Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20.10.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku M. S. z dnia 30.08.2023 r. odmówił jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu wskazano, że podstawę do wydania niniejszej decyzji stanowiło orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 17.10.2023 r, która orzekła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. Z uwagi na fakt, że ubezpieczona nie spełnia łącznie wszystkich wymienionych warunków, organ rentowy stwierdził, że brak jest podstaw prawnych do przyznania świadczenia.

(decyzja – k. 38 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji złożyła ubezpieczona. W odwołaniu wskazała ,że nie zgadza się z decyzją. Cierpi na liczne schorzenia, które powodują, że faktycznie jest niezdolna do pracy. Jej stan zdrowia wymaga stałej kontroli lekarskiej i pogarsza się. Wniosła o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy do osiągnięcia wieku emerytalnego wraz z odsetkami oraz obciążenie kosztami postępowania organ rentowy.

(odwołanie – k. 3-5)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 11)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. S. urodziła się w dniu (...) Ukończyła zasadniczą szkołę zawodową, z zawodu jest krawcową. Pracowała jako szwaczka, krawiec wzorcowy.

(okoliczność bezsporna)

W okresie 31.08.2022 – 28.03.2023 ubezpieczona pobierała świadczenie rehabilitacyjne. Wystąpiła o świadczenie na dalszy okres. Organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do tego świadczenia. Toczy się postępowanie przed sądem w tym zakresie.

(okoliczność bezsporna)

W toku tego postępowania została sporządzona opinia przez biegłego neurochirurga, który rozpoznał u wnioskodawczyni zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z wielopoziomową dyskopatią, przewlekły zespół bólowy kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z objawową rwą kulszową prawostronną. Biegły stwierdził, że wnioskodawczyni po wykorzystaniu 7 miesięcy świadczenia rehabilitacyjnego jest nadal niezdolna do pracy , ale dalsze leczenie lub rehabilitacja nie rokowały odzyskania zdolności do pracy. W ocenie biegłego wnioskodawczyni powinna wystąpić o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Ubezpieczona leczy się z powodu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z wielopoziomową dyskopatią , ma wiarygodną dokumentację medyczną, kontynuuje leczenie w trybie ambulatoryjnym, przyjmuje leki, rehabilituje się, w badaniu przedmiotowym stwierdza się znaczne upośledzenie sprawności narządu ruchu powodujące niezdolność do pracy, wymaga leczenia i rehabilitacji, w wywiadzie bóle wielostawowe w przebiegi zmian zwyrodnieniowych.

/kserokopia opinii – k. 6 - 10/

W dniu 30.08.2023 roku ubezpieczona złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

/wniosek w aktach ZUS/

Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z 26.09.2023 r. uznał, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy. Lekarz Orzecznik ZUS rozpoznał u odwołującej: zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowego z nawracającą rwą kulszową lewostronną w przebiegu zmian zyrodnieniowo – dyskopatycznych wielopoziomowych, bez wyraźnych objawów korzeniowych, zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i stawów biodrowych. Stopień naruszenia sprawności organizmu nie uzasadnia orzeczenia długotrwałej niezdolności do pracy, w okresach nasilenia dolegliwości może korzystać z (...).

(orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS – 19 załączonych do sprawy akt organu rentowego, opinia lekarska – k. 3 dokumentacji orzeczniczo - lekarskiej załączonej do sprawy)

Z uwagi na zgłoszony sprzeciw od w/w orzeczenia ubezpieczona została skierowana na badanie przez Komisję Lekarską ZUS, która orzeczeniem z dnia 17.10.2023 r. nie stwierdziła niezdolności do pracy. U skarżącej rozpoznano: zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowego i szyjnego w przebiegu zmian zwyrodnieniowo – dyskopatycznych, bez objawów korzeniowych, wczesną chorobę zwyrodnieniową stawów biodrowych z zespołem bólowym, bez istotnego upośledzenia sprawności.

( orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS – k. 35 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego, sprzeciw – k. 138-139, opinia lekarska – k. 27 dokumentacji orzeczniczo - lekarskiej załączonej do sprawy)

Na podstawie tego orzeczenia organ rentowy zaskarżoną decyzją odmówił ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(decyzja w załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Z punktu widzenia neurologa u wnioskodawczyni rozpoznano:

zespół bólowy odcinka szyjnego i lędźwiowego przebiegu zmian zwyrodnieniowo – dyskopatycznych bez istotnych deficytów neurologicznych. Nie stwierdza się niezdolności do pracy. W badaniu neurologicznym stwierdzone naruszenie sprawności organizmu nie powoduje długotrwałej niezdolności do pracy.

(pisemna opinia biegłego neurologa – k. 35 -37, opinia uzupełniająca – k. 56)

Z punktu widzenia ortopedy u wnioskodawczyni rozpoznano:

zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa. Z ortopedycznego punktu widzenia nie ma żadnych podstaw do uznania wnioskodawczyni za niezdolną do pracy i to zarówno częściowo czy całkowicie. Przeprowadzone badanie ortopedyczne ujawnia zaledwie nieznaczne ograniczenie funkcji narządu ruchu, co oznacza, że ubezpieczona jest zdolna do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. W zakresie ortopedycznym leczenie wnioskodawczyni było ograniczone zaledwie do konsultacji ortopedycznej. Brak podstaw do powoływania innych biegłych poza wyznaczonymi przez sąd.

(pisemna opinia biegłego ortopedy – k. 73 – 75, opinia uzupełniająca – k. 126 - 127)

Z punktu widzenia specjalisty z zakresu medycyny pracy i neurologii u wnioskodawczyni w badaniu ogólnolekarskim oraz neurologicznym nie stwierdzono istotnych odchyleń, nie stwierdzono niewydolności krążenia czy oddychania, brak jest objawów ogniskowych, ubytkowych czy korzeniowych. Ubezpieczona jest sprawna ruchowo, sprawnie samodzielnie rozbiera się i ubiera, sprawnie staje i chodzi na palcach i dość sprawnie na piętach bez zaburzeń równowagi, siła i sprawność rąk dobrze zachowana. Holistyczny snso nie czyni ubezpieczonej częściowo niezdolną do pracy. Nie stwierdzono zaburzeń równowagi czy deficytów neurologicznych. Opis badania wszystkich biegłych jest kompatybilny i spójny z opisami snso zawartymi w dokumentacji medycznej jak też w czasie badania przez LO ZUS. Ubezpieczona jest zdolna do pracy fizycznej w ramach II poziomu kompetencji zawodowych z ograniczeniem dźwigania powyżej 10 kg. Biorąc pod uwagę schorzenia somatyczne wnioskodawczyni nie była w dacie wydania spornej decyzji częściowo niezdolna do pracy zgodnie z poziomem kompetencji i kwalifikacji. Wnioskodawczyni jest zdolna do pracy zgodnej z posiadanym poziomem kompetencji i kwalifikacji zawodowych z ograniczeniem dźwigania do 10 kg.

( pisemna opinia biegłego z zakresu medycyny pracy i neurologii – k. 135 – 139)

Ubezpieczona została zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności , według symbolu O5 – R, od dnia 14.03.2024 r do 31.05.2027 r.

(orzeczenie – k. 76)

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów:

Wśród dokumentów zebranych w sprawie, które zostały uwzględnione przez Sąd, znalazły się przede wszystkim akta organu rentowego oraz dokumentacja medyczna ubezpieczonej, która pozwoliła biegłym sądowym na ustalenie stanu jej zdrowia oraz występujących u niej schorzeń, momentu ich powstania oraz charakteru, a także wpływu tych schorzeń na zdolność do pracy zgodnej z kwalifikacjami. Sąd nie znalazł podstaw do nieuwzględnienia wskazanych dokumentów, ponieważ ich wiarygodność nie budziła wątpliwości i nie była negowana przez strony procesu. Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił również w oparciu opinie biegłych: neurologa, ortopedy, specjalisty z zakresu medycyny pracy - neurologa, uznając, że wskazane opinie stanowią w pełni wartościowy dowód w sprawie. Z tych też powodów, Sąd Okręgowy w pełni podzielił wnioski wynikające z opinii owych biegłych i oparł na nich ustalenia faktyczne.

W toku postępowania ubezpieczona kwestionowała opinie biegłych: neurologa i ortopedy i wnosiła o ustosunkowanie się przez tych biegłych do jej zarzutów, podkreślając zły stan zdrowia i występujące dolegliwości. W tym celu Sąd dopuścił dowody z uzupełniających opinii biegłych, które zostały przez nich przygotowane. Biegli w sposób wyczerpujący odnieśli się do zastrzeżeń ubezpieczonej. Przy czym w zakreślonym terminie nie zgłosiła zastrzeżeń do opinii biegłego z zakresu medycyny pracy - neurologa. Po upływie zakreślonego terminu wniosła o uzupełnienie opinii, podnosząc sposób badania przez biegłego oraz niezapoznanie się z badaniami zawartymi na płycie CD. Przy czym wskazany przez wnioskodawczynię sposób badania wynika z treści opinii, a wnioskodawczyni przyznała, że w ogóle nie przestawiła płyt biegłemu w trakcie badania. Sąd nie znalazł więc podstaw, by uzupełniać opinię czy powoływać kolejnego biegłego z tej samej specjalności.

Odnosząc się także do zarzutu niezapoznania się przez biegłego z płytą CD, podnieść w tym zakresie należy, że biegła neurolog ustosunkowała się do tej kwestii, wskazując, że zapoznała się z opisem badania, sporządzanego przez specjalistę opisującego badanie.

Wskazać należy, że w postępowaniu sądowym ocena całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy wymaga wiadomości specjalnych, a zatem dopuszczenia dowodu z opinii biegłego sądowego. W takiej sytuacji, sąd nie może orzekać wbrew opinii biegłych sądowych. Jednak w sprawach o rentę z tytułu niezdolności do pracy ostatecznie zawsze decyduje sąd, gdyż niezdolność do pracy, jako przesłanka renty, ma tu znaczenie prawne (art. 12 i 13 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), tak Sąd Najwyższy w wyroku z 3 września 2009 r. (sygn. III UK 30/09, LEX nr 537018).

Zdaniem sądu, opinie wskazanych biegłych zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzę zawodową. Biegli szczegółowo i w sposób pełny określili schorzenia występujące u badanej oraz ocenili ich znaczenie z perspektywy własnej specjalizacji medycznej dla jej zdolności do pracy, odnosząc swą ocenę do kwalifikacji zawodowych.

Jednocześnie Sąd nie uwzględnił wniosków orzeczniczych wynikających z opinii biegłego neurochirurga, która została sporządzona w sprawie o świadczenie rehabilitacyjne, bowiem wnioski z niej płynące nie znalazły potwierdzenia w pozostałych opiniach biegłych, w tym w opinii neurologa i specjalisty z zakresu medycyny pracy i neurologa, którzy nie potwierdzili niezdolności do pracy wnioskodawczyni, biorąc pod uwagę jej kwalifikacje i stan zdrowia. Należy też podkreślić, iż opinie te zostały sporządzone przez biegłych, których specjalizacja odpowiada dolegliwościom wnioskodawczyni.

Sąd w nie podzielił stanowiska skarżącej o konieczności uzupełnienia postępowania dowodowego poprzez dopuszczenie dowodu z kolejnych biegłych czy opinii uzupełniającej biegłego neurochirurga.

Opinia jest niepełna, jeżeli biegły nie udziela odpowiedzi na wszystkie postawione pytania, na które zgodnie z zakresem posiadanych wiadomości specjalnych i udostępnionym mu materiałem dowodowym powinien udzielić odpowiedzi, lub jeśli nie uwzględnia wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia konkretnej kwestii okoliczności, bądź nie zawiera uzasadnienia wyrażonych w niej ocen i poglądów. Żadna z tychże sytuacji nie zachodziła w sprawie niniejszej. Biegli powołani w sprawie udzielili merytorycznej, logicznej i szczegółowej odpowiedzi na wszystkie postawione im przez sąd pytania, natomiast zgłoszone kolejne zarzuty miały charakter polemiczny i są wyrazem jej subiektywnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego. Aby podważyć wartość dowodową opinii biegłych, należy przedłożyć konkretne zastrzeżenia, które uniemożliwiałyby pozytywną ocenę tego dowodu z punktu widzenia logiki i doświadczenia życiowego (art. 232 k.p.c.). Zdaniem Sądu ubezpieczona nie przedstawiła argumentów, z których wynikałoby, że wywody biegłych – neurologa, ortopedy, specjalisty z zakresu medycyny pracy – neurologa, są pozbawione podstaw metodologicznych lub oparte na błędnych przesłankach. 

Z tego też względu Sąd pominął pozostałe zgłoszone przez wnioskodawczynię wnioski dowodowe, gdyż jest to zbędne z punktu widzenia rozstrzygnięcia sprawy i prowadziłoby jedynie do zwłoki w toczącym się postępowaniu.

Co jednak istotne i co sąd pragnie podkreślić, to że wnioskodawczyni jest osobą ubiegającą się o rentę i jest zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie powoduje, że jest niezdolna do pracy w rozumieniu art. 12 ustawy emerytalnej, a tym samym, że nabywa automatycznie prawa do renty bowiem o tym czy osoba ubiegająca się o rentę jest niezdolna do pracy i jaki jest stopień tej niezdolności decydują wyłącznie lekarze orzecznicy ZUS (lekarz orzecznik, a w przypadku sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika komisja lekarska). Wskazane opinie biegłych są jasne, wyczerpujące, a ich wnioski ze sobą korespondują.

Sąd nie jest natomiast zobowiązany do dopuszczenia dowodu z opinii innych biegłych w każdym przypadku, kiedy żąda tego strona postępowania. To sąd musi powziąć wątpliwości - czy to sam, czy na skutek stanowisk wyrażonych w toku postępowania przez strony - czy dotychczasowa opinia została sporządzona w sposób prawidłowy, a zatem czy wymaga wyjaśnień lub uzupełnienia, czy też ponowienia przez innych biegłych.

Ponadto Sąd pominął wniosek o przesłuchanie strony na okoliczność stanu zdrowia, albowiem nie można zastępować opinii biegłego lekarza innymi środkami dowodowymi, w tym takimi jak zeznania strony.

Należy przypomnieć, że w sprawach o rentę z tytułu niezdolności do pracy, Sąd ocenia kwestię niezdolności do pracy w oparciu o wiadomości specjalne zawarte w opiniach wydanych przez biegłych dysponujących wiedzą medyczną co do występujących schorzeń i ich wpływu na zdolność do wykonywanie pracy zarobkowej. Powyższy dowód w postępowaniu sądowym jest jedyną drogą pozyskania koniecznych do rozstrzygnięcia wiadomości specjalnych i nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową (np. przesłuchaniem świadka lub eksperymentem sądowym bez udziału biegłego, dokumentacją medyczną pochodzącą od lekarzy prowadzących ani też orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS lub orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS), zaś sąd orzekający nie jest uprawniony do samodzielnego (bez oparcia się na opinii właściwych biegłych) ustalania okoliczności, dla których wyjaśnienia wymagane jest posiadanie wiadomości specjalnych (do których należy w szczególności wiedza z zakresu medycyny)/tak wyrok SA w Poznaniu z dnia 25 stycznia 2017 r. ,III AUa 552/16 LEX nr 2265713/.

Zatem dowód w postaci zeznań ubezpieczonej nie mógł w żaden sposób podważyć wydanych w niniejszej sprawie opinii.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Spornym w sprawie było czy stan zdrowia odwołującej się uprawnia ją do świadczenia objętego zaskarżoną decyzją.

Przechodząc do rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U.2023.0.1251, dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 okresy składkowe ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11, 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Pierwsza z przesłanek, a więc niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (por. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2004r., II UK 222/03).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 grudnia 2000r., II UKN 134/00 i z dnia 7 września 1979r., II URN 111/79). Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, czyli jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2004r., (...) UK 28/04). Z kolei wyjaśnienie częściowej niezdolności do pracy i treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006r., (...) UK 103/06). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 października 2009r., II UK 106/09, z dnia 8 maja 2008r., (...) UK 356/07, z dnia 11 stycznia 2007r., II UK 156/06 i z dnia 25 listopada 1998r., II UKN 326/98). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 2006 r. ( (...) PK 153/05) częściowej niezdolności do pracy, polegającej na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie wyklucza możliwość podjęcia przez ubezpieczonego pracy niżej kwalifikowanej. Ubezpieczony, który jest częściowo niezdolny do pracy może być jednocześnie z samej definicji zdolny do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w nieznacznym stopniu. Tak samo, gdy ubezpieczony wykonuje pracę, która nie jest zgodna z posiadanymi kwalifikacjami, a już na pewno, gdy jest pracą poniżej poziomu posiadanych kwalifikacji. Poziom posiadanych kwalifikacji, wyznacza zatem zakres pracy, do której można odnosić ocenę zdolności do pracy w rozumieniu art. 12 i 13 ustawy. Inaczej mówiąc, ochrona ubezpieczeniowa służy temu kto utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, choćby w stopniu częściowej niezdolności do pracy. Należy zatem przy ocenie częściowej niezdolności do pracy, odnosić się do poziomu posiadanych kwalifikacji, przy czym w każdym przypadku należy zważyć posiadane wykształcenie oraz charakter dotychczasowego zatrudnienia ubezpieczonego i okres tego zatrudnienia. Nie sposób bowiem dokonać oceny posiadanych kwalifikacji, odnosząc się w sposób alternatywny z jednej strony do posiadanego wykształcenia, a z drugiej, do zatrudnienia wykonywanego przez ubezpieczonego. Aktualny jest również pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., sygn. akt II UKN 675/98).

W orzecznictwie przyjmuje się również (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 sierpnia 2003r., II UK 11/03 oraz z dnia 5 lipca 2005r., (...) UK 222/04), że decydującą dla stwierdzenia niezdolności do pracy jest utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu przy braku rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Gdy więc biologiczny stan kalectwa lub choroba, nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, to brak prawa do tego świadczenia. Prawa tego nie można w szczególności wywodzić z przewidzianych w art. 13 ustawy emerytalnej przesłanek, a więc: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, przy wzięciu pod uwagę rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych, bowiem odnoszą się one tylko do ustalania stopnia lub trwałości niezdolności do pracy. Są więc bez znaczenia, jeżeli aspekt biologiczny (medyczny) wskazuje na zachowanie zdolności do pracy. Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wówczas, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty muszą występować łącznie ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., sygn. akt II UKN 675/98). O niezdolności do pracy nie decyduje więc niemożność podjęcia innej pracy warunkowana wiekiem, poziomem wykształcenia i predyspozycjami psychofizycznymi, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie Sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016 r., III AUa 1609/15).

Dodatkowego podkreślenia wymaga również i to, że postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczenia rentowego wszczynane w rezultacie odwołania wniesionego przez ubezpieczonego ma charakter odwoławczy. Jego przedmiotem jest więc ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy na wniosek ubezpieczonego lub z urzędu. Badanie owej zgodności z prawem i legalności decyzji oraz orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego oraz prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Mówiąc inaczej - o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa. Postępowanie dowodowe przed sądem jest bowiem postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy, a biegli sądowi nie zastępują lekarza orzecznika ZUS, tylko zgodnie z posiadaną wiedzą specjalistyczną poddają ocenie merytorycznej trafność wydanego przez niego orzeczenia o zdolności wnioskodawcy do pracy lub jej braku (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 20 maja 2004 roku, II UK 395/03, OSNAPiUS 2005, Nr 3, poz. 43).

Badając w przedmiotowej sprawie istnienie spornej przesłanki warunkującej przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów: neurologa, ortopedy, specjalisty z zakresu medycyny pracy - neurologa, związku z powyższym ocena stanu zdrowia wnioskodawczyni nie ograniczyła się do oceny tylko jednego specjalisty. Ocena wskazanych opinii została już zaprezentowana w części obejmującej ocenę dowodów, dlatego w tym miejscu, odwołując się do niej tylko ogólnie, należy jeszcze raz wskazać, że opinie te są rzetelne oraz jasno i przekonująco uzasadnione, stanowiły więc podstawę wydanego w sprawie orzeczenia.

Biegli byli zgodni co do oceny stanu zdrowia wnioskodawczyni, a w szczególności co do tego, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy w jakimkolwiek stopniu. Żaden z powołanych w niniejszym postępowaniu biegłych nie wskazał, aby stopień naruszenia sprawności organizmu ubezpieczonej, czy to z przyczyn neurologicznych, ortopedycznych czy internistycznych uzasadniał orzeczenie chociażby częściowej niezdolności do pracy. Biegli odnieśli się do dokumentacji medycznej wnioskodawczyni i dokładnie przeanalizowali ją oraz odnieśli się do twierdzeń ubezpieczonej. Biegli wskazali, na jakie schorzenia cierpi ubezpieczona jednak zgodnie stwierdzili, że nie powodują choćby częściowej niezdolności do pracy. Natomiast opinia biegłego neurochirurga, która została sporządzona w sprawie o świadczenie rehabilitacyjne nie mogła być uwzględniona, z uwagi na to, że jej twierdzenia nie znalazły potwierdzenia w pozostałych opiniach.

Treść opinii w/w biegłych, choć nie jest zgodna z oczekiwaniami odwołującej, nie znaczy to jednak, że zostały popełnione przez biegłych błędy odnośnie oceny stanu zdrowia bądź w zakresie argumentowania.

Konkludując, z zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów oraz opinii biegłych sądowych wynika, że wnioskodawczyni nie spełnia ustawowych przesłanek niezbędnych do otrzymania świadczenia rentowego. Nie jest on osobą niezdolną do pracy w myśl art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ani częściowo, ani całkowicie. Komisja Lekarska ZUS uznała ją za zdolną do pracy. Postępowanie przeprowadzone przed Sądem Okręgowym potwierdziło trafność tego stanowiska, choć wykazało, że ubezpieczona jest osobą niepełnosprawną, nie czyni jej to jednak osobą niezdolną do pracy.

Należy tylko przypomnieć, że pojęcie niepełnosprawności na gruncie ustawy z 27.08.1997 r. (Dz.U 2024 poz. 44 t.j.) o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie pokrywa się z pojęciem niezdolności do pracy w rozumieniu ustawy emerytalnej. W wyroku z dnia 20 sierpnia 2003 r. (II UK 386/02 OSNP 2004/12/213), Sad Najwyższy odnosząc się do obu pojęć wskazał, iż na gruncie obowiązującego prawa nie ma podstaw do ich utożsamiania. Różnice występują zarówno w płaszczyźnie definicyjnej (pojęcie niezdolności do pracy, zawarte w ustawie o emeryturach i rentach z FUS jest inne niż pojęcie niepełnosprawności, zawarte w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych), jak i w zakresie orzekania o każdym z tych stanów. Są one też przesłanką do przyznania innego rodzaju świadczeń (uprawnień). Niepełnosprawność sama przez się nie zawsze uniemożliwia świadczenie pracy. Bezpodstawne jest stanowisko jakoby podobne były przesłanki z jednej strony orzekania o niepełnosprawności, a z drugiej strony ustalania niezdolności do pracy jako jednego z warunków świadczeń rentowych z prawa ubezpieczenia społecznego. Niepełnosprawność jako przesłanka materialnoprawnych i proceduralnych mechanizmów rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz szczególnej ochrony zatrudnienia, stanowi odrębny przedmiot regulacji w obrębie prawa socjalnego (por. z 27 sierpnia 1997 r.). Odrębności tej nie usuwają, wynikające z art. 5 ustawy z 27 sierpnia 1997 r., normatywne ustalenia skutków w zakresie rehabilitacji w odniesieniu do orzeczeń lekarza orzecznika ZUS o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. Z tego powodu osoby, w stosunku do których wydane zostały orzeczenia o niezdolności do pracy są traktowane na równi z osobami uzyskującymi specjalną ochronę prawa socjalnego z zakresu rehabilitacji i zatrudnienia w szczególnych warunkach. Nie ma natomiast podstawy prawnej stanowisko jakoby ustalenie warunków do świadczeń rehabilitacyjnych i szczególnego zatrudnienia powodowało równocześnie konsekwencje prawne w zakresie świadczeń przewidzianych ustawą emerytalno-rentową. /Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2004 r. II UK 68/04 LEX nr 979180/ .

Wnioskodawczyni jest zatem zdolna do wykonywania pracy zarobkowej w myśl ustawy o rentach i emeryturach . Pozostałe zaś przesłanki związane z prawem do świadczenia nie stanowiły natomiast przedmiotu sporu między stronami.

Reasumując brak jest podstaw do stwierdzenia niezdolności do pracy odwołującej się. Wobec tego nie zachodziły przesłanki do stwierdzenia wadliwości zaskarżonej decyzji oraz do jej zmiany. Mając na względzie powołane okoliczności, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie. Jak zauważa się w orzecznictwie, o nabyciu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy nie mogą przesądzać subiektywne odczucia osoby ubezpieczonej.[tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 21 kwietnia 2021 roku, III AUa 12/21, LEX nr 3259709]

Sąd rozpatrując odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych badał zasadność tej decyzji, oceniając stan rzeczy z chwili jej wydanie. Ewentualna zatem zmiana stanu zdrowia ubezpieczonej po tej dacie nie mogła mieć wpływu na ocenę zasadności zaskarżonej decyzji. Zauważyć należy, że ewentualne pogorszenie stanu zdrowia wnioskodawczyni i jego wpływ na zdolność do pracy może być przedmiotem kolejnego postępowania, które stosownym wnioskiem może zainicjować sam wnioskodawczyni.