Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 października 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że J. K. jest dłużnikiem z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, a zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosi 16.960,43 złotych, z czego należność główna – 8.744,43 złitych, a odsetki 8.216 złotych. (decyzja – w aktach ZUS)

W odwołaniu z dnia 4 listopada 2015 roku wnioskodawca podniósł zarzut przedawnienia roszczenia na podsawie art.117§1 k.c. oraz art.118 k.c. (odwołanie k. 2)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 20 listopada 2015 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie. ( odpowiedź na odwołanie k.13)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją nr (...) z dnia 10 marca 2015 roku Narodowy Fundusz Zdrowia – (...) Oddział Wojewódzki stwierdził, że J. K. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej podlegał obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego w okresie od 1 stycznia 1999 roku do 30 kwietnia 2009 roku. (decyzja – w aktach ZUS)

W wyniku przeprowadzonej kontroli Zakład Ubezpieczeń Społecznych – I Oddział w Ł. – wobec braku zgłoszenia się wnioskodawcy do powyższego ubezpieczenia – z urzędu sporządził dokumenty zgłoszeniowe i deklaracje rozliczeniowe, informując o tym pismem z dnia 2 czerwca 2015 roku J. K.. (pismo – w aktach ZUS)

Zaległości wnioskodawcy, wobec nieuregulowania należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od 1 stycznia 1999 roku do 30 kwietnia 2009 roku wynosi 8.744,43 złotych, a odsetki – 8.216 złotych. (szczegółowe rozliczenie należności – w aktach ZUS)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Wnioskodawca w swoim odwołaniu, jak również na rozprawie, jednoznacznie wskazał, iż nie kwestionuje faktu nieopłacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie określonej przez organ rentowy w decyzji.

Obecnie obowiązujący art.66 ust.1 pkt 1 lit c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 roku, poz.581 z późn. zm.) stanowi, iż obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą.

Na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób prowadzących działalność gospodarczą powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych.

Stosownie do brzmienia art.74 ust.1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych do ubezpieczenia zdrowotnego osób objętych ubezpieczeniami społecznymi (…) stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zasad, trybu i terminu zgłaszania do ubezpieczenia społecznego (…).

Zgodnie z dyspozycją art. 24 ust. 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137 poz. 887 z póź. zm.) – w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2011 roku należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-5d (które nie dotyczą niniejszej sprawy).

Dopiero z dniem 1 stycznia 2012 r., na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz.U Nr 232, poz.1378 z późn.zm.) zmieniającego treść art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, skrócony został okres przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne z 10 do 5 lat.

Ponieważ bieg przedawnienia spornych należności składkowych z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy kluczowe znaczenie ma art.27 powyższej ustawy regulujący zagadnienia intertemporalne. Zgodnie z jego ust.1, do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art.24 ust.4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r.

Wedle zatem zasady wynikającej z tego przepisu do należności składkowych nieprzedawnionych do 1 stycznia 2012 r. (wedle starych zasad z zastosowaniem 10-letniego okresu przedawnienia) ma zastosowanie 5-letni termin przedawnienia, z tym jednakże bardzo istotnym zastrzeżeniem, że liczy się go nie od daty ich wymagalności, tak jak o tym stanowi art.24 ust.4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ale od dnia 1 stycznia 2012 r.

Wyjątek od tej zasady ustanawia ust.2 przywołanego przepisu, stosownie do którego jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Powołana regulacja oznacza, że wybór odpowiedniego terminu przedawnienia 5-letniego (liczonego od dnia 1 stycznia 2012 r.) lub 10-letniego (liczonego od daty wymagalności składki) - zależy od tego, który z nich upłynie wcześniej. (por. wyrok SN z dnia 29 maja 2013 roku I UK 613/12, opubl. LEX nr 1438529, wyrok S.A. w Poznaniu z dnia 24 czerwca 2014 roku IIIAua (...), opubl. LEX nr 1567055)

Należności z tytułu nieopłaconych składek dotyczą okresu od czerwca 2005 roku do kwietnia 2009 roku, zaś sporna decyzja została wydana w dniu 9 października 2015 roku. Stosując zatem 10-letni okres przedawnienia uznać należałoby, że składki za miesiące od czerwca do sierpnia 2005 roku (wymagalnych odpowiednio 11 lipca 2005 roku, 10 sierpnia 2005 roku, 12 września 2005 roku) uległy przedawnieniu zgodnie z dotychczasowymi przepisami.

W sprawie niniejszej nastąpiło jednak zawieszenie biegu powyższego terminu przedawnienia.

W myśl bowiem przepisu art.24 ust.5e cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd; zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez 2 lata.

Jak wynika z akt sprawy – z treści decyzji Narodowego Funduszu Zdrowia nr 150/2015 roku organ rentowy zwrócił się w dniu 10 grudnia 2014 roku do tego podmiotu o ustalenie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w stosunku do osoby wnioskodawcy. Uznać zatem należy, że od tego dnia aż do dnia uprawomocnienia się decyzji Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 10 marca 2015 roku termin przedawnienia uległ zawieszeniu.

Gdyby zaś liczyć termin pięcioletniego przedawnienia – zakończy się on dopiero z dniem 31 grudnia 2016 roku.

Powyższe oznacza, że należne i nieprzedawnione są wszystkie składki na ubezpieczenie zdrowotne w spornym okresie, wskazane w treści zaskarżonej decyzji.

Wskazać w tym miejscu należy, że w sprawie niniejszej, wobec wyraźnej regulacji dotyczącej spornej kwestii w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, nie mają zastosowania powoływane przez wnioskodawcę przepisy kodeksu cywilnego.

Z treści art.31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika z kolei, że do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio między innymi art.51 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.), w myśl którego zaległością podatkową (tu odpowiednio składkową) jest podatek nie zapłacony w terminie płatności.

Oznacza to, że zaległość powstaje na skutek samego niedotrzymania terminu realizacji zobowiązania podatkowego (składkowego), niezależnie od przyczyn tego stanu rzeczy, w tym winy lub braku winy w terminowym spełnieniu świadczenia po stronie płatnika składek, czy jego pozostawania w dobrej wierze.

Ordynacja podatkowa w art.53 § 1 przewiduje naliczanie odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, a więc w sytuacji braku terminowego spełnienia świadczenia, od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności (§ 4 art. 53 Ordynacji podatkowej).

A zatem dla istnienia obowiązku uiszczenia odsetek nie ma znaczenia przyczyna nieterminowego wykonania zobowiązania podatkowego, gdyż każda sytuacja faktyczna istnienia zaległości podatkowej rodzi następstwa w postaci powinności świadczenia od niej odsetek (tak przyjął też Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 stycznia 1985 r. SA/LU 282/85; POP 1992, Nr 1, poz. 27)

Czyli nieopłacenie w terminie należnych składek skutkuje powstaniem obowiązku naliczenia odsetek niezależnie od przyczyny, dla których powstała zaległość składkowa.

Jednocześnie przepis art. 53 § 4 Ordynacji podatkowej w sposób niebudzący wątpliwości określa, że odsetki za zwłokę naliczane są od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności, nie przewidując innej możliwości ustalenia daty początkowej naliczania odsetek.

Zgodnie z ustalonym stanem faktycznym uznać należy, iż po stronie wnioskodawcy istniało zadłużenie z tytułu nieopłacania wskazanych wyżej składek.

A zatem nawet jeżeliby wnioskodawca nie dokonał zapłaty bez swojej winy, byłby on zobowiązany do uregulowania zaległości wraz z odsetkami, kosztami postępowania egzekucyjnego oraz ewentualnych upomnień. Przy czym okres przedawnienia dla wskazanych należności z tytułu składek wynosi 10 lat.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na postawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

W przedmiocie kosztów Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 490)