Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6.11.2023 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, załatwiając wniosek z dnia 1.08.2023 r., odmówił M. W. prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, gdyż, orzeczeniem Komisji Lekarskiej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 27.10.2023 r., nie została stwierdzona w przypadku wnioskodawczyni niezdolność do samodzielnej egzystencji.

(decyzja k. 18 akt KRUS)

Wnioskodawczyni złożyła odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę, poprzez przyznanie prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, podnosząc, że jest po 2 operacjach oczu, po operacji woreczka żółciowego, a obecnie po operacji stopy, co powoduje codzienne utrudnienia w samodzielnej egzystencji i konieczność pomocy innych osób.

(odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wniósł o jego oddalenie wywodząc, jak w zaskarżonej decyzji .

(odpowiedź na odwołanie k. 5).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. W. urodziła się w dniu (...) i jest uprawniona do emerytury rolniczej, wynoszącej 1534,93 zł miesięcznie netto.

(okoliczności bezsporne, a nadto decyzja z 3.11.2023 r. k. 16 akt KRUS).

Wnioskodawczyni ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności z przyczyn okulistycznych.

(okoliczność bezsporna)

W dniu 1.08.2023 r. ubezpieczona złożył wniosek o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

(wniosek k. 1-2 akt KRUS).

Orzeczeniem Lekarza Rzeczoznawcy Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 18.09.2023 r. nie stwierdzono u wnioskodawczyni niezdolności do samodzielnej egzystencji (orzeczenie k. 8 akt KRUS).

W opinii Lekarza Rzeczoznawcy Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego u wnioskodawczyni rozpoznano zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne odc. C i LS kręgosłupa, stan po przebytych osteoporetycznych złamaniach trzonów kręgów, osteoporozę, przebyte złamanie dalsze nas. k. promieniowej lewej i miednicy, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu II, stan po operacji zaćmy obu oczu.

(opinia Lekarza Rzeczoznawcy II tom akt KRUS).

Wnioskodawczyni złożyła w dniu 29.09.2023 r. odwołanie od powyższego orzeczenia do Komisji Lekarskiej KRUS.

(odwołanie k. 10 akt KRUS).

Orzeczeniem Komisji Lekarskiej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 27.10.2023 r. również nie stwierdzono u odwołującej niezdolności do samodzielnej egzystencji (orzeczenie k. 11 akt KRUS).

Komisja Lekarska Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego rozpoznała u ubezpieczonej zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa z zespołem dysfunkcyjno - bólowym, stan po przebytych osteoporetycznych złamaniach trzonów kręgów, przebyte złamanie nasady dalszej lewej kości promieniowej leczony operacyjnie i miednicy w 2019 r., nadciśnienie tętnicze, cukrzycę leczoną insuliną, zaburzenia adaptacyjne.

(opinia Komisji Lekarskiej II tom akt KRUS).

W związku z ww. orzeczeniem Komisji Lekarskiej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 27.10.2023 r. zaskarżoną decyzją z dnia 6.11.2023 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, załatwiając wniosek z dnia 1.08.2023 r., odmówił M. W. prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

(decyzja k. 18 akt KRUS)

W sądowym badaniu neurologicznym u ubezpieczonej rozpoznano zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa, szczególnie odcinka LS, stan po przebytych osteoporetycznych złamaniach trzonów kręgów LS, przebyte złamanie dalszej nasady kości promieniowej lewej i miednicy w 2019 r. Oceniając sprawność ruchową ubezpieczonej z powodu zmian zwyrodnieniowo – dyskopatycznych kręgosłupa oraz uraz miednicy i kości promieniowej lewej, w sądowym badaniu neurologicznym stwierdzono, że: wnioskodawczyni jest samodzielna przy spożywaniu posiłków, w gabinecie przemieszczała się z krzesełka na leżankę i z powrotem samodzielnie, jest w stanie samodzielnie utrzymać higienę osobistą, korzysta z toalety niezależnie, przy kąpieli całego ciała potrzebuje pomocy, po powierzchniach płaskich porusza się niezależenie przy pomocy kuli łokciowej, przy wchodzeniu i schodzeniu po schodach potrzebuje pomocy osoby drugiej, ubiera się i rozbiera się samodzielnie, kontroluje oddawanie moczu i stolca. Z punktu widzenia neurologicznego, ubezpieczona nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki i pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, tj. takich, które warunkują życie w biologicznym znaczeniu tego słowa. Podstawowe potrzeby to przyjmowanie pokarmu, załatwianie potrzeb fizjologicznych, utrzymywanie higieny osobistej i poruszanie się po domu, ewentualnie dla osoby mieszkającej samotnie zaopatrzenie w artykuły żywnościowe, a wnioskodawczyni mieszka z mężem. Pomoc to praca, działanie fizyczne lub moralne podjęte dla dobra innej osoby w celu ulżenia w jej działalności. Z punktu widzenia neurologicznego u wnioskodawczyni nie stwierdzono niezdolności do samodzielnej egzystencji.

(opinia biegłego sądowego neurologa J. B. k. 13-15)

W sądowym badaniu internistyczno – diabetologicznym u wnioskodawczyni rozpoznano: cukrzycę typu 2, wyrównaną względnie, niepowikłaną, chorobę niedokrwienną serca, nadciśnienie tętnicze, stan po operacji zaćmy, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów obwodowych. Na podstawie badania, badań uzupełniających i dokumentacji zawartej w aktach sprawy, z punktu widzenia internisty – diabetologa ustalono, że wnioskodawczyni choruje na cukrzycę typu 2 od ok. 20 lat, cukrzyca typu 2 jest leczona insuliną w systemie wielokrotnych wstrzyknięć, jest wyrównana względnie, nie występują hipoglikemie, ale poziomy cukru mimo bardzo dużych dawek insuliny i stałej opieki diabetologicznych są bardzo wysokie. Ubezpieczona wymaga dalszej troskliwej opieki w poradni diabetologicznej, systematycznych wizyt, korekty dawki insuliny, przestrzegania odpowiedniej diety. Z zebranego wywiadu wynika, że ubezpieczona w domu porusza się samodzielnie przy pomocy kuli łokciowej, samodzielnie dba o higienę i samodzielnie spożywa posiłki, wymaga pomocy przy robieniu zakupów, załatwianiu spraw administracyjnych i dowiezieniu do placówki służby zdrowia. Wnioskodawczyni jest osobą schorowaną, wymagającą okresowego wsparcia i pomocy ze strony osób trzecich, ale z punktu widzenie diabetologa stopień zaawansowania cukrzycy typu 2 nie powoduje aktualnie u ubezpieczonej niezdolności do samodzielnej egzystencji.

(opinia biegłego sądowego internisty - diabetologa dr. med. M. C. – P. k. 32-33)

W sądowym badaniu ortopedycznym, u wnioskodawczyni, rozpoznano: stan po złamaniu osteoporotycznym kręgosłupa lędźwiowego, zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa, stan po złamaniu końca dalszego prawej kości promieniowej oraz miednicy w 2019 roku. Na podstawie analizy akt sprawy, dokumentacji medycznej, zebranego wywiadu oraz przeprowadzonego naocznego badania lekarskiego należy stwierdzić, że z racji osiągniętego wieku emerytalnego niezadane jest ocenianie zdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Z ortopedycznego punktu widzenia, wnioskodawczyni nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, co oznacza, że nie wymaga ona stałej pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Przeprowadzone naoczne badanie sądowo – ortopedyczne jednoznacznie wykazało, że wnioskodawczyni była w stanie wykonać samodzielnie większość czynności w trakcie przeprowadzonego badania. Potwierdza to, że jest ona zdolna również do samodzielnego wykonywania większości czynności dnia codziennego. Fakt, że niektóre z tych czynności wnioskodawczyni musi wykonywać wolniej nie oznacza, że nie może wykonać ich wcale. Zgodnie z oceną ortopedyczną wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

(opinia biegłego sądowego ortopedy P. S. k. 50-52)

Wnioskodawczyni 15 lat temu przekazała gospodarstwo rolne. Mieszka w piętrowym domu na parterze razem z mężem. Myje się sama. Głowę myje sama. Ubiera się i rozbiera się samodzielnie, choć z pewnym trudem. Spożywa posiłki samodzielnie i nie wymaga karmienia. Samodzielnie może obrać ziemniaki. Makaron odcedza mąż. Po domu chodzi samodzielnie, a poza domem porusza się samodzielnie z pomocą laski. Samodzielnie korzysta z toalety. Samodzielnie – przyjmuje lekarstwa. bierze dużą ilość leków. Ma dobrą pamięć. Ma wahania cukru, bierze insulinę 5 razy dziennie, ma spadki poziomu cukru.

(zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 7.10.2024 r.: 00:13:42 w zw. z 00:02:19)

Powyższy stan faktyczny Sąd odtworzył na podstawie zeznań wnioskodawczyni, z których wynika, że ubezpieczona radzi sobie samodzielnie z wykonywaniem podstawowych czynności życia codziennego czemu Sąd dał wiarę w całości. Ponadto Sąd oparł się na opiniach biegłych neurologa, internisty – diabetologa i ortopedy, którzy posiadają specjalizacje medyczne właściwe z punktu widzenia schorzeń na jakie cierpi ubezpieczona, uznając, że opinie te stanowią w pełni wartościowe dowody w sprawie. Wnioskodawczyni nie podważała w toku postępowania wartości dowodowej opinii ww. biegłych.

Na podstawie art. 235 [2] par.1 pkt 5 k.p.c. Sąd pominął wniosek ubezpieczonej o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego okulisty, albowiem złożone przez odwołującą się zeznania na rozprawie w dniu 7.10.2024 r. świadczą, zdanie Sądu, jednoznacznie, że ubezpieczona, w sposób samodzielny, może wykonywać podstawowe czynności życia codziennego, skoro potrafi samodzielnie dbać o higienę osobistą, samodzielne poruszać się po domu a poza domem samodzielnie z pomocą laski, samodzielne rozbierać się i ubierać, samodzielne przygotować posiłek, poza odcedzaniem makaronu co robi jej mąż, samodzielne spożywać posiłki, samodzielne pamiętać o lekach i samodzielne je zażywać. Wobec takich zeznań wnioskodawczyni, Sąd uznał, że schorzenie okulistyczne, na które cierpi (operacja z powodu zaćmy) nie utrudnia jej samodzielnego wykonywania ww. czynności, zatem opinia okulistyczna jest zbędna, a oczekiwanie na jej sporządzenie prowadziłoby jedynie do niepotrzebnego przewlekania postępowania w sprawie, gdyż zgromadzony materiał dowodowy jest wystarczający, aby Sąd w sposób jednoznaczny mógł orzec o zasadności odwołania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 1 ust. 3 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji z dnia 31 lipca 2019 r. (Dz.U.2024 r., poz. 256 ze zm. - t.j.) świadczenie uzupełniające przysługuje osobom zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są:

1) obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub

2) posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub

3) cudzoziemcami legalnie przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 2 ust. 1 i 2 w/w ustawy świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji, zwanym dalej „osobami uprawnionymi”.

Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, z wyłączeniem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz.291), zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza kwoty 2157,80 zł miesięcznie (kwota obowiązująca w dacie wydania zaskarżonej decyzji).

W myśl art. 4 ust. 1 -3 w/w ustawy, świadczenie uzupełniające przysługuje osobie uprawnionej w wysokości nie wyższej niż 500 zł miesięcznie, przy czym łączna kwota świadczenia uzupełniającego i świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 2, nie może przekroczyć 2157,80 zł miesięcznie, z zastrzeżeniem wyłączeń, o których mowa w art. 2 ust. 2. W razie przyznania, ustania lub ponownego obliczenia wysokości świadczeń, o których mowa wart.2 ust.2, świadczenie uzupełniające podlega ponownemu obliczeniu z urzędu, w taki sposób, aby łączna kwota świadczeń, o których mowa w art. 2 ust.2, wraz ze świadczeniem uzupełniającym, nie przekroczyła kwoty 2157,80 zł miesięcznie, z zastrzeżeniem wyłączeń, o których mowa w art. 2 ust.2. Świadczenie uzupełniające nie przysługuje osobie uprawnionej, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności, z wyjątkiem osoby uprawnionej, która odbywa karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego (ust. 3 art. 4 ww. ustawy).

Natomiast zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 90), do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia przysługuje dodatek pielęgnacyjny na zasadach i wysokości określonej w przepisach emerytalnych.

Stosownie, zaś, do treści art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz.1251 ze zm.), dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia.

Z analizy przepisu wynika, iż w przypadku osób, które posiadają prawo do emerytury lub renty, a nie ukończyły 75 lat życia przesłanki w postaci całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji muszą wystąpić łącznie.

Zgodnie z art.12 powyższej ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się, stosownie do art.13 ust.1 ustawy stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Sam termin „niezdolność do samodzielnej egzystencji” zdefiniowany został w art. 13 ust. 5 ww. ustawy, jako spowodowana naruszeniem sprawności organizmu konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Pojęcie to ma zatem szeroki zakres przedmiotowy. Obejmuje bowiem opiekę, oznaczającą pielęgnację, czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp. oraz pomoc w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza. Wszystkie zaś powyższe elementy łącznie wyczerpują treść terminu „niezdolność do samodzielnej egzystencji” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 lutego 2002 r., III AUa 1333/2001, LexPolonica nr 364215).

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe, nie pozwoliło na ustalenie, że wnioskodawczyni jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, a od spełnienia tej przesłanki (wobec braku ukończenia przez wnioskodawczynię 75 lat życia) było uzależnione przyznanie jej prawa do żądanego świadczenia uzupełniającego.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, Sąd ustalił, że wprawdzie, występujące u wnioskodawczyni, zmiany chorobowe upośledzają w pewnym zakresie jej sprawność, to jednak stopień naruszenia sprawności organizmu badanej nie powoduje konieczności stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych ani niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wnioskodawczyni jest zdolna do samodzielnego spożywania posiłków, nie wymaga karmienia, podczas badania w gabinecie, przemieszcza się samodzielnie z krzesła na leżankę i z powrotem. Jest samodzielna i niezależna przy utrzymaniu higieny osobistej i korzystaniu z toalety. Potrzebuje pomocy przy kąpieli całego ciała. Głowę myje samodzielnie. Po powierzchni płaskiej w domu przemieszcza się samodzielnie, a poza domem przemieszcza się samodzielnie przy pomocy kuli łokciowej. Jest w stanie wejść i zejść ze schodów. Jest niezależna przy rozbieraniu i ubieraniu się. Kontroluje oddawanie moczu i stolca. Samodzielnie dba o zażywanie leków. Potwierdziła też, że ma dobrą pamięć.

Powyższe ustalenia poczynionej zostały w oparciu o opinie biegłych sądowych specjalności właściwych z uwagi na schorzenia odwołującej tj. neurologa, ortopedy i internisty – diabetologa, a nadto w oparciu o zeznania samej ubezpieczonej, która przesłuchana podała szczegółowo, że samodzielnie wykonuje elementarne czynności związane z życiem codziennym.

Odwołująca żadnych merytorycznych zarzutów nie podniosła wobec złożonych w sprawie opinii biegłego neurologa, ortopedy i internisty - diabetologa.

Należy zauważyć, iż dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie w myśl art. 278 § 1 k.p.c. korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Takich wiadomości, to jest specjalistycznej wiedzy medycznej wymaga opis rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia, związanych z nimi dolegliwości stanowiących łącznie o zdolności do wykonywania zatrudnienia lub jej braku.

Podkreślić należy, że przy ocenie opinii biegłego lekarza Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. (por wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 4 lipca 2018 r.III AUa 1328/17 Legalis numer 1824314). Sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłego jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii (tak postanowienie SN z 27 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4 poz. 84). Tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26). Sąd nie jest obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinia biegłego przekonała strony sporu. Wystarczy, że opinia jest przekonująca dla sądu, który wiążąco ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę. Granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza podlegająca kontroli instancyjnej ocena, czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy (wyr. SN z 25.9.1997 r., II UKN 271/97, OSNP 1998, Nr 14, poz. 430). Dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych w sprawie nie jest równoznaczne z uzyskaniem dowodu korzystnego dla strony niezadowolonej z faktów wynikających z dowodów dotychczas przeprowadzonych (wyrok SN z 28 lutego 2001 roku, II UKN 233/00 L.). Zauważyć też należy, iż dowód z opinii biegłego jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sądy uzyskały od biegłego wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, a tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26). Niemniej jednak polemika z opinią biegłego nie uzasadnia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Dla obalenia twierdzeń biegłego specjalisty nie wystarcza przeświadczenie strony, iż fakty wyglądają inaczej, lecz koniecznym jest również rzeczowe wykazanie, iż wystawiona przez biegłego opinia jest niespójna bądź merytorycznie błędna(wyrok SN z 2002-01-09 II UKN 708/00 L.).

Sąd, oceniając zgromadzony materiał dowodowy, w pełni uznał wartość dowodową opinii powołanych biegłych. Zdaniem Sądu, opinie są rzetelne, sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym jej przedmiot, a wynikające z nich wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione.

W świetle wszystkich zebranych dowodów w postaci opinii biegłych neurologa, ortopedy i internisty – diabetologa oraz zeznań samej ubezpieczonej, należy uznać, że wnioskodawczyni nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji.

Dokonując takiej oceny, Sąd miał na uwadze, że pojęcie niezdolności do samodzielnej egzystencji ma przy tym szeroki zakres i obejmuje opiekę i pomoc w załatwieniu elementarnych spraw życia codziennego. Jednak sam fakt, że osoba doznaje pewnych utrudnień w realizacji potrzeb życia codziennego czy też, że potrzebuje pomocy innych osób nie może przesądzać o uznaniu jej za niezdolną do samodzielnej egzystencji (III AUa 62/17 - wyrok SA Lublin z dnia 30-08-2017). Do czynności zabezpieczających samodzielną egzystencję nie należą wyłącznie czynności tzw. samoobsługi jak mycie się, ubieranie, samodzielne jedzenie. Niezdolna do samodzielnej egzystencji jest zarówno osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej opieki innej osoby, jak i osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby. W ramach zakresu pojęcia ”niezdolności do samodzielnej egzystencji” należy odróżnić opiekę, oznaczającą pielęgnację (czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp.) od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza; wszystkie powyższe czynniki łącznie wyczerpują treść terminu ”niezdolność do samodzielnej egzystencji”. (III AUa 322/12 - wyrok SA Katowice z dnia 07-11-2012 III AUa 269/17 - wyrok SA Szczecin z dnia 31-01-2019, III AUa 872/16 - wyrok SA Szczecin z dnia 19-10-2017).

Jeżeli stan zdrowia ubezpieczonego nie powoduje konieczności zapewnienia mu stałej ani długotrwałej opieki i pomocy innej osoby, by mogły zostać zaspokojone jego elementarne potrzeby życia codziennego i nie zostało wykazane, aby nie radził sobie z obowiązkami domowymi, sama okoliczność, że w związku z występującymi u ubezpieczonego schorzeniami doznaje on pewnych utrudnień w realizacji potrzeb życia codziennego, a czasem też potrzebuje pomocy innych osób, nie może uzasadniać uznania go za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji (por. odpowiednio III AUa 615/12 - wyrok SA Szczecin z dnia 19-12-2012).

Podkreślić również należy, że w myśl ogólnych zasad postępowania cywilnego na wnioskodawczyni spoczywał ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jej roszczenie, a na stronie pozwanej obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających jej wniosek o oddalenie odwołania. Pewne odstępstwa od wskazanych reguł ciężaru dowodu zawierają przepisy kodeksu postępowania cywilnego, które określają fakty (okoliczności faktyczne) nie wymagające udowodnienia w przepisach art. 227 k.p.c., 228 k.p.c., 229 k.p.c. , 230 k.p.c. , 231 k.p.c. , 234 k.p.c. Także z treści art. 232 k.p.c. wynika, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powyższego nie zmienia możliwość prowadzenia przez Sąd postępowania dowodowego z urzędu.

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, Sąd uznał, iż ustalenia dokonane w toku postępowania sądowego nie uzasadniają zmiany zaskarżonej decyzji. Przeprowadzone postępowanie wykazało bowiem, że wnioskodawczyni nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. Wnioskodawczyni stosownie do przywołanych opinii biegłych sądowych, nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych i w związku z powyższym nie jest ona niezdolna do samodzielnej egzystencji. Nadto, odwołująca się, w ramach złożonych przez siebie zeznań, szczegółowo podała, że elementarne czynności życia codziennego wykonuje samodzielnie, choć niektóre z pewnymi trudnościami, jednakże trudności te nie mają takiego charakteru, ażeby nie była ona w stanie wykonać wcale tego rodzaju czynności - wręcz przeciwnie, z zeznań skarżącej wynika, że samodzielnie radzi sobie z wykonywaniem podstawowych czynności w życiu codziennym.

W tym miejscu, wskazać należy, że na stanowisko Sądu nie ma wpływu treść orzeczenia o stopniu niepełnosprawności Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z przyczyn okulistycznych. Orzeczenie powyższe wskazuje jedynie na określony stan zdrowia wnioskodawczyni, nie, zaś, na jego wpływ na zdolność do samodzielnej egzystencji ubezpieczonej. Pojęcie niepełnosprawności na gruncie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie pokrywa się z pojęciem niezdolności do pracy w rozumieniu ustawy emerytalnej jak również z pojęciem niezdolności do samodzielnej egzystencji. Gdyby ustawodawca chciał utożsamiać niezdolność do samodzielnej egzystencji i niepełnosprawność to, po pierwsze, nie ustanowiłby dwóch odrębnych trybów ustalania tych kwestii, a w sytuacji istnienia dwóch trybów, wprowadziłby ewentualną zależność obu ustaleń. Tymczasem zależność taka nie wynika ani z cytowanych przepisów, ani z przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zmn.). Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 sierpnia 2003 r. (II UK 386/02 OSNP 2004/12/213), który co prawda dotyczy zależności a ściślej braku tejże, między niezdolnością do pracy a niepełnosprawnością jednak sposób interpretacji tych przepisów odnosi się także do przepisów analizowanych w niniejszym postępowaniu.

Końcowo, Sąd pragnie wskazać, że wnioskodawczyni w przyszłym roku ukończy 75 –ty rok życia, a zatem z mocy prawa będzie jej przysługiwał dodatek pielęgnacyjny.

W tym stanie rzeczy, odwołanie wnioskodawczyni, jako niezasadne, podlegało oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.