Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. - wykonując prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 czerwca 2017 roku - przeliczył od dnia 1 kwietnia 2007 roku, tj. od daty określonej w wyroku sądu, rentę rodzinną dla M. M.. Organ rentowy wskazał, że należność za okres od dnia
1 kwietnia 2007 roku do dnia 30 kwietnia 2009 roku wynosi 8.346.79 zł brutto, zaś do wypłaty 6.786.58 zł netto. Zakład podniósł, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ( (...)) wynosi 119.93%. Podstawa wymiaru została obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 119.93% przez 985.32 zł, tj. kwotę bazową i wyniosła 1.181.69 zł. Do ustalenia wysokości renty - jaka przysługiwałaby osobie zmarłej Zakład uwzględnił: 24 lat i 5 miesięcy - okresów składkowych, tj. 293 miesięcy i 3 miesiące - okresów nieskładkowych (nie więcej niż 1/3 składkowych), tj. 3 miesiące oraz 4 miesiące - uzupełnienie okresu brakującego do pełnych 25 lat ww. okresów - od zgłoszenia wniosku do ukończenia wieku, o którym mowa w art. 24, tj. 4 miesiące. Zakład wskazał, że renta rodzinna dla jednej osoby wynosi 85% świadczenia zmarłego (85% x 616.40 = 523.94 zł). Renta po waloryzacji w okresie od 1 marca 2012 roku do 1 marca 2015 roku wynosi od 1 kwietnia 2007 roku (...).11 zł. Renta podlega waloryzacji od dnia 1 marca 2016 roku i wynosi 1.246,09 zł, oraz od dnia 1 marca 2017 roku i wynosi 1.256,09 zł.

( decyzja z dnia 17 sierpnia 2017 roku k. 165 - 168 plik I akt ZUS)

W dniu 26 września 2017 roku od powyższej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Łodzi złożyła M. M., zaskarżając ją w całości i wnosząc o ponowne przeliczenie renty i ustalenie poprawnej wysokości renty rodzinnej, przysługującej wnioskodawczyni oraz o zasądzenie odsetek ustawowych za cały okres rentowy od poprawnie ustalonej kwoty renty rodzinnej za każdy miesiąc.

W uzasadnieniu odwołania skarżąca wskazała, że ZUS dokonał błędnego przeliczenia renty rodzinnej, czego konsekwencją było wydanie zaskarżonej decyzji. Wysokość renty rodzinnej przysługującej M. M. (po zastosowaniu przelicznika (...) oraz zastosowaniu mnożnika 85%) winna wynosić:

- za okres od 1 kwietnia 2007 roku do 29 lutego 2008 roku - po 442,04 złotych miesięcznie, a zatem 11 miesięcy x 442.04 zł = 4.862,44 złotych;

- za okres od 1 marca 2008 roku do 28 lutego 2009 roku - po 495,65 złotych miesięcznie, a zatem 12 miesięcy x 495,65 zł = 5.947,80 złotych;

- za okres od 1 marca 2009 roku do 30 kwietnia 2009 roku - po 525,88 złotych miesięcznie, a zatem 2 miesiące x 525,88 zł = 1.051,76 złotych.

Łączna kwota za powyższy okres = 11.862 złotych. Wyżej podane kwoty są kwotami netto, po odliczeniu należnych podatków i składek. Zdaniem skarżącej w zaskarżonej decyzji ZUS wskazano błędną kwotę, nie podając jednocześnie składowych jakie ZUS wziął pod uwagę przy dokonywaniu obliczeń, tj. przede wszystkim wysokości przeciętnego wynagrodzenia za poprzedni rok kalendarzowy, warunkującego wysokość kwoty bazowej, będącej podstawą dalszych obliczeń.

Jednocześnie skarżąca podniosła, że niezależnie od powyższego, od poprawnie obliczonej kwoty renty za każdy miesiąc M. M. należą się odsetki ustawowe zgodnie z treścią art. 118 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U.Nr 162, poz. 1118). W niniejszej sprawie, wobec odpowiedzialności ZUS za zaistniałą sytuację i wstrzymanie renty rodzinnej M. M., odsetki należą się za cały okres, nie zaś od ostatniego prawomocnego wyroku.

(odwołanie z dnia 26 września 2017 roku k. 2-4).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując w uzasadnieniu, że wyliczenia przedstawione przez wnioskodawczynię dotyczą sytuacji, w której do renty rodzinnej byłyby uprawnione dwie osoby natomiast renta rodzinna za okres od 1 kwietnia 2007 roku do 30 kwietnia 2009 roku przysługiwała trzem osobą. Kwota renty rodzinnej dla jednej osoby w okresie 1 kwietnia 2007 roku do 29 lutego 2008 roku to kwota 311,08 zł., w okresie od 1 lutego 2008 roku do 28 lutego 2009 roku to kwota 348,73 zł. i w okresie od 1 marca 2009 roku do 30 kwietnia 2009 roku to kwota 370,01 zł. Nadto organ rentowy wskazał, że zawarty w odwołaniu wniosek o wypłatę odsetek od wyrównania renty rodzinnej został przekazany do wydziału merytorycznego celem rozpatrzenia i wydania formalnej decyzji.

(o dpowiedź na odwołanie z dnia 23 października 2017 roku k. 6 - 6v)

Pismem procesowym z dnia 23 listopada 2017 roku organ rentowy poinformował, że po rozpatrzeniu wniosku M. M. o odsetki w dniu 6 listopada 2017 roku wydał w tym zakresie decyzję odmawiająca wnioskodawczyni prawa do wypłaty odsetek od kwoty wyrównania przekazanego decyzją z dnia 17 sierpnia 2017 roku za okres od 1 kwietnia 2007 roku do 30 kwietnia 2009 roku.

(pismo z dnia 23 listopada 2017 roku k. 9)

Pismem procesowym z dnia 13 grudnia 2017 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł stanowisko zawarte w odwołaniu złożonym przez M. M. oraz podniósł, że błędne jest twierdzenie organu rentowego, iż w spornym okresie, za który przyznano rentę odwołującej się na podstawie wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 czerwca 2017 roku w sprawie o sygn. akt III AUa 345/17, renta rodzinna przysługiwała trzem uprawnionym, gdyż w rzeczywistości przysługiwała dwóm uprawnionym, tj. P. M. i M. M.. Ich matka L. M. (1), którą organ rentowy również uznaje za uprawnioną w tym okresie, w rzeczywistości nie była uprawniona do renty, o czym świadczą decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nakazujące jej zwrot renty rodzinnej. Skarżący zwrócił uwagę, że decyzjami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 października 2009 roku oraz z dnia 7 stycznia 2011 roku nakazano L. M. (1) zwrot świadczenia renty rodzinnej:

- za rok 2007 w łącznej kwocie 5 304,48 zł,

- za rok 2008 w łącznej kwocie 5 840,58 zł,

- za rok 2009 w łącznej kwocie 3 094,82 zł.

We wskazanej wyżej decyzji organ rentowy podnosi, że L. M. (1) nienależnie pobrała rentę rodzinną w w/w okresie, w związku z czym musiała zwrócić świadczenie w całości, co też uczyniła. Wynika z tego, iż w latach 2007 - 2009, za który to okres Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia
29 czerwca 2017 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt III AUa 345/17, przyznał rentę rodzinną M. M., uprawnionymi do renty była wnioskodawczyni oraz jej siostra P. M.. Ich matka L. M. (1) nie była uprawnioną do renty rodzinnej, co stwierdził Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wydając decyzję nakazującą zwrot nienależnie pobranego świadczenia.

(pismo z dnia 13 grudnia 2017 roku k. 15 - 17)

W kolejnym piśmie procesowy pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o zasądzenie od organu rentowego na rzecz M. M. odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 5.075,42 złotych netto, której to kwoty dochodzi skarżąca w niniejszym postępowaniu z tytułu wyrównania renty rodzinnej, za okres od dnia 17 sierpnia 2017 roku do dnia zapłaty.

(pismo z dnia 19 lutego 2018 roku k. 26 -28)

Na rozprawie w dniu 19 lutego 2018 roku wnioskodawczyni oświadcza, że odwołała się od decyzji dotyczącej odmowy wypłaty odsetek i toczy się odrębna sprawa pod sygn. akt VIII U 16/18. Pełnomocnik wnioskodawczyni oświadczył, że wnioskodawczyni nie dochodzi odsetek w niniejszym postępowaniu. Natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania oraz podniósł, że w okresie spornym L. M. (1) nie była pozbawiona prawa do renty rodzinnej, z uwagi na uzyskiwanie określonego przychodu była pozbawiona prawa do jego wypłaty.

(stanowiska stron – e- protokół z rozprawy z 19 lutego 2018 roku 00:00:53 – 00:10:55 – płyta CD k. 32)

Zainteresowana L. M. (1) i P. M. zgłosiły swój udział w sprawie.

(pisma z dnia 19 marca 2018 roku k. 40 i k. 41)

W kolejnym piśmie procesowy pełnomocnik wnioskodawczyni ponowił wniosek o zasądzenie od organu rentowego na rzecz M. M. odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 5 075,42 złotych netto, której to kwoty dochodzi skarżąca w niniejszym postępowaniu z tytułu wyrównania renty rodzinnej, za okres od dnia 17 sierpnia 2017 roku do dnia zapłaty.

(pismo z dnia 4 kwietnia 2018 roku k. 43 -46)

Na rozprawie w dniu 20 czerwca 2018 roku, bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku, pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, tak jak zostało to sprecyzowane w piśmie z dnia 29 marca 2018 roku oraz wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania. Z kolei zainteresowane przyłączyły się do stanowiska wnioskodawczyni. Jednocześnie zainteresowana L. M. (1) oświadczyła, że została zobowiązana do zwrotu swojej części renty rodzinnej z uwagi na przekroczenie dochodu. Całość należności za lata 2006-2008 została spłacona.

(stanowiska stron – e- protokół z rozprawy z 20 czerwca 2018 roku 00:01:33 – 00:16:45 – płyta CD k. 66)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

L. M. (1) zawarła związek małżeński z W. M. w dniu
3 października 1987 roku. Ze związku tego urodziła się w dniu (...) M. M. oraz w dniu 11 lutego 1996 roku P. M.

(okoliczność bezsporna, a nadto odpisy skrócone aktu urodzenia k. 10 i k. 11plik I akt ZUS).

W dniu 25 kwietnia 1997 roku W. M. zmarł.

(odpis skrócony aktu zgonu k. 9 plik akt ZUS).

W dniu 22 maja 1997 roku ówczesny zakład pracy zmarłego W. M. tj. Fabryka (...) S.A. w Ł. sporządził wniosek o rentę rodzinna po zmarłym, w którym jako osoby ubiegające się o rentę wskazał M. M. i P. M.

(wniosek o rentę rodzinną k. 1 - 1 verte plik I akt ZUS)

W dniu 26 maja 1997 roku L. M. (1) złożyła przedmiotowy wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w B..

(uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi w załączonych akt o sygn. IX U 1061/10)

Decyzją z dnia 11 czerwca 1997 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, po rozpatrzeniu powyższego wniosku z dnia 22 maja 1997 roku, przyznał od dnia 1 maja 1997 roku rentę rodzinną dla: L. M. (1) na stałe, M. M. do 1 lipca 2004 roku, P. M. do 1 marca 2012 roku. Niniejsza decyzja zawierała w sobie również pouczenie o konieczności powiadomienia Oddziału ZUS o podjęciu zatrudnienia oraz o wysokości osiąganego dochodu, z uwagi na możliwość zawieszenia renty czy też zmniejszenia jej wysokości. Nadto w punkcie VI pouczenia wskazano, iż osoba uprawniona do renty winna powiadomić organ rentowy o zaprzestaniu nauki przez osobę powyżej 16 lat, a w przypadku kontynuowania nauki winna nadesłać zaświadczenie stwierdzające fakt kontynuowania nauki

(decyzja z dnia 11 czerwca 1997 roku k. 31-31 verte plik I akt ZUS).

L. M. (1) powróciła do pracy w 1999 roku.

(uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi w załączonych akt o sygn. IX U 1061/10)

M. M. nie przedłożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w lipcu 2004 roku zaświadczenia o kontynuowaniu nauki.

(uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi w załączonych akt o sygn. IX U 1061/10)

Decyzją z dnia 13 lipca 2004 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych z urzędu dokonał podziału renty rodzinnej między dwie uprawnione osoby: L. M. (1), której przysługiwała renta na stałe oraz P. M. uprawnioną do renty do 29 lutego 2012 roku.

(decyzja z dnia 13 lipca 2004 roku k. 98 - 99 plik I akt ZUS)

W dniu 29 maja 2009 roku L. M. (1) złożyła do organu rentowego wniosek o wyłączenie jej z grona osób uprawnionych do świadczenia rentowego i wypłacanie świadczenia wyłącznie dla córek. Do przedmiotowego wniosku załączyła zaświadczenie o kontynuowaniu nauki przez M. M. na Uniwersytecie (...) od dnia
1 października 2007 roku do dnia 31 października 2010 roku.

(pismo z dnia 29 maja 2009 roku k. 110 plik I akt ZUS, zaświadczenie z dnia 28 maja 2009 roku k. 112 plik I akt ZUS)

Decyzjami z dnia 14 lipca 2009 roku ZUS dokonał podziału renty rodzinnej od dnia
1 maja 2009 roku dla M. M. i P. M..

(decyzje z dnia 14 lipca 2009 roku k. 114 - 117 plik I akt ZUS)

L. M. (1) nie informowała Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wysokości osiągniętych dochodów.

(pismo wnioskodawczym z dnia 21 sierpnia 2009 roku k. 126 - 127 plik akt ZUS)

L. M. (1) będąc zatrudnioną w Sądzie Rejonowym w Brzezinach przekroczyła kwoty graniczne przychodu w okresie od 1 stycznia 2006 roku do 30 czerwca 2009 roku. We wskazanym okresie renta nie była zawieszana ani zmniejszana - co spowodowało nadpłatę wypłaconych świadczeń i wydanie przez ZUS decyzji o nienależnie pobranych świadczeniach tj.:

- z dnia 21 października 2009 roku za okres od 1 stycznia 2006 roku do 31 grudnia 2006 roku na kwotę 4.810,82 zł,

- z dnia 21 października 2009 roku za okres od 1 stycznia 2007 roku do 31 grudnia 2007 roku na kwotę 5.394,48 zł,

- z dnia 21 października 2009 roku za okres od 1 stycznia 2008 roku do 31 grudnia 2008 roku na kwotę 5.840,58 zł,

- z dnia 7 stycznia 2011 roku za okres od 1 stycznia 2009 roku do 30 czerwca 2009 roku na kwotę 3.094,82 zł.

(pismo organu rentowego z dnia 12 marca 2018 roku k. 38 - 38v, decyzje z dnia
21 października 2009 roku k. 20, 21 i decyzja z dnia 7 stycznia 2011 roku k. 22)

Kwoty wykazane w decyzjach z dnia 21 października 2009 roku dotyczące lat 2006-2008 zostały całkowicie spłacone w dniu 29 lutego 2016 roku zaś kwota wskazana w decyzji z dnia 7 stycznia 2011 roku dotycząca nadpłaty renty za rok 2009 została całkowicie spłacona w dniu 31 maja 2016 roku

(okoliczność bezsporna, stanowisko zainteresowanej L. M. e- protokół z rozprawy z 20 czerwca 2018 roku 00:01:33 – 00:05:15 – płyta CD k. 66, pismo z dnia
14 maja 2018 roku k. 56 - 56v)

Decyzją z dnia 21 lipca 2010 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. - po rozpatrzeniu wniosku z dnia 18 czerwca 2010 roku - odmówił M. M. prawa do wyrównania świadczenia rentowego za okres od 1 lipca 2004 roku do
30 kwietnia 2009 roku.

(decyzja z dnia 21 lipca 2010 roku k. 163 plik I akt ZUS).

Od powyższej decyzji wnioskodawczyni M. M. złożyła w dniu
24 sierpnia 2010 roku odwołanie do Sądu Okręgowego w Łodzi.

(odwołanie z dnia 24 sierpnia 2010 roku k. 1 w załączonych akt o sygn. IX U 1061/10)

Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 31 sierpnia 2011 roku sygn.. akt IX U 1061/10 w sprawie M. M., L. M. (1) i P. M. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł. o wyrównanie, wysokość renty rodzinnej, rozliczenie renty rodzinnej, oddalił odwołania wnioskodawczyń od decyzji z
21 lipca 2010 roku, 9 lutego 2011 roku i 7 stycznia 2011 roku.

(wyrok z dnia 31 sierpnia 2011 roku k. 85 w załączonych akt o sygn. IX U 1061/10)

W dniu 25 października 2011 roku powyższe rozstrzygniecie zostało zaskarżone w całości przez L. M. (1) (działająca także jako przedstawiciel ustawowy małoletniej P. M.) i M. M..

(apelacja z dnia 25 października 2011 roku k. 101 - 108 w załączonych akt o sygn. IX U 1061/10)

W następstwie rozpoznania wniesionego przez wnioskodawczynie środka zaskarżenia, Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z 10 maja 2012 roku w sprawie III AUa 1483/11 oddalił apelacje.

(wyrok z dnia 10 maja 2012 roku k. 153 w załączonych akt o sygn. IX U 1061/10)

W dniu 12 lutego 2013 roku M. M. działająca poprzez zawodowego pełnomocnika złożyła skargę kasacyjną od powyższego rozstrzygnięcia.

(skarga kasacyjna z dnia 12 lutego 2013 roku k. 235 - 2476 w załączonych akt o sygn. IX U 1061/10)

Wyrokiem z dnia 31 stycznia 2017 roku, wydanym w wyniku rozpoznania skargi kasacyjnej wniesionej przez M. M., Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 10 maja 2012 roku w części oddalającej apelację M. M. i sprawę w tym zakresie przekazał Sądowi Apelacyjnemu w Łodzi do ponownego rozpoznania.

(wyrok z dnia 31 stycznia 2017 roku k. 302 w załączonych akt o sygn. IX U 1061/10)

W dniu 29 czerwca 2017 roku zapadł wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi sygn. III AUa 345/17. Powyższym wyrokiem Sąd zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 21 lipca 2010 roku w ten sposób, że przyznał M. M. prawo do wyrównania renty rodzinnej po zmarłym ojcu W. M. za okres od dnia 1 kwietnia 2007 roku do dnia 31 marca 2010 roku.

(wyrok z dnia 29 czerwca 2017 roku k. 327 w załączonych akt o sygn. IX U 1061/10)

Zaskarżoną decyzją z dnia 17 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział w Ł. wykonując prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 29 czerwca 2017 roku przeliczył od dnia 1 kwietnia 2007 roku, tj. od daty określonej w wyroku sądu, rentę rodzinną M. M.. Organ rentowy wskazał, że należność za okres od dnia
1 kwietnia 2007 roku do dnia 30 kwietnia 2009 roku wynosi 8.346.79 zł brutto zaś do wypłaty kwota 6.786.58 zł netto. Zakład wskazał, że renta rodzinna dla jednej osoby wynosi 85% świadczenia zmarłego (85% X 616.40 = 523.94 zł). Renta po waloryzacji w okresie od
1 marca 2012 roku do 1 marca 2015 roku wynosi od 1 kwietnia 2007 roku (...).11 zł. Wysokość świadczenia wynosi (...).11 zł.

( decyzja z dnia 17 sierpnia 2017 roku k. 165 - 168 plik I akt ZUS)

Decyzją z dnia 6 listopada 2017 roku organ rentowy odmówił M. M. prawa do wypłaty odsetek od kwoty wyrównania ustalonego decyzją z dnia 17 sierpnia 2017 roku za okres od dnia 1 kwietnia 2007 roku do dnia 30 kwietnia 2009 roku.

( decyzja z dnia 6 listopada 2017 roku k. 169 - 170 plik I akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o załączone do akt sprawy dokumenty znajdujące się w akta ZUS oraz sprawie o sygn. IX U 1061/10.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie wnioskodawczyni nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku Nr 1270, ze zm.) renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Zgodnie zaś z treścią ustępu 2 cytowanego przepisu przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

W art. 67 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy emerytalnej postanowiono, że do renty rodzinnej uprawniony są dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione oraz małżonek (wdowa i wdowiec) spełniający warunki określone w art. 68-71.

Przepis art. 73 ustęp 1 ustawy emerytalnej precyzuje procentową wysokość renty rodzinnej, przysługującą w przypadku konkretnej ilości osób uprawnionych do jej otrzymania.

Zgodnie z art. 73 ust. 1 pkt 1 analizowanej ustawy, renta rodzinna wynosi dla jednej osoby uprawnionej 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. Za kwotę świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, uważa się kwotę emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 73 ust. 2 ustawy emerytalnej).

Wyliczając rentę rodzinną w pierwszej kolejności wylicza się, jaka wysokość świadczenia przysługiwałaby zmarłemu, a następnie od tej kwoty przysługujący członkowi rodziny procent, który stanowi wysokość wypłacanej renty rodzinnej, w zależności od tego ile jest osób uprawnionych.

Spór pomiędzy stronami w niniejszej sprawie koncentrował się wokół kwestii,
czy w zaskarżonej decyzji organ rentowy właściwie ustalił wysokość renty rodzinnej należnej wnioskodawczyni za okres od 1 kwietnia 2007 roku do 30 kwietnia 2009 roku przyjmując, że uprawnionymi we wskazanym okresie do przedmiotowego świadczenia były trzy osoby .

W przekonaniu odwołującej się w spornym okresie uprawnionym do przedmiotowego świadczenia była wnioskodawczyni i jej siostra P. M., natomiast mama L. M. (1) nie, gdyż była zobligowana do zwrotu na rzecz ZUS nienależnie pobranego świadczenia za okres od 2006 roku do 2009 roku.

Z tak sformułowanym twierdzeniem nie sposób się zgodzić. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że zawieszenie prawa do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie oznacza pozbawienia (nawet przejściowo) uprawnienia do tego świadczenia, a jedynie de facto wstrzymanie jego wypłaty na pewien czas (patrz np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
3 czerwca 2008 r., I UK 405/07, OSNP 2009/19-20/269).

Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych w okresie od 1 kwietnia 2007 roku do 30 kwietnia 2009 roku L. M. (1) pobierała świadczenie w przysługującej jej wówczas wysokości i we wskazanym okresie nie była pozbawiona prawa do świadczenia oraz prawa do jego wypłaty, które wynosiło: od dnia 1 kwietnia 2007 roku do dnia 28 lutego 2008 roku - 442,04 zł miesięcznie, od dnia 1 marca 2008 roku do dnia
28 lutego 2008 roku - 495,65 zł miesięcznie zaś od dnia 1 marca 2009 roku do 30 kwietnia 2009 roku- 525,88 zł miesięcznie. L. M. (1) dopiero w dniu 29 maja 2009 roku zgłosiła do ZUS wniosek o wyłączenie z grona osób uprawnionych do renty rodzinnej. W związku z tym wypłata świadczenia w stosunku do niej została wstrzymana. Po zakończeniu zaś roku kalendarzowego Zakład rozliczył L. M. (1) z osiągniętego przychodu z tytułu zatrudnienia w Sądzie Rejonowym w Brzezinach i okazało się, że przekroczyła kwoty graniczne przychodu w okresie od dnia 1 stycznia 2006 roku do dnia 30 czerwca 2009 roku. Jednocześnie organ ustalił, że we wskazanym okresie wypłacana renta nie była zawieszana ani zmniejszana - co spowodowało nadpłatę wypłaconych świadczeń. Dlatego też zobowiązał L. M. (1) do zwrotu nienależnie pobranych świadczeniach. I tak decyzją z dnia
21 października 2009 roku obejmującą okres od dnia 1 stycznia 2006 roku do dnia 31 grudnia 2006 roku ZUS ustalił, że była to kwota 4.810,82 zł. Decyzja z dnia 21 października 2009 roku obejmującą okres od dnia 1 stycznia 2007 roku do dnia 31 grudnia 2007 roku ZUS ustalił, ze była to kwota 5.394,48 zł. Kolejną decyzją z dnia 21 października 2009 roku obejmująca okres od dnia 1 stycznia 2008 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku ZUS ustalił, że była to kwota 5.840,58 zł. Natomiast decyzją z dnia 7 stycznia 2011 roku obejmującą okres od 1 dnia stycznia 2009 roku do dnia 30 czerwca 2009 roku ZUS ustalił, że była to kwota 3.094,82 zł. Tak ustalone powyższymi decyzjami kwoty zostały przez L. M. (1) uregulowane za lata 2006-2008 w dniu 29 lutego 2016 roku, zaś za rok 2009 w dniu 31 maja 2016 roku. Jednak z faktu obowiązku zwrotu przez L. M. (1) nienależnie pobranego świadczenia nie można automatycznie wyprowadzić wniosku, że została ona pozbawiona prawa do tego świadczenia. Mama wnioskodawczyni – zainteresowana L. M. (1) została jedynie zobowiązana do zwrotu świadczenia, ponieważ przekroczyła kwoty graniczne przychodu w okresie od 1 stycznia 2006 roku do 30 czerwca 2009 roku oraz z uwagi na fakt, iż nie poinformowała ZUS, że istnieją podstawy do zawieszenia czy zmniejszenia jej świadczenia. Dlatego też organ rentowy był zobligowany w sytuacji powstania nadpłaty wypłaconych świadczeń do wydania decyzji o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń. To zaś oznacza, że w spornym okresie mamie wnioskodawczyni L. M. (1) cały czas przysługiwało prawo do przedmiotowego świadczenia. A co za tym idzie - wbrew wywodom zawartym w odwołaniu - w spornym okresie były uprawnione trzy osoby do renty rodzinnej nie zaś - jak uważa skarżąca - tylko dwie.

Co istotne zauważyć należy, że L. M. (1) poczynając od 2006 roku i przez kolejne lata aż do 2009 roku nie zgłosiła wniosku o wyłączenie jej z kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej, ale dopiero w dniu 29 maja 2009 roku. Gdyby taki wniosek został złożony wcześniej, prawo do renty rodzinnej, stosownie do treści art.107a ww. ustawy zostałoby ponownie ustalone z pominięciem L. M. (1), jak miało to miejsce w 2009 roku, gdy ZUS decyzjami z dnia 14 lipca 2009 roku ustalił, że osobami uprawnionymi do renty rodzinnej są tylko córki zmarłego tj. M. M. i P. M.. Nie można zapomnieć, że postępowanie w sprawie o ponowne ustalenie prawa do renty rodzinnej oraz jej wysokość jest wszczynane na wniosek jednej z osób uprawnionych do tego świadczenia. Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie przewiduje działania przez Zakład z urzędu. Zatem do ponownego ustalenia prawa do renty z pominięciem L. M. (1) (która miała przyznane prawo do renty rodzinnej na stałe) konieczne było złożenie przez nią stosownego wniosku. Taki zaś jak wynika z akt sprawy został złożony do ZUS dopiero w maju 2009 roku.

Należy pamiętać, że wyłączenie z kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej nie jest zdarzeniem nieodwracalnym, bowiem osoba, która złożyła wniosek o wyłączenie jej z kręgu osób uprawnionych, może złożyć wniosek o rentę rodzinną i w tym wypadku renta rodzinna ulega ponownemu ustaleniu. Jednak istotnym jest, aby w danym zakresie został złożony odpowiedni wniosek. Jak już wspomniano organ rentowy nie działa z urzędu. Zatem, aby wyłączyć L. M. (1) z kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej należało złożyć stosowny wniosek w tym przedmiocie.

Tym samym w ocenie Sądu Okręgowego interpretacja powyższej normy przez organ rentowy była prawidłowa, a wydana decyzja słuszna. A co za tym idzie zarzuty odwołującej się dotyczącej naruszenia prawa materialnego nie mogły się ostać.

Z powyższych względów uznać należało, iż decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych była prawidłowa, zaś odwołanie należało oddalić jako bezzasadne, przyjmując jako podstawę rozstrzygnięcia powołane przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że brak jest podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji
i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

Z uwagi na czasową niedopuszczalność drogi sądowej Sąd przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniosek ubezpieczonej o przyznanie odsetek ustawowych za opóźnienie od wyrównania renty rodzinnej za okres od dnia
17 sierpnia 2017 roku tj. daty wydania zaskarżonej decyzji do dnia zapłaty, zgłoszony w piśmie procesowym z dnia 4 kwietnia 2018 roku.

Zgodnie z dyspozycją art. 476 §2 k.p.c. w związku z art. 2 k.p.c. przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych dotyczących ubezpieczenia społecznego i kategorii spraw wymienionych w pkt 1-5 § 2 art. 476 k.p.c.

Na obecnym etapie postępowania, wobec braku decyzji organu rentowego w zakresie ponownie zgłoszonego wniosku ubezpieczonej o przyznanie odsetek ustawowych za opóźnienie od wyrównania renty rodzinnej za okres od dnia 17 sierpnia 2017 roku do dnia zapłaty, zachodzi czasowa niedopuszczalność drogi sądowej, a właściwym do rozpoznania roszczeń pozostaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, od decyzji którego będzie przysługiwać skarżącej prawo wniesienia odwołania do Sądu zgodnie z powołanymi przepisami.

Z uwagi na powyższe Sąd, na podstawie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c. w związku z art. 464 § 1 k.p.c. orzekł jak w pkt 2 sentencji wyroku.

z/odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi odwołującej

23.07.2018r.

E.W.