Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23.10.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku Z. W. z dnia 11.09.2023 r. odmówił mu prawa do emerytury pomostowej.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawcy odmówiono przyznania emerytury na podstawie art.4 ustawy o emeryturach pomostowych, ponieważ po dniu 31.12.2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art.3 ust. l i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Nadto ubezpieczonemu odmówiono przyznania emerytury na podstawie art.49 ustawy o emeryturach pomostowych, ponieważ na dzień 1 stycznia 2009 r. wnioskodawca nie udowodnił okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art.3 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych wynoszącego co najmniej 15 lat.

Do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w myśl art.49 ustawy o emeryturach pomostowych nie został zaliczony okres zatrudnienia od 20.11.1981 r. do 30.11.2006 r., od 1.02.2008 r. do 31.12.2008 r., ponieważ pracodawcy nie potwierdzili, że w/w okresach ubezpieczony wykonywał pracę wymienioną w załączniku nr 1 lub 2 do ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19.12.2008 r.

Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku - uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania ZUS przyjął za udowodnione okresy:

- nieskładkowe – 2 lata, 9 miesięcy, 6 dni;

- składkowe – 33 lat, 2 miesiące, 19 dni;

- staż sumaryczny – 35 lat, 11 miesięcy, 25 dni.

Staż pracy w warunkach szczególnych w myśl art. 4 – 24 lata, 2 miesiące, 11 dni;

Staż pracy w warunkach szczególnych w myśl art. 49 – 0 lat, 0 miesięcy, 0 dni.

(decyzja – k. 15 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji złożył Z. W. wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie emerytury pomostowej, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ZUS celem jej ponownego rozpoznania.

Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie norm prawa materialnego, takich jak:

- art. 3 ust. 1 w zw. z pkt. 28 załącznika do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych wyrażające się w ich błędnej wykładni i bezpodstawnym przyjęciu, że nie wykonywał pracy jako spawacz bezpośrednio przy spawaniu łukowym w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze z utrudnioną wentylacją, w sytuacji, w której praca wykonywana przez niego była wykonywana m. in. w kanałach, piwnicach czy bardzo małych pomieszczeniach;

- art. 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych wyrażające się w jego błędnym niezastosowaniu i nieprzyznaniu ubezpieczonemu emerytury pomostowej w sytuacji, w której spełnił przesłanki do przyznania mi emerytury pomostowej.

(odwołanie – k. 3-5)

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie.

(odpowiedź na odwołanie - k.8- 8 verte)

Na rozprawie w dniu 8.05.2024 r. profesjonalny pełnomocnik wnioskodawcy oświadczył, że w spornym okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał prace określone w załączniku nr 1 poz. 28 do ustawy o emeryturach pomostowych.

(oświadczenie – rozprawa z dnia 8.05.2024 r. e-protokół (...):01:59-00:07:07 – płyta CD – k. 30)

Na rozprawie w dniu 8.07.2024 r. sąd pominął wniosek stron o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bhp celem ustalenia czy w spornym okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał czynności określone w załączniku nr 1 poz. 28 do ustawy o emeryturach pomostowych.

(postanowienie wydane na rozprawie w dniu 8.07.2024 r. e-protokół (...):04:15-00:04:55 – płyta CD – k. 47)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. W. urodził się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

Wnioskodawca uzyskał uprawnienia spawalnicze w lipcu 1981 r., zarówno w zakresie spawania łukowego, jak i gazowego.

(kserokopia książeczki spawacza – k. 42-44, k. 51-53)

W dniu 11.09.2023 r. wnioskodawca złożył do ZUS wniosek o emeryturę pomostową, po którego rozpatrzeniu Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał zaskarżoną decyzję. Z decyzji tej wynika, że za udowodnione ZUS przyjął okresy składkowe w ilości 33 lat, 2 miesięcy i 19 dni oraz nieskładkowe w ilości 2 lat, 9 miesięcy i 6 dni (łącznie 35 lat, 11 miesięcy i 25 dni).

(wniosek - k.1 – 2 verte, decyzja – k. 15 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Wnioskodawca zatrudniony był w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł. (później Spółdzielnia Pracy Zakład (...) w upadłości Ł.) od dnia 20.11.1981 r. do 30.11.2006 r. w pełnym wymiarze czasu pracy.

(świadectwo pracy – k. 5-5 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego, świadectwo pracy, umowy o pracę, karty obiegowe zmiany w aktach osobowo – płacowych Z. W. załączonych do sprawy)

W umowach o pracę dot. zatrudnienia wnioskodawcy w w/w zakładzie wskazano, że:

- od 19.11.1981 r. powierzono mu obowiązki montera maszyn;

- od 3.12.1981 r. powierzono mu obowiązki montera maszyn;

- od 6.03.1985 r. powierzono mu obowiązki montera maszyn;

- od 16.07.1995 r. powierzono mu obowiązki spawacza;

Wnioskodawca odbył zasadniczą służbę wojskową w okresie 31.01.1983 r. do 25.01.1985 r.

(wyciąg z książeczki wojskowej w aktach osobowo – płacowych Z. W.)

W świadectwie pracy wnioskodawcy z dnia 30.11.2006 r. wskazano, że w trakcie zatrudnienia w w/w zakładzie zajmował stanowisko spawacza.

(świadectwo pracy – k. 5-5 verte plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego, w aktach osobowo – płacowych Z. W. załączonych do sprawy)

Spółdzielnia Pracy Zakład (...) w upadłości Ł. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, z którego wynika, że wnioskodawca będąc zatrudniony w tym zakładzie pracy od 20.11.1981 r. do 30.11.2006 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym na stanowisku spawacz wymienionym w wykazie A dziale XIV poz. 12 pkt 1/2 wykazu stanowiącego załącznik nr 4 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

(świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych – k. 6 plik II załączonych do sprawy akt organu rentowego, w aktach osobowo – płacowych Z. W. załączonych do sprawy)

Wnioskodawca jako spawacz wykonywał w badanym okresie zatrudnienia w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł. prace przy spawaniu łukowym, gazowym rur kotłowych, kryz-kołnierzowych, kolektorów. Czynności te wnioskodawca wykonywał w całej Polsce – był delegowany do ich wykonywania, w różnych zakładach. Większą część czynności przy spawaniu wnioskodawca wykonywał wewnątrz budynków, w wyodrębnionych do tego celu pomieszczeniach – kotłowniach, kanałach i węzłach cieplnych, znajdujących się w piwnicach. W trakcie spawania powstawało dużo dymu, trudno było oddychać. Jednak podczas wyprowadzania instalacji na zewnątrz wnioskodawca znajdował się na powietrzu. Na powietrzu też wnioskodawca zajmował się spawaniem tych elementów, które następnie miały mu posłużyć w pracy w kanale. Około od 1/5 do 1/4 z ogólnego czasu pracy skarżący przebywał na powietrzu.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 8.07.2024 r. e-protokół (...):06:59-00:11:53 – płyta CD – k. 47 w związku z rozprawą z dnia 8.05.2024 r. e-protokół (...):07:08 – 00:32:05 – płyta CD – k. 30)

Praca wnioskodawcy nie wiązała się z wykonywaniem czynności w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze ani z utrudnioną wentylacją stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Warunki wykonywania prac spawalniczych były zależne od rodzaju pomieszczenia, w którym odwołujący je wykonywał. W przypadku węzłów cieplnych zdarzało się, że było duszno, jednak znajdowały się okna, co zapewniało częściową cyrkulację powietrza. Węzeł ciepłowniczy to pomieszczenie w którym znajdowały się urządzenia do podgrzewania wody - te urządzenia były różnej wielkości - 3 m x 4 m, 5 m x 6 m. Z kolei w przypadku pracy wnioskodawcy w kanałach o długości około od 20 m do 50 m, panowała bardzo wysoka temperatura. W takich sytuacjach odwołujący czasem robił przerwy w pracy i wychodził na zewnątrz, aby się ochłodzić. Od 10 % do 25 % czasu pracy odwołujący zajmował się spawaniem również w pomieszczeniach rozdzielających tzw. rozdzielniach i na terenie przedmiotowego zakładu pracy. W przypadku tego rodzaju pracy odwołujący również nie wykonywał czynności w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze ani z utrudnioną wentylacją.

(zeznania świadka K. M. na rozprawie w dniu 8.05.2024 r. e-protokół (...):35:30-00:49:22 -płyta CD – k. 30, zeznania świadka J. T. na rozprawie w dniu 8.05.2024 r. e-protokół (...):49:22-01:03:52-płyta CD – k. 30)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów w postaci dokumentów, w tym załączonych do akt ZUS, zalegających w aktach osobowo – płacowych Z. W. dotyczących spornego okresu zatrudnienia oraz zeznań świadków, jak również wnioskodawcy. Sąd ocenił jako wiarygodne dokumenty wymienione powyżej, zgromadzone w aktach sprawy, a także w aktach osobowo- płacowych i aktach rentowych odwołującego. Dokumenty te zawierały informacje dotyczące historii i charakteru zatrudnienia odwołującego się w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł., jak również postępowania przez organem rentowym zainicjowanego wnioskiem o emeryturę pomostową.

Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawcy w zakresie, w jakim wskazywał, iż w będąc zatrudniony w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a więc codziennie wyłącznie pracę bezpośrednio przy spawaniu łukowym lub cięciu termicznym w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze z utrudnioną wentylacją określoną w poz. 28 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, bowiem twierdzenia te nie znalazły potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym, w tym zeznaniach powołanych w sprawie świadków. Powołani w sprawie świadkowie zaprzeczyli, w/w twierdzeniom wnioskodawcy. Wskazali, że w spornym okresie wykonywał prace spawalnicze nie tylko w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją, ale i również w pomieszczeniach rozdzielających tzw. rozdzielniach, jak i na terenie przedmiotowego zakładu pracy. Prac tych nie można było zatem zakwalifikować, o czym wspominali świadkowie do tych wykonywanych w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze ani z utrudnioną wentylacją. W związku z powyższym, przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie pozwala na zaliczenie spornego okresu do pracy w warunkach szczególnych z powołanego pkt 28 Załącznika Nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych.

Sąd nie miał powodu by zeznaniom w/w świadków odmówić wiarygodności, skoro świadkowie Ci byli zatrudnieni wraz z odwołującym w okresie pokrywającym się niemalże z okresem zatrudnienia wnioskodawcy w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł.. Przy tym świadek J. T. pracował na tym samym stanowisku co odwołujący, pracował z odwołującym przez większość czasu w jednej brygadzie, a zatem był naocznym świadkiem wykonywania przez niego pracy oraz warunków, w jakich pracował. Z kolei świadek K. M. choć zatrudniony w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł. jako monter, miał kontakt z odwołującym, zdarzało się, że razem jeździli po różnych zakładach w jednej brygadzie, w związku z czym on również czasem także był świadkiem wykonywanych przez odwołującego czynności.

Nie sposób również pomijać, że nawet z zeznań samego wnioskodawcy wynika, że w okresie zatrudnienia w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł. niektóre czynności spawania wykonywał również na zewnątrz - na powietrzu, a nie jedynie w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze z utrudnioną wentylacją. Wnioskodawca w szczególności przyznał wprost, że około od 1/5 do 1/4 z ogólnego czasu pracy przebywał na powietrzu.

Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd pominął wniosek dowodowy stron o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bhp na fakt charakteru prac wykonywanych przez wnioskodawcę w spornym zakładzie na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. Sąd ustalając stan faktyczny, oparł się na tej części zeznań wnioskodawcy, w jakiej pozostawały one w zgodzie z innymi, ocenionymi jako wiarygodne dowodami, w tym zwłaszcza zeznaniami świadków, uznając ostatecznie że zebrany materiał dowodowy nie dał podstawy do zmiany spornej decyzji wobec brzmienia przepisów mających zastosowanie do rozstrzygnięcia sporu. Dotychczasowe ustalenia faktyczne były w ocenie sądu wystarczające do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy i nie zachodziła potrzeba powołania biegłego na okoliczności wnioskowane przez strony.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne.

Przedmiotem sporu było prawo ubezpieczonego do emerytury pomostowej.

Warunki nabywania prawa do emerytury pomostowej określa ustawa z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz.U.2023.0.164), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2009 roku.

Podkreślić należy, że ustawa o emeryturach pomostowych zastąpiła przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS określające zasady przyznawania emerytur w niższym wieku pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach pracy lub w szczególnym charakterze nowymi regulacjami określającymi zasady nabywania wcześniejszych emerytur z tytułu tego rodzaju pracy. Celem tej ustawy jest ograniczenie kręgu uprawnionych do emerytury z powodu pracy w szczególnych warunkach pracy lub w szczególnym charakterze do mniejszej liczby sytuacji uzasadnionych rzeczywistą koniecznością przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w których oczekiwania osób, które rozpoczęły wykonywanie takiej pracy na starych zasadach, na wcześniejsze przejście na emeryturę powinny zostać zaspokojone. Ustawa ma charakter przejściowy, ograniczając prawo do uzyskania emerytury pomostowej do osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) rozpoczęły przed 1 stycznia 1999 r. (art. 4 pkt 5 ustawy). Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny emerytura pomostowa ma być „pomostem między dotychczasowym systemem z licznymi możliwościami przechodzenia na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym i nowym systemem, w którym tego typu rozwiązania będą wyjątkiem” (uzasadnienie wyroku z dnia 16 marca 2010 r., K 17/09, (...) 2010 nr 3, poz. 21).

Wskazany wyżej cel ustawy realizują w najbardziej widoczny sposób jej przepisy określające przesłanki nabycia emerytury pomostowej.

W myśl art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2009 roku (w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania zaskarżonej decyzji – tj. Dz. U. z 2023 roku, poz. 164), prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych wynika, że jednym z warunków do przyznania emerytury pomostowej jest wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 1999r. jak i po dniu 31 grudnia 2008r. Przed dniem 1 stycznia 1999r. może to być zarówno praca wymieniona w nowych wykazach prac (prace w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych), jak i prace wymienione w załącznikach A lub B do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.). Natomiast po dniu 31 grudnia 2008r. muszą to być prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymienione wyłącznie w nowych wykazach (praca w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych).

Możliwość uzyskania emerytury pomostowej przez osoby niespełniające warunku z art. 4 pkt 6 przewiduje art. 49 ustawy według którego prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1. po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2. spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3. w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

W wyroku z dnia 4 września 2012 r., I UK 164/12, OSNP 2013/15-16/185 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że określenie „okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3”, zawarte w art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych, oznacza okres pracy wskazany w art. 3 ust. 1 i 3 tej ustawy, bez wliczania do niego okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z przepisami art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Wykaz tych prac określa załącznik nr 1 do ustawy.

Z kolei pod pojęciem prac o szczególnym charakterze ustawodawca rozumie, zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych, prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się. Wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w
ust. 1.

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2023.0.1251; dalej ustawa emerytalna) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia lub o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Rodzaje prac w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze zostały określone w wykazach A i B, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm.; dalej rozporządzenie) oraz wykazach stanowiskowych wydanych na podstawie § 1 ust. 2 i 3 tego rozporządzenia.

Do okresu uprawniającego do emerytury pomostowej osiągniętego przed dniem
1 stycznia 2009 r. wlicza się okresy pracy w szczególnych warunkach oraz w szczególnym charakterze, o których mowa w art. 32 ust. 2 i 3 i art. 33 ustawy emerytalnej i w rozporządzeniu, jak również okresy takiej pracy w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Za okresy pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze osiągnięte po wejściu w życie ustawy o emeryturach pomostowych uznaje się wyłącznie te okresy, o których mowa w art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Brak jest podstaw prawnych do przyznania - z mocy art. 49 ustawy - emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze nie jest okresem pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., II UK 164/11, OSNP 2013 nr 5 - 6, poz. 62; z dnia 4 września 2012 r., I UK 164/12, OSNP 2013 nr 15 - 16, poz. 185 i z dnia 4 grudnia 2013 r., II UK 159/13, LEX nr 1405231).

W ocenie Sądu Okręgowego w świetle naprowadzonych wyżej okoliczności nie można uznać, że wykazane zostało wykonywanie przez wnioskodawcę po dniu 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych. Ma to istotne znaczenie w kontekście rozważania spełnienia warunków koniecznych do nabycia prawa do emerytury pomostowej. Warunki te określone zostały w art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, a w realiach niniejszej sprawy szczególne znaczenie ma warunek z punktu 6 zakładający konieczność wykonywania po dniu 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W świetle przeprowadzonych wyżej rozważań nie ulega wątpliwości, że nie został spełniony w przypadku ubezpieczonego wymóg z art. 4 pkt 6 ustawy o emeryturach pomostowych, jednak jego nie spełnienie nie przekreśla ostatecznie możliwości uzyskania prawa do emerytury pomostowej, a to ze względu na przepis art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych, stanowiący uregulowanie szczególne w stosunku do art. 4 pkt 6 tej ustawy, czyli wprowadzający odstępstwo od obowiązku wykonywania pracy w szczególnych warunkach po dniu 31 grudnia 2008 r. Odstępstwo to zawężone jest wyłącznie do tych ubezpieczonych, którzy na dzień 1 stycznia 2009 r. legitymują się okresem 15 lat pracy w warunkach szczególnych, ale wyłącznie w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych (art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych) – zob. wyrok SA w Lublinie z 13.03.2014 r., III AUa 1531/13, opubl. LEX nr 1441422, wyrok SA w Katowicach z 27.02.2014 r., III AUa 1045/13, opubl. LEX 1439028, wyrok SA w Szczecinie z 14.01.2014 r. III AUa 577/13, opubl. LEX 1441543, wyrok SA w Białymstoku z 09.01.2014 r., III AUa 705/13, LEX 1415788, wyrok SN z 04.12.2013 r. II UK 159/13, opubl. LEX nr 1405231, wyrok SA w Gdańsku z 07.11.2013 r., III AUa 343/13).

W ocenie Sądu Okręgowego wnioskodawca nie spełnia jednak warunków wynikających z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych, gdyż praca wykonywana przez niego przed dniem 1 stycznia 2009 r. nie była pracą w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych.

Rozważenie zakwalifikowania spornego okresu zatrudnienia wnioskodawcy jako pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie daje możliwości niejako automatycznego przeprowadzenia takiej kwalifikacji na gruncie ustawy o emeryturach pomostowych, bowiem intencją ustawodawcy było zawężenie kręgu osób mogących skorzystać z możliwości wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. Podkreślenia wymaga, że praca spawacza wskazana pod pozycją 28 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych została zdefiniowana znacznie węziej niż „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym” wymienione w wykazie A (dział XIV „Prace różne” poz. 12) stanowiącym załącznik do rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do którego odwołuje się przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowane jest stanowisko, że w świetle przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wystarczające do uznania określonych czynności za „prace przy spawaniu” jest to, aby były one realizowane w przebiegu procesu spawania (np. wyrok z dnia 29 stycznia 2008 r. I UK 192/07, OSNP 2009/5-6/79). Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że użycie przez ustawodawcę określenia „przy spawaniu” zamiast określenia „spawacz” pozwala objąć nimi także prace wykonywane w przebiegu procesu spawania przez pracowników niebędących spawaczami. Podobnie w wyroku z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10 (LEX nr 950426) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że za prace przy spawaniu mogą być uznane prace wykonywane nie tylko przez osoby zatrudnione na stanowisku spawacza, pod warunkiem jednak, że uczestniczą one w procesie spawania, co wskazuje na to, iż chodzi nie tyle o nazwę stanowiska pracy, co o charakter wykonywanych czynności. Natomiast prace bezpośrednio przy spawaniu wymienione pod pozycją 28 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, których wykonywanie stanowiło konieczny warunek nabycia przez wnioskodawcę prawa do emerytury pomostowej, zawężone zostały tylko do prac spawalniczych wykonywanych w ściśle określonych warunkach - pomieszczeniach. Zatem nie tylko sam rodzaj czynności, ale i miejsce ich wykonywania mają w tym wypadku decydujące znaczenie. Dla uznania, że praca wskazana pod tą pozycją jest wykonywana w szczególnych warunkach nie wystarczy więc wykonywanie prac spawalniczych w pełnym wymiarze czasu pracy, to jest codziennie i przez całą przewidzianą dla pracownika dniówkę roboczą, co wynika z art. 3 ust. 4 tej ustawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2016 r., I UK 269/15, Legalis nr 1433135).

Ustawodawca zdecydował się zaliczyć do prac w warunkach szczególnych tylko te prace spawacza, które wykonywane są w pomieszczeniach o „bardzo malej kubaturze, z utrudnioną wentylacja” i mimo, że nie wskazał konkretnych danych liczbowych dotyczących wielkości kubatury pomieszczenia, określił tę kubaturę jako „bardzo małą”, a ponadto wskazał przykłady takich pomieszczeń (podwójne dna statków, zbiorniki, rury). Decydujący jest zatem charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w trakcie zatrudnienia w Spółdzielni Pracy Zakładzie (...) w Ł..

W poz. 28 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych mowa jest nie o każdej typowej pracy spawacza, lecz wyłącznie o pracy wykonywanej w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury itp.), a takiej pracy wnioskodawca niewątpliwie nie wykonywał, skoro swoją pracę – czynności spawania wykonywał nie tylko w kotłowniach, kanałach i węzłach cieplnych, ale również w pomieszczeniach rozdzielających tzw. rozdzielniach, jak i na terenie przedmiotowego zakładu pracy, a zatem nie tylko w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją, co szeroko powołani w sprawie świadkowie akcentowali w swych zeznaniach. Ubezpieczony wykonywał też niektóre prace spawacza na zewnątrz na powietrzu. Wówczas zajmował się spawaniem tych elementów, które następnie miały mu posłużyć w pracy w kanale, co stanowiło jak sam podkreślał około od 1/5 do 1/4 z ogólnego czasu jego pracy.

Reasumując stwierdzić należy, że w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie zostało wykazane wykonywanie przez wnioskodawcę po dniu 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, zatem nie została spełniona przesłanka prawa do spornego świadczenia ujęta w art. 4 pkt 6 ustawy o emeryturach pomostowych, jednocześnie na dzień 1 stycznia 2009 roku wnioskodawca nie legitymuje się okresem co najmniej 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, to nie przysługuje mu prawo do emerytury pomostowej, o czym prawidłowo rozstrzygnął organ rentowy w zaskarżonej decyzji.

Odnosząc się z kolei do podnoszonych w odwołaniu argumentów wyjaśnić należy ubezpieczonemu, że innym świadczeniem jest emerytura w wieku obniżonym z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnych charakterze, a innym świadczeniem jest emerytura pomostowa, gdyż każde z tych świadczeń ma indywidualne przesłanki warunkujące ich przyznanie. Należy podkreślić, iż jedynie łączne spełnienie wszystkich przesłanek uprawnia do uzyskania prawa do wskazanej emerytury. Przesłanki nabycia prawa do emerytury na podstawie przepisów o emeryturach pomostowych muszą być spełnione łącznie. Oznacza to, że brak choćby jednego z tych warunków powoduje niemożność nabycia uprawnień emerytalnych” (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 26 kwietnia 2012 r., sygn. akt III AUa 252/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, III AUa 1664/12). Innymi słowy, nie spełnienie jednej z przesłanek wymienionych w art. 4 lub 49 cytowanej ustawy pozbawia wnioskodawcę prawa do emerytury pomostowej. Skoro ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę pomostową, to musi spełnić konkretne ustawowe warunki uprawniające do jego przyznania. Ubezpieczony ma prawo złożyć w organie rentowym wniosek o rekompensatę, o której mowa w art. 21 -23 ustawy o emeryturach pomostowych.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie, jako bezzasadne.