X GC 342/15 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2016-10-04

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym 2 lutego 2015 roku (...) w O. żądała zasądzenia w postępowaniu nakazowym od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. kwoty 144.675,85 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa, na którą składa się kwota 112.469,47 zł należności głównej, a nadto kwota 32.206,38 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w zapłacie tejże należności głównej na dzień wyto­czenia powództwa. Ponadto powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz od strony pozwanej kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wywiodła swoje roszczenia z zamówień, jakie pozwana spółka składała stronie powodowej, stanowiących podstawę do wystawienia przez powódkę szeregu faktur VAT na kwoty wynagrodzenia za wykonanie owych zamó­wień, wraz z terminami płatności poszczególnych kwot. Powódka podniosła, że pomimo wezwania do zapłaty, pozwana nie uregulowała należności wynikających z wystawionych przez powódkę faktur (pozew k. 2‐9).

Sprawa skierowana została do rozpoznania w postępowaniu upominawczym. W dniu 24 lutego 2015 roku Sąd wydał przeciwko pozwanej nakaz zapłaty w postępowaniu upomi­nawczym (zarządzenie o przekazaniu sprawy do postępowania upominawczego k. 104, nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 169).

W dniu 17 marca 2015 roku pozwana spółka złożyła sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zgłaszając zarzut potrącenia wierzytel­ności powoda z wierzytelnością przysługującą pozwanemu, wynikającą z noty obciążeniowej nr (...) i korekty nr (...), w wysokości 120.424,07 zł. Pozwana spółka (...)­m. (...) przyznała, że strony postępowania zawarły umowę dostawy, jednakże zarzuciła, że strona powodowa wykonała swoje zobowiązanie nienależycie, a strona pozwana w związku z tym poniosła szkodę. Wierzytelność pozwanej wynikająca z odpowiedzialności odszkodowawczej strony powodowej stanowi sumę przedstawioną przez pozwaną do potrą­cenia (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 176‐184).

W piśmie procesowym zatytułowanym „Odpowiedź na sprzeciw”, strona powodowa podtrzymała swoje stanowisko procesowe, wnosząc o nieuwzględnienie złożonego przez stronę pozwaną zarzutu potrącenia. Pozwana podniosła, iż wszystkie zamówione przez pozwanego szyby, wskazane na fakturach stanowiących podstawę roszczeń powoda, były wykonane w sposób prawidłowy, były niewadliwe i zgodne z odpowiednimi normami euro­pejskimi. Powodowa spółka zarzuciła nieudowodnienie przez stronę pozwaną okoliczności faktycznych powołanych w uzasadnieniu stanowiska procesowego zawartego w sprzeciwie od nakazu zapłaty, w szczególności brak związku złożonych prze stronę pozwaną dokumen­tów z kosztami, które mogły powstać wskutek uchybienia przez powoda zobowiązaniu umownemu. W ocenie strony powodowej, wydatki wykazywane przez stronę pozwaną mogą stanowić naturalne wydatki związane z realizacją każdej umowy. W tej sytuacji − w ocenie stronę powodowej − pozwany nie wykazał ani faktu poniesienia szkody, ani jej wysokości, pomimo spoczywającego na nim w tym zakresie obowiązku. Ponadto strona powodowa powołała się na niemożność wystąpienia przez stronę pozwaną z zarzutem potrącenia wobec wyłączenia tego uprawnienia w „Ogólnych warunkach handlowych” obowiązujących w chwili zawarcia przez strony umowy, przez co, zdaniem strony powodowej, oświadczenie o potrąceniu wierzytelności powołane przez stronę pozwaną, było bezskuteczne (pismo proce­sowe strony powodowej k. 306‐311).

Pozwana spółka w dalszym piśmie procesowym podtrzymała swoje stanowisko procesowe oparte na zarzucie potrącenia, kwestionując skuteczność wyłączenia możliwości potrącenia wierzytelności w drodze umowy stron albowiem, według pozwanej, przedstawiona do pozwu oferta numer (...) odnosi się do zapisów „Ogólnych warunków współ­pracy” a nie, jak wskazuje strona powodowa, „Ogólnych warunków handlowych”, zaś żaden dokument „Ogólnych warunków współpracy” nie został doręczony do chwili zawarcia umowy stronie pozwanej (pismo procesowe strony pozwanej k. 314‐318).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana spółka (...) zawarła z kontrahentem w Stanach Zjednoczonych Ameryki umowę na dostarczenie szyb laminowanych o właściwościach przeciwhuraganowych, według konkretnych parametrów technicznych (dowód: zeznania świadków: Ł. Z. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 438-439, M. K. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 439; poświadczone kopie wydruków listy szyb z parametrami technicznymi k. 197‐217, wykaz szyb k. 218).

Na skutek zapytania pozwanej, w dniu 2 sierpnia 2012 r. powodowa spółka przesłała pozwanej ofertę realizacji zamówienia dotyczącego szyb laminowanych z folią (...). Oferta nie zakreślała terminu realizacji zamówienia, pozostawiając tę kwestię „do uzgodnienia”. W punkcie 13 wydruku oferty zaznaczono, iż jej integralną częścią są „Ogólne warunki współ­pracy” wydawane na życzenie klienta. Złożenie zamówienia jest równoznaczne z ich akcepta­cją oraz Kryteriów Technicznych dla Szybu Zespolonych i Szkła Hartowanego (dowód: wydruk oferty k. 83‐85).

Spółka (...) na swojej stronie internetowej posiadała opublikowane „Ogólne warunki handlowe”, mające zastosowanie do wszystkich zamówień, umów kupna oraz usług; zmian owych ogólnych warunków handlowych można było dokonać wyłącznie za wyraźną i pisemną zgodą sprzedającego. W pkt 1.8 owych „Ogólnych warun­ków handlowych” zawarto m.in. zastrzeżenie, iż „żadne wzajemne wierzytelności stron wynikające z jakichkolwiek tytułów nie mogą być przedmiotem potrąceń przez Nabywcę” (dowód: wydruk ogólnych warunków handlowych k. 289‐305, zeznania świadków R. S.­rońskiej na rozprawie 6.06.2016 r. – k. 589, A. B. na rozprawie 6.06.2016 r. – k. 589).

Strona powodowa nie przedstawiła pozwanej Spółce żadnego dokumentu o nazwie „Ogólne warunki handlowe”, jedynym dokumentem, jakim dysponowała strona pozwana, była oferta handlowa strony powodowej (dowód: zeznania świadka I. S. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 439-440, przesłuchanie strony pozwanej na rozprawie 31.08.2016 r. – k. 671).

W związku z powyższą ofertą strona pozwana złożyła powodowej spółce szereg zamówień na wykonanie i dostawę szyb laminowanych zgodnie z parametrami technicznymi określonymi w zamówieniu kontrahenta amerykańskiego, określając termin dostawy − „jak najszybciej”; zamówienia te objęły łącznie ok. 160 szyb (dowód: poświadczona kopia zamó­wienia k. 219-221, przesłuchanie strony powodowej na rozprawie 31.08.2016 r. – k. 671).

Pracownik strony powodowej zajmujący się obsługą klientów − A. B. (2) określiła terminy złożonych zamówień na 4 tygodnie w przypadku szkła prostokątnego oraz 12 tygodni w przypadku szkła łukowego oraz kół (dowód: wydruk korespondencji elektro­nicznej k. 222‐223).

W dalszej korespondencji pozwana spółka przystała na określone przez powódkę terminy realizacji zamówienia, prosząc jednocześnie o jak najszybsze możliwe jego wykona­nie, nawet za dopłatą. Pozwana przypomniała jednocześnie stronie powodowej o konieczno­ści oznakowania szyb hartowanej według wskazówek strony pozwanej (dowód: wydruk kore­spondencji elektronicznej k. 224).

Towar ten był sukcesywnie dostarczany stronie pozwanej i przez nią odbierany, w okresie od 22 sierpnia 2012 r. do 30 sierpnia 2012 r., następnie w dniach 12 i 24 września 2012 r. oraz 9, 14 i 19 listopada 2012 r. (dowód: poświadczone kopie protokołów odbioru k. 31-46, 50-54, 57-60, 63-69, 72-75, 78-82).

Z tytułu wykonania zleceń na rzecz strony pozwanej, powodowa spółka wystawiła pozwanej następujące faktury VAT:

nr (...) z dnia 23 sierpnia 2012 roku na kwotę 25.223,00 zł

nr (...) z dnia 29 sierpnia 2012 roku na kwotę 6.683,94 zł

nr (...) z dnia 29 sierpnia 2012 roku na kwotę 6.346,43 zł

nr (...) z dnia 29 sierpnia 2012 roku na kwotę 15.483,36 zł

nr (...) z dnia 29 sierpnia 2012 roku na kwotę 3.616,2 zł

nr (...) z dnia 30 sierpnia 2012 roku na kwotę 7.220,35 zł

nr (...) z dnia 30 sierpnia 2012 roku na kwotę 4.267,12 zł

nr (...) z dnia 30 sierpnia 2012 roku na kwotę 4.722,15 zł

nr (...) z dnia 12 września 2012 roku na kwotę 33.201,34 zł

nr (...) z dnia 25 września 2012 roku na kwotę 1.151,16 zł

nr (...) z dnia 9 listopada 2012 roku na kwotę 2.450,16 zł

nr (...) z dnia 9 listopada 2012 roku na kwotę 241,08 zł

nr (...) z dnia 14 listopada 2012 roku na kwotę 712,02 zł

nr (...) z dnia 19 listopada 2012 roku na kwotę 1.151,16 zł

(dowód: poświadczone kopie faktur k. 15-30, 47-48, 55-56, 61-64, 70-71,76-77).

W trakcie realizacji zamówienia przez stronę powodową, pozwana spółka składała szereg reklamacji dotyczących nieprawidłowego wykonania szyb przez powodową spółkę. Wady zgłaszane przez stronę pozwaną polegały głównie na występowaniu zanieczyszczeń (ciał obcych) pomiędzy sklejonymi warstwami szkła, rys, kropek, a także źle spasowanych co do miejsca, oznaczeń technicznych na szybach. W tym zakresie strony postępowania prowa­dziły obszerną korespondencję elektroniczną oraz spotykały się w celu ustalenia wadliwości szyb, jak i ustalania trybu i terminów realizacji reklamacji składanych przez pozwanego. W korespondencji tej przedstawiciele strony pozwanej zwracali uwagę na finansowe konse­kwencje opóźnień wynikających z wadliwości zamówionych szyb i konieczności ich ponow­nego wytworzenia, a następnie wymiany szyb zastępczych na pełnowartościowe (dowód: wydruki korespondencji elektronicznej k. 320-331, 333-336, 340-345, 347, 349-353, 355, 359-367, 370, 372-373; zeznania świadków: Ł. Z. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 438-439, M. K. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 439, I. S. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 439-440, T. K. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 440, G. S. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 440, Z. J. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 440, D. D. na rozprawie 20.04.2016 r. – k. 541, M. P. na rozprawie 6.06.2016 r. – k. 589, R. S. na rozprawie 6.06.2016 r. – k. 589, A. B. na rozprawie 6.06.2016 r. – k. 589, W. M. na rozprawie 6.06.2016 r. – k. 590, M. P. na rozprawie 6.06.2016 r. – k. 590, M. D. na rozprawie 31.08.2016 r. – k. 671; przesłuchanie strony powodowej na rozprawie 31.08.2016 r. – k. 671).

W dniu 12 września 2012 roku odbyła się kontrola jakości szkła, z której sporzą­dzono protokół. W protokole tym przedstawiciele obu stron wspólnie uznali za wadliwe łącznie 23 sztuki szyb wykonanych przez powódkę. Stwierdzone wady polegały na:

rysach wewnętrznych i zewnętrznych,

zanieczyszczeniach wewnętrznych – włosy, inne ciała obce,

przesunięciach znaczków hartowania,

niewyraźnym znakowaniu szkła hartowanego,

wadach punktowych

(dowód: poświadczona kopia protokołu kontroli jakości szkła k. 354, zeznania świadka M. K. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 439).

Z kolei, z przesłanych pozwanej innej partii 22 sztuk szyb zostało zareklamowanych przez pozwaną na przełomie września i października 2012 roku 19 sztuk, które zdaniem strony pozwanej nie nadawały się do zespolenia. Z oceną tą nie zgadzali się przedstawiciele powodowej spółki i w dniu 3 października 2012 r. u odbyło się spotkanie przedstawicieli obu stron, w wyniku którego ustalono, że ostatecznie 6 szyb z tejże dostawy nie spełnia wymogów jakościowych i mogą być zamontowane jedynie jako szyby zastępcze. Szyby te miały być następnie ponownie dorobione przez powodową spółkę celem zastąpienia szyb zastępczych szybami pełnowartościowym (dowód: wydruki korespondencji elektronicznej z 2.10.2012 r. i 4.10.2012 r. k. 280‐283).

Podobne spotkanie stron odbyło się 24 października 2012 r. u powoda w O. (dowód: zeznania świadków Ł. Z. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 438-439, M. D.­skiej na rozprawie 31.08.2016 r. – k. 671).

Uznane reklamacje strona powodowa załatwiała albo poprzez naprawę (czyszczenie, szlifowanie), albo poprzez wymianę szyb na niewadliwe. Jednakże, z uwagi na specyfikę materiałów potrzebnych do produkcji nowych szyb, ich uzyskanie celem ponownego wytwo­rzenia części z zareklamowanych szyb od nowa trwało ok. miesiąca, zaś samo wytworzenie szyb trwało ok. 2-3 tygodni. Wiązało się to bowiem z koniecznością nabycia i sprowadzenia z zagranicy komponentów, których powódka nie posiadała w magazynie w ilości wystarczają­cej do wytworzenia na nowo wszystkich wadliwych szyb. Łącznie opóźnienie z tytułu konieczności ponownego wyprodukowania przez powódkę szyb niewadliwych trwało ok. 1,5 do 2 miesięcy (dowód: zeznania świadków Ł. Z. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 438-439, M. K. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 439, Z. J. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 440, D. D. na rozprawie 20.04.2016 r. – k. 541, M. P. na rozprawie 6.06.2016 r. – k. 589, R. S. na rozprawie 6.06.2016 r. – k. 589, A. B. na rozprawie 6.06.2016 r. – k. 589, M. P. na rozprawie 6.06.2016 r. – k. 590, M. D. na rozprawie 31.08.2016 r. – k. 671).

W związku z opóźnieniem w realizacji zlecenia przez stronę powodową, pozwana spółka zmuszona była wysłać dodatkowy transport morski szkła (2 dodatkowe kontenery) wraz z wydelegowaniem swoich pracowników do czynności oszklenia budynku, tak aby dotrzymać umownym terminom realizacji umowy zawartej z kontrahentem amerykańskim. Na dodatkowe koszty związane z opóźnieniem wykonaniu szyb przez powódkę złożyły się w związku z tym:

a)  zakup kompresora oraz produktów do szklenia − 335 EUR,

b)  lot z B. do N./C. w Stanach Zjednoczonych i powrót 5 osób − pracowni­ków pozwanej spółki − (...),44 EUR,

c)  zakwaterowanie 5 osób − pracowników pozwanej spółki, w Stanach Zjednoczonych − (...),90 EUR,

d)  delegacja z wyżywieniem i wynagrodzeniem 2 osób z B., współpracujących przy montowaniu szyb w Stanach Zjednoczonych − 2640,94 EUR,

e)  koszt 2 stojaków do transportu szkła − 1000 zł,

f)  transport morski szkła do K. w Stanach Zjednoczonych – 13.698,84 zł,

g)  koszt szkła tymczasowego − 123,12 zł,

h)  wynagrodzenie za pracę 3 pracowników zatrudnionych przy montażu szyb w Stanach Zjednoczonych − 8154,10 zł,

i)  koszty delegacji 3 pracowników zatrudnionych przy montażu szyb w S. Z.­nych − 5621,76 zł,

j)  koszt noclegu B. w związku z przelotem do Stanów Zjednoczonych − 376,65 zł,

k)  ryczałtowe koszty użytkowania auta prywatnego dwukrotnie na trasie P.B.P. − 969,52 zł,

l)  koszt ponownego zakupu szkła typu C. z powodu błędnego oznakowania szkła (...) 54.361,48 zł

(dowód: poświadczona kopia rachunku k. 225-226, poświadczona kopia faktury za transport szkła k. 227, poświadczona kopia zlecenia transportu morskiego k. 228, poświadczone kopie listy płac k. 229-230, poświadczona kopia dokumentów dot. przelotu do S. Z.­nych k. 231-236, poświadczona kopia rachunku za przelot pracowników k. 238, poświad­czone kopie rachunków i pozostałej dokumentacji dot. kosztów zakwaterowania k. 240-244, poświadczone kopie rachunków dot. delegacji pracowników i wykorzystania samochodu prywatnego dla celów służbowych k. 245-255, wydruk zestawienia kosztów k. 256, poświad­czone kopie zleceń spedycyjnych k. 382-385, 387-390, zestawienie faktur dotyczących ponownego zakupu szkła w firmie (...) wraz z wydrukami faktur k. 391-408, zeznania świadka M. K. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 439).

Wyjazd 5 pracowników pozwanej Spółki na teren budowy do Stanów Zjednoczo­nych, miał miejsce na przełomie grudnia 2012 r. i stycznia 2013 r. i miał na celu wymianę założonych w budynku szyb zastępczych na pełnowartościowe, zgodne z zamówieniem amerykańskiego kontrahenta. Szyby pełnowartościowe na wymianę zostały dostarczone na miejsce montażu dodatkowym, wcześniej nie przewidzianym przez stronę pozwaną, trans­portem morskim. Szyby te zostały przez owych pracowników faktycznie wymienione. Do wymiany było ok. 40-50 szyb (dowód: zeznania świadków I. S. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 439-440, T. K. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 440, G. S. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 440, Z. J. na rozprawie 27.01.2016 r. – k. 440).

Strona pozwana, w związku z nienależytym wykonywaniem zleceń przez powódkę, nie mogła zmienić dostawcy szyb, albowiem w tamtym czasie niewiele podmiotów na rynku posiadało certyfikat umożliwiający produkcję i handel szybami tego typu, wskutek czego trudno było znaleźć innego dostawcę, który mógłby podjąć się wykonania reszty zamówienia w zbliżonym terminie (dowód: przesłuchanie strony pozwanej na rozprawie 31.08.2016 r. – k. 671).

W dniu 27 marca 2013 roku strona pozwana sporządziła notę obciążeniową Nr (...) , obciążając powodową spółkę kwotą 120.424,07 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty w związku z nienależytym wykonaniem umowy na wykonanie szyby do zleceń (...). Pozwana sporządziła również dokument wezwania do zapłaty, w którym wezwała stronę powodową do uiszczenia powyższej kwoty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania. Dokumenty te przesłane zostały powodowej spółce (dowód: poświadczona kopia noty obciążeniowej k. 191, poświadczona kopia wezwania do zapłaty k. 192, poświadczona kopia dowodu nadania k. 193).

W dniu 7 maja 2014 r. powodowa Spółka sporządziła i wysłała wezwanie pozwanej do zapłaty należności wynikających z wymienionych wcześniej faktur, wraz z odsetkami ustawowymi od poszczególnych kwot należności, w terminie 3 dni (dowód: poświadczona kopia wezwania do zapłaty k. 11-12, poświadczona kopia dowodu nadania k. 13). Pozwana nie uczyniła zadość owemu wezwaniu (bezsporne).

W dniu 2 czerwca 2014 roku pozwana spółka sporządziła pisemne oświadczenie o potrąceniu wierzytelności powodowej (...) w kwocie 112.465,47 zł z wierzytelnością w kwocie 120.424,07 zł, przysługującą pozwanej spółce z tytułu ponie­sionych kosztów w związku z nienależytym wykonaniem umowy na wykonanie zgodnie z zamówieniami nr (...), stwierdzoną w wystawionej przez pozwanej nocie księgo­wej nr (...) wraz z korektą nr (...) z dnia 19 maja 2014 roku. Oświadczenie to zostało przesłane powodowej spółce (dowód: poświadczona kopia oświadczenia o potrąceniu k. 194, poświadczona kopia dowodu nadania k. 195, poświadczona kopia dowodu doręczenia k. 196).

W piśmie datowanym na 9 lipca 2014 roku pełnomocnik strony powodowej oświad­czył, iż powodowa spółka nie uznaje wierzytelności przedstawionej przez stronę pozwaną do potrącenia, a w konsekwencji nie uznaje również za skuteczne oświadczenia o potrąceniu, złożonego 2 czerwca 2014 roku. Niezależnie od zakwestionowania wierzytelności przedsta­wionej do potrącenia, strona powodowa powołała się na postanowienia Ogólnych warunków handlowych, obowiązujących przy realizacji umowy stron, iż żadne wzajemne wierzytelności stron wynikające z jakichkolwiek tytułów nie mogą być przedmiotem potrąceń przez Nabyw­cę. Za bezskuteczne strona powodowa uznała również oświadczenie o potrąceniu wierzytel­ności złożone przez stronę pozwaną w dniu 11 kwietnia 2013 roku, w związku z brakiem wymagalnej wierzytelności mogącej być przedstawioną do potrącenia (dowód: poświadczona kopia pisma pełnomocnika strony powodowej k. 274‐277, poświadczone kopie nadania pisma i jego odbioru k. 278‐279).

Sąd zważył, co następuje:

Podstawa faktyczna i prawna roszczenia strony powodowej w stosunku do strony pozwanej nie była kwestionowana. Bezspornie strony łączył stosunek umowny wynikający ze zleceń wyprodukowania przez powódkę szyb o określonych parametrach technicznych, mający charakter umowy o dzieło.

Zgodnie z art. 627 k.c., przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Zatem pozwana spółka, jako zamawiający, zobowiązana była wobec powódki do zapłaty wynagrodzenia za wykonane dzieło, zgodnie z zamówieniem złożonym przez pozwaną. Wysokość należnego wynagrodzenia za wykonanie przedmiotowego dzieła, jak również okoliczność, że wynagrodzenie to – w części dochodzonej pozwem – nie zostało zapłacone przez pozwaną, również nie były sporne między stronami.

Pozwana natomiast zgłosiła w rozpoznanej sprawie zarzut potrącenia wierzytelności powódki z wierzytelnością, która wynikać miała z odpowiedzialności kontraktowej strony powodowej, za nienależyte wykonanie umowy stron (art. 471 i nast. k.c.).

Zgodnie z art. 498 § 1 k.c., gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużni­kami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jako­ści oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być docho­dzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe (art. 499 k.c.).

Strona pozwana złożyła powodowej Spółce oświadczenie o potrąceniu kwoty 120.424,07 zł jeszcze przed wszczęciem postępowania w niniejszej sprawie. Następnie, w sprzeciwie od nakazu zapłaty, podniosła zarzut procesowy potrącenia wierzytelności.

Wobec sporu stron co do skuteczności owego potrącenia, konieczna jest analiza jego dopuszczalności w niniejszej sprawie.

Najdalej idącym zarzutem strony powodowej przeciwko potrąceniu, jest zarzut braku uprawnienia strony pozwanej do potrącania z wierzytelnościami powódki wynikającymi z umowy stron, jakichkolwiek innych wierzytelności. Powódka powołała się tu na treść opubli­kowanych na stronie internetowej powódki „Ogólnych warunków handlowych”, do których odniesienie znajdowało się w ofercie złożonej stronie pozwanej.

Zarzut ten nie znalazł akceptacji Sądu, albowiem w treści oferty przesłanej stronie pozwanej znajdowało się odwołanie do „Ogólnych warunków współpracy”, nie zaś do „Ogólnych warunków handlowych”, w których znajdowało się zastrzeżenie wyłączenia możliwości potrącenia. Skoro strona powodowa nie przedstawiła dokumentu (nie tyle nawet w znaczeniu procesowym, co w znaczeniu najszerszym – a zatem tekstu utrwalonego na jakimkolwiek nośniku), nazwanego „Ogólne warunki współpracy”, z którego wynikałoby takie ograniczenie uprawnień kontrahentów w zakresie możliwości korzystania z zarzutu potrącenia, to podzielić należy argumentację strony pozwanej, zgodnie z którą strona ta nie miała możliwości zapoznania się z takim dokumentem, przez co nie wiązały jej postanowie­nia w nim ewentualnie zawarte. Nie można przy tym zgodzić się z argumentacją strony powodowej, iż skoro opublikowany był jedynie dokument nazwany „Ogólne warunki handlowe”, to musiał on być tym dokumentem, do którego odniesienie znajdowało się w ofercie skierowanej do strony pozwanej. Strona zawierająca indywidualną umowę nie ma obowiązku stosowania domniemań co do tożsamości zapisów ogólnych warunków umów swojego kontrahenta. Jeśli treść umowy odwołuje się do konkretnie nazwanych ogólnych warunków umów, to brak jest podstaw, aby traktować dokument (zapis elektroniczny) nazwany inaczej, jako tożsamy z tymi warunkami. Byłoby to możliwe co najwyżej w sytuacji, gdyby najpóźniej równocześnie z zawarciem umowy strona powodowa albo fizycznie przeka­zała pozwanemu kontrahentowi dokument ogólnych warunków umów, oświadczając, iż to do niego odsyła treść oferty, albo przynajmniej wskazała konkretną jego lokalizację, czy to fizyczną, czy w formie elektronicznej. Skoro tak jednak nie uczyniono, a przedstawiony w sprawie dokument (wydruk) różni się nazwą od dokumentu, do którego odwołanie znajdo­wało się w treści oferty złożonej stronie pozwanej, to brak jest podstaw na gruncie art. 61 k.c. i art. 384 k.c. do stwierdzenia, że doszło do skutecznego złożenia przez stronę powodową oświadczenia woli co do postanowień zawartych w przedstawionych w sprawie „Ogólnych warunkach handlowych”, w tym także w zakresie braku możliwości potrącenia wierzytelności przez kontrahenta, a także że doszło do skutecznego wyrażenia przez stronę pozwaną zgody na określone w owych warunkach postanowienia umowne.

Stwierdzając zatem możliwość skorzystania przez pozwaną z zarzutu potrącenia na gruncie umowy stron, rozważaniom poddać należy sporną również kwestię istnienia po stro­nie pozwanej wierzytelności przedstawionej przez nią do potrącenia.

Zgodnie z art. 471 k.c., dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Przepis powyższy ustanawia odszkodowawczą odpowiedzialność kontraktową m.in. strony zawartej umowy, z której wynika określone zobowiązanie cywilnoprawne.

Jak zaś stanowi przepis art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Powyższy przepis art. 6 k.c., analizowany łącznie z przepisem art. 471 k.c., określa rozkład ciężaru dowodu w sprawie o odszkodowanie z tytułu odpowiedzialności kontrakto­wej. Strona dochodząca takiego odszkodowania powinna udowodnić niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez dłużnika oraz wysokość poniesionej z tego tytułu szkody, powiązanej adekwatnym związkiem przyczynowym (art. 361 k.c.) z owym niewyko­naniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania. Po stronie dłużnika spoczywa zaś powinność wykazania, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następ­stwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W rozpoznanej sprawie okoliczność nienależytego wykonania zobowiązania, wyni­kającego z łączącej strony umowy o dzieło, przez powodową spółkę, jest w istocie bezsporna. Nie został bowiem ostatecznie zakwestionowany fakt, że część szyb wykonanych przez powodową spółkę, była wykonana wadliwie – zawierała wtrącenia ciał obcych, rysy, wady punktowe oraz niezgodnie z umową naniesione oznaczenia techniczne. Spór między stronami dotyczył jedynie tego, jaka część owych szyb była rzeczywiście wadliwa. Pewna część wyprodukowanych szyb była jednak wadliwa w sposób dla obu stron niewątpliwy, co znala­zło potwierdzenie np. w treści protokołu kontroli jakości szkła z 12.09.2012 r. oraz w treści korespondencji elektronicznej między przedstawicielami obu stron. Bezspornie też strona powodowa dokonywała w ramach uwzględnionych reklamacji czynności naprawczych – poprzez naprawę lub wymianę wadliwych szyb na nowe.

Wadliwość części szyb wyprodukowanych przez powodową spółkę w ramach umowy z pozwaną i spowodowana tym właśnie konieczność ich wytworzenia na nowo, stała się przyczyną zwłoki w wykonaniu zamówienia strony pozwanej, trwającej ok. 1,5 do 2 miesięcy. W wyniku tej zwłoki strona pozwana poniosła koszty opisane w ustaleniach faktycznych Sądu, związane z koniecznością wymiany u swojego kontrahenta w Stanach Zjednoczonych, założonych tymczasowo szyb zastępczych, na szyby pełnowartościowe, dostarczone przez powódkę z opóźnieniem wynikającym z konieczności usunięcia ich wadli­wości.

Nie przekonuje przy tym argumentacja powódki, iż pozwana powinna była liczyć się z możliwymi opóźnieniami terminu realizacji zamówienia, tym bardziej, że strony nie uzgod­niły bezwzględnie wiążącego terminu wykonania zamówienia (choć w istocie terminy takie były jednak uzgodnione w korespondencji elektronicznej między stronami, powołanej w ustaleniach faktycznych Sądu). Argumentacja ta mogłaby być słuszna, gdyby chodziło o opóźnienie wynikające z przyczyn, za które powódka odpowiedzialności nie ponosi. Tymcza­sem tutaj mamy do czynienia z opóźnieniem (w stosunku do terminu, w którym zamówienie mogłoby być zrealizowane) wyłącznie na skutek wadliwości wyprodukowanych szyb przez powódkę. Prawdą jest, że ryzyko opóźnienia w realizacji umowy obciążało stronę pozwaną – ale dotyczy to relacji umownej z jej kontrahentem amerykańskim. W relacji umownej z powodową spółką, ryzyko związane z nienależytym wykonaniem umowy obciążało powodo­wego wykonawcę zamówienia.

W ocenie Sądu, strona pozwana wykazała, powołanymi wcześniej w uzasadnieniu dowodami z dokumentów, zeznań świadków oraz przesłuchania strony, wysokość szkody poniesionej w związku z opóźnieniem w dostarczeniu przez powódkę części zleconych szyb. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika zasadność poniesienia owych kosztów oraz ich adekwatność do sytuacji, w jakiej postawiona została strona pozwana na skutek nienależytego wykonania zobowiązania przez powódkę. Zaznaczyć należy, że strona powo­dowa nie przedstawiła także żadnych kontrdowodów, z których wynikałaby bezzasadność któregokolwiek ze składników kosztów poniesionych przez pozwaną.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał skuteczność zgłoszonego w sprawie zarzutu potrące­nia, stwierdzając, że pozwana wykazała wszystkie ustawowe przesłanki warunkujące skute­czność potrącenia.

Zgodnie z art. 498 § 2 k.c., wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. W rozpoznanej sprawie niższą wierzytelno­ścią była wierzytelność powódki, zatem uległa ona umorzeniu w całości.

Umorzenie zaś należności głównej spowodowało zarazem umorzenie akcesoryjnych wobec niej odsetek za opóźnienie.

Z powyższych przyczyn Sąd oddalił powództwo, jako bezzasadne, wobec umorzenia wierzytelności dochodzonej pozwem wskutek potrącenia.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., stosując zasadę odpowie­dzialności za wynik procesu. Na koszty poniesione przez stronę pozwaną złożyła się opłata za czynności radcy prawnego 3600 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego 17 zł.

Na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w spra­wach cywilnych (tekst jedn. - Dz. U. z 2016 r. poz. 623) w zw. z art. 83 ust. 2 tejże ustawy, orzeczono o ściągnięciu nieuiszczonych wydatków od strony powodowej, jako przegrywają­cej proces.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Paula Adamczewska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Data wytworzenia informacji: