Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym 28 kwietnia 2016 roku K. Ł. żądał zasądzenia w postępowaniu nakazowym od pozwanej Gminy P. kwoty 339 428,71 zł, z ustawo­wymi odsetkami od 5 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu podano, że w dniu 24.03.2015 r. zawarł z pozwaną Gminą umowę nr (...) na wykonanie zadania (...) Ośrodka Sportowego (...). Strony ustaliły wynagrodzenie dla wykonawcy na łączną kwotę 3 094 188 zł brutto. K. Ł. pismem z dnia 25.08.2015 r. odstąpił od łączącej strony umowy z winy pozwanego w związku z nieudzieleniem przez Miasto P. gwarancji zapłaty w wyznaczonym terminie. W związku z odstąpieniem od umowy, strony dokonały rozliczenia wykonanych przez powoda robót, przeprowadzając inwentaryzację. Pismem z dnia 8 grudnia 2015 r. pozwana Gmina poinformowała K. Ł. o należnych mu kwotach za wykonane roboty budowlane na łączną kwotę 339 428,71 zł brutto, prosząc jednocześnie o wystawienie faktury. W dniu 28.12.2015 r. została wystawiona faktura VAT nr (...), z 7-dniowym terminem płatności. Faktura ta została dostarczona do Urzędu Miasta P. w dniu 30.12.2015 r. Termin płatności za wykonane prace wynikający z faktury upłynął w dniu 04.01.2016r., jednakże do tej pory na rachunek powoda nie wpłynęła choćby część należności (pozew k. 2-4).

Zarządzeniem z 27 maja 2016 r. sprawa została przekazana do rozpoznania w postępowaniu upominawczym (zarządzenie k. 35).

W dniu 23 czerwca 2016 r. wydany został przeciwko pozwanej nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (nakaz zapłaty k. 41).

W dniu 18 lipca 2016 r. pozwana złożyła sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu. W uzasadnieniu sprzeciwu przyznane zostały okoliczności zawarcia przez strony wskazanej w pozwie umowy oraz wystawienia w dniu 28.12.2015 r. faktury VAT nr (...) na kwotę brutto dochodzoną pozwem. Jednakże pozwana zakwestionowała skuteczność odstąpienia przez powoda o przedmiotowej umowy, podnosząc, iż - wbrew twierdzeniom powoda - skutecznie uzyskała dla powoda gwarancję zapłaty z zawartej umowy, nie uchybiając 45-dniowemu terminowi z art. 649 ⁴ § 1 k.c. Natomiast z uwagi na fakt, że począwszy od dnia 25.08.2015 roku powód przerwał wszelkie roboty objęte zakresem przedmiotowym umowy i nie kontynuował robót przez dalsze 9 dni, pozwany na podstawie § 13 ust. 1 pkt 4 przedmiotowej umowy odstąpił od tejże umowy z wyłącz­nej winy powoda. Mając na uwadze zapisy umowy nr (...) dotyczące kar umownych, w tym w szczególności § 11 ust. 1 pkt 7, pozwany obciążył powoda karą umowną w wysokości 10% wynagrodzenia ryczałtowego brutto, o którym mowa w § 6 ust. 2 umowy. Wartość nałożonej kary umownej wyniosła więc 309 418,80 zł. Ponadto pozwana zarzuciła, że przedmiotowa należność powoda nie jest wymagalna, albowiem powód nie uregulował swojego zobowiązania pieniężnego względem podwykonawcy, z którym podpisał umowę na roboty budowlane i który zrealizował częściowo zakres prac ujęty i wyceniony przez powoda na fakturze nr (...), podczas gdy, zgodnie z zawartą przez strony umową, warunkiem koniecznym zapłaty przez pozwanego na rzecz powoda wynagrodzenia za odebrane roboty budowlane jest przedstawienie dowodów zapłaty wymagalnego wynagrodzenia podwykonawcom, a tego powód nie uczynił (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 48-54).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód K. Ł. jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i (...) po nazwą (...) w P. (bezspor­ne).

W dniu 24 marca 2015 r. powód zawarła z pozwaną Gminą P. umowę Nr (...), której przedmiotem było wykonanie przez powoda, jako wyko­nawcy, na rzecz strony pozwanej, jako zamawiającego, zamiennej dokumentacji projek­towo-kosztorysowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowla­nych kanalizacji deszczowej dla budynku sanitarno-szatniowego, wymiennika grunto­wego ciepła oraz drenażu wraz z odwodnieniem boiska (...), ławek rezerwowych, prze­nośnych trybun na 300 osób, ogrodzenia panelowego boiska oraz budowy budynku sani­tarno-szatniowego wraz z boiskiem (...) o nawierzchni ze sztucznej trawy wraz z odwod­nieniem i oświetleniem, ławek rezerwowych, przenośnych trybun na 300 osób, panelo­wego ogrodzenia boiska oraz rozbiórki istniejącego budynku administracyjno-socjalnego, budynku technicznego oraz trybun ziemnych w miejscu boiska (...) w P. przy ul. (...), w ramach zadania pn. „Przebudowa Ośrodka Sportowego STOCZNIO­WIEC”.

W umowie tej strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe wykonawcy robót na kwotę 3 094 188 zł brutto, zaś rozliczenie przedmiotu umowy miało nastąpić fakturami częściowymi i końcową za poszczególne przedmioty odbioru, wg harmonogramu rzeczowo-terminowo-finansowego. Warunkiem zapłaty przez zamawiającego należnego wynagrodzenia za odebrane roboty budowlane było przedstawienie dowodów zapłaty wymagalnego wynagrodzenia podwykonawcom. Ponadto wykonawca zobowiązany był zapłacić zamawiającemu karę umowną m.in. za odstąpienie od umowy z przyczyn leżą­cych po stronie wykonawcy, w wysokości 10% wynagrodzenia ryczałtowego brutto (dowód: poświadczona kopia umowy k. 8-24).

W dniu 6 lipca 2015 r. powód zawarł z M. O. (1) umowę podwyko­nawczą, na wykonanie przez tego ostatniego prac polegających na kompleksowym wykonaniu drenażu boiska B wraz z materiałem własnym w oparciu o dokumentację będącą załącznikiem nr 3 do umowy oraz prac ziemnych polegających na wykonaniu warstw konstrukcyjnych pod nawierzchnię ze sztucznej trawy z materiałów powierzo­nych przez generalnego wykonawcę w oparciu o dokumentację będąca załącznikiem nr 4 do umowy (dowód: poświadczona kopia umowy podwykonawczej k. 111-119).

W dniu 7 lipca 2015 roku powód zgłosił w trybie art. 649 ¹ k.c. żądanie ustano­wienia przez pozwanego gwarancji zapłaty za roboty budowlane objęte zakresem przed­miotowym umowy (...), udzielając pozwanemu 45-dniowego terminu. Pismo powoda zawierające ww. żądanie zostało doręczone pozwanemu w dniu 10 lipca 2015 roku. Ostatecznym terminem do ustanowienia gwarancji na rzecz powoda był dzień 24 sierpnia 2015 roku (bezsporne – poświadczona kopia pisma powoda k. 75).

W odpowiedzi na ww. żądanie powoda, strona pozwana podpisała w dniu 24 sierpnia 2015 roku umowę o udzielenie gwarancji (nr (...)- (...)) z Bankiem (...)­ (...) i uzyskała dla powoda gwarancję zapłaty (nr (...)). W celu przekazania powyższej gwarancji zapłaty, strona pozwana w dniu w dniu 21 sierpnia 2015 roku wysłała do powoda pismo informujące, iż dokument ten będzie do odbioru w siedzibie strony pozwanej w dniu 24 sierpnia 2015 roku o godz. 17:00. Dodatkowo wysłany został do powoda w dniu 21 sierpnia 2015 roku e-mail ze skanem ww. pisma. Ponadto, w dniu 21 sierpnia 2015 roku strona pozwana wysłała do miejscowości P., w której znajduje się siedziba Powoda, pracowników Urzędu Miasta P. z ww. pismem informującym o dokładnej dacie i godzinie odbioru gwarancji. Pracownicy nie zastali jednak nikogo na miejscu (dowód: poświadczona kopia umowy o udzielenie gwa­rancji k. 78-83, poświadczona kopia dokumentu gwarancji zapłaty k. 84-85, poświad­czona kopia oświadczenia banku dot. zakresu gwarancji k. 86, poświadczona kopia zawiadomienia z 21.08.2015 r. k. 87, poświadczona kopia wydruku e-maila k. 88, poświadczone kopie poleceń wyjazdu służbowego z rachunkami kosztów podróży k. 89-94, poświadczona kopia notatki służbowej z 24.08.2015 r. k. 99, zeznania świadków – E. Prok, K. W., D. J. i G. K. na rozprawie w dniu 21.12.2016 r. – k. 237-247).

Pismo strony powodowej z 21 sierpnia 2015 r. z informacją o możliwości odbioru dokumentu gwarancji zapłaty zostało odebrane przez powoda w dniu 27 sierpnia 2015 r. (dowód: poświadczona kopia potwierdzenia odbioru k. 97-98).

W międzyczasie, pismem z 13 sierpnia 2015 r., podwykonawca powoda – M. O. (1), zgłosił gotowość odbioru częściowego robót, tj. wykonania drenażu boiska B (dowód: poświadczona kopia pisma M. O. k. 120).

Pismem złożonym stronie pozwanej w dniu 25 sierpnia 2015 r. powód złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy nr (...), w związku z niewywiąza­niem się zamawiającego z obowiązku udzielenia gwarancji zapłaty w terminie wyzna­czonym przez wykonawcę (dowód: poświadczona kopia oświadczenia o odstąpieniu k. 25).

Pismem z 27 sierpnia 2015 r. powód złożył podwykonawcy – M. O. (3)­kowi, oświadczenie o odstąpieniu od zawartej z nim umowy z uwagi na niewykonanie zleconych prac w umówionym terminie, a także naliczył ww. podwykonawcy kary umowne w wysokości 96 196,61 zł. Dodatkowo, wymieniony podwykonawca został obciążony przez powoda karą umowną w wysokości 103 892,34 zł, w związku z niedo­trzymaniem warunków umowy podwykonawczej (dowód: poświadczone kopie pism powoda k. 124 i 136).

Z kolei pismem z 3 września 2015 r. strona pozwana złożyła powodowi oświad­czenie o odstąpieniu od zawartej z nim umowy nr (...), na podstawie § 13 ust. 1 pkt 4 tejże umowy, z winy powoda, z uwagi na przerwanie przez wykonawcę prac objętych zakresem umowy (dowód: poświadczona kopia pisma k. 104).

Natomiast pismem z 17 września 2015 r. strona pozwana złożyła powodowi oświadczenie o naliczeniu kar umownych na podstawie § 11 ust. 1 pkt 7 umowy, w kwo­cie 309 418,80 zł (dowód: poświadczona kopia pisma k. 106).

Pismem z dnia 8 grudnia 2015 r. dyrektor Wydziału Inwestycji i Remontów Urzędu Miasta P. przedstawił powodowi zestawienie kwot należnych powodowi za wykonane roboty według poszczególnych pozycji harmonogramu rzeczowo-finansowego oraz wezwał powoda do wystawienia faktur z protokołami zaangażowania robót oddziel­nych na każdą branżę na kwoty:

I. roboty budowlane:

1.  budynek sanitarno-szatniowy: 51 673,14 zł (netto)

2.  boisko (...) warstwy podbudowy: 201 692,16 zł (netto)

3.  kruszywo frakcji 0-5mm: 22 593 zł (netto)

suma: 275 958,30 zł (netto)

II. roboty elektryczne: tablica główna - budynek szatniowo-sanitarny - 794,36 zł (netto) (dowód: pismo z 8.12.2015 r. k. 26).

W dniu 28 grudnia 2015 r. powód wystawił stronie pozwanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 275 958,30 zł netto (339 428,71 zł brutto), z 7-dniowym terminem zapłaty. Faktura ta została doręczona stronie pozwanej w dniu 30 grudnia 2015 r. (dowód: faktura VAT k. 27).

Sąd zważył, co następuje:

Opisana w powyższych ustaleniach faktycznych umowa stron, zawarta 24 marca 2015 r., jest umową o roboty budowlane w rozumieniu art. 647 k.c., zgodnie z którym „przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzia­nego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy tech­nicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wyna­grodzenia”. Charakter prawny owej umowy nie był zresztą sporny między stronami.

Zgodnie z art. 649 ¹ § 1 i 2 k.c., gwarancji zapłaty za roboty budowlane, zwanej dalej „gwarancją zapłaty”, inwestor udziela wykonawcy (generalnemu wykonawcy) w celu zabezpieczenia terminowej zapłaty umówionego wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych. Gwarancją zapłaty jest gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa, a także akredytywa bankowa lub poręczenie banku udzielone na zlecenie inwestora.

Jak zaś stanowi przepis art. 649 ³ § 1 k.c., wykonawca (generalny wykonawca) robót budowlanych może w każdym czasie żądać od inwestora gwarancji zapłaty do wysokości ewentualnego roszczenia z tytułu wynagrodzenia wynikającego z umowy oraz robót dodatkowych lub koniecznych do wykonania umowy, zaakceptowanych na piśmie przez inwestora.

Ze względu na fakt, że gwarancja zapłaty w rozumieniu art. 649 ¹ § 2 k.c. obej­muje jedynie zabezpieczenia udzielane przez banki lub ubezpieczycieli, sformułowanie „inwestor udziela wykonawcy” użyte w art. 649 ¹ § 1 k.c. należy traktować jako niefor­tunny skrót myślowy. W istocie bowiem świadczenie inwestora w tym zakresie polega na zapewnieniu, że bank lub ubezpieczyciel zabezpieczy terminową zapłatę umówionego wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych, a zatem, że to bank lub ubezpieczyciel udzieli gwarancji.

Z zestawienia przytoczonych przepisów wynika, że obowiązek inwestora, okre­ślony wprost w art. 649 ¹ § 1 k.c., skorelowany z roszczeniem o udzielenie gwarancji zapłaty wynikającym z art. 649 ³ § 1 k.c., jest zbliżony do zobowiązania o świadczenie przez osobę trzecią, uregulowanego w art. 391 k.c.

Powyższe zobowiązanie inwestora w tym zakresie ma przy tym charakter zobo­wiązania rezultatu. Potraktowanie tego zobowiązania jako zobowiązania starannego działania wydaje się niemożliwe, albowiem w takim przypadku należałoby założyć, że dopuszczalne byłoby takie ukształtowanie treści umowy o roboty budowlane w odniesie­niu do gwarancji zapłaty, które uzasadniałoby uznanie obowiązku inwestora uregulowa­nego w art. 649 ¹ –649 ⁵ k.c. za wykonany wskutek dołożenia przez inwestora jedynie nale­żytej staranności w zapewnianiu udzielenia gwarancji zapłaty, niezależnie od tego, czy gwarancja zapłaty zostałaby wykonawcy faktycznie udzielona – a to niewątpliwie godzi­łoby w ratio legis całej konstrukcji prawnej określonej w tychże przepisach.

Analizując stosunek prawny wynikający z gwarancji bankowej – bo taki sposób udzielenia gwarancji zapłaty wybrała strona pozwana jako inwestor – za punkt wyjścia przyjąć należy definicję gwarancji bankowej, określoną w art. 81 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn. - Dz. U. z 2016 r. poz. 1988, z późn. zm.): „gwarancją bankową jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie benefi­cjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji - bezpośrednio albo za pośred­nictwem innego banku”. Udzielenie i potwierdzenie takiej gwarancji następuje na piśmie pod rygorem nieważności (art. 81 ust. 2 cyt. Prawa bankowego).

Wynika z tego, że na stosunek gwarancji bankowej składają się dwie relacje. Do jej udzielenia dochodzi na podstawie zlecenia udzielonego przez klienta banku będącego dłużnikiem wobec beneficjenta. Bank zawiera ze zlecającym umowę precyzującą wysta­wienie gwarancji, jej treść i warunki. Drugi stosunek łączy bank z beneficjentem. N.­zuje się on po przyjęciu przez tego ostatniego gwarancji – jednostronnego zobowiązania banku do świadczenia na wypadek, gdyby dłużnik główny zobowiązania nie wykonał.

W myśl art. 649 ⁴ § 1 i 2 k.c., w przypadku, jeżeli wykonawca (generalny wyko­nawca) nie uzyska żądanej gwarancji zapłaty w wyznaczonym przez siebie terminie, nie krótszym niż 45 dni, uprawniony jest do odstąpienia od umowy z winy inwestora ze skutkiem na dzień odstąpienia. Ponadto brak żądanej gwarancji zapłaty stanowi prze­szkodę w wykonaniu robót budowlanych z przyczyn dotyczących inwestora.

Kwestią sporną między stronami w rozpoznanej sprawie było dotrzymanie przez pozwaną Gminę terminu udzielenia gwarancji zapłaty. Na gruncie powyższych rozważań stwierdzić należy, że uzyskanie przez wykonawcę żądanej gwarancji zapłaty następuje nie z chwilą zawarcia przez inwestora umowy z bankiem o udzielenie wykonawcy gwa­rancji bankowej, lecz z chwilą nawiązania przez ów bank stosunku prawnego gwarancji z jej beneficjentem – wykonawcą umowy o roboty budowlane. Skoro bowiem zobowiąza­nie inwestora do udzielenie gwarancji zapłaty jest zobowiązaniem rezultatu, to tymże rezultatem jest dopiero nawiązanie stosunku gwarancji bankowej pomiędzy bankiem a beneficjentem gwarancji. Stosunek ten nawiązuje się – stosownie do ogólnej reguły doty­czącej chwili złożenia oświadczenia woli (art. 61 k.c.) − z chwilą, gdy oświadczenie woli banku dojdzie do beneficjenta gwarancji w taki sposób, że będzie mógł on zapoznać się z jego treścią. Do tej bowiem chwili możliwe jest skuteczne odwołanie owego oświadcze­nia woli przez składający je bank (art. 61 § 1 zd. 2 k.c.).

Na gruncie niniejszej sprawy, strona pozwana wprawdzie zawarła z bankiem umowę o udzielenie gwarancji bankowej przed terminem z art. 649 ¹ § 1 k.c., jednakże oświadczenie woli banku o udzieleniu gwarancji bankowej powodowi jako jej benefi­cjentowi, dotarło do powoda dopiero w dniu 27 sierpnia 2015 r., a zatem po tymże termi­nie, który bezspornie upłynął z dniem 24 sierpnia 2015 r. Wcześniejsze ewentualne powiadomienie powoda o możliwości odebrania z siedziby organu strony pozwanej dokumentu udzielonej przez bank gwarancji, nie wyczerpuje znamion złożenia powodowi przez bank oświadczenia woli banku o udzieleniu gwarancji, w taki sposób, że powód mógł zapoznać się z jego treścią. Możliwość tą powód uzyskał dopiero w dniu doręczenia mu tegoż dokumentu gwarancji w dniu 27.08.2015 r. W konsekwencji, powód uzyskał podstawę do skutecznego odstąpienia od zawartej z pozwaną Gminą umowy o roboty budowlane, z winy pozwanego inwestora − i z uprawnienia tego skorzystał poprzez złożenie stosownego oświadczenia woli w piśmie z 25.08.2015 r.

W kwestii żądania przez powoda zapłaty za wykonane w ramach umowy prace, zważyć należy, iż zapewnienie udzielenia gwarancji zapłaty jest świadczeniem inwestora. W konsekwencji, wbrew temu, do czego może prowadzić analiza art. 649 ⁴ § 2 k.c., niezapewnienie przez inwestora udzielenia gwarancji zapłaty lub zapewnienie jej udzie­lenia niezgodnie z treścią zobowiązania, a w szczególności po terminie, nie jest przypad­kiem zwłoki wierzyciela, lecz stanowi niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobo­wiązania wynikającego z umowy o roboty budowlane. Stanowi ono podstawową prze­słankę powstania obowiązku zapłaty odszkodowania z tytułu niewykonania zobowiązania inwestora w tym zakresie. Podstawę prawną owej odpowiedzialności odszkodowawczej stanowić może zarówno art. 391 k.c.1, jak i art. 494 § 1 zd. 2 k.c.2

Wartość robót wykonanych przez powoda do chwili odstąpienia od umowy z pozwaną Gminą, wynosiła kwotę dochodzoną pozwem i w tym zakresie między stronami nie było sporu. Wyrazem tego było również wezwanie powoda do wystawienia faktury za wykonane prace, zawarte w piśmie strony pozwanej z 8.12.2015 r.

Ustalenie skutecznego odstąpienia przez powoda od zawartej umowy implikuje stwierdzenie, że odstąpienie od tej samej umowy, dokonane później przez stronę pozwaną, było nieskuteczne, albowiem umowa ta została uprzednio rozwiązana poprzez odstąpienie od niej przez drugą stronę.

Skoro zaś umowa przestała wiązać strony na skutek odstąpienia od niej wyko­nawcy, niezasadna jest argumentacja pozwanej Gminy odnosząca się do kar umownych naliczonych powodowi zgodnie z treścią tejże umowy, a także odwołująca się do zawar­tego w umowie wymogu przedstawienia przez powoda dowodów zapłaty wymagalnego wynagrodzenia podwykonawcom. W zaistniałej sytuacji prawnej żądanie powoda ma bowiem charakter odszkodowawczy, nie zaś charakter wynagrodzenia z tytułu zawartej umowy, która została rozwiązana.

W zakresie żądania odsetek od należności głównej, podstawę rozstrzygnięcia stanowi art. 481 § 1 i 2 k.c., przyjmując, że strona pozwana popadła w opóźnienie po upływie oznaczonego na przedstawionej jej przez powoda fakturze VAT nr (...)-dniowego terminu liczonego od dnia doręczenia owej faktury, tj. od 30.12.2015 r. W zakresie odsetek za okres wcześniejszy powództwo zostało oddalone jako bezzasadne.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i art. 100 zd. 2 k.p.c., zasądzając je w całości od strony pozwanej albowiem powód uległ tylko co do nieznacz­nej części swojego żądania. Na koszty poniesione przez powoda złożyła się opłata od pozwu 16 972 zł, opłata za czynności adwokackie 14 400 zł (§ 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwo­kackie - Dz. U. z 2015 r. poz. 1800, w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej rozpo­rządzeniem M.. Sprawiedliwości z 3.10.2016 r., Dz. U. z 2016 r. poz. 1668) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł.

ZARZĄDZENIE

doręczyć odpis wyroku z uzasadnieniem pełnomocnikowi strony pozwanej

1 Zgodnie z art. 391 k.c., jeżeli w umowie zastrzeżono, że osoba trzecia zaciągnie określone zobowiązanie albo spełni określone świadczenie, ten, kto takie przyrzeczenie uczynił, odpowiedzialny jest za szkodę, którą druga strona ponosi przez to, że osoba trzecia odmawia zaciągnięcia zobowiązania albo nie spełnia świadczenia. Może jednak zwolnić się od obowiązku naprawienia szkody spełniając przyrzeczone świadczenie, chyba że sprzeciwia się to umowie lub właściwości świadczenia.

2 Zgodnie z art. 494 § 1 zd. 2 k.c., strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.