Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 sierpnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 14 lipca 2014 roku odmówił K. D. umorzenia należności z tytułu składek:

1.  na ubezpieczenie społeczne za okresy od marca 2001 roku do maja 2001 roku, od lipca 2001 roku do lutego 2002 roku w łącznej kwocie 12.545,79 zł, w tym z tytułu: składek – 4.522,79 zł, odsetek – 8.023,00 zł,

2.  na ubezpieczenie zdrowotne za okresy od września 2001 roku do lutego 2002 roku w łącznej kwocie 1.375,15 zł, w tym z tytułu składek – 512,15 zł, odsetek – 863,00 zł,

3.  na Fundusz Pracy za okresy od października 2001 roku do grudnia 2001 roku oraz luty 2002 roku w łącznej kwocie 224,14 zł, w tym z tytułu składek – 83,14 zł, odsetek – 141,00 zł.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony w dniu 14 lipca 2014 roku złożył wniosek o umorzenie w całości zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na podstawie przepisów ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 r., poz. 1551).

Decyzją z dnia 1 sierpnia 2014 roku określono warunki umorzenia, którym była spłata należności niepodlegających umorzeniu w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji wraz z naliczonymi odsetkami. Po ponownej analizie i weryfikacji należności podlegających umorzeniu stwierdzono, że w decyzji z dnia 1 sierpnia 2014 roku pomyłkowo podano niewłaściwą strukturę zadłużenia podlegającego umorzeniu, w związku z powyższym w dniu 1 września 2014 roku została wydana decyzja zmieniająca w/w decyzję z dnia 1 sierpnia 2014 roku. Decyzją z dnia 1 września 2014 roku określono warunki umorzenia, którym była spłata należności niepodlegających umorzeniu w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji wraz z naliczonymi odsetkami. Decyzja z dnia 1 września 2014 roku uprawomocniła się w dniu 7 października 2015 roku. Z dniem 7 października 2015 roku upłynął 12 miesięczny termin na uregulowanie należności niepodlegających umorzeniu liczony od dnia uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia należności z tytułu składek. Ubezpieczony opłacił w/w należności w wyznaczonym terminie, ale nie opłacił składek bieżących za okres IV-VI 2016 roku.

(decyzja k. 60-62 akt ZUS)

K. D. uznał powyższą decyzję za krzywdzącą i w dniu 6 października 2016 roku złożył odwołanie. Zaskarżonej w całości decyzji zarzucił brak podstaw do odmowy umorzenia należności z tytułu składek Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział I Oddział w Ł. Inspektorat w Z., z uwagi na spłatę całości należności niepodlegających umorzeniu w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji warunkowej z dnia 1 września 2014 roku, nr (...). Ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za okresy: od marca 2001 roku do maja 2001 roku, od lipca 2001 roku do lutego 2002 roku w łącznej kwocie 12.545,79 zł, w tym z tytułu: składek – 4.522,79 zł, odsetek – 8.023,00 zł, na ubezpieczenie zdrowotne za okresy od września 2001 roku do lutego 2002 roku w łącznej kwocie 1.375,15 zł, w tym z tytułu składek – 512,15 zł, odsetek – 863,00 zł, na Fundusz Pracy za okresy od października 2001 roku do grudnia 2001 roku oraz luty 2002 roku w łącznej kwocie 224,14 zł, w tym z tytułu składek – 83,14 zł, odsetek – 141,00 zł.

(odwołanie k. 2 – 6)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, przyjmując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

(odpowiedź na odwołanie k. 8 )

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. D. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą od 28 lutego 2001 roku.

(bezsporne)

K. D. podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom w okresach: od dnia 28 lutego 2001 roku do dnia 27 lutego 2002 roku, od dnia 19 sierpnia 2009 roku do dnia 30 sierpnia 2011 roku, od dnia 1 marca 2013 roku do dnia 28 lutego 2014 roku oraz od dnia 1 marca 2014 roku.

(wniosek - część A pkt. II i część B pkt II – k. 25 – 27 verte akt ZUS)

Wnioskiem z dnia 14 lipca 2014 roku na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. z 2012 r., poz. 1551) K. D. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z prośbą o umorzenie całości nieopłaconych należności składkowych na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, na ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy za okres objęty ustawą. Jednocześnie oświadczył, że nadal prowadzi działalność gospodarczą.

(wniosek – k. 14 akt ZUS)

Decyzją z 1 sierpnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. Inspektorat w Z. określił, że według stanu na dzień złożenia wniosku, 14 lipca 2014 roku umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek na:

a)  ubezpieczenia społeczne za okresy od marca 2001 roku do maja 2001 roku, od lipca 2001 roku do lutego 2002 roku w łącznej kwocie 10.491,45 zł, w tym z tytułu składek – 3.796,65 zł, odsetek – 6.634,00 zł, kosztów upomnienia 60,80 zł;

b)  ubezpieczenie zdrowotne za okres od września 2001 roku do lutego 2002 roku w łącznej kwocie 1.427,15 zł, w tym z tytułu składek – 512,15 zł, odsetek – 863,00 zł, kosztów upomnienia – 52,00 zł;

c)  Fundusz Pracy za okresy grudzień 2001 roku, luty 2002 roku w łącznej kwocie 61,33 zł, w tym z tytułu składek – 19,93 zł, odsetek – 33,00 zł, kosztów upomnienia 8,40 zł.

Ponadto organ rentowy określił, że warunkiem umorzenia wyżej wymienionych należności jest spłata należności nie podlegających umorzeniu. Wskazano, że należności z tytułu składek za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku nieobjęte postępowaniem o umorzenie należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie.

(decyzja – k. 28 – 29 akt ZUS)

Decyzją z dnia 1 września 2014 roku (nr (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. Inspektorat w Z. zmienił decyzję z dnia 1 sierpnia 2014 roku nr (...) w ten sposób, że według stanu na dzień 14 lipca 2014 roku umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek na:

a)  ubezpieczenia społeczne za okresy od marca 2001 roku do maja 2001 roku, od lipca 2001 roku do lutego 2002 roku w łącznej kwocie 12.545,79 zł, w tym z tytułu składek – 4.522,79 zł, odsetek – 8.023,00 zł,

b)  ubezpieczenie zdrowotne za okres od września 2001 roku do lutego 2002 roku w łącznej kwocie 1.375,15 zł, w tym z tytułu składek – 512,15 zł, odsetek – 863,00 zł,

c)  Fundusz Pracy za okresy od października 2001 roku do grudnia 2001 roku, luty 2002 roku w łącznej kwocie 224,14 zł, w tym z tytułu składek – 83,14 zł, odsetek – 141,00 zł.

Ponadto organ rentowy określił, że warunkiem umorzenia w/w należności jest spłata należności nie podlegających umorzeniu. Wskazano, że należności z tytułu składek za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku nieobjęte postępowaniem o umorzenie należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w wyniku ponownej analizy i weryfikacji należności podlegających umorzeniu w myśl przepisów ustawy abolicyjnej stwierdzono, że w zmienionej decyzji z dnia 1 sierpnia 2014 roku pomyłkowo podano niewłaściwą strukturę zadłużenia podlegającego umorzeniu. Ponadto na koncie ubezpieczonego na dzień złożenia wniosku figuruje zadłużenie w łącznej kwocie 12.211,56 zł oraz należne odsetki za zwłokę.

(decyzja– k. 38 – 39 akt ZUS)

Decyzja z dnia 1 września 2014 roku została doręczona skarżącemu wraz z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie wniesienia odwołania w dniu 4 września 2014 roku.

(decyzja – k. 38 – 39 akt ZUS, potwierdzenie odbioru – k. 40 akt ZUS)

Wnioskodawca nie odwołał się do Sądu od decyzji z dnia 1 września 2014 roku określającej warunki umorzenia należności, decyzja uprawomocniła się w dniu 7 października 2014 r.

(bezsporne)

Ubezpieczony opłacił należności wymienione w decyzji określającej warunki umożenia w wyznaczonym terminie, ale nie opłacił składek bieżących za okres kwiecień – czerwiec 2016 roku.

(bezsporne)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie podlega oddaleniu.

W dniu 15 stycznia 2013 roku weszła w życie ustawa z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. 2012 poz. 1551). Ustawa ta – zwana dalej ustawą abolicyjną - przewiduje możliwość umorzenia składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy oraz odsetek za zwłokę i pozostałych powstałych kosztów (w tym kosztów egzekucyjnych), dla wszystkich osób prowadzących pozarolniczą działalność, które w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. podlegały obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu, z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności i nie opłaciły należnych z tego tytułu składek.

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 ustawy abolicyjnej, na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.):

1) która przed dniem 1 września 2012 r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8,

2) innej niż wymieniona w pkt 1

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

W ustępie 2 art. 1 ustawy abolicyjnej przewidziano, że w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy wymienionej w ust. 1, wniosek o umorzenie składa płatnik składek. Natomiast w ustępie 3 art. 1 ustawy abolicyjnej postanowiono, że w przypadku, gdy płatnik, o którym mowa w ust. 2, zakończył prowadzenie pozarolniczej działalności, wniosek o umorzenie składa osoba,
o której mowa w ust. 1.

Zgodnie zaś z dyspozycją ust. 6 art. 1 ustawy abolicyjnej umorzenie należności, o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Zgodnie z uregulowaniem art. 1 ust. 8 powołanej ustawy Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję określającą warunki umorzenia, w której ustala także kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6, z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych.

Warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6, jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji , o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego ( ust. 10 ustawy abolicyjnej).

Zgodnie zaś z treścią ust. 11 przywołanej ustawy należności, które nie podlegają umorzeniu, należy uregulować - opłacić w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji o umorzeniu należności.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o odmowie umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12 (ust. 13 ustawy abolicyjnej).

W myśl ust. 13 art. 1 ustawy Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o:

1) umorzeniu należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - po spełnieniu warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12, lub

2) odmowie umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12.

K. D. wystąpił z wnioskiem do organu rentowego o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych składek w związku z podleganiem ubezpieczeniu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie analizowanej ustawy abolicyjnej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoznając powyższy wniosek wydał zaś decyzję określającą warunki umorzenia, kwotę należności podlegających umorzeniu i okres, za który nieopłacone składki będą mu podlegały, od której to decyzji wnioskodawca nie odwołał się.

W niniejszej sprawie spór polegał na ustaleniu, czy organ rentowy decyzją kończącą postępowanie w przedmiocie złożonego wniosku prawidłowo odmówił wnioskodawcy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy.

Odwołujący stanął na stanowisku, że w zaskarżonej decyzji ZUS niesłusznie odmówił mu umorzenia zaległości z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne należne za okres od marca 2001 roku do maja 2001 roku, od lipca 2001 roku do lutego 2002 roku wraz z odsetkami, na ubezpieczenie zdrowotne za okresy od września 2001 roku do lutego 2002 roku wraz z odsetkami, na Fundusz Pracy za okresy od października 2001 roku do grudnia 2001 roku oraz luty 2002 roku wraz z odsetkami wskazując, że jako przyczynę odmowy wskazano istnienie w dacie wydania decyzji zaległości z tytułu składek nie podlegających umorzeniu.

Z ustalonych okoliczności faktycznych wynika, że ubezpieczony wprawdzie uregulował należności niepodlegających umorzeniu w wyznaczonym terminie wskazane w decyzji z 1 września 2014 roku, ale nie opłacił składek bieżących za okres od kwietnia 2016 roku do czerwca 2016 roku.

Podkreślenia wymaga, że na dzień wydania decyzji 31 sierpnia 2016 roku przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ubezpieczony K. D. nie spełnił warunku wskazanego w art.1 ust. 10 ustawy o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, tj. posiadał niepodlegające umorzeniu składki za okres od kwietnia 2016 roku do czerwca 2016 roku, do opłacenia których był zobowiązany. Warunkiem umorzenia wskazanych należności podlegających umorzeniu była spłata należności niepodlegających umorzeniu w terminie dwunastu miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji z dnia 1 września 2014 roku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, czyli do dnia 7 października 2015 roku oraz nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku.

Problem w sprawie sprowadza się do wykładni warunków wydania pozytywnej decyzji o umorzeniu należności z tytułu składek i powiązanych z tym świadczeń. Z jednej strony nie sposób nie zgodzić się z odwołującym, iż warunki umorzenia określone zostały w decyzji z 1 września 2014 roku. Tam organ rentowy wskazał, jakie należności podlegają umorzeniu a jakie takiemu umorzeniu nie podlegają.

Warunki te, co jest niesporne w sprawie, wnioskodawca spełnił.

Z drugiej jednak strony interpretacja taka wydaje się pozostawać w sprzeczności, zarówno z treścią przepisów, jak i z celem tej ustawy.

Szczegółowa analiza cytowanych przepisów wskazuje, iż odróżnić należy: warunki umorzenia i warunki wydania decyzji o umorzeniu. Te pierwsze określone są w pierwotnej decyzji. Te drugie obejmują warunki umorzenia należności oraz zawierają dodatkową przesłankę nieposiadania na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1 ( decyzji o umorzeniu) niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 r ., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Za ostatnią interpretacją przemawiają, w ocenie Sądu dwa aspekty.

Po pierwsze: ustawodawca wymaga dla wydania pozytywnej decyzji, nieposiadania zaległości składkowych, na datę wydania decyzji o umorzeniu, która jest inną datą niż ta określona w art. 1 ust. 1 ustawy ( należności za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku). Nie jest to również data upływu 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji określajacej warunki umorzenia.

Gdyby ustawodawca zamierzał wskazać jedną z tych dat mógłby to z łatwością uczynić odwołując się do konkretnych przepisów lub bezpośrednio wskazując jedną z tych dat.

Po drugie: gdyby ustawodawca zamierzał zawęzić obowiązek opłacenia składek niepodlegających umorzeniu do tych określonych w pierwotnej decyzji nie wymagałby nieposiadania (…) niepodlegających umorzeniu składek (…) za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku. Zauważyć bowiem należy, iż w tym przepisie przedział czasowy składek wymagających uiszczenia, na datę wydania decyzji o umorzeniu, jest otwarty, w przeciwiństwie do zamkniętego okresu wskazanego w art. 1 ust. 1 ustawy ( 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r.).

Wszystkie te argumenty przemawiają, zdaniem Sądu, za interpretacją przyjętą w zaskarżonej decyzji organu rentowego.

Dodatkowo stanowisku skarżącego przeczy także, w ocenie Sądu, cel ustawy.

Ustawa jest typową ustawą abolicyjną, stanowiącą wyraz dobrej woli ustawodawcy, który korzystając z przysługującego mu prawa, udziela swoistej „ (...)” osobom zobowiązanym i zadłużonym. Możliwość jednak skorzystania z dobrodziejstwa tej ustawy wymaga szczególnej staranności dłużnika. Może z niej skorzystać osoba, która co prawda popadła w zadłużenie, ale wykazuje dobrą wolę i staranność w wykonywaniu na bieżąco swoich obowiązków składkowych.

Sąd Okręgowy nie znajduje uzasadnienia dla obrony stanowiska, iż z dobrodziejstwa ustawy może skorzystać płatnik składek, który lekceważy swoje bieżące obowiązki.

Sąd orzekający nie podziela, w związku z tym, stanowiska wyrażonego w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 października 2016 r., w sprawie III AUa 72/16.

Tym samym, w ocenie Sądu brak było podstaw do zastosowania w stosunku do ubezpieczonego przepisów cytowanej powyżej ustawy abolicyjnej.

W tym stanie rzeczy odwołanie wnioskodawcy jako niezasadne podlegało oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł w sentencji orzeczenia na postawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.

A.M.( uzupeł)