Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z 10 września 2024 r. znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 16 sierpnia 2024 r. przyznał M. D. emeryturę od 31 sierpnia 2024 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Jednocześnie organ rentowy wskazał, że odmawia wnioskodawczyni prawa do rekompensaty, ponieważ nie udowodniła ona 15 lat pracy w szczególnych warunkach. (decyzja w aktach emerytalnych ZUS)

Odwołanie od powyższej decyzji, w dniu 3 października 2024 r. , złożyła M. D., zaskarżając ją, w części odmawiającej jej przyznania prawa do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, zarzucając jej:

- naruszenie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych,

- ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS oraz naruszenie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez przyjęcie, że ubezpieczona nie udowodniła wymaganego 15-letniego okresu pracy wykonywanej w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Wskazując na powyższe wnioskodawczyni wniosła zmianę decyzji w zaskarżonym zakresie i przyznanie jej prawa do rekompensaty za pracę w warunkach szczególnych stosownie do jej wniosku z dnia 16 sierpnia 2024 roku. (odwołanie k. 3-7)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania wskazując, że nazwa stanowiska pracy, na jakim zatrudniony jest pracownik stwierdzona w świadectwie pracy musi ściśle odpowiadać nazwie wymienionej w wykazie aktu resortowego nie może być ani niepełna, ani podobna.

Organ rentowy wskazał, że, jak wynika z akt przedmiotowej sprawy, na podstawie złożonych dokumentów M. D. nie udowodniła pracy w warunkach szczególnych w wymiarze co najmniej 15 lat do dnia 31 grudnia 2008 r.

Do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zostały uwzględnione (z przyczyn formalnych) okresy:

- od 22 czerwca 1982 r. do 30 listopada 1990 r., zatrudnienia u płatnika Spółdzielnia Pracy im. (...) w P., ponieważ stanowisko wskazane w przedłożonym świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest zgodne ze stanowiskiem wskazanym w zarządzeniu resortowym, na jaki powołuje się zakład pracy.

Zakład wskazał przy tym, że pełna nazwa stanowiska pracy wykazana we wskazanym rozporządzeniu Rady Ministrów stanowiącego załącznik nr 1 do uchwały nr 80/83 Zarządu Centralnego Związku (...) z dnia 30 czerwca 1983 r. w sprawie wykonywania pracy w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych spółdzielczości pracy – wykaz A dział VII poz. 1 pkt 20 i poz. 4 pkt 12 brzmi „dziewiarz falowarek, szydełkarek, osnowarek”.

Natomiast w świadectwach wykonywania prac w szczególnych warunkach, zakład pracy, powołuje się na wykonywanie przez wnioskodawczynię prac w szczególnych warunkach na stanowisku „dziewiarz, przewijaczka”. W ocenie organu, przedstawione przez wnioskodawcę świadectwa pracy w warunkach szczególnych, nie zawiera określonego charakteru wykonywanej pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. oraz wskazane w nim stanowisko pracy nie zostało określone zgodnie z zarządzeniem resortowym. (odpowiedź na odwołanie k. 15-16)

Na rozprawie w dniu 5 lutego 2025 r. wnioskodawczyni poparła odwołanie,
a pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania. (końcowe stanowiska stron e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:44:16-00:46:47 – płyta CD k. 54)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. D. urodziła się w dniu (...) Legitymuje się wykształceniem zasadniczym zawodowym, w zawodzie dziewiarz maszynowo-ręczny. Ubezpieczona nie nabyła prawa do emerytury pomostowej ani prawa do emerytury
w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. (bezsporne)

W okresie od 22 czerwca 1982 r. do 30 listopada 1990 r. wnioskodawczyni była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Spółdzielni Pracy im. (...) w P. na stanowiskach kolejno: dziewiarza-stażysty, dziewiarza oraz przewijaczki. (świadectwo pracy k. 5 akt osobowo-płacowych z (...) im. L. P.)

Będąc zatrudniona w (...) im. L. P. M. D. pracowała na szydełkarkach płaskich. Przez pierwsze trzy miesiące pracy wnioskodawczyni uczyła się pracować na maszynach, jednak nie uczęszczała już wówczas do szkoły. Pracując na stanowisku związanym z obsługą szydełkarki płaskiej, ubezpieczona pracowała na dwóch maszynach o długości większej niż metr. Na jednej maszynie wnioskodawczyni robiła przód lub tył bluzki, a na drugiej rękawy. Wnioskodawczyni nie pracowała na falowarkach ani osnowarkach. Przez ostatni rok zatrudnienia w (...) im. L. P. wnioskodawczyni nie pracowała jako dziewiarz, ale jako przewijaczka, a także roznosiła wątek i pracowała na skręcarkach. (zeznania wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:40:13-00:44:16 w zw. z 00:03:13-00:17:28 – płyta CD k. 54, zeznania świadka B. J.
e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:19:15-00:26:46 – płyta CD k. 54, zeznania świadka A. N. e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:31:07-00:40:13 – płyta CD k. 54)

W (...) im. L. P. praca odbywała się na dwóch piętrach – w pomieszczeniach,
w których pracowały po cztery osoby. W sali produkcyjnej panował hałas, zakurzenie
i zanieczyszczenie powietrza. W pomieszczeniu nie było klimatyzacji. Pracownicy nie korzystali z maseczek ani osłon na uszy. (zeznania wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:40:13-00:44:16 w zw. z 00:03:13-00:17:28 – płyta CD k. 54, zeznania świadka B. J. e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:19:15-00:26:46 – płyta CD k. 54)

Spółdzielczy Ośrodek (...), w dniu 25 sierpnia 1999 r., wystawił wnioskodawczyni świadectwo prac w szczególnych warunkach, z którego wynikało, że od 22 czerwca 1982 r. do 30 listopada 1990 r. wnioskodawczyni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę polegającą na obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu oraz prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych na stanowisku dziewiarz, przewijaczka wymienionym w wykazie A dziale VII poz. 1 pkt 20 i poz. 4 pkt 12 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do uchwały nr 80/83 Zarządu Centralnego Związku (...) z dnia 30 czerwca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych
w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych spółdzielczości pracy. (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k. 20)

Następnie, w okresie od 25 września 1995 r. do 31 października 2016 r. wnioskodawczyni była zatrudniona w (...) Z. W. i E. A. (następnie przekształconej w (...) Spółka Jawna, a następnie w (...) sp. z o.o.) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku dziewiarza. (świadectwo pracy k. 3 części C akt osobowo-płacowych z (...))

W zakładzie (...) ubezpieczona pracowała na dziewiarni znajdującej się
w szklarni, na której było 12 maszyn, a pracowało 6 osób. W hali panował hałas, zapylenie
i wysoka temperatura, ponieważ nie było klimatyzacji. Pracując w tym zakładzie, wnioskodawczyni była wyposażona w buty i fartuchy ochronne, ale nie miała maseczek
i ochrony na uszy. (zeznania wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:40:13-00:44:16 w zw. z 00:03:13-00:17:28 – płyta CD k. 54, zeznania świadka B. J. e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:19:15-00:26:46 – płyta CD k. 54, zeznania świadka S. N. e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:26:46-00:31:07 – płyta CD k. 54, zeznania świadka A. N. e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:31:07-00:40:13 – płyta CD k. 54)

Będąc zatrudnioną w zakładzie (...) ubezpieczona obsługiwała dwie maszyny, a później trzy maszyny takie jak: interlok, S. i frota. Wykonywała też ściągacze. Pracowała także przy brakowaniu dzianiny. Pracując w tym zakładzie pracy ubezpieczona nie obsługiwała falowarek, szydełkarek, ani osnowarek, gdyż w (...) nie było szydełkarek, osnowarek ani falowarek. (zeznania wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:40:13-00:44:16 w zw. z 00:03:13-00:17:28 – płyta CD k. 54, zeznania świadka S. N.
e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:26:46-00:31:07 – płyta CD k. 54, zeznania świadka A. N. e-protokół rozprawy z 5 lutego 2025 r. 00:31:07-00:40:13 – płyta CD k. 54)

W zakładzie pracy (...) wnioskodawczyni nie miała wypłacanego dodatku za warunki szkodliwe. (bezsporne, a nadto karty płac w części (...) akt osobowo-płacowych z (...))

Poza wymienionymi spornymi powyżej okresami, wnioskodawczyni nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach. (bezsporne)

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty zawarte w aktach niniejszej sprawy,
w załączonych do akt sprawy aktach ZUS, jak również na podstawie osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz powołanych w sprawie świadków: B. J., A. N. oraz S. N., a także dowodu z przesłuchania wnioskodawczyni. Zgromadzonym dowodom Sąd dał wiarę. Są one logiczne, spójne
i korespondują ze sobą, a co istotne nie przeczą im dowody z dokumentów. Uznanie jednak powyższych zeznań za wiarygodne nie jednak, że Sąd podziela ocenę prawną niniejszego stanu faktycznego zaprezentowaną przez wnioskodawczynię.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu jako bezzasadne.

Na wstępie należy przypomnieć, iż w myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 1696 z późn. zm., dalej: ustawa o emeryturach pomostowych), ustawa określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672 oraz z 2024 r. poz. 834, 858 i 1243).

Stosownie do treści art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W myśl art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli przed 1 stycznia 2009 r. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Treść art. 21 ust. 2 w/w ustawy może budzić wątpliwości i jego interpretacji należy dokonywać przy uwzględnieniu uregulowania zawartego w art. 2 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym użyte w ustawie określenie rekompensata oznacza odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Rekompensata jest zatem odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 r. i nie nabędą prawa do emerytury pomostowej (analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 25 listopada 2010 roku, K 27/09, OTK-A 2010, Nr 9, poz. 109).

Skoro jak wynika z powyższego, celem rekompensaty jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, to przesłanka negatywna, o której mowa w art. 21 ust. 2 ustawy, na co wskazuje wykładnia funkcjonalna tego przepisu, zachodzi w przypadku pobierania emerytury przyznanej w obniżonym wieku emerytalnym np. na podstawie art. 46 w zw. z art. 32 lub 39, czy też art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 14 grudnia 2015 roku, III AUA 1070/15, LEX nr 1979477).

Skoro zgodnie z art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że ubezpieczona nie nabyła prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie natomiast do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepis art. 32 ust. 4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z § 1 w/w rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W świetle § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, (...) UKN 417/97, (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000 roku, (...) UKN 39/00, Prok. i Prawo (...)).

W niniejszym postępowaniu, w ocenie organu rentowego skarżąca nie udowodniła 15 lat pracy w warunkach szczególnych, albowiem – zdaniem ZUS – nie było możliwe uwzględnienie jako pracy w szczególnych warunkach jakiegokolwiek okresu pracy.

Z powyższym stanowiskiem nie zgodziła się ubezpieczona. Jej zdaniem za okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach należy uznać okresy od: 22 czerwca 1982 r. do 30 listopada 1990 r. oraz od 25 września 1995 r. do 31 grudnia 2008 r.

Należy w tym miejscu zauważyć, że przywołane powyżej rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Co jednak istotne, świadectwo pracy nie tworzy praw podmiotowych, ani ich nie pozbawia, nie ma też cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw oraz że świadectwo pracy traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny, który stanowi dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.). W ten sposób wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Warszawie w dniu 25 listopada 1997 r. (III AUa 897/97, apel. W-wa 1998/1/4), a także Sąd Najwyższy w wyroku z 16 lipca 2009 r . ((...) PK 1/09, LEX nr 533086).

W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011 nr 237 poz. 1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia.

W myśl § 21-23 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Tym samym, brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych lub wydanie świadectwa, które nie spełnia wymagań formalnych nie przekreśla ustalania, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności ubezpieczony może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności zastosowanie mają art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. Strony mają też prawo podważać moc dowodową dokumentów, w tym także świadectwa pracy, które jest dokumentem prywatnym i podlega ocenie przez sąd zgodnie z zasadami art. 233 § 1 k.p.c. W postępowaniu sądowym nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne (tak: Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 20 lipca 2016 r, III AUa 690/15, LEX nr 2121869).

W sprawie o świadczenia z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń sądu, ma być charakter zatrudnienia, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się, z reguły, poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych oraz - o ile to jest możliwe - dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych. Osobowe źródła dowodowe (w tym zarówno zeznania świadków, jak i strony procesowej) muszą być skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do świadczeń. Ocena osobowych źródeł dowodowych musi być przy tym wolna od jakiejkolwiek dowolności, uwzględniając reguły logiki oraz zasady doświadczenia zawodowego (tak: Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 27 października 2016 r., III AUa 41/16 LEX nr 2151525).

Dla rozstrzygnięcia spornej kwestii, zasadnym stało się, zatem, ustalenie czy praca wykonywana przez wnioskodawcę w spornych okresach była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, o jakich mowa w cytowanych wyżej przepisach. Sąd ustalił te okoliczności dokonując analizy dokumentacji, w tym dokumentacji osobowej wnioskodawczyni oraz dopuszczając dowody z przesłuchań świadków i w konsekwencji ustalając, że wnioskodawczyni nie legitymuje się co najmniej 15 latami pracy w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd uznał, bowiem, że o ile pracując w Spółdzielni Pracy im. (...) w P. ubezpieczona w rzeczywistości wykonywała prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, to za takie prace nie mogą być uznane prace, które odwołująca wykonywała w okresie zatrudnienia w zakładach (...). W konsekwencji wnioskodawczyni nie posiada łącznie co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, gdyż pracę w szczególnych warunkach wykonywała jedynie od 22 czerwca 1982 r. do 30 listopada 1990 r. (a więc niecałe 9 lat).

W okresie zatrudnienia w Spółdzielni Pracy (...). P. w P. wnioskodawczyni pracowała bowiem na szydełkarkach płaskich. Pracując na stanowisku związanym z obsługą szydełkarki płaskiej, ubezpieczona pracowała na dwóch maszynach o długości większej niż metr. Na jednej maszynie wnioskodawczyni robiła przód lub tył bluzki, a na drugiej rękawy. Natomiast w ostaniem roku pracy w tym zakładzie pracowała ona na stanowisku przewijaczki.

W okresie od 22 czerwca 1982 r. do 30 listopada 1990 r. ubezpieczona wykonywała zatem prace wymienione w wykazie A, Dziale VII (w przemyśle lekkim), pod poz. 1 (obróbka surowców włókienniczych i ich przędzenie) oraz poz. 4 (prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych), będącym w załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), które są pracami wymienionymi także w wykazie A dziale VII poz. 1 pkt 20 (przewijaczka) i poz. 4 pkt 12 (dziewiarz falowarek, szydełkarek, osnowarek) wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do uchwały nr 80/83 Zarządu Centralnego Związku (...) z dnia 30 czerwca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych spółdzielczości pracy.

Za pracę w szczególnych warunkach, nie można natomiast uznać okresu zatrudnienia wnioskodawczyni w zakładach (...), gdyż mimo, iż była tam zatrudniona na stanowisku dziewiarza, to nie pracowała na stanowisku dziewiarza falowarek, szydełkarek, osnowarek, a pracę takiego tylko dziewiarza można uznać za pracę w warunkach szczególnych.

Sąd miał przy tym na uwadze, iż dla oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Decydujące znaczenie w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazach A lub B stanowiących załączniki do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. (postanowienie Sądu Najwyższego z 27 sierpnia 2024 r., (...) 70/24, LEX nr 3748672)

Sam, zatem, fakt, że w zakładach (...) wnioskodawczyni była zatrudniona na stanowisku dziewiarza nie sprawia jeszcze, że jej pracę można uznać za pracę określoną
w wykazie A, Dziale VII (w przemyśle lekkim), poz. 4 (prace przy produkcji
i wykańczaniu wyrobów włókienniczych), będącym w załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) uszczegółowioną w dziale VII (w przemyśle lekkim), pkt. 4 (prace przy produkcji
i wykańczaniu wyrobów włókienniczych) pkt. 12 (dziewiarz falowarek, szydełkarek, osnowarek) załącznika nr 1 do zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu chemicznego i lekkiego (Dz. Urz. z 1987 r. nr 4 poz. 7).

Jak, bowiem, wynika z zeznań, przesłuchanych w sprawie, świadków, jak również samej ubezpieczonej, będąc zatrudnioną w zakładzie (...), M. D. obsługiwała maszyny: interlok, S. i frota. Wykonywała też ściągacze oraz pracowała również przy brakowaniu dzianiny. Pracując w tym zakładzie pracy ubezpieczona nie obsługiwała falowarek, szydełkarek, ani osnowarek, gdyż w zakładach (...) nie było szydełkarek, osnowarek
i falowarek – co wprost wskazała świadek A. N.. Ubezpieczona nie otrzymywała przy tym dodatku za pracę w warunkach szkodliwych.

Dla uznania, że wnioskodawczyni w spornym okresie od 25 września 1995 r. do 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach znaczenia nie ma przy tym to, że w zakładzie (...) wnioskodawczyni była narażona na podobne czynniki szkodliwe co w dziewiarni, gdzie używa się falowarek, szydełkarek czy osnowarek – takie jak: hałas, zapylenie i wysoka temperatura. Sąd miał bowiem na uwadze, iż w świetle art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w tymże rozporządzeniu. (postanowienie Sądu Najwyższego z 27 sierpnia 2024 r., (...) 70/24, LEX nr 3748672)

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, jako niezasadne, o czym orzekł jak w sentencji wyroku.