powodowej – k. 504 , tom III). Wyjaśnienia P. M., jak wskazał Sąd Rejonowy, w pełni korespondują z zeznaniami świadków I. M. oraz M. M. (1). Świadkowie bowiem zgodnie twierdzili, iż spółka cywilna (...) korzystała z lokalu przy ul. (...) już w lipcu 2010 roku. Na powyższe wskazywało również szereg zgromadzonych w sprawie dokumentów w postaci przede wszystkim zaświadczeń wystawionych przez uprawnione organy administracyjne oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych, z których wynika, iż już w lipcu 2010 roku nastąpiła zmiana wpisu dotycząca siedziby spółki cywilnej, którą stał się lokal przy ul. (...). Ponadto wspólnicy spółki cywilnej już w lipcu i sierpniu 2010 roku podawali kontrahentom adres nowej lokalizacji siedziby spółki, czego dowodzą chociażby faktury VAT tytułem komunikatu reklamowego, czy też usługi foto. Również zeznania świadków będących pracownikami firmy pozwanego w spornyum okresie pośrednio potwierdzaja, że pracowali w tym lokalu już wcześniej niż we wrześniu 2010 r.

W świetle powyższych rozważań nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 247 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie na skutek przeprowadzania dowodów z zeznań świadków i przesłuchania stron na okoliczność daty wydania lokalu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przez sprzedawcę, która to data wynikała z aktu notarialnego. Sąd do tej kwestii, wbrew zarzutom skarżącego, odniósł się w sposób szczegółowy i obszerny.

Trafnie Sąd I instancji wskazał, na treść art. 247 k.p.c. dotyczącego zakazów dowodowych na okoliczności stwierdzone w akcie notarialnym umowy przedwstępnej i przenoszącej własność lokalu przy ul (...). Pamiętać należy, iż postępowanie sądowe było prowadzone pomiędzy spółką (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a C. T. - wspólnikiem spółki cywilnej (...), które nie były stronami sprzedaży ww. nieruchomości, co oznacza, że niedopuszczalne są dowody ze świadków i przesłuchania stron na okoliczność dokonania tych czynności prawnych.

Nie ma racji skarżący gdy czyni Sądowi Rejonowemu zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie i nieustosunkowanie się przez Sąd do wszystkich dowodów, o których przeprowadzenie wnioskował pozwany i zgłoszonych przez niego zarzutów, twierdzeń w toku postępowania, w szczególności zarzutu, iż roszczenie powoda było bezzasadne, gdyż zajął on majątek (...) spółki cywilnej, którego wartość znacznie przekracza „zadłużenie” dochodzone pozwem, jak również lakoniczne wyjaśnienie przyczyn niedania wiary zeznaniom pozwanego i świadków R. T., A. T., które nie wypełnia zasady należytego uzasadnienie wyroku.

Zgodnie z powszechnie przyjmowanym w orzecznictwie poglądem, uzasadnienie wyjaśnia przyczyny, dla jakich orzeczenie zostało wydane, jest sporządzane już po jego wydaniu, a zatem wynik sprawy z reguły nie zależy od tego, jak napisane zostało uzasadnienie i czy zawiera ono wszystkie wymagane elementy. Z tych przyczyn zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 marca 2011 roku, w sprawie II PK 202/10, w wyroku z dnia 7 stycznia 2010 roku, w sprawie II UK 148/09, podobnie Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 27 października 2010 roku, w sprawie I ACA 733/10, opubl. Legalis).

W rozpatrywanej sprawie uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera szczegółowe ustalenia faktyczne, ocenę dowodów i wyczerpujące rozważania pozwalające odtworzyć tok rozumowania Sądu Rejonowego. Nie jest zatem dotknięte tego rodzaju uchybieniami, które mogłyby skutkować wzruszeniem zakwestionowanego apelacją orzeczenia.

Nie znajduje usprawiedliwienia zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. w związku z art. 232 k.p.c. poprzez obciążenie pozwanego obowiązkiem udowodnienia dowodami z dokumentów podnoszonych przez niego okoliczności np. dotyczących zawarcia aneksu do umowy najmu, na podstawie którego (...) spółka cywilna miała od września 2012 roku uiszczać wyłącznie opłatę eksploatacyjną do wspólnoty, w sytuacji gdy Sąd wiedział, że pozwany został bezprawnym czynem P. M. pozbawiony dostępu do dokumentacji (...) spółki cywilnej.

Zdaniem strony powodowej trudno zarzucić Sądowi, że opierając się wyłącznie na dokumentach złożonych przez powoda uniemożliwił pozwanemu realną obronę w procesie. W toku procesu Sąd pierwszej instancji wzywał bowiem stronę powodową do załączenia dokumentacji niezbędnej do rozstrzygnięcia sporu. To, że nie zgromadził w aktach sprawy całości dokumentacji księgowej spółki cywilnej (...) nie przesądza o niekompletności zgromadzonego materiału dowodowego.

Zarzut naruszenia art. 233 § 2 k.p.c., art. 248 § 2 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie w sprawie na skutek niedokonania przez Sąd oceny działań powoda, który pomimo zajęcia całej dokumentacji (...) spółki cywilnej nie przedłożył Sądowi części dokumentacji żądanej przez pozwanego, co spowodowało, iż Sąd I instancji stwierdził, że pozwany nie udowodnił podnoszonych przez siebie okoliczności, należało uznać jako powielenie poprzedniego zarzutu, który nie mógł odnieść zamierzonego przez skarżącego skutku.

Nie zasługuje również na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 229 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie, pomimo, że pełnomocnik powoda w piśmie z dnia 13 września 2013 roku przyznał, że do stycznia 2012 roku włącznie opłaty eksploatacyjne były uiszczane na rzecz wynajmującego, a ten następnie wpłacał je na rzecz wspólnoty mieszkaniowej, co potwierdziło uiszczanie tych wpłat przez (...). Pomimo tego Sąd w wyroku podał, że roszczenie o zwrot nienależnie pobranych opłat eksploatacyjnych za okres: wrzesień – grudzień 2010 roku oraz luty – wrzesień 2011 roku jest zupełnie bezpodstawne, bowiem Spółka nie uiściła wówczas na rzecz pozwanej wzajemnej opłaty eksploatacyjnej za lokal (...) w żadnej kwocie.

Odnosząc się do twierdzeń pozwanego, że nie zostały złożone wszystkie dokumenty do złożenia których wzywał Sąd, wskazać nalęzy, iż powód złożył wszystkie dokumenty, którymi dysponował. Należy podzielić pogląd Sądu I instancji, że zarówno same faktury, jak i KP potwierdzające wpłaty gotówkowe oraz potwierdzenia przelewów stanowią rzetelny dowód tego, na jaką wysokość opiewała należność objęta powództwem. Pozostaje w tym kontekście bez znaczenia, który wspólnik znajduje się w posiadaniu, jakiej części dokumentacji, gdyż jak wynika z samych twierdzeń apelującego pewne oryginalne dokumenty firmowe znajdowały się również w jego rękach.

W procesie cywilnym powód dochodząc w postępowaniu przez sądem swego roszczenia winien był wykazać okoliczności stanowiące podstawę jego żądania, a pozwany okoliczności niweczące to roszczenie. Nie budzi wątpliwości, że nie wystarczy samo ograniczanie się do zaprzeczania stanowisku strony powodowej i powoływania bez poparcia w dowodach na twierdzenia przeciwne, w przypadku gdy powód przedłożył określone dowody. Taka sytuacja miała miejsce w sprawie, gdy powód zgłosił dowody i wykazał okoliczności, na które powołał się w pozwie za pomocą omówionych dokumentów - kopii faktur VAT, których zgodność z ich odpisami została potwierdzona przez pełnomocnika powoda. Tymczasem stanowisko pozwanego sprowadzało się do zakwestionowania twierdzeń i dowodów powoda bez jakichkolwiek dowodów z jego strony. W sytuacji, gdy powód przedstawił konkretne dowody, które są spójne, wiarygodne i korespondujące ze sobą, samo im zaprzeczenie przez pozwanego nie prowadziło do rozstrzygnięcia o braku zasadności powództwa.

Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 77 § 2 k.c. w związku z art. 660 k.c. poprzez ich niezastosowanie w sprawie i przyjęcie, iż zmiana wysokości czynszu najmu nie wymagała pisemnego aneksu do umowy najmu podpisanego przez obu wspólników (...) spółki cywilnej.

Twierdzenia pozwanego na ostatniej rozprawie, że nie podpisywał faktur i nie są to jego podpisy, należało uznać za spóżnione. Sąd prawidłowo doszedł do jednoznacznego wniosku, że faktury złożone w ramach niniejszego postępowania, na podstawie których powód dochodzi należności, obejmują należności akceptowane i należne. Tym bardziej, że w większości były zatwierdzane pełnym podpisem lub parafką C. T., co w praktyce oznaczało formę pisemną zmiany umowy najmu, czym wypełniono wymóg art. 77 § 1 k.c. w związku z art. 660 k.c. Wprawdzie apelujący zarzuca, że w toku postępowania podnosił już rzekomo argument dotyczący jego podpisu pod niektórymi dokumentami, ale podnieść nalęzy, iż zarzut dotyczył tylko tego, że podpis złożony pod dokumentami nie jest formalnie podpisem, z czym oczywiście strona powodowa się nie zgadza. Pozwany nigdy nie powołał na okoliczność tego, że złożone na dokumentach parafy i podpisy nie są jego autorstwa, nie żądał dopuszczenia dowodu z opinii biegłego grafologa w celu wykazania tej okoliczności. W tym kontekście trudno uznać za wiarygodne twierdzenie, że pozwany nie podpisywał faktur wystawianych przez powodową spółkę. Jak zauważył Sąd Rejonowy, na pierwszy rzut oka podpisy C. T., które widnieją pod fakturami są takie same, jak te składane na przykład na umowie najmu, umowach zawieranych z dostawcami mediów i kontrahentami.

Na marginesie dodać tu można, iż stanowisko pozwanego w tym zakresie nie jest do końca konsekwentne. Z jednej strony kwestionuje on skuteczność ustnej umowy o obniżenie czynszu (w wyniku, której powód dochodzi od niego zapłaty niższych kwot), a z drugiej stron powołuje się na rzekomą umowę o nienaliczanie czynszu za późniejsze okresy, ale sam nie przedstawia żadnego dowodu na zawarcie takiej umowy na piśmie.

Takich niekonsekwencji (gdyż Sąd Okręgowy nie chce dopatrywać się w działaniu apelującego innych przyczyn podnoszenia niektórych twierdzeń) jest zresztą więcej. Wskazać tu można przykładowo, iż na stronie 8 apelacji podniesione, iż świadek M. N. na k.147 akt nie zeznała, iż to pozwany osobiście podpisywał sporne faktury, ale apelujący przeoczył okoliczność czy też nie chce dostrzec faktu, iż w toku wcześniejszej części zeznań (k. 146, 6 linijka 1 akapitu zeznań świadka) świadek ten dokładnie okoliczność tę stwierdził.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 410 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie skutkujące stwierdzeniem, iż zapłacone przez (...) spółkę cywilną należności nie były świadczeniem nienależnym, co skutkowało oddaleniem powództwa wzajemnego w całości.

Sąd I instancji rzetelnie uzasadnił, z jakich względów oddalił powództwo wzajemne obejmujące żądanie przez C. T. opłat za korzystanie z lokalu nr (...). Sąd uznał zgodnie z prawdą, że doszło do zawarcia ustnej umowy najmu, mocą której (...) zobowiązała się uiszczać opłaty eksploatacyjne za lokal nr (...), przy czym w trakcie obowiązywania tej umowy zmieniono sposób uiszczania opłat poprzez wystawianie rachunków przez Wspólnotę Mieszkaniową bezpośrednio na (...). Trudno zaakceptować okoliczność, że pozwany nie wiedział o uiszczaniu opłat eksploatacyjnych za lokal nr (...) skoro opłacał rachunki do Wspólnoty, a były one odpowiednio opisane.

Zauważyć przy tym trzeba, iż z dokumentów przedstawionych przez wspólnotę wynika, iż wszelkie należności za sporny lokal za ten okres zostały uregulowane. Skoro należności tych na rzecz wspólnoty bezpośrednio nie płacił pozwany to wynika z tego, iż powodowa spółka przeznaczała uzyskane z tego tytułu należności właśnie na ten cel. W tej sytuacji pomimo, iż faktycznie umowa stron nie przewidywałą takiego sposobu rozliczania tych należności to nie sposób uznać aby pozwany-powód wzajemny, że wykazał powodowa spółka (pozwana wzajemna) jest wobec niego bezpodstawnie wzbogacona w tym zakresie.

Zarzut naruszenia art. 659 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie skutkujące przyjęciem, iż lokal przy ul. (...) w P. został oddany (...) spółce cywilnej do używania w czerwcu 2010 roku, jak również, że pozwany jest zobowiązany do zapłaty czynszu najmu za okres od stycznia 2012 roku do 19 marca 2013 roku, nie może się ostać z powodów wyżej opisanych.

Nie zasługuje wreszcie na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie, jak również nie odniesienie się w treści wyroku do zgłoszonego przez pozwanego zarzutu naruszenia przez powoda zasad współżycia społecznego.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż przepis ten jest normą o charakterze wyjątkowym, znajdującą zastosowanie jedynie w szczególnych okolicznościach, kiedy nie można w inny sposób zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 września 1969 r., III CRN 310/69, OSNCP 1970, z. 6, poz. 115). W tym kontekście powołanie się na art. 5 k.c. jest niejako ostatecznością. Ponadto należy mieć również na uwadze ugruntowane w orzecznictwie Sadu Najwyższego zapatrywanie, że skorzystanie z dobrodziejstwa art. 5 k.c. jest możliwe jedynie wówczas, gdy pozwany wskaże jakie zasady współżycia społecznego doznałyby naruszenia w konkretnej sytuacji (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2006 roku, IV CSK 149/05, Lex nr 258681 oraz z dnia 14 października 1998 roku, II CKN 928/97, ONS 1999, z. 4. poz. 75).

W rozpoznawanej sprawie skarżący nie wskazał, jaka w jego ocenie została naruszona zasada współżycia społecznego, podnosząc jedynie, iż Sąd I instancji nie odniósł się w treści wyroku do zasad współżycia społecznego. W konsekwencji tak sformułowany zarzut naruszenia art. 5 k.c. pozostaje bezskuteczny.

Nie ma racji skarżący, gdy czyni Sądowi Rejonowemu zarzut naruszenia art. 45 ust. 1 Konstytucji na skutek pozbawienia pozwanego prawa do sprawiedliwego i bezstronnego rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd.

Wskazać należy, iż apelujący powołał się w apelacji na sprawy karne, które mają wpływ na jego sytuację prawną w procesie cywilnym, natomiast na żadnym etapie postępowania nie wystąpił o zawieszenie sprawy z uwagi na czyn, którego ustalenie w sprawie karnej, mogłoby mieć wpływ na wynik sprawy cywilnej (co do kwestii zasadniości ewentualnego zawieszania postępowania z tego powodu z urzędu Sąd Okregowy wypowiedział się wyżej). Pozwany w niniejsze sprawie korzystał z niemal nieograniczonej możliwości dowodzenia swych racji i zgłaszania wniosków dowodowych, co wynika chociażby z ilość rozpraw przed Sądem I instancji.

Sąd Okręgowy nie dostrzegł żadnych uchybień kwestionowanego wyroku, które winny być uwzględnione w toku kontroli instancyjnej z urzędu. W tym stanie rzeczy, wobec bezzasadności zarzutów apelacyjnych Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie
art. 98 § 1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Zasądzona kwota 4.800,00 złotych stanowi sumę wynagrodzeń za dwie rozpoznane i połączone sprawy (2.400,00 złotych + 2.400,00 złotych) dla pełnomocnika powódki będącego radcą prawnym zgodnie z § 2 pkt 4 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800) z uwagi na datę wniesienia apelacji po 1 stycznia 2016 roku, a przed 27 października 2016 roku.

Jarosław Pawlak Beata Matysik Bartosz Kaźmierak