Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 lipca 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie Z. C. od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) w Ł. z dnia 9 kwietnia 2015 roku, nr (...) zaliczającego wnioskodawcę do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na stałe, oraz przyznał i nakazał wypłacić radcy prawnemu E. K. kwotę 221,40 zł ze Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

U wnioskodawcy Z. C. w zakresie narządów ruchu istnieją zmiany zwyrodnieniowe i zniekształcające kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowo – krzyżowego o charakterze wielopoziomowej dyskopatii, niewielkie zmiany zwyrodnieniowe obu stawów kolanowych, biodrowych i osteoporoza. Po zastosowanym leczeniu zachowawczym i postępowaniu usprawniającym pozostaje nieznaczne ograniczenie ruchów rotacyjnych w stawach biodrowych, nieznaczne ograniczenie ruchu prostowania obu stawów kolanowych, wielomiejscowy zespół bólowy i pogorszenie sprawności. Z punktu widzenia chirurga ortopedy wnioskodawca, ze względu na stan narządów ruchu, powinien być zaliczony do osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, o przyczynie 05-R. Niepełnosprawność ma charakter trwały, datuje się od 31 stycznia 2012 roku, początek niepełnosprawności nie daje się ustalić. Wnioskodawca nie spełnia przesłanek określonych w ustawie Prawo o ruchu drogowym, ponieważ stan kończyn dolnych wnioskodawcy nie powoduje znacznych ograniczeń w możliwościach poruszania się.

Wnioskodawca nie może być uznany za osobę niepełnosprawną z przyczyn neurologicznych. Biegły neurolog rozpoznał u wnioskodawcy przewlekły szczątkowy zespół bólowy kręgosłupa L-S bez istotnego ograniczenia jego sprawności.

W orzeczeniu z dnia 21 lutego 2012 roku (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w R. wskazał, że wnioskodawca spełnia przesłanki określone w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku - Prawo o ruchu drogowym. Pozostałe ustalenia (...) co do stopnia niepełnosprawności, przyczyny były tożsame z ustaleniami w skarżonym orzeczeniu.

Wnioskodawca w okresie od 4 czerwca 1994 roku do 26 czerwca 2013 roku pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, a od 27 czerwca 2013 roku pobiera emeryturę.

Stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie przedstawionej dokumentacji oraz na podstawie opinii biegłych: ortopedy i neurologa. Wnioski wszystkich opinii były zgodne, także z ustaleniami Zespołu. Biegli zgodnie wskazali, że wnioskodawca nie spełnia przesłanek nadających uprawnienia do karty parkingowej. Sąd I instancji podkreślił, iż opinie zostały doręczone stronom z zobowiązaniem do wypowiedzenia się odnośnie opinii, zgłoszenia zarzutów i wniosków, pod rygorem uznania opinii za niekwestionowane. Sąd nadto ustanowił dla wnioskodawcy pełnomocnika z urzędu, który sprecyzował zarzuty do obu opinii.

Odnosząc się do pisemnych opinii biegłych, pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił, że opinie potwierdzają ograniczenia sprawności powoda, jednakże lakonicznie odnoszą się do kwestii „znacznie ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się”. Pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił, iż biegły ortopeda uznał, że stan dolnych kończyn Z. C. nie powoduje znacznych ograniczeń w możliwości poruszania się, nie wyjaśniając jednak, dlaczego tak uważa i jaki stan spełnia zatem przesłankę „znacznie ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się”. Z kolei biegły neurolog w ogóle nie dokonał oceny, czy Z. C. ma „znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się”, czy też nie.

Biegły ortopeda podkreślił, iż opisane przez niego zmiany narządów ruchu ograniczają sprawność narządów ruchu wnioskodawcy w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Wnioskodawca ma naruszoną sprawność narządów ruchu, co powoduje całkowitą niezdolność do wykonywania pracy. Okresowo wnioskodawca również jest zmuszony do korzystania z pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji lub wykonywania ról społecznych. Jest to związane z okresowym nasilaniem się zespołu bólowego i wzrastającymi wtedy ograniczeniami funkcjonalnymi. Dotyczyć to może niektórych czynności np. zakładania obuwia, przenoszenia cięższych przedmiotów, długotrwałego chodzenia. Decydujące odchylenia od normy mają charakter zmian zwyrodnieniowo - zniekształcających kręgosłupa. Zmiany zwyrodnieniowe obu stawów biodrowych i kolanowych są miernie wyrażone i powodują niepełnosprawność jedynie w stopniu lekkim. Zmiany narządów ruchu u wnioskodawcy nie rokują uzyskania znaczącej poprawy po dalszym leczeniu, nawet operacyjnym. Uzasadnia to uznanie trwałego charakteru niepełnosprawności. Poza względnymi wskazaniami do okresowego stosowania pasa lędźwiowego u wnioskodawcy nie ma potrzeby zaopatrzenia w inne pomoce ortopedyczne. Stan ruchomości stawów kończyn dolnych i kręgosłupa umożliwia skuteczne przemieszczanie się. W związku z tym nie ma konieczności ciągłej i długotrwałej (wielogodzinnej w ciągu każdej doby) opieki osób trzecich. Natomiast w uzupełniającej opinii ustnej biegły dodał, że u wnioskodawcy występują niewielkie zmiany zwyrodnieniowe obu stawów kolanowych i biodrowych. Biegły wyjaśnił, że znaczne ograniczenia samodzielnego poruszania się są wtedy, kiedy jest niestabilność co najmniej jednego stawu kolanowego, kiedy kończyna jest krótsza, gdy chory musi przejść wyłącznie przy pomocy dwóch kul odległość kilkunastu metrów lub przy pomocy innych osób. Biegły podkreślił, że nie stwierdził u wnioskodawcy pełnej sprawności stawów kończyn dolnych tylko ocenił, że stan ten nie powoduje znacznego ograniczenia w przemieszczaniu się. Biegły ortopeda także podkreślił, że w badaniu przedmiotowym badał wnioskodawcę w pozycji leżącej, dotykał kolan, widział jak wnioskodawca porusza się, że wykonuje przysiad symetryczny. Na tej podstawie ocenił zdolność wnioskodawcy w przemieszczaniu się.

Odnośnie opinii biegłego neurologa Sąd Rejonowy podkreślił, iż biegły w ogóle nie znalazł podstaw do zaliczenia wnioskodawcy do osób niepełnosprawnych. Biegły wydał opinię na podstawie badania przedmiotowego wnioskodawcy, przeprowadzonego wywiadu i zgromadzonej dokumentacji medycznej, uwzględniając także wnioski opinii biegłego ortopedy. Biegły szczegółowo opisał przeprowadzony wywiad i badanie przedmiotowe. Odnotował m.in. że wnioskodawca „chodzi dość sprawnie przy pomocy laski w prawej ręce”, „porusza się po gabinecie samodzielnie”, „samodzielnie i sprawnie ubiera się i rozbiera do bielizny”, „sprawnie wykonuje takie czynności jak: ubieranie skarpetek i butów, przysiad podparty, kładzenie się i wstawanie z pozycji leżącej z kozetki”. Biegły rozpoznał przewlekły szczątkowy zespół bólowy kręgosłupa L-S bez istotnego ograniczenia jego sprawności. W opinii uzupełniającej biegły potrzymał wniosek, iż Z. C. nie ma ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się. Z punktu widzenia neurologicznego taki stan uprawniałby osobę z cechami uszkodzenia układu nerwowego pod postacią: znacznych niedowładów kończyn, uszkodzenia nerwów obwodowych czy ostrych i nasilonych zespołów korzeniowych, stwardnienia rozsianego, choroby P. i wielu różnych ciężkich chorób neurologicznych, w których dominowałyby cechy znacznego uszkodzenia układu nerwowego, w których występowałyby uszkodzenia w/w zespołów piramidowych i pozapiramidowych, móżdżkowych itp. Biegły wyjaśnił, iż przesłankę „znacznie ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się” spełniają osoby z dużym deficytem neurologicznym wymagające pomocy osób trzecich w podstawowych czynnościach dnia codziennego, korzystania sprzętu rehabilitacyjnego oraz ortopedycznego, czego biegły nie stwierdził u wnioskodawcy.

Ostatecznie biegli podtrzymali wnioski wypływające z opinii podstawowych. Z wnioskami tymi polemizował pełnomocnik wnioskodawcy, wnosząc o dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych. W ocenie Sądu I instancji pełnomocnik wnioskodawcy nie wskazał na uchybienia biegłych przy wydawaniu opinii i formułowaniu wniosków, które mogłyby je podważać. Z tego względu Sąd oddalił wnioski o dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłego neurologa i ortopedy.

Sąd rejonowy podniósł, iż podstawą zakwestionowania opinii nie może być fakt, iż treść wydanej już w sprawie opinii nie jest zbieżna z zapatrywaniami oraz stanowiskiem w sprawie danej strony. Innymi słowy, nie można kwestionować opinii tylko dlatego, że de facto strona nie jest zadowolona z opinii przedstawionej przez dotychczasowego biegłego. Jak słusznie wskazuje się w judykaturze, opowiedzenie się za odmiennym stanowiskiem oznaczałoby bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszelkich możliwych biegłych, by upewnić się, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania, jak strona kwestionująca ( tak m. in.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 28 lutego 2013 r. sygn. akt III AUa 1180/12 nr LEX 1294835; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 22 lutego 2013 r. sygn. akt I ACa 76/12 nr LEX 1312019 ). Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, przyczynami mogącymi przemawiać za koniecznością uzyskania dodatkowej opinii od innego biegłego są na przykład nielogiczność wyciągniętych przez niego wniosków, zawarcie w opinii sformułowań niekategorycznych, niejednoznacznych czy też brak dostatecznej mocy przekonywającej opinii (tak m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 12 lutego 2013 r. sygn. akt I ACa 980/12 nr LEX 1293767; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 3 kwietnia 2013 r. sygn. akt I ACa 148/13 nr LEX 1313335).

Tymczasem przedłożone w niniejszej sprawie opinie cechują się spójnością, logicznością i analitycznością wywodów. Zostały sporządzone przez lekarzy: ortopedę i neurologa, będących biegłymi sądowymi; przez osoby mające wieloletnie doświadczenie zawodowe i dające rękojmię sporządzenia opinii zgodnie z zasadami sztuki.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy uznał, iż odwołanie podlegało oddaleniu jako niezasadne.

Sąd I instancji przytaczając treść art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( tekst jednolity Dz. U. z 2011 r, Nr 127, poz. 721 z późn. zm.) wskazał, że w przedmiotowej sprawie wnioskodawca kwestionował orzeczenie tylko w zakresie punktu 9 wskazań – ustalenia prawa do karty parkingowej. Pozostałe ustalenia – co do stopnia i przyczyny niepełnosprawności, nie były kwestionowane przez wnioskodawcę. Bezsporne jest, iż wnioskodawca jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z przyczyn ortopedycznych i psychiatrycznych. Orzeczenie zostało wydane na stałe, a ustalony stopień datuje się od 31 stycznia 2012 roku.

Kwestię przyznania karty parkingowej regulują przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku - Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity Dz.U. za 2012 rok, poz. 1137 ze zm.), przy czym uległy one zasadniczej zmianie na mocy ustawy z dnia 23 października 2013 r. (Dz.U. za 2013 rok, poz.1446) zmieniającej nin. Ustawę z dniem 1 lipca 2014 roku. Dotychczasowe przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym w treści art. 8 ust. 1 stanowiły, iż osoba niepełnosprawna o obniżonej sprawności ruchowej, kierująca pojazdem samochodowym oznaczonym kartą parkingową może nie stosować się do niektórych znaków drogowych dotyczących zakazu ruchu lub postoju, w zakresie określonym przepisami, o których mowa w art. 7 ust. 2. Natomiast art. 6 b ust. 3 pkt 9 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wskazywał, że w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności spełnienie przesłanek może zostać stwierdzone jedynie w przypadku ustalenia przyczyny niepełnosprawności oznaczonej symbolem 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroba neurologiczna).

Aktualnie przepis art. 8 ust. 3 a ustawy stanowi, że kartę parkingową wydaje się:

1) osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się;

2) osobie niepełnosprawnej, która nie ukończyła 16 roku życia mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się;

3) placówce zajmującej się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.

Przy czym art. 6 b ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych w ustępie 3 pkt 9 uzupełnia przesłanki, wskazując, iż w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności spełnienie tych przesłanek (wskazanych w przepisie art. 8 ust. 3a pkt 1) może zostać stwierdzone jedynie w przypadku ustalenia przyczyny niepełnosprawności oznaczonej symbolem 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroba neurologiczna).

Porównanie obu stanów prawnych prowadzi do wniosku, że przesłanki uprawniające do karty parkingowej zostały zaostrzone od dnia 1 lipca 2014 roku. W stanie prawnym obowiązującym do dnia 1 lipca 2014 roku kartę parkingową można było wydać osobie, której niepełnosprawność (bez względu na stopień niepełnosprawności) powodowała ograniczenia w samodzielnym poruszaniu się i przemieszczaniu. Aktualnie karta parkingowa może być wydana osobie o znacznym stopniu niepełnosprawności albo umiarkowanym (z ograniczeniem do chorób narządu ruchu, wzroku i przyczyn neurologicznych) mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.

Ustawodawca rozstrzygnął także kwestię uprawnień osób, którym wydano kartę parkingową na stałe. Przepis art. 6 ustawy nowelizacyjnej wskazywał, że karty parkingowe wydane na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowują ważność do dnia określonego jako data ważności karty, nie dłużej niż do dnia 30 czerwca 2015 roku.

W ocenie Sądu Rejonowego nie doszło do naruszenia zasady ochrony praw nabytych, ponieważ zasada ta nie ma charakteru absolutnego. W wyroku z 12 września 2000 r., K. 1/2000 Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że z konieczności zachowania praw nabytych nie można wywodzić obowiązku ustawodawcy kreowania identycznych uprawnień dla innych osób. U podstaw praw nabytych znajduje się dążenie do zapewnienia jednostce bezpieczeństwa prawnego i umożliwienia jej racjonalnego planowania przyszłych działań. Konstytucyjna zasada ochrony praw nabytych nie wyklucza stanowienia regulacji ograniczających lub znoszących prawa podmiotowe. Ocena dopuszczalności wyjątków od zasady ochrony praw nabytych wymaga, zdaniem Trybunału, rozważenia na ile oczekiwanie jednostki dotyczące ochrony praw nabytych jest usprawiedliwione, ponieważ zasada ochrony praw nabytych chroni wyłącznie oczekiwania usprawiedliwione i racjonalne. Nadto uzasadnieniem naruszenia zasady ochrony praw nabytych może być w szczególności potrzeba zapewnienia realizacji innej wartości istotnej dla systemu prawnego, choćby nie była ona wprost wyrażona w tekście przepisów konstytucyjnych (wyrok z 4 stycznia 2000 r., K. 18/99).

Wobec tego orzeczenie o uprawnieniach do karty parkingowej w orzeczeniu wydanym na stałe nie pozbawia do ponownej oceny przesłanek warunkujących przyznanie prawa do tego rodzaju ulg w aspekcie przesłanek określonych mocą przepisów odnoszących się do przesłanek niepełnosprawności i ograniczeń w zakresie możliwości samodzielnego poruszania się w późniejszym czasie, po wydaniu wcześniejszego orzeczenia.

Sąd Rejonowy podniósl, iż projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy - Kodeks wykroczeń, który wpłynął do Sejmu zakładał dokonanie zmiany przepisów prawa w celu wyeliminowania lub co najmniej znaczącego ograniczenia przypadków posługiwania się przez kierowców sfałszowanymi kartami parkingowymi oraz kartami wydanymi osobom, które zmarły. Założony cel zamierzano osiągnąć poprzez rezygnację z bezterminowych kart parkingowych i zastąpienie ich kartami z określonym, maksymalnym 5 – letnim terminem ważności, wprowadzenie zabezpieczeń technicznych karty parkingowej oraz utworzenie centralnej ewidencji kart parkingowych. W trakcie prac legislacyjnych projekt nowelizacji Prawa o ruchu drogowym został znacznie zmodyfikowany. Zaproponowano dodanie przesłanki „znacznie ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się”. Zawężony został także krąg podmiotów, którym wydaje się kartę parkingową, nie obejmuje on bowiem osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Ze stenogramu posiedzenia Komisji Infrastruktury i Komisji Polityki Społecznej i Rodziny z dnia 28 sierpnia 2013 roku wynika, iż ustalono, że całkowita liczba kart parkingowych znajdujących się w obiegu jest zbyt duża, przez co korzystanie uprawnienia do parkowania na miejscach postojowych przeznaczonych dla pojazdów osób niepełnosprawnych jest coraz trudniejsze. W związku z powyższym Podkomisja potwierdziła, że istnieje potrzeba zasadniczego zweryfikowania przesłanek uprawniających do otrzymania karty parkingowej i uznała, że przywilej posiadania tej karty powinien przysługiwać wyłącznie osobom o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, u których występują zarazem ograniczenia w samodzielnym poruszaniu się. Stanowisko Podkomisji zostało zaakceptowane przez komisje sejmowe, a zaproponowane przez nią rozwiązania legislacyjne – po przejściu całego procesu legislacyjnego – stały się obowiązującym prawem.

Uzasadnieniem zatem dla dokonanych zmian były potrzeby zapewnienia innych istotnych wartości istotnych dla systemu prawnego.

Z poczynionych w niniejszym postępowaniu ustaleń wynika, że wnioskodawca mając orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności z przyczyn ortopedycznych i psychiatrycznych, nie spełnia dodatkowej przesłanki – znacznie ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się. Biegli ortopeda i neurolog, przy czym neurolog w ogóle nie zaliczył wnioskodawcy do osób niepełnosprawnych w przyczyn neurologicznych, zgodnie ocenili, że wnioskodawca nie ma znacznie ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się, co nie jest równoznaczne, wbrew twierdzeniem wnioskodawcy, ze stwierdzeniem, że wnioskodawca jest zdrowy i wykazuje pełną sprawność w samodzielnym poruszaniu się.

Zdaniem Sądu Rejonowego wnioski wszystkich opinii, także uzupełniających, nie budą wątpliwości. W sposób jednoznaczny i kategoryczny oceniają, że wnioskodawca nie ma znacznie ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się. Biegli wskazali jakie stany chorobowe znacznie ograniczają możliwości samodzielnego poruszania się, stwierdzając jednocześnie, że u wnioskodawcy nie można ich stwierdzić. Zmiany zwyrodnieniowe kwalifikują wnioskodawcę do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, ale nie powodują znacznych ograniczeń w samodzielnym poruszaniu się.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu Sąd orzekł na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, ustalając wysokość kosztów na podstawie § 15, § 16 w zw. z § 11 ust 2 w zw. z § 2 ust 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszonych przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 t.j. z póź. zm.).

Powyższe orzeczenia w całości zaskarżył pełnomocnik wnioskodawcy.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego:

- art. 278 § 1 w zw. z art. 227 oraz art. 217 § 1 k.p.c. - polegającego na oddaleniu wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego lekarza ortopedy oraz z opinii innego biegłego lekarza neurologa;

- art. 233 § 1 k.p.c. - polegającego na przekroczeniu granic swobodnej oceny zebranych w sprawie dowodów poprzez dowolną ich ocenę i brak wszechstronnego rozważenia całokształtu materiału dowodowego - w szczególności przez uznanie, że przedłożone w sprawie opinie biegłych ortopedy oraz neurologa cechują się spójnością, logicznością i analitycznością wywodów.

Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o zmianę wyroku Sądu I instancji poprzez uwzględnienie odwołania oraz rozstrzygnięcie o kosztach postępowania przed Sądem II instancji, w tym o kosztach zastępstwa procesowego według norm przepisanych ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji i rozstrzygnięcie o kosztach postępowania przed Sądem II instancji, w tym o kosztach zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji wydał trafne orzeczenie, znajdujące oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i obowiązujących przepisach prawa.

Wbrew twierdzeniom apelacji, Sąd drugiej instancji nie dopatrzył się w postępowaniu pierwszoinstancyjnym naruszenia przepisów prawa materialnego czy przepisów postępowania, skutkujących koniecznością zmiany bądź uchylenia zaskarżonego wyroku.

Art. 233 § 1 k.p.c. stanowi, iż sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów, według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Zgodnie zaś z treścią art. 278 § 1 k.p.c. dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje w wypadkach gdy dla rozstrzygnięcia sprawy wymagane są wiadomości „specjalne”. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje więc wówczas, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy potrzebne są wiadomości, wykraczająca poza zakres wiadomości przeciętnej osoby posiadającej ogólne wykształcenie. Wobec tego biegłym może być jedynie osoba, która posiada wskazane wiadomości potrzebne do wydania opinii i daje rękojmię należytego wykonania czynności biegłego.

W ramach przyznanej swobody w ocenie dowodów – art. 233 k.p.c., Sąd I instancji powinien zbadać wiarygodność i moc dowodu z opinii biegłego sądowego dokonując oceny tego dowodu według własnego przekonania i na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. (wyrok SN z 2003-10-30 IV CK 138/02 L.). Niemniej jednak polemika z opinią biegłego nie uzasadnia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc (wyrok SN z 2002-01-09 II UKN 708/00 L.). Dla obalenia twierdzeń biegłego specjalisty nie wystarcza bowiem przeświadczenie strony, iż fakty wyglądają inaczej, lecz koniecznym jest również rzeczowe wykazanie, iż wystawiona przez biegłego opinia jest niespójna bądź merytorycznie błędna.

Dowód z opinii biegłych jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, a tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26).

Żądanie ponowienia lub uzupełnienia dowodu z opinii biegłych jest bezpodstawne, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania (wyrok SN z 1999-10-20 II UKN 158/99 OSNAPiUS 2001/2/51).

Samo niezadowolenie strony z oceny przedstawionej przez biegłych nie uzasadnia potrzeby dopuszczenia przez sąd dowodu z opinii innych biegłych (wyr. SN z 6.10.2009 r., II UK 47/09, L.).

Podkreślić należy również, iż dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych w sprawie nie jest równoznaczne z uzyskaniem dowodu korzystnego dla strony niezadowolonej z faktów wynikających z dowodów dotychczas przeprowadzonych (wyrok SN z 28 lutego 2001 roku, II UKN 233/00 L.). Zwraca na to także uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 8 lipca 1999 roku, II UKN 37/99 OSNAPiUS 2000/20/741 wskazując, że sąd nie jest obowiązany do uwzględniania kolejnych wniosków dowodowych strony tak długo, aż udowodni ona korzystną dla siebie tezę i pomija je od momentu dostatecznego wyjaśnienia spornych okoliczności sprawy (art. 217 § 2 k.p.c.).

Z kolei w myśl art. 217 § 1 i 3 k.p.c. strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej. Sąd pomija twierdzenia i dowody, jeżeli są powoływane jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione.

Zdaniem Sądu II instancji niewątpliwym jest, że ocena stopnia niepełnosprawności wnioskodawcy oraz związanych z nim wskazań, w tym do spornego na etapie apelacji przyznania karty parkingowej, wymaga wiadomości specjalnych i musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych nie zaś tylko subiektywnym odczuciu zainteresowanej rozstrzygnięciem strony.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy uczynił podstawą swego rozstrzygnięcia opinie biegłych lekarzy: neurologa i ortopedy. Wymienieni biegli wprost wskazali, iż z uwagi na brak znacznego ograniczenia możliwości samodzielnego poruszania się i zadawalający stan narządu ruchu (odwołujący poruszał się sprawnie przy pomocy laski) u wnioskodawcy nie występowały wskazania określone w . art. 8 ust. 3 lit. a) Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2012, poz. 1137 ze zm.)

Podkreślenia wymaga fakt, iż w postępowaniu przed Sądem I instancji strona powodowa nie była ograniczona co do możliwości przedstawienia swych twierdzeń i dowodów w kwestiach istotnych dla rozstrzygnięcia. Wprawdzie pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił, że opinie biegłych potwierdzają ograniczenia sprawności powoda, jednakże lakonicznie odnoszą się do kwestii „znacznie ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się”. Biegły ortopeda odnosząc się do zarzutów strony powodowej w sposób bardzo szczegółowy opisał jakie schorzenia u wnioskodawcy występują, określił ich nasilanie i wpływ na codzienne funkcjonowanie. Ponadto wyjaśnił, że w badaniu przedmiotowym badał wnioskodawcę w pozycji leżącej, dotykał kolan, widział jak wnioskodawca porusza się, że wykonuje przysiad symetryczny. Na tej podstawie ocenił zdolność wnioskodawcy w przemieszczaniu się. Ponadto biegły dochodząc do powyższych wniosków oparł się nie tylko na powyższym badaniu, ale także na dokumentacji medycznej załączonej do akt sprawy. W związku z tym końcowe wnioski orzecznicze były wypadkową oceny stanu zdrowia wnioskodawcy przy uwzględnieniu wszelkiej dostępnej dokumentacji, badania przedmiotowego oraz wywiadu od wnioskodawcy. A co za tym idzie opinia - wbrew zarzutom apelacji - była spójna, logiczna i znajdująca potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Z kolei biegły neurolog podkreślił, iż w ogóle nie znalazł podstaw do zaliczenia wnioskodawcy do osób niepełnosprawnych. Biegły szczegółowo opisał przebieg badania i odnotował m.in. że wnioskodawca „chodzi dość sprawnie przy pomocy laski w prawej ręce”, „porusza się po gabinecie samodzielnie”, „samodzielnie i sprawnie ubiera się i rozbiera do bielizny”, „sprawnie wykonuje takie czynności jak: ubieranie skarpetek i butów, przysiad podparty, kładzenie się i wstawanie z pozycji leżącej z kozetki”. We wskazanym opisie badania - wbrew twierdzeniom apelacji - nie ma niespójności. Wynika z niego, że wnioskodawca jest w miarę samodzielny, na małych przestrzeniach jak gabinet poruszał się samodzielnie, także samodzielnie się rozbierał czy ubierał, natomiast chodzi przy pomocy laski. To zaś oznacza, że nie jest w pełni sprawny, ale nasilenie rozpoznanych schorzeń nie jest na tyle wysokie aby uprawniało do stwierdzenia, iż wnioskodawca ma znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Biegły wyjaśnił, iż przesłankę „znacznie ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się” spełniają osoby z dużym deficytem neurologicznym wymagające pomocy osób trzecich w podstawowych czynnościach dnia codziennego, korzystania sprzętu rehabilitacyjnego oraz ortopedycznego, czego biegły nie stwierdził u wnioskodawcy.

Poza wyżej przytoczonym stwierdzeniami subiektywnie oceniającymi stan zdrowia i sytuację życiową skarżący nie sformułował żadnych innych zarzutów, które ujawniałyby nieprawidłowości w wydanych przez ww. biegłych opiniach.

Skarżący w apelacji generalnie podtrzymując zastrzeżenia do opinii biegłych, nie wskazał też jakie aspekty dotyczące jego stanu zdrowia nadal nie zostały w sprawie wyjaśnione. Nie podważył skutecznie spójności i rzetelności wniosków lekarzy specjalistów co do braku znaczących utrudnień w zakresie poruszania się. Z tych też względów w ocenie Sądu Okręgowego brak postaw do przyjęcia, iż uzyskane od biegłych wiadomości specjalne, nie były wystarczające do merytorycznego i prawidłowego rozstrzygnięcia.

Nie sposób przyjąć w szczególności, iż do prawidłowego rozpoznania sprawy i oceny stanu zdrowia wnioskodawcy i jego zdolności oraz ograniczeń w zakresie samodzielnego poruszania się, koniecznym było dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego tej samej specjalności, biegłego neurologa oraz biegłego ortopedy.

Odnosząc się do powyższego wskazać ponownie należy, iż wydane w sprawie opinie biegłych sądowych tj. ortopedy i neurologa dostarczyły Sądowi wiedzy w zakresie niezbędnym dla rozstrzygnięcia, były kompletne i prawidłowe, odnosiły się do całości dokumentacji medycznej przedłożonej w sprawie i przedmiotowego badania wnioskodawcy, a skarżący jedynie w sposób subiektywny odmiennie niż specjaliści ocenia swój stan zdrowia w zakresie sprawności narządów ruchu. Ze względu na powyższe brak było więc podstaw do zbędnego przedłużania postępowania w sprawie i wobec dostatecznego wyjaśnienia okoliczności spornych wniosek odwołującego o dopuszczenie dowodu z opinii innych lekarzy tych samych specjalności prawidłowo zgodnie z treścią art. 217 § 3 k.p.c. podlegał oddaleniu przez Sąd I instancji.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, w świetle materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie brak podstaw do uznania, że wnioskodawca w chwili orzekania był osobą z naruszoną sprawnością organizmu, w takim stopniu, iż charakteryzowało go znacznie ograniczenie możliwości samodzielnego poruszania się.

Zgodnie z art. 8 ust. 3 litera „a” ustawy o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm.), kartę parkingową wydaje się osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Ponadto, zgodnie z art. 6b ust. 3 pkt. 9 ustawy z dnia 27.08.1997r o rehabilitacji zawodowej i społecznej /…/-Dz.U. z 2011, nr 127, poz.721, ze zm., w orzeczeniu powiatowego zespołu, poza ustaleniem niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, powinny być zawarte wskazania dotyczące w szczególności spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 3a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm.), przy czym w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności spełnienie tych przesłanek może zostać stwierdzone jedynie w przypadku ustalenia przyczyny niepełnosprawności oznaczonej symbolem 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroba neurologiczna).

Na gruncie niniejszej sprawy niekwestionowana jest obniżona sprawność wnioskodawcy. Jednakże, na co wskazywali biegli, nie może być ona utożsamiana ze znacznym ograniczeniem możliwości samodzielnego poruszania się. W świetle zaś obowiązującej obecnie przywołanej regulacji, tylko znaczne upośledzenie funkcji ruchowych a nie zaś jak w poprzednim stanie prawnym, tylko obniżenie sprawności ruchowej przy istnieniu wskazań badających, uzasadnia przyznanie uprawnień w tym zakresie. Żądania apelacji nie mogły zatem zostać uwzględnione.

Orzeczenie Sądu I instancji w pełni zatem odpowiada prawu.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację wnioskodawcy jako bezzasadną.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu za II instancję orzeczono w myśl § 2, § 4 ust 3 oraz § 16 ust. 1 pkt. 1 w zw. § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1805), uwzględniając zwrot podatku VAT.

Sędziowie

E.W.