Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 lipca 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w K. stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia J. P. podlegającej ubezpieczeniom jako osoba prowadząca działalność gospodarczą wynosi:

2019-05 – 7 607,12 zł;

2019-06 – 7 607,12 zł;

2019-07 – 7 607,12 zł;

2019-10 – 7 607,12 zł

2019-09 – 7 607,12 zł

2019-10 – 7 607,12 zł

2019-11 – 7 607,12 zł

2019-12 – 7 607,12 zł.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że na podstawie informacji z Urzędu Skarbowego w K. organ ustalił, że w okresie nieprzedawnionym objętym postepowaniem administracyjnym od maja 2019 r. do grudnia 2019 r. J. P. posiadała dwa tytuły do ubezpieczenia zdrowotnego. Były to:

- działalność gospodarcza w formie indywidualnej Zakład (...);

- działalność gospodarcza w formie spółki cywilnej Zakład (...) Braci P..

(decyzja z 12 lipca 2025 r. w aktach ZUS)

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 2 września 2024 r. (data nadania w placówce pocztowej) wniosła J. P. reprezentowana przez pełnomocnika A. P. wnosząc o uchylenie decyzji i umorzenie postępowania. (odwołanie k. 4-7)

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie. (odpowiedź na odwołanie k. 8-8v.)

Na rozprawie w dniu 29 maja 2025 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie podnosząc, że spółka uzyskała zysk dopiero w grudniu 2019 r., a zatem skoro wnioskodawczyni powinna podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu bycia wspólnikiem tej spółki dopiero od tego miesiąca, a nie wcześniej. Pełnomocnik organu rentowego wniósł natomiast o oddalenie odwołania
i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od wartości przedmiotu sporu w kwocie 2782 zł. (stanowiska stron e-protokół rozprawy z 29 maja 2025 r. 00:01:48-00:18:26 – płyta CD
k. 50)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. P. ur. (...), prowadzi działalność gospodarczą jako przedsiębiorca jednoosobowy pod firmą: Zakład (...). Działalność ta w 2019 r. była opodatkowana zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych.

Jednocześnie ubezpieczona jest wspólniczką spółki cywilnej działającej pod firmą: Zakład (...) spółka cywilna – działalność ta w 2019 r. była opodatkowana 19% podatkiem liniowym.

(informacja z (...) w aktach ZUS, informacja uzyskana od Naczelnika Urzędu Skarbowego w K. w aktach ZUS)

W 2019 r. z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej jednoosobowo ubezpieczona wykazała przychód w wysokości 5.000,00 zł, natomiast z tytułu działalności prowadzonej
w formie spółki cywilnej wykazała przychód w wysokości 697.434,09 zł. (informacja uzyskana od Naczelnika Urzędu Skarbowego w K. w aktach ZUS)

W poszczególnych miesiącach 2019 r. z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki cywilnej Zakład (...) odnotowano następujące obroty:

- I 2019 r. – przychód: 304 645,81 zł, koszty: 306 147,25 zł;

- II 2019 r. – przychód: 156 109,20 zł, koszty: 160 054,86 zł;

- III 2019 r. – przychód: 273 782,80 zł, koszty: 271 278,15 zł;

- IV 2019 r. – przychód: 149 454,47 zł, koszty: 150 443,17 zł;

- V 2019 r. – przychód: 146 227,74 zł, koszty: 161 177,48 zł;

- VI 2019 – przychód: 269 065,30 zł, koszty 250 436,01 zł;

- VII 2019 r. – przychód: 292 914,54 zł, koszty 295 423,80 zł;

- VIII 2019 r. – przychód 80 442,60 zł, koszty 146 236,33 zł;

- IX 2019 r. – przychód 318 397,20 zł, koszty 255 876,25 zł;

- X 2019 r. – przychód 147 862,15 zł, koszty 143 889,95 zł;

- XI 2019 r. – przychód 157 332,54 zł, koszty 159.359,65 zł;

- XII 2019 – przychód 208 487,62 zł, koszty 126 867,68 zł.

Łącznie za 2019 r. odnotowano przychód w wysokości 2.504.722,056 zł przy poniesionych kosztach w wysokości 2.427.190,58 zł.

(dane finansowe spółki k. 48, protokół k. 47)

Na Walnym Zgromadzeniu Wspólników Spółki Cywilnej (...), które odbyło się w dniu 29 stycznia 2020 r. wspólnicy zdecydowali, że udział w zysku za 2019 r. jaki przypadł skarżącej wynosi 674,80 zł (25%). (protokół k. 47)

W dniu 23 lutego 2024 r. organ rentowy zwrócił się do skarżącej o wypełnienie, podpisanie i odesłanie oświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej w formie indywidualnej i w formie spółek. Skarżąca nie złożyła ww. oświadczenia. (pismo z 23 lutego 2024 r. i odpowiedź pełnomocnika skarżącej w aktach ZUS)

W powyższym stanie rzeczy organ wydał zaskarżoną decyzję. (decyzja z 12 lipca 2025 r. w aktach ZUS)

Powyższy stan rzeczy nie będący sporny miedzy stronami co do faktów, Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyższej dokumentów, których wiarygodność nie była kwestionowana. Wskazać przy tym należy, że istotą sporu w niniejszej sprawie jest prawna ocena powyższego stanu faktycznego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu jako niezasadne.

Jak stanowi art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej w brzmieniu obowiązującym w okresie objętym zaskarżoną decyzją (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r. poz. 151- ze zm., dalej ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej) – podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c i pkt 1a (a zatem m.in. osób prowadzących działalność pozarolniczą z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub przepisów o ubezpieczeniach społecznych lub ubezpieczeniu społecznym rolników), stanowiła zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Zgodnie natomiast z ówczesnym brzmieniem z art. 82 ust. 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, prowadzący pozarolniczą działalność, który uzyskiwał przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności określonych w ust. 5, opłacał składkę na ubezpieczenie zdrowotne odrębnie od każdego rodzaju działalności, z zastrzeżeniem ust. 4.

Przepis art. 82 ust. 4 stanowił przy tym, że jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju działalności, o której mowa w ust. 5 pkt 1-5, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest odrębnie od każdej prowadzonej spółki.

Natomiast zgodnie z art. 82 ust. 5 rodzajami działalności są:

1)  działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki cywilnej;

2)  działalność gospodarcza prowadzona w formie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;

3)  działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki jawnej;

4)  działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki komandytowej;

5)  działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki partnerskiej;

6)  wykonywanie działalności twórczej lub artystycznej jako twórca lub artysta;

7)  wykonywanie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;

8)  wykonywanie wolnego zawodu, z którego przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;

9)  inna niż określona w pkt 1-8 pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Jak natomiast wynika z art. 79 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru składki, z zastrzeżeniem art. 82 i 242.

Składka jest przy tym miesięczna i niepodzielna.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło ustalić, że w spornym okresie od stycznia do grudnia 2019 r. J. P. prowadziła działalność gospodarczą jako przedsiębiorca jednoosobowy po firmą: Zakład (...) oraz jednocześnie – jako wspólniczka spółki cywilnej Zakład (...) cywilna”. Przy czym w okresie tym z obydwu powyższych działalności osiągnęła przychód w spornym okresie.

Wskazania zatem wymaga, że stosownie do art. 82 ust. 5 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej w ówcześnie obowiązującym brzmieniu, do rodzajów pozarolniczej działalności należy zaliczyć zarówno działalność gospodarczą prowadzoną w formie spółki cywilnej, jak również pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzoną na podstawie przepisów
o działalności gospodarczej (obecnie – ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo (...)).

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że powyższym przepisie ustawodawca posługuje się pojęciem przychodu, a nie dochodu. Stąd też osoba prowadząca pozarolniczą działalność jest zobowiązana opłacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne od każdej działalności, z której uzyskała przechód – bez względu na to czy w danym okresie odnotowywała ona zysk, czy też stratę.

Należy bowiem przyjąć, że warunkiem powstania obowiązku opłacenia składki przez wnioskodawcę na ubezpieczenie zdrowotne zarówno z tytułu działalności gospodarczej jako wspólnika spółki cywilnej (art. 82 ust. 5 pkt 1 ustawy z 2004 r. o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych), jak i z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej na podstawie przepisów o działalności gospodarczej (art. 82 ust. 5 pkt 9 ustawy o świadczeniach...) jest osiągnięcie w spornym okresie przychodu z każdej z tych działalności. (tak np.: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 28 lutego 2019 r., III AUa 1501/18, LEX nr 2891816)

Stąd też Sąd nie może więc zgodzić się z zapatrywaniami pełnomocnika skarżącej, który twierdzi, iż skoro skarżąca osiągnęła dochód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej
w formie spółki cywilnej tylko w grudniu 2019 r., a za pozostałe miesiące tego roku odnotowała z tego tytułu stratę, to składkę na ubezpieczenie zdrowotne z tego tytułu powinna być zobowiązana odprowadzić jedynie za grudzień 2019 r.

Dla objęcia skarżącej obowiązkiem odprowadzenia podwójnej składki zdrowotnej wystarczające jest bowiem to, że osiągnęła ona przychód zarówno z działalności Zakład (...) prowadzonej jednoosobowo, jak z działalności Zakład (...) prowadzonej w formie spółki cywilnej.

Na marginesie warto przy tym zauważyć, że działalność w formie spółki cywilnej przyniosła zysk nie tylko w grudniu 2019 r. – jak twierdził pełnomocnik odwołującej się, ale także w marcu, czerwcu, we wrześniu oraz październiku 2019 r. Tym bardziej niezrozumiałe jest dlaczego ubezpieczona nie miałaby być zobowiązana więc zaskarżoną decyzją do odprowadzenia składki zdrowotnej za czerwiec, wrzesień i październik.

Odnosząc się zaś do kwestii wieku skarżącej oraz innych względów natury społecznej, to podkreślić należy, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych Sąd nie może stosować zasad współżycia społecznego. Regulacja prawna ubezpieczenia społecznego cechuje się bowiem tym, że ma ona charakter regulacji ścisłej, na którą składają się normy bezwzględnie obowiązujące. Z określonymi elementami stanu faktycznego przepisy prawa wiążą powstanie określonych skutków prawnych, niezależnie od woli stron. Stanowisko to jest przyjmowane zarówno w piśmiennictwie (por. np. T. Zieliński, Ubezpieczenia społeczne pracowników, Warszawa - Kraków 1994, s. 85), jak i w judykaturze (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 października 2003 roku, II UK 122/03, OSNP 2004 nr 15, poz. 270).

Rygoryzm tych przepisów wyklucza możliwość dokonywania ich wykładni według reguł słuszności i zasad współżycia społecznego, dlatego też materialnoprawną podstawą rozstrzygnięcia mogą być jedynie przepisy prawa, a nie zasady współżycia społecznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 2005 roku, III UK 120/05, OSNP 2006, nr 21-22, poz. 338; wyrok Sądu Najwyższego z 23 października 2006 roku, I UK 128/06, OSNP 2007, nr 23-24, poz. 359).

Nie jest zatem możliwe zwolnienie wnioskodawczyni od obowiązku składkowego jedynie dlatego, że jest osobą w podeszłym wieku oraz zasłużoną dla społeczeństwa, skoro po jej stronie zaszły okoliczności rodzące obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zauważyć również należy, że zaskarżona decyzja ustala jedynie wymiar składki należnej od skarżącej z tytułu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej w spornym okresie. Zaznaczenia przy tym wymaga, że kwestia ewentualnego rozliczenia należnych składek będzie przedmiotem osobnego postępowania organu rentowego. Stąd też organ rentowy określając w zaskarżonej decyzji wysokości składek za poszczególne miesiące, nie uwzględnił kwot już opłaconych przez J. P.. Dopiero na późniejszym etapie dochodzenia przez organ rentowy należności składkowych możliwe byłoby również rozłożenie powstałego zadłużenia na raty czy też umorzenie należności składkowych – jeśli sytuacja życiowa odwołującej się dawałaby ku temu przesłanki.

Z uwagi na powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako niezasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 2. sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c., zasądzając od odwołującej się na rzecz organu rentowego kwotę 900 złotych – stosownie do treści § 2 punkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 1935 ze zm.) – mając na uwadze, że wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie wyniosła 2782 zł.

Zgodnie zaś z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. O obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu.

SSO Paulina Kuźma