Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19.08.2024 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie sygn. akt X U 275/24 z odwołania M. K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi (...) W. przy udziale zainteresowanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w B. o zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński

w związku z odwołaniem od decyzji organu rentowego z dnia 1.03.2024 roku, nr sprawy (...)

1.  oddalił odwołanie;

2.  zasądził od M. K. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą
w B. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne

Decyzją z dnia 1.03.2024 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział (...) W. odmówił M. K. prawa do uwzględnienia w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego za okres od 8.02.2023 r. do 14.02.2023 r. i zasiłku macierzyńskiego za okres od 15.02.2023 r. do 13.02.2024 r.: premii rocznej wypłaconej za 2021 r. w grudniu 2021 r. w kwocie 11 000, 00 zł i w kwietniu 2022 r. w kwocie 10 000,00 zł oraz wypłaconego w styczniu 2023 r. wynagrodzenia z tytułu uczestnictwa w programie stażowym (...) za okres od 29.05.2019 r. do 29.05.2022 r. w kwotach przypadających na grudzień 2021 r. w kwocie 884,43 zł, na styczeń 2022 r. w kwocie 884,43 zł, na luty 2022 r. w kwocie 798,84 zł, na marzec 2022 r. w kwocie 884,43 zł, na kwiecień 2022 r. w kwocie 855,90 zł i na maj 2022 r. w kwocie 827,37 zł. Organ wskazał, że wypłacone premie miały w istocie charakter nagrody uznaniowej, natomiast wynagrodzenie z tytułu uczestnictwa w programie stażowym było składnikiem wynagrodzenia przysługującym do określonego terminu, tj. do 29.05.2022 r., a tym samym nie powinien być przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres od 8.02.2023 r. do 14.02.2023 r. i zasiłku macierzyńskiego za okres od 15.02.2023 r. do 13.02.2024 r.

M. K. w okresie, którego dotyczy zaskarżona decyzja, podlegała ubezpieczeniu chorobowemu jako pracownik (...) S.A. z siedzibą w B.. W okresie od 8.02.2023 r. do 14.02.2023 r. pobierała z tego tytułu zasiłek chorobowy, a w okresie od 15.02.2023 r. do 13.02.2024 r. zasiłek macierzyński.

Pismem z 29.05.2019 r. M. K. została zaproszona przez pracodawcę do udziału w programie E., w ramach którego został jej przyznany pakiet 25 000 jednostek uczestnictwa. Jednostki uczestnictwa mogły zostać wymienione na gotówkę po upływie 36-miesięcznego stażu w programie, tj. po 29 .05.2022 roku.

Zgodnie z regulaminem programu E. liczba jednostek uczestnictwa w programie przyznawana jest na podstawie decyzji Pracodawcy, a wartość jednostek ustalana jest w oparciu o ustalone kryteria i wynosi nie mniej niż 1 zł za jednostkę. Zgodnie z pkt. 8 Z. uczestnictwa w programie E. po osiągnięciu odpowiedniego stażu w programie, uczestnik – nie później niż w okresie 60 miesięcy od przystąpienia do programu – przesyła do działu kadr i płac deklarację zamiany jednostek uczestnictwa na gotówkę i wypłatę na konto pracownika. Wartość jednostek stanowi podstawę oskładkowania i opodatkowania, analogicznie jak wartość wynagrodzenia miesięcznego określonego w umowie o pracę i podlega przelaniu na konto pracownika po dokonaniu tych potrąceń.

M. K. zakończyła udział w programie E. w dniu 29.05.2022 roku i nie otrzymała zaproszenia do udziału w kolejnej edycji.

Na wniosek ubezpieczonej wraz z wypłatą świadczeń ze stosunku pracy za styczeń 2023 roku pracodawca wypłacił jej z tytułu przeliczenia jednostek udziału w programie E. na gotówkę kwotę 31.238 zł brutto.

Obowiązujące od 3 lat zasady udziału w programie E. przewidują, że ponowne uczestnictwo w programie E. możliwe jest po odstępie 2 lat. M. K. mogłaby najwcześniej otrzymać zaproszenie do kolejnej edycji programu w maju 2024 roku, a najwcześniej po upływie dalszych 3 lat miałaby możliwość przeliczenia zgromadzonych jednostek uczestnictwa na gotówkę.

Zgodnie z § 10 regulaminu wynagradzania pracownikowi, w zależności od rodzaju wykonywanej pracy mogą przysługiwać następujące składniki wynagrodzenia: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek brygadzistowski, ryczałt za pracę w godzinach nadliczbowych, ryczałt za pracę w porze nocnej, dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych, dodatek za pracę w porze nocnej, dodatek za prace wykonywane w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych, nagroda uznaniowa, nagroda jubileuszowa, inne dodatki, inne składniki, przysługujące na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawnych.

Zgodnie z § 16 regulaminu wynagradzania pracodawca może przyznać nagrodę finansową za szczególne osiągnięcia w pracy. Decyzję o przyznaniu nagrody finansowej i jej wysokość określa w każdym przypadku pracodawca. Nagroda ma charakter uznaniowy i jest wypłacana niezależnie od okresów absencji.

W umowie o pracę z 1.12.2009 r., zawartej między (...) S.A. oraz M. K., jak również w porozumieniu zmieniającym do tej umowy strony nie określiły obiektywnych warunków uzyskania premii.

O wysokości nagrody rocznej decyduje bezpośredni przełożony, w przypadku powódki dyrektor operacyjny Ł. L.. Istnieje dowolność przy określaniu przez przełożonych kryteriów przyznawania nagrody. Ł. L. określał kierunki, w jakich powinna rozwijać się w swojej pracy M. K., za co były przyznawane jej nagrody uznaniowe. Poza kryteriami dotyczącymi określonego wyniku finansowego były nimi: kwestie związane z bezpieczeństwem pracy, ochroną środowiska i stosowaniem się do zasad polityki spółki. Wysokość nagrody rocznej dla powódki ustalał w każdym roku Ł. L. w sposób uznaniowy, ale w granicach budżetu, którym dysponował. Nie ma ustalonego mechanizmu wyliczenia wysokości nagrody, ani przesłanek nabycia prawa do niej. Na koniec roku przełożony ustalał część zaliczkową nagrody, a pod koniec pierwszego kwartału kolejnego roku następowało dopełnienie nagrody w formie rozliczenia całorocznego. Okres rozliczeniowy obejmuje czas od marca poprzedniego roku do marca roku kolejnego.

W okresie niezdolności do pracy M. K., którego dotyczy zaskarżona decyzja pracodawca wypłacił jej z tytułu nagrody rocznej:

a) w dniu 27.04.2023 r. kwotę 13.000 zł brutto,

b) w dniu 19.12.2023 r. kwotę 3.000 zł brutto.

Stan faktyczny nie był przedmiotem kontrowersji między stronami. Spór sprowadzał się do odmiennego zapatrywania prawnego co do sposobu ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał odwołanie za niezasadne.

Sąd wskazał, iż zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawy zasiłkowej) podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Z kolei art. 41 ust. 1 ustawy stanowi, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku. W myśl art. 47 ustawy zasiłkowej wskazane wyżej przepisy stosuje się także odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego.

W pierwszej kolejności Sąd wskazał na niezasadność stanowiska odwołującej się, która podnosiła, że przyznane jej nagrody stanowiły w istocie premię. Sąd przy tym wyjaśnił, że w ocenie orzecznictwa oraz doktryny na gruncie art. 105 k.p. przyznanie nagrody i wyróżnienia uzależnione jest tylko od subiektywnej oceny pracodawcy. Nagrody i wyróżnienia mają więc charakter uznaniowy (uchwała SN z 27.4.1977 r., I PZP 6/77, OSN 1977, Nr 11, poz. 207; NP 1979, Nr 1, s. 135 z glosą M. du V.). Uznaniowy charakter nagrody polega na tym, że zarówno przyznanie jej pracownikowi, jak i określenie wysokości nagrody należy do zakresu swobodnego uznania pracodawcy (wyrok SN z 8.6.1977 r., I PR 175/76, w: J. Iwulski, Kodeks, s. 450). Jak przyjmuje się w judykaturze przepis art. 105 k.p. nie wymaga praktycznie żadnej wykładni, gdyż wprost z jego treści wynika, że nagroda ma charakter uznaniowy, czyli przysługuje wówczas, gdy pracodawca przyznał ją pracownikowi (tak: wyrok SN z 11.9.2012 r., II PK 89/12, L.). Z kolei premia jest szczególnym składnikiem wynagrodzenia, którego przyznanie jest uzależnione od spełnienia przez pracownika konkretnych i sprawdzalnych warunków, określonych przez pracodawcę (por. wyrok SN z 21.09.2006 r., II PK 13/06, L.).

Mając powyższe na uwadze Sąd wskazał, że § 16 regulaminu wynagradzania obowiązującego u pracodawcy ubezpieczonej stanowi, że pracodawca może przyznać nagrodę finansową za szczególne osiągnięcia w pracy, a decyzję o przyznaniu nagrody finansowej i jej wysokość określa w każdym przypadku pracodawca; decyzja ta ma charakter uznaniowy. Zestawiając treść wskazanego przepisu oraz fakt, że w regulaminie wynagradzania ani w umowie o pracę odwołującej się nie wskazano żadnych konkretnych warunków uzyskania dodatkowego wynagrodzenia należy uznać, że takie dodatkowe świadczenia miały charakter nagrody uznaniowej, a nie premii. Powyższe ustalenia znalazły potwierdzenie także w zeznaniach Ł. L., który podkreślał swobodę w zakresie przyznania nagrody oraz ustalenia jej wysokości.

W dalszej kolejności Sąd wskazał, że przedmiotowe nagrody były wypłacane ubezpieczonej także za okresy jej nieobecności w pracy z powodu zwolnienia chorobowego, jak i w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego, co ma znaczenie w kontekście ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego ze względu na cytowany wyżej art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej.

Zgodnie ze stanowiskiem doktryny art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej przewiduje zatem, że składniki te mogą zostać pominięte przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków, jeśli łącznie spełniono dwa warunki:

1) pracownik zachowuje do nich prawo w okresie pobierania zasiłków oraz

2) składniki te faktycznie są wypłacane pracownikowi za okres pobierania zasiłków.

Oznacza to, że jeżeli przepisy płacowe obowiązujące u danego pracodawcy nie przewidują wypłacania danego składnika wynagrodzenia w okresie pobierania zasiłku, to składnik ten powinien być uwzględniony w podstawie wymiaru tego zasiłku. O wliczeniu lub niewliczeniu nagrody (premii) do podstawy wymiaru zasiłków nie decyduje ani częstotliwość wypłaty tej nagrody, ani jej wysokość, ani to czy jest ona zmniejszana za okres pobierania zasiłków, lecz decyduje fakt, czy w myśl przepisów płacowych pracownik zachowuje prawo do tej nagrody w okresie przysługiwania zasiłków i czy jest ona faktycznie wypłacana za okres pobierania zasiłków (tak też: K. T., Wliczanie premii i nagród do podstawy zasiłków – po nowelizacji ustawy chorobowej,. (...) 2009, Nr 12, s. 15–16.).

W kontekście powyższego po pierwsze trzeba zauważyć, że zgodnie ze wskazanym już § 16 regulaminu wynagradzania nagroda wypłacana była niezależnie od okresów absencji pracownika. Ponadto w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego zostały ubezpieczonej wypłacone przez płatnika nagrody: w dniach 27.04.2023 r. (13.000 zł brutto) oraz 19.12.2023 r. (3.000 zł brutto). Potwierdza to stosowanie treści przywołanego przepisu regulaminu wynagradzania przez pracodawcę w praktyce. Wskazane okoliczności przesądzają o tym, że przedmiotowe nagrody nie mogą być brane pod uwagę przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego. Uwzględnienie ich bowiem prowadziłoby do nieuzasadnionego wzbogacenia powódki, która jednocześnie otrzymywałaby z funduszu chorobowego zasiłki uwzględniające określone świadczenia, które niezależnie wypłacał jej w tych okresach pracodawca.

Z kolei rozważając możliwość uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego dodatku stażowego należnego zgodnie z postanowieniami programu E. w ocenie Sądu I instancji należy uwzględnić przepis art. 41 ust. 2 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którym składników wynagrodzenia przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres po tym terminie. Artykuł 41 ust. 2 ustawy zasiłkowej ustanawia mechanizm aktualizowania na bieżąco wysokości świadczeń m.in. zasiłku chorobowego i macierzyńskiego, ustalonej wedle przyjętej w dniu nabycia prawa do tego świadczenia podstawy wymiaru, z uwzględnieniem tego, jak kształtowałoby się wynagrodzenie pracownika, gdyby w danym okresie nie pobierał zasiłku macierzyńskiego. Oznacza to, że składniki wynagrodzenia, które stanowiły przez okres – co do zasady – roczny, poprzedzający nabycie prawa do zasiłku, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne, w tym ubezpieczenie chorobowe i jednocześnie znalazły się w podstawie wymiaru zasiłku w dniu nabycia do niego prawa, mogą – na mocy art. 41 ust. 2 ustaw zasiłkowej – w trakcie pobierania tego zasiłku zostać wyłączone z podstawy jego wymiaru.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że zaproszenie do udziału w programie E., od którego należy liczyć okres 3 lat uczestnictwa w programie, ubezpieczona otrzymała 29.05.2019 r., a tym samym brała udział w programie do 29.05.2022 r. i tylko za ten okres przysługiwało ubezpieczonej świadczenie pieniężne z tytułu uczestnictwa w programie. Zostało ono uwzględnione na liście płac za styczeń 2023 roku i wypłacone w terminie płatności wynagrodzenia za pracę. Ubezpieczona nie kontynuowała udziału w kolejnej edycji programu, a zgodnie z obowiązującą u płatnika polityką zaproszenie do niego mogłaby otrzymać najwcześniej po upływie 2-letniej karencji, czyli w maju 2024 roku, zaś wypłatę z tytułu uczestnictwa w programie otrzymałaby najwcześniej po upływie kolejnych 3 lat – w maju 2027 roku. Oznacza to, że przez cały okres, którego dotyczy zaskarżona decyzja (od 8.02.2023 r. do 13.02.2024 r.) , ubezpieczona – choćby była zdolna do pracy – nie była i nie mogła być beneficjentką omawianego programu. Jest to zatem sytuacja faktyczna odpowiadająca hipotezie z art. 41 ust. 2 ustawy zasiłkowej. Skoro ubezpieczona choćby hipotetycznie nie mogłaby nabyć prawa do omawianych składników wynagrodzenia w analizowanym okresie, brak było podstaw do powiększania o nie podstawy wymiaru świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Tym samym, zgodnie z przepisem art. 41 ust. 2 ustawy zasiłkowej, uzyskane tytułem udziału w programie stażowym wynagrodzenie nie może stanowić podstawy ustalenia wymiaru zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego.

Kierując się zaprezentowaną argumentacją i przytoczonymi przepisami prawa, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

O kosztach zastępstwa procesowego na rzecz zainteresowanego (...) S.A. z siedzibą w B. Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik podstępowania, ustalając wysokość kosztów procesu w oparciu o § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2023.1964).

Apelację od powyższego orzeczenia w całości wniosła ubezpieczona M. K.. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1. dokonanie wadliwych ustaleń faktycznych w części dotyczącej przyznanych jej premii rocznych - co potwierdza treść uzasadnienia zaskarżonego rozstrzygnięcia ( w części dotyczącej tego co zostało wypłacone i za jaki okres przysługuje),

2. brak wyjaśnienia w uzasadnieniu wyroku dlaczego do programu E. nie zastosowano nowego stanowiska ZUS w odniesieniu do umów cywilnoprawnych zawartych pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, tj. komentarz do ustawy z dnia 25.06.1999 o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - wybrane zagadnienia z sierpnia 2023 roku. Program E. potraktowano jako składnik wynagrodzenia przypadający do określonego terminu.

W uzasadnieniu wskazanego stanowiska skarżąca podniosła, że wydając zaskarżone rozstrzygnięcie nie uwzględniono faktu, ze nagroda roczna wypłacona 27.04.2023 r. stanowi drugą transzę premii rocznej za 2022 r ( wyrównanie po otrzymaniu w grudniu 2022 r zaliczki) zaś wypłacona w dniu 19.12.2023 r., kwota została wypracowana przez nią w styczniu 2023 r. co przełożyło się na wysokość premii rocznej - krótki okres przepracowany w styczniu został rozliczony zaliczką w grudniu 2023, było to wynagrodzenie za wykonaną prace w styczniu 2023 r. nie zaś późniejsza absencję. Wnioskodawczyni nie otrzymała wyrównania premii rocznej za 2023 r. wypłacanej pracownikom 21.04.2024, w jej przypadku nastąpiła utrata tego składnika wynagrodzenia w porównaniu do lat ubiegłych. Przedmiotowe nagrody były wypłacane z opóźnieniem ale nie za okresy nieobecności w pracy z powodu zwolnienia chorobowego jak i w trakcie pobierania przez nią zasiłku macierzyńskiego. Zgodzić należy się tylko z tym że były wypłacone w tych okresach, ale nie zostały wypłacone za okresy nieobecności w 2023 r. Tym samym nie są spełnione warunki uwzględnione przez Sąd I instancji w zaskarżonym rozstrzygnięciu a mianowicie odwołująca jako pracownik nie zachowała do nich prawa w okresie pobierania zasiłków oraz składniki te nie były faktycznie wypłacone pracownikowi za okres pobierania zasiłków.

W zakresie programu E. odwołująca podniosła, że stanowisko ZUS zaprezentowane w komentarzu do ustawy zasiłkowej wskazuje, że wynagrodzenie z tytułu umowy cywilnoprawnej zawartej ze swoim pracodawcą należy uwzględnić w podstawie wymiaru zasiłku w kwocie faktycznie wypłaconej , bez uzupełniania niezależnie od tego czy umowa zlecenia się zakończyła czy trwa nadal. W związku z tym istotne staje się to czy wspomniane wynagrodzenie zostało wypłacone za miesiące uwzględniane przy ustaleniu podstawy chorobowej. Skarżąca podniosła, że program E. stanowi umowę cywilnoprawną. W związku z powyższym także program E. powinien zostać uwzględniony proporcjonalnie za miesiące / dni które wliczają się do okresu uwzględnionego do wyliczenia podstawy zasiłku. W podstawie wymiaru świadczeń chorobowych należy uwzględnić przychody z umów cywilnoprawnych zawartych z pracownikiem uzyskane w okresie, z którego liczy się podstawę wymiaru świadczenia chorobowego.

Z uwagi na powyższe apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację zainteresowany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w B. reprezentowany przez adwokata, wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od ubezpieczonej na rzecz zainteresowanego kosztów postępowania wg. norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja powódki jest nieuzasadniona.

Orzeczenie Sądu Rejonowego jest prawidłowe i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i obowiązujących przepisach prawa. Przeprowadzone w niniejszej sprawie przez Sąd Rejonowy postępowanie dowodowe było wystarczające, a ocena zebranego w sprawie materiału prawidłowa. Sąd Okręgowy podziela również wywody prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie znajdując żadnych podstaw do jego zmiany bądź uchylenia.

Na wstępie należy podnieść, że w niniejszym postępowaniu Sąd Okręgowy rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 374 k.p.c., zgodnie z którym Sąd II instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w apelacji lub odpowiedzi na apelację złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że cofnięto pozew lub apelację albo zachodzi nieważność postępowania.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i przyjmuje je za własne, bez potrzeby ich powtarzania. Sąd Rejonowy nie dopuścił się również uchybień w zastosowaniu przepisów prawa materialnego oraz jego interpretacji.

Nie można zgodzić się z odwołującą, że w rozpoznawanej sprawie w odniesieniu do składników wynagrodzenia za pracę jakim jest nagroda roczna oraz dodatek stażowy należny zgodnie z postanowieniami programu E. nie znajduje zastosowania kolejno art. 41 ust. 1 i ust. 2 ustawy zasiłkowej

Należy przypomnieć, że zgodnie z treścią tych przepisów:

1. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku.

2. Składników wynagrodzenia przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres po tym terminie.

W apelacji skarżąca argumentowała, iż w jej przypadku choć faktycznie nagrody roczne zostały wypłacone w okresie pobierania przez nią zasiłku chorobowego i macierzyńskiego jednak nie zostały wypłacone za te okresy, tym samym winny zostać uwzględnione w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego i macierzyńskiego. Utrzymywała też, że w zakresie dodatku stażowego należnego zgodnie z postanowieniami programu E. winien być on traktowany jak uzyskany z umów cywilnoprawnych z pracodawcą zaś w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych należy uwzględnić przychody z umów cywilnoprawnych zawartych z pracownikiem uzyskane w okresie, z którego liczy się podstawę wymiaru świadczenia chorobowego.

Odnosząc się do powyższego w pierwszej kolejności wskazać należy, że zasadnym jest stanowisko Sądu I instancji , iż nagrody roczne w przedsiębiorstwie zainteresowanego miały charakter stricte uznaniowy- nie były gwarantowaną aktem wewnątrzzakładowym premią. Zainteresowany nie ustalił mechanizmu wyliczenia wysokości nagrody, ani konkretnych przesłanek nabycia prawa do niej. Na koniec roku przełożony powódki ustalał część zaliczkową nagrody, a pod koniec pierwszego kwartału kolejnego roku następowało dopełnienie nagrody w formie rozliczenia całorocznego, przy czym okres rozliczeniowy obejmował czas od marca poprzedniego roku do marca roku kolejnego. Nie należy też pomijać, iż według § 16 regulaminu wynagradzania nagroda wypłacana była niezależnie od okresów absencji pracownika. Ustalenia w tym przedmiocie nie zostały zakwestionowane przez apelującą. Z powyższego wynika, że ustalenie wysokości nagrody należało do uznania pracodawcy a wskazany element wynagrodzenia za pracę miał być wypłacany niezależnie od okresów nieobecności pracownika. Okres absencji nie wpływał na prawo do świadczenia i jego wypłatę.

Nagrody wchodzą w ogólności w skład podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, a o spełnieniu co do nich przesłanek art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 60, poz. 636 ze zm.), decyduje nie tylko treść przepisów zakładowych (ich jednoznaczność), ale także inne okoliczności, takie jak stosowanie tych przepisów w praktyce pracodawcy oraz w stosunku do konkretnego pracownika. /Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 22 kwietnia 2008 r., II UK 375/07/

Na gruncie obecnego brzmienia art. 41 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - jednolicie przyjmuje się, że także w odniesieniu do premii i nagród dla ustalenia, czy ten składnik wynagrodzenia podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru zasiłku, należy badać zarówno treść przepisów płacowych, jak i praktykę w ich stosowaniu przez pracodawcę. Dla wyłączenia spornego składnika wynagrodzenia z podstawy wymiaru zasiłku nie wystarczy zatem sam zapis o jego niezmniejszeniu za okres niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, ale istotne jest to, czy do takiego zmniejszenia rzeczywiści dochodzi. /Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 marca 2021 r., (...) 25/21/ Skoro podstawę zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie wypłacone pracownikowi w okresie przyjmowanym do ustalenia tejże podstawy (czyli w okresie poprzedzającym zachorowanie), to trzeba badać sposób realizacji przez pracodawcę zobowiązań do wypłaty danego składnika wynagrodzenia za czas choroby pracownika również w okresie poprzedzającym obecną niezdolność do pracy uprawnionego./ Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 3 sierpnia 2016 r., I UK 178/16/ Celem zasiłku chorobowego jest „wyrównanie” świadczeniem ubezpieczeniowym tych składników wynagrodzenia za pracę, których pracownik nie otrzyma w okresie nieświadczenia pracy wskutek niezdolności do pracy spowodowanej chorobą. Tak więc, jeśli pracownik otrzymuje pewne świadczenia także pobierając zasiłek chorobowy, to nie mogą one zostać jednocześnie uwzględnione w podstawie wymiaru takiego zasiłku, gdyż ze względu na chorobę pracownik nie utracił do nich prawa. Gdyby natomiast zaliczyć je w takim przypadku do podstawy wymiaru pracownik skorzystałby w ten sposób, uzyskując „podwójnie” świadczenie./ Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 22 kwietnia 2008 r., II UK 375/07/

Pojęcie „zmniejszanie” użyte w przepisie art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 60, poz. 636 ze zm.) w stosunku do składników wynagrodzenia ma znaczenie prawne istotnie odbiegające od znaczenia potocznego, bowiem oznacza „utratę prawa” do jednego lub więcej składników wynagrodzenia lub wyłączenie (pozbawienie) tego prawa w okresie pobierania zasiłku chorobowego. /Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 22 listopada 2006 r., III UK 98/06/

Przy ustaleniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, jeżeli postanowienia układów zbiorowych pracy lub przepisy o wynagradzaniu nie przewidują ich zmniejszenia za okres pobierania zasiłku chorobowego (art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, jednolity tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 ze zm.), co w odniesieniu do nagród oznacza, że można wyłączyć je z podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dopiero po podjęciu decyzji o ich przyznaniu w okresie zasiłkowym oraz faktycznym wypłaceniu obok i niezależnie od uzyskanych świadczeń chorobowych. /Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 6 września 2006 r., III UK 48/06/

Przy tym nie przyczyna świadczenia (uznanie pracodawcy), lecz sytuacja faktyczna świadczenia wypłaconego ma tu prawne znaczenie. /Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 6 lipca 2005 r., III UK 76/05/

Odnosząc powyższe do rozpoznawanego przypadku podnieść należy że nie można zgodzić się z apelującą, że w okresie pobierania zasiłku chorobowego i macierzyńskiego wypłacono jej nagrodę tylko za okres pracy nie zaś absencji chorobowej. Bezwzględnie zarówno wypłata nagrody w dniu 27.04.2023 r. za 2022 r. jak i w dniu 19.12.2023 r. za 2023 r. nastąpiła już w okresie pobierania zasiłków. Podnieść należy iż wypłata w dniu 19.12.2023 r. dotyczyła premii rocznej za 2023 r. a więc wprost za okres pobierania zasiłków. Jednocześnie brak podstaw do przyjęcia jak chce tego skarżąca że świadczenie wypłacone w 12.2023 (podobnie jak nagroda za 2022 r) było tylko i wyłącznie świadczeniem za okres przepracowany tj styczeń 2023 nie zaś okres absencji. Podkreślenia wymaga że na inne okoliczności wskazuje nie tylko nazwa świadczenia - nagroda roczna za 2022 i 2023 r. (za cały rok nie tylko za pewien okres) oraz okoliczności ich przyznania. Znamiennym jest, że uznaniowa decyzja o ich przyznaniu nagród za cały 2022 r. i cały 2023 powstała niewątpliwie w okresie zasiłkowym a ich faktyczna wypłata nastąpiła obok i niezależnie od uzyskanych świadczeń chorobowych. Co wynika z zeznań przesłuchanego w procesie świadka -przełożonego powódki- o wypłacie nagrody rocznej decydował on samodzielnie z uwzględnieniem założeń budżetowych, wyniku finansowego oraz realizacji postawionych pracownikowi założeń. Wysokość wypłaty uzależniona więc była od swobodnej oceny i wielu zmiennych wobec tego nawet przy założeniu że wnioskodawczyni przepracowałaby cały 2023 r. bez zwolnień nie mogła zakładać iż otrzymałaby nagrodę w pełnej wysokości i wyrównanie w kwietniu 2024 r. za 2023 r. Nagroda wypłacona w grudniu była więc nagrodą za cały 2023 r. tak jak wypłata w kwietniu 2023 r. była wypłatą za cały 2022 r. mimo, iż stanowiła wyrównanie a absencja zgodnie z założeniami regulaminu i przyjętą praktyka nie przekładała się sama w sobie bezpośrednio na utratę prawa do świadczenia. Jak słusznie wskazał Sąd I instancji - co ponownie należy powtórzyć- o wliczeniu lub niewliczeniu nagrody (premii) do podstawy wymiaru zasiłków nie decyduje ani częstotliwość wypłaty tej nagrody, ani jej wysokość, ani to czy jest ona zmniejszana za okres pobierania zasiłków, lecz decyduje fakt, czy w myśl przepisów płacowych pracownik zachowuje prawo do tej nagrody w okresie przysługiwania zasiłków i czy jest ona faktycznie wypłacana za okres pobierania zasiłków. Ubezpieczona zaś w okolicznościach sprawy zachowała prawo do nagrody rocznej za 2022 i 2023 r. w okresie przysługiwania zasiłków i były jej one faktycznie wypłacane za okres pobierania zasiłków. W tym zakresie rozstrzygniecie Sądu Rejonowego odpowiada zatem prawu.

Natomiast co do żądania uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego dodatku stażowego należnego zgodnie z postanowieniami programu E. podkreślić należy, że powyższe świadczenie w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie było wbrew zapatrywaniu odwołującej wynikiem zawarcia jakiejkolwiek umowy cywilnoprawnej lecz elementem wynagrodzenia za pracę ustalonym czasowo z pracodawcą.

Podkreślić należy, iż wynagrodzenie zasadnicze przysługuje zawsze w trakcie stosunku pracy, natomiast inne składniki wynagrodzenia przysługują wtedy, kiedy beneficjent stosunku pracy spełnia warunki ich otrzymania. Utrata bowiem podstawy przyznania warunków czyni owe składniki wynagrodzenia nieistniejącymi. W związku z powyższym dodatek zgodnie z postanowieniami programu E. jawi się jako świadczenie w postaci dodatku do wynagrodzenia o charakterze nietrwałym oraz zmiennym, które wobec swojej nietrwałości oraz zmienności nie mogą być uznawane za świadczenia niezmiennie stałe na podobieństwo wynagrodzenia zasadniczego. Wobec tego wynagrodzenie pracownicze jest jedynym trwałym oraz stałym składnikiem wynagrodzenia, zaś inne są składnikami okresowymi i niestałymi, jak również terminowymi. Skoro podstawą wymiaru świadczeń chorobowych i macierzyńskich są zasadniczo trwałe składniki wynagrodzenia, to skłania do twierdzenia, że inne składniki wynagrodzenia mogą być również taką podstawą, ale do czasu ich obowiązywania./ por w tym zakresie wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 2 grudnia 2021 r., I (...) 67/21/. Jeśli więc trwałość dodatku zgodnie z postanowieniami programu E. zależy od określonych uwarunkowań, tu zaproszenie do udziału w programie w okresie od 29.05.2019 r. do 29.05.2022 r. - co nie było kwestionowane, to wskutek nieziszczenia się tego warunku w okresie późniejszym ulega on anihilacji skutkującej określonymi konsekwencjami w prawie ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczona nie kontynuowała udziału w kolejnej edycji programu, a zgodnie z obowiązującą u płatnika polityką zaproszenie do niego mogłaby otrzymać najwcześniej po upływie 2-letniej karencji, czyli w maju 2024 roku, zaś wypłatę z tytułu uczestnictwa w programie otrzymałaby najwcześniej po upływie kolejnych 3 lat – w maju 2027 roku. Oznacza to, że przez cały okres, którego dotyczy zaskarżona decyzja (od 8.02.2023 r. do 13.02.2024 r.), ubezpieczona – choćby była zdolna do pracy – nie była i nie mogła być beneficjentką omawianego programu świadczenia wynikające z programu jej nie przysługiwały. Wskazany składnik wynagrodzenia nie mógł wiec zostać wliczony do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i macierzyńskiego zgodnie z dyspozycja art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Sąd przy tym ma na uwadze, iż w ramach programu wnioskodawczyni uzyskała przychody w okresie, z którego generalnie liczy się podstawę wymiaru świadczenia chorobowego, jednakże skoro wskazany składnik nie miał charakteru stałego, bezterminowego - nie mógł zostać uwzględniony, jak słusznie przyjął Sąd I instancji w podstawie tego wymiaru.

Sąd Okręgowy przy tym nie kwestionuje, że skoro zakres przedmiotowy art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa jest ściśle określony, czyli wyłącza z podstawy wymiaru zasiłku tylko składnik pracowniczego wynagrodzenia przysługujący do określonego terminu (np. dodatek służbowy), to uzasadnia to stwierdzenie, że przepis ten nie może stanowić podstawy odmowy uwzględnienia w zasiłku przychodu z umowy cywilnoprawnej - który takim składnikiem nie jest - nawet gdy zakończyła się przed terminem zasiłku macierzyńskiego. /Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 września 2019 r., II UK 87/18/ Niemniej jeszcze raz wskazać należy, iż dodatek stażowy wynikający z postanowień programu E. był elementem wynagrodzenia za pracę nie zaś efektem zawarcia jakiejkolwiek umowy cywilnoprawnej ze swoim pracodawcą przez powódkę. A zatem zarzuty podniesione także w tym zakresie nie mogą zostać uznane za skuteczne.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z §10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jednolity t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1964). O odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonej kwoty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c..