Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 sierpnia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 53) i Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (...) z dnia 29.04.2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. (...) z 2004r.) oraz Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z dnia 16.09.2009r., (Dz. U. (...) z 2009r Nr 166, poz. 1) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 05.07.2021r. odmówił M. I. prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazano, że wnioskodawczyni nie udowodniła żadnych okresów ubezpieczenia w Polsce. Nie jest zatem osobą ubezpieczoną w myśl przepisów powołanej wyżej ustawy emerytalnej. (decyzja k. 20 akt ZUS)

Od powyższej decyzji M. I. odwołała się w dniu 14 września 2021 r. do Sądu Okręgowego w Łodzi i wniosła o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury. W uzasadnieniu ubezpieczona wskazała, że ukończyła wiek 60 lat oraz legitymuje się 25 - letnim okresem ubezpieczenia na terytorium Łotwy, z którą Polskę łączy umowa międzynarodowa dotycząca ubezpieczeń społecznych. Dodatkowo wnioskodawczyni podkreśliła, że od 2009 r. jest obywatelką RP zamieszkującą na stałe na terytorium Polski. (odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k. 6 – 6 verte)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

M. I. urodziła się w dniu (...) w miejscowości G. na obecnym terytorium Białorusi. (okoliczności bezsporne)

Wnioskodawczyni od dnia 9.07.2009 r. ma nadane obywatelstwo polskie oraz na stałe zamieszkuje na terytorium RP. (bezsporne, a nadto zaświadczenie o nadaniu obywatelstwa)

M. I. nie posiada statusu repatrianta . (okoliczność przyznana – oświadczenie wnioskodawczyni 00:00:55, płyta CD k. 27)

Ubezpieczona nie ma przyznanego prawa do emerytury z łotewskiej instytucji ubezpieczenia społecznego . (okoliczność przyznana – oświadczenie wnioskodawczyni 00:00:55, płyta CD k. 27)

W dniu 5 lipca 2021 r. M. I. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przyznanie świadczenia emerytalnego, w którym wskazała okresy zatrudnienia na terytorium Łotwy: od 23.01.1980 r. do 23.05.1983 r., od 06.06.1983 r. do 07.05.1984 r., od 17.05.1984 r. do 22.03.1993 r. i od 23.03.1993 r. do 31.12.2005 r. (wniosek k. 1 – 6, informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia k. 7 - 8 akt ZUS)

Łotwa i Polska są państwami członkowskimi Unii Europejskiej. (bezsporne)

Wnioskodawczyni nie legitymuje się żadnymi okresami ubezpieczenia w Polsce. (okoliczność przyznana – oświadczenie wnioskodawczyni 00:00:55, płyta CD k. 27)

Pismem z dnia 13.08.2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował wnioskodawczynię, że zwrócił się do łotewskiej instytucji ubezpieczeniowej z wnioskiem o rozpatrzenie uprawnień do emerytury oraz potwierdzenie okresu ubezpieczenia. Wskazano, że na decyzję w sprawie świadczenia zagranicznego należy oczekiwać z instytucji ubezpieczeniowej w tym państwie. (zawiadomienie k. 21 akt ZUS)

Zaskarżoną decyzją z dnia 18 sierpnia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 05.07.2021r. odmówił M. I. prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazano, że wnioskodawczyni nie udowodniła żadnych okresów ubezpieczenia w Polsce. Nie jest zatem osobą ubezpieczoną w myśl przepisów powołanej wyżej ustawy emerytalnej. (decyzja k. 20 akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty zawarte w załączonych do akt sprawy aktach ZUS. Zebrany materiał dowodowy nie nasuwa wątpliwości i pozwala tym samym na wydanie rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Należy w tym miejscu podkreślić z całą stanowczością, iż stan faktyczny był między stronami – w zakresie koniecznym dla rozstrzygnięcia sprawy – w całości bezsporny, natomiast strony wywodziły z niego odmienne skutki prawne, ta zaś kwestia należy do oceny prawnej zebranego w sprawie materiału dowodowego, czego Sąd dokona poniżej w ramach rozważań prawnych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie M. I. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 291 z późn. zm) przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe.

W myśl art. 18 ust. 1 cytowanej ustawy podstawę wymiaru emerytury lub renty dla osób posiadających okresy ubezpieczenia za granicą, o których mowa w art. 8, ustala się na zasadach określonych w art. 15-17.

2. Przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, nie uwzględnia się lat kalendarzowych, w których ubezpieczony przez cały rok pozostawał w ubezpieczeniu za granicą.

3. Jeżeli w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, zainteresowany nie był ubezpieczony w Polsce, podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą.

Zgodnie z art. 24 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31. 12. 1948r. emerytura przysługuje po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat.

Stosowanie do art. 4 ust. 13 ustawy emerytalnej za osobę ubezpieczoną uważa się osobę podlegającą ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, określonym w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, a także osobę, która przed dniem wejścia w życie ustawy podlegała ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem ubezpieczenia społecznego rolników.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt. 1 i 9 okresami składkowymi są następujące okresy:

1) ubezpieczenia;

9) zatrudnienia za granicą osób, które w tym czasie nie były obywatelami polskimi, jeżeli osoby te powróciły do kraju po dniu 22 lipca 1944 r. i zostały uznane za repatriantów.

Od dnia 1 maja 2004 r., to jest od daty wejścia Polski do Unii Europejskiej, został zachowany własny, dotychczas funkcjonujący w Polsce system zabezpieczenia społecznego, który jednak musi uwzględniać wspólnotowe regulacje w tym zakresie.

Podkreślić należy, że w niniejszym postępowaniu wnioskodawczyni M. I. domagała się przyznania świadczenia emerytalnego z polskiego systemu zabezpieczenia społecznego, w sytuacji, gdy we wniosku o przedmiotowe świadczenie wskazała jedynie okresy ubezpieczenia na terytorium Łotwy.

Rozstrzygnięcie sporu wymagało uwzględnienia regulacji unijnych zawartych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącym wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE. L 284 z 2009r., s. 1, z późn. zm.) oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. (Dz. Urz. UE L. z 2004r. 166.1 z późn. zm).

W świetle tych regulacji koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego państw członkowskich Unii Europejskiej opiera się na zasadzie, że osoby przemieszczające się na terytorium Unii Europejskiej podlegają systemowi zabezpieczenia społecznego tylko jednego państwa członkowskiego (art. 11 rozporządzenia nr 883/2004).

W świetle 13 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004 osoba, która normalnie wykonuje pracę w dwóch lub więcej państwach członkowskich, podlega:

a. ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym państwie członkowskim lub

b. jeżeli nie wykonuje znacznej części pracy w państwie członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania: i) ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności przedsiębiorstwa lub pracodawcy, jeżeli jest zatrudniona przez jedno przedsiębiorstwo lub jednego pracodawcę; lub (ii) ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności przedsiębiorstw lub pracodawców, jeżeli jest zatrudniona przez co najmniej dwa przedsiębiorstwa lub co najmniej dwóch pracodawców, których siedziba lub miejsce wykonywania działalności znajduje się tylko w jednym państwie członkowskim; lub ( (...)) ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności przedsiębiorstwa lub pracodawcy, innego niż państwo członkowskie jej zamieszkania, jeżeli jest zatrudniona przez dwa lub więcej przedsiębiorstw lub dwóch lub więcej pracodawców, których siedziba lub miejsce wykonywania działalności znajduje się w dwóch państwach członkowskich, z których jedno jest państwem członkowskim jej zamieszkania; lub (iv) ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli jest zatrudniona przez dwa lub więcej przedsiębiorstw lub dwóch lub więcej pracodawców, a co najmniej dwa z tych przedsiębiorstw lub dwóch z tych pracodawców mają siedzibę lub miejsce wykonywania działalności w różnych państwach członkowskich innych niż państwo członkowskie miejsca zamieszkania.

Zgodnie z art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 883/2004 osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną w różnych Państwach Członkowskich podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym wykonuje swą pracę najemną, zgodnie z przepisami ust. 1.

Art. 87 ust. 2 obowiązującego od dnia 1 maja 2010 r. Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (...) z dnia 29.04.2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. (...) z 2004r.) stanowi też, że każdy okres ubezpieczenia, jak również w odpowiednim przypadku, każdy okres zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania, ukończony zgodnie z ustawodawstwem Państw Członkowskich przed datą wejścia w życie niniejszego rozporządzenia w zainteresowanym Państwie Członkowskim jest uwzględniany dla celów ustalenia praw nabywanych na podstawie przepisów niniejszego rozporządzenia.

Generalna regulacja dotycząca sumowania okresów zatrudnienia lub ubezpieczenia została natomiast wyrażona w art. 6 rozporządzenia nr 883/2004. Stosownie do tego przepisu o ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, właściwa instytucja Państwa Członkowskiego, której ustawodawstwo uzależnia: - nabycie, zachowanie, przysługiwanie lub odzyskanie prawa do świadczeń, - objęcie przez ustawodawstwo, lub - dostęp do lub zwolnienie z ubezpieczenia obowiązkowego, fakultatywnego kontynuowanego lub dobrowolnego, od spełnienia okresów ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania, bierze pod uwagę w niezbędnym zakresie okresy ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania spełnione na podstawie ustawodawstwa każdego innego Państwa Członkowskiego, tak jakby były to okresy spełnione na podstawie stosowanego przez nie ustawodawstwa. W rozporządzeniu wykonawczym nr 987/2009 kwestia ta została ujęta w art. 12, zgodnie z którym do celów stosowania art. 6 rozporządzenia podstawowego instytucja właściwa kontaktuje się z instytucjami państw członkowskich, których ustawodawstwu zainteresowany również podlegał, w celu ustalenia wszystkich okresów spełnionych zgodnie z ich ustawodawstwem (ust. 1). Odpowiednie okresy ubezpieczenia, pracy najemnej, pracy na własny rachunek lub zamieszkania spełnione zgodnie z ustawodawstwem danego państwa członkowskiego są dodawane do okresów spełnionych zgodnie z ustawodawstwem każdego innego państwa członkowskiego, o ile jest to konieczne do celów stosowania art. 6 rozporządzenia podstawowego nr 883/2004, pod warunkiem że okresy te nie pokrywają się (ust. 2). W przypadku, gdy okres ubezpieczenia lub zamieszkania spełniony zgodnie z obowiązkowym ubezpieczeniem na podstawie ustawodawstwa państwa członkowskiego zbiega się z okresem ubezpieczenia spełnionym w ramach ubezpieczenia dobrowolnego lub kontynuowanego ubezpieczenia fakultatywnego, zgodnie z ustawodawstwem innego państwa członkowskiego, uwzględnia się jedynie okres spełniony w ramach ubezpieczenia obowiązkowego (ust. 3). W przypadku, gdy okres ubezpieczenia lub zamieszkania inny niż równorzędny z okresem ukończonym zgodnie z ustawodawstwem danego państwa członkowskiego zbiega się z okresem równorzędnym na podstawie ustawodawstwa innego państwa członkowskiego, uwzględnia się jedynie okres inny niż okres równorzędny (ust. 4). Każdy okres uznany za równorzędny na podstawie ustawodawstwa dwóch lub więcej państw członkowskich jest uwzględniany jedynie przez instytucję państwa członkowskiego, którego ustawodawstwu zainteresowany ostatnio obowiązkowo podlegał przed wspomnianym okresem. W przypadku, gdy zainteresowany nie podlegał obowiązkowo ustawodawstwu państwa członkowskiego przed wspomnianym okresem, okres ten jest uwzględniany przez instytucję państwa członkowskiego, którego ustawodawstwu zainteresowany obowiązkowo podlegał w pierwszej kolejności po wspomnianym okresie (ust. 5). W przypadku, w którym nie można w sposób dokładny określić ram czasowych, w których niektóre okresy ubezpieczenia lub zamieszkania zostały spełnione zgodnie z ustawodawstwem danego państwa członkowskiego, domniemywa się, że okresy te nie pokrywają się z okresami ubezpieczenia lub zamieszkania spełnionymi zgodnie z ustawodawstwem innego państwa członkowskiego; okresy te uwzględnia się - w przypadku, gdy może to być korzystne dla zainteresowanego - jedynie w zakresie, w jakim mogą one być rozsądnie uwzględnione (ust. 6). Definicja okresów ubezpieczenia oraz zamieszkania została zawarta w art. 1 lit. t rozporządzenia nr 883/2004. W myśl tego przepisu określenie „okres ubezpieczenia” oznacza okresy składkowe, okresy zatrudnienia lub pracy na własny rachunek, tak jak je określa lub uznaje za okresy ubezpieczenia ustawodawstwo, w ramach którego zostały spełnione lub zostały uznane za spełnione, oraz wszelkie okresy traktowane, jako takie, o ile są uznane przez to ustawodawstwo za równorzędne z okresami ubezpieczenia. Litera „u” stanowi również o wszelkich okresach z nimi zrównanych, o ile są one uznane przez to ustawodawstwo za równorzędne z okresami zatrudnienia lub okresami pracy na własny rachunek. Art. 6 rozporządzenia 883/2004 określa generalną regułę sumowania okresów ubezpieczenia. Stąd w jego kontekście przepisami szczególnymi są art. 45 i 51 ust. 1 tego rozporządzenia.

Jeśli zatem osoba ubiegająca się o przyznanie polskiej emerytury lub renty ma okresy składkowe i nieskładkowe zbyt krótkie do nabycia uprawnień do tego świadczenia wówczas do polskich okresów ubezpieczenia dolicza się okresy ubezpieczenia przebyte we wszystkich innych państwach członkowskich.

Stosownie zaś do art. 116 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Do wniosku w sprawie przyznania świadczeń – w myśl ust. 5 - powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, co oznacza że ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na wnioskodawcy. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2001 r. sygn. II UKN 297/00, opubl. OSNP 2002/23/577).

W myśl ogólnych zasad postępowania cywilnego to na wnioskodawczyni M. I. spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jej roszczenie. Z treści art. 232 k.p.c. wynika, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powyższego nie zmienia możliwość prowadzenia przez Sąd postępowania dowodowego z urzędu.

Przekładając powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że wnioskodawczyni M. I., urodzona (...), z wnioskiem o emeryturę z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wystąpiła w dniu 5 lipca 2021 r., w którym wskazała jedynie okresy ubezpieczenia na terytorium Łotwy. Natomiast jak wnioskodawczyni sama bezsprzecznie przyznała nie legitymuje się żadnymi okresami ubezpieczenia na terytorium RP, nigdy nie świadczyła pracy na terytorium Polski a także nie została uznana za repatrianta.

W tym stanie rzeczy M. I. nie posiada żadnych okresów składkowych w myśl cytowanego art. 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Brak jest zatem jakichkolwiek podstaw prawnych do uwzględnienia w ustaleniu prawa do emerytury z polskiego systemu zabezpieczenia społecznego tylko i wyłącznie okresów ubezpieczenia za granicą, tj. przebytych na terytorium Łotwy (na marginesie – na dzień wydania decyzji nie potwierdzonych przez instytucję zagraniczną).

Polski organ rentowy, rozpatrując uprawnienia do emerytury M. I., miałby jedynie obowiązek uwzględnienia okresów ubezpieczenia ukończonych zgodnie z ustawodawstwem łotewskim w sytuacji także równoczesnego przyjęcia okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce, gdyby te drugie były zbyt krótkie do nabycia uprawnień. Tymczasem jak już wyżej wskazano, wnioskodawczyni nie legitymuje się żadnymi okresami ubezpieczenia przebytymi na terytorium Polski. W procesie nie wykazano bowiem żadnych okresów, w których opłacano by za M. I. składki na polskie ubezpieczenie społeczne.

W świetle złożonej przez ubezpieczoną informacji dotyczącej przebiegu ubezpieczenia winna ona podlegać systemowi zabezpieczenia społecznego tylko jednego państwa członkowskiego, tj. Łotwy.

Wnioskodawczyni bowiem nie wykonywała nigdy pracy w państwie członkowskim, w którym obecnie ma miejsce zamieszkania, tj. w Polsce a siedziba jej pracodawców znajdowała się tylko i wyłącznie w jednym państwie członkowskim, tj. na terenie Łotwy.

Z uwagi na powyższe organ rentowy prawidłowo zwrócił się do łotewskiej instytucji ubezpieczeniowej z wnioskiem o rozpatrzenie uprawnień do emerytury M. I. oraz o potwierdzenie okresu ubezpieczenia.

Wskazać w tym miejscu trzeba, że okres ubezpieczenia w Krajach Unii może być uwzględniony wyłącznie na podstawie poświadczenia dokonanego przez zagraniczną instytucję ubezpieczeniową dokonywaną na specjalnym formularzu E 205. Formularz E 205 to zaświadczenie dotyczące przebiegu ubezpieczenia, sporządzane dla potrzeb uzyskania świadczeń emerytalno-rentowych. Dokument ten wypełnia i przekazuje instytucja właściwa państwa, w którym zostały przebyte okresy zatrudnienia lub zamieszkania, które to zgodnie z ustawodawstwem tego kraju uwzględniane są przy ustalaniu prawa oraz obliczaniu wysokości świadczeń emerytalno-rentowych.

Nadto nie jest możliwe w realiach niniejszej sprawy uwzględnienie roszczenia M. I. na innej podstawie, gdyż w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie jest prawnie dopuszczalne stosowanie klauzul generalnych, którymi są w szczególności zasady współżycia społecznego. Zgodnie z poglądem judykatury „Do złagodzenia rygorów prawa ubezpieczeń społecznych nie stosuje się ani art. 5 k.c., ani art. 8 k.p., bo przepisy prawa ubezpieczeń społecznych mają charakter przepisów prawa publicznego.” „W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych niedopuszczalne jest powoływanie się na zasady współżycia społecznego, jako że prawo ubezpieczeń społecznych, w odróżnieniu od przepisów prawa pracy (art. 300 k.p.), nie zawiera normy o charakterze takiej klauzuli generalnej, ani też normy zezwalającej na stosowanie w zakresie nieuregulowanym przepisów kodeksu cywilnego. ” (por. wyrok SN z dnia 16 czerwca 2011 r. sygn. akt III UK 214/10 opubl. LEX 1095955, wyrok SA w Katowicach z dnia 20 maja 2010 r., sygn. akt III AUa 3616/09, opubl. LEX nr 785483 wyrok SN z dnia 2 grudnia 2009 r., sygn. akt I UK 174/09, opubl. LEX nr 585709, wyrok NSA w W. z dnia 18 maja 2011 r., sygn. akt I OSK 124/11, opubl. LEX 990161, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 listopada 2008 r., sygn. akt III AUa 330/08)

Mając na względzie wskazane wyżej okoliczności Sąd Okręgowy w Łodzi odwołanie M. I. jako bezzasadne oddalił na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W zakresie wniosku ubezpieczonej w przedmiocie zawiadomienia prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa przez pracowników ZUS, to podnieść należy, że jeżeli wnioskodawczyni podtrzymuje wniosek w świetle niniejszego orzeczenia, może samodzielnie takie zawiadomienie skierować.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawczyni z pouczeniem o prawie, sposobie i terminie do wniesienia apelacji (7 dni wniosek o uzasadnienie, 14 dni od doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem apelacja do SA za pośrednictwem SO).

K.B.