Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 listopada 2024 r. o sygn. akt X U 342/23 Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2024 roku w Łodzi na posiedzeniu niejawnym w trybie art. 326 ¹ k.p.c. sprawy M. F. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddziałowi w Ł. o świadczenie rehabilitacyjne na skutek odwołania M. F. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w Ł. z dnia 29 marca 2023 roku, numer sprawy (...), zmienionej decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w Ł. z dnia 29 marca 2023 roku, numer sprawy (...) oddalił odwołanie.

(wyrok k: 295)

Apelację od powyższego wyroku złożył ubezpieczony M. F. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

1. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy w postaci tj. art. 233 § 1 k.p.c.

a) poprzez dowolna, a nie swobodną ocenę dowodów i błędne ustalenie, iż niezdolność do pracy w spornym okresie nie był związana z wypadkiem przy pracy,

b) dowolne pominięcie, iż u skarżącego zdiagnozowano chorobę krążków międzykręgowych szyjnych, która jest bezpośrednim skutkiem wypadku przy pracy,

c) dowolne uznanie, iż stwierdzony uraz głowy nie ma wpływu na niezdolność do pracy,

d) całkowicie dowolne pominiecie faktu, iż skarżący cierpi na silne dolegliwości bólowe uniemożliwiające codzienne funkcjonowanie,

e) dowolne pominięcie sprawności organizmu przed zdarzeniem a po zdarzeniu przy jednoczesnym przyznaniu waloru wiarygodności zeznaniom skarżącego,

f) dowolne pominięcie okoliczności, iż wypadek uaktywnił objawy choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa, na którą wcześniej powód się leczył, bowiem nie dawała żadnych objawów,

g) mimo przyznania waloru wiarygodności zeznaniom skarżącego, całkowicie dowolne pominięcie treści jego zeznań w zakresie, w jakim skarżący zeznawał co do wpływu zdarzenia na możliwość codziennego funkcjonowania, możliwości wykonywania podstawowych czynności i stopnia samodzielności – zarówno bezpośrednio po zdarzeniu, jak i w okresach późniejszych, w tym w okresie objętym zaskarżoną decyzja;

2. naruszenie prawa materialnego w postaci art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych poprzez błędną jego wykładnię i uznanie, iż niezdolność do pracy skarżącego nie była spowodowana wypadkiem przy pracy.

Mając powyższe na uwadze, strona apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania i przyznanie skarżącego prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za sporny okres w wysokości 100% podstawy wymiaru tj. z ubezpieczenia wypadkowego ewentualnie o: uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego się kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych.

(apelacja k. 311-312v.)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał dotychczasowe stanowiska
w sprawie wnosząc o oddalenie apelacji.

(odpowiedź na apelację k. 332-332v.)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wywiera swój skutek instancyjny w postaci uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, choć z innych względów niż te, które zostały podniesione w apelacji ubezpieczonego.

Na wstępie przypomnieć należy, że jak stanowi art. 378 § 1 k.p.c., sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Przypomnieć też należy, że sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji strony nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, których występowanie sąd ten oceniać musi badać także z urzędu. Natomiast wiążącymi dla sądu drugiej instancji są zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego, które zostały wyartykułowane w apelacji. Przy tym w granicach zaskarżenia sąd ten zawsze bierze pod uwagę z urzędu nieważność postępowania (uchwała Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55).

Zgodnie zaś z art. 379 k.p.c. nieważność postępowania zachodzi:

1) jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna;

2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany;

3) jeżeli o to samo roszczenie między tymi samymi stronami toczy się sprawa wcześniej wszczęta albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona;

4) jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli
w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy;

5) jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw;

6) jeżeli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Sąd II instancji pragnie w tym miejscu zauważyć, że zaskarżony wyrok został wydany na posiedzeniu niejawnym . Zauważyć przy tym należy, że niniejsza sprawa była wcześniej rozpoznawana na rozprawie, a ostatnie posiedzenie jawne odbyło się w dniu 16 lutego 2024 r. przed Sądem (...) instancji w składzie sędziego Magdaleny Raszewskiej (protokół k. 218). Tymczasem postanowienie w przedmiocie zamknięcia rozprawy z 14 listopada 2024 r. zostało wydane na posiedzeniu niejawnym przez Sąd (...) instancji w składzie asesora sądowego A. M. (postanowienie k. 294). W tym też składzie został wydany – również na posiedzeniu niejawnym – zaskarżony wyrok z 14 listopada 2024 r.

Dodany z dniem 1 lipca 2023 r., na mocy ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 614) art. 224 § 3 k.p.c. stanowi, że jeżeli przyczyni się to do sprawniejszego rozpoznania sprawy, a wyznaczanie kolejnych posiedzeń jest zbędne, sąd może zamknąć rozprawę na posiedzeniu niejawnym. Strony należy uprzedzić o możliwości zamknięcia rozprawy
i umożliwić im zabranie głosu w piśmie procesowym, w terminie nie krótszym niż 7 dni. Sąd zamyka rozprawę w terminie miesiąca od dnia, w którym upłynął termin do zabrania głosu przez strony. Postanowienie może być wydane jedynie przez sędziów, przed którymi odbyło się ostatnie posiedzenie jawne poprzedzające bezpośrednio zamknięcie rozprawy. Przepis ten stanowi zatem jednoznacznie, iż sąd w innym składzie niż prowadzący ostatnie posiedzenie jawne nie ma możliwości zamknięcia rozprawy na posiedzeniu niejawnym w myśl powyższego przepisu, a w konsekwencji wydania na wyroku na takim posiedzeniu, zamiast na rozprawie. Aby nowy skład sądu mógł zastosować analizowany przepis, musiałby najpierw przeprowadzić posiedzenie jawne i dopiero po jego przeprowadzeniu miałby możliwość zastosowania art. 224 § 3 k.p.c.

Zaznaczenia przy tym wymaga, że przepis art. 224 § 3 k.p.c. miał zastosowanie
w niniejszej sprawie, pomimo iż niniejsza sprawa została wszczęta złożeniem odwołania w dniu 28 kwietnia 2023 r. Zgodnie bowiem z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Podkreślić przy tym należy, że nieważność postępowania zachodzi w każdym wypadku, gdy skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa. (M. Manowska [w:] Apelacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz. Orzecznictwo, wyd. V, Warszawa 2022, art. 379).

O nieprawidłowym składzie sądu (sprzecznym z przepisami prawa na gruncie art. 379 pkt 4 k.p.c.) można mówić w każdym przypadku, gdy postępowanie toczyło się przed sądem orzekającym w składzie innym, niż przewidziany dla konkretnego rodzaju sprawy. Należyte obsadzenie sądu, do którego odwołuje się ten przepis, należy jednak oceniać nie tylko
w kontekście przepisów o składzie ilościowym, ale także w świetle uregulowań decydujących o szeroko rozumianych kompetencjach sędziów. (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 26 lutego 2015 r., (...) ACa 716/14, LEX nr 1746858).

Skoro zatem przepis szczególny art. 224 § 3 k.p.c. dopuszcza zamknięcie rozprawy na posiedzeniu niejawnym jedynie przez sędziów, przed którymi odbyło się ostatnie posiedzenie jawne, poprzedzające bezpośrednio zamknięcie rozprawy, to naruszenie tego przepisu
i w konsekwencji wydanie postanowienia o zamknięciu rozprawy oraz wyroku przez sąd
w składzie sędziego (asesora sądowego), w sprawie, w której ostatnie posiedzenie jawne było przeprowadzone przez inny skład sądu, skutkuje nieprawidłowym składem sądu w rozumieniu art. 379 pkt 4 k.p.c. a więc składem sprzecznym z przepisami prawa, co z kolei oznacza nieważność postępowania.

Zatem przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd Rejonowy w aktualnym składzie winien rozpoznać sprawę na rozprawie i dopiero wówczas możliwe będzie wydanie wyroku, ewentualnie przeprowadzić rozprawę zaś dopiero wówczas otworzy się możliwość rozstrzygnięcia sprawy na posiedzeniu niejawnym w trybie art. 224 § 3 k.p.c.

Wskazana okoliczność skutkuje stwierdzeniem nieważności postępowania, zaś w konsekwencji zniesieniem postępowania od dnia 14 listopada 2024 roku, uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania w myśl art. 386 § 2 k.p.c.

Z uwagi na powyższe nieuzasadnionym jest rozpoznawanie zgłoszonych zarzutów apelacyjnych możliwych dopiero przy merytorycznym rozpoznaniu sprawy.

SSO Paweł Wojas