Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 czerwca 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. , po rozpatrzeniu wniosku M. P. , przedstawicielki ustawowej małoletniego, w tym dniu , A. P. , z 24 listopada 2014 r., w sprawie umorzenia należności z tytułu składek wynikających z decyzji nr (...) z 22 sierpnia 2014 r. przenoszącej odpowiedzialność za zobowiązania zmarłego 12 czerwca 2012 r. ojca K. P. , odmówił umorzenia należności z tytułu:

1)  składek na ubezpieczenia społeczne za okres od stycznia 2009 r. do lutego 2009 r. w łącznej kwocie 195,55 zł , w tym z tytułu składek 139,55 zł oraz odsetek 56,00 zł.

2)  składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od stycznia 2009 r. do lutego 2009 r. w łącznej kwocie 606,70 zł , w tym z tytułu składek 430,70 zł oraz odsetek 176,00 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podkreślił , że z uwagi na okoliczność ,że umowa o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek nr (...) uległa rozwiązaniu , to tym samym w dniu 1 marca 2016 r. upłynął 12 – miesięczny termin na uregulowanie należności niepodlegających umorzeniu , liczony od dnia uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia należności z tytułu składek.

/decyzja k.53 akt ZUS/

W dniu 19 lipca 2021 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie M. P. od w/w decyzji , w którym wskazała ,że nie zgadza się ze stanowiskiem organu rentowego. W treści odwołania wskazała , że, zgodnie z aneksem nr (...) do umowy ratalnej, z ZUS, miesięczna rata wynosiła około 170 zł , przy czym ostatnia rata płatna 7 grudnia 2021 r. miała wynieść 22 000,00 zł. W dniu 23 listopada 2020 r. M. P. złożyła kolejny wniosek o rozłożenie na raty kwoty 22 000,00 zł , a organ rentowy , na podstawie aneksu nr (...), rozłożył wówczas ww. kwotę na raty w wysokości od 743,00 zł do 842,00 zł. Wnioskodawczyni podkreśliła ,że na dzień złożenia wniosku o zmianę aneksu nr (...) tj. 15 grudnia 2020 r. nie było opóźnień w regulowaniu należności wobec ZUS , a ponadto spadkobierca wnosił raty w wysokości adekwatnej do renty rodzinnej tj. 180,00 zł miesięcznie (A. P. otrzymuje rentę rodzinną w wysokości 613,33 zł). Brak zaś rozpoznania wniosku o zmianę aneksu nr (...) skutkował powstaniem niedopłaty i rozwiązaniem umowy z dnia 15 stycznia 2016 r. o rozłożeniu należności z tytułu składek.

/odwołanie k.3 – 4/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.5 – 6 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. P. urodził się (...) , posiada prawo do renty rodzinnej po zmarłym ojcu K. P.. A. P. zamieszkuje wspólnie z matką M. P. oraz siostrą G. P. również uprawnioną do renty rodzinnej po zmarłym ojcu K. P. . M. P. pracuje jako nauczyciel języka niemieckiego i osiąga, z tego tytułu, wynagrodzenie w wysokości około 5 000,00 zł netto miesięcznie. Zmarły K. P., prowadził własną działalność gospodarczą, w ramach której zajmował się sprzedażą części komputerowych.

/zeznania świadka M. P. min. 00:05:20 – 00:12:47 , zeznania A. P. min.00:15:22 – 00:15:42 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:13:06 – 00:14:55 rozprawy z dnia 13 grudnia 2021 r. , płyta CD k.42/

Decyzją z 22 sierpnia 2014 r., numer (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeniósł na małoletniego A. P., jako spadkobiercy, po zmarłym 16 czerwca 2012 r., ojcu, K. P. ,odpowiedzialność całym swoim majątkiem, za należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne za okres: od stycznia 2009 r. do sierpnia 2009 r., od stycznia 2010 r. do lutego 2010 r. i od kwietnia 2010 r. do maja 2012 r., na ubezpieczenie zdrowotne za okres od lipca 2008 r. do sierpnia 2009 r., od stycznia 2010 r. do lutego 2010 r. i od czerwca 2010 r. do maja 2012 r., oraz na Fundusz Pracy za okres od stycznia 2010 r. do lutego 2010 r. i od kwietnia 2010 r. do maja 2012 r.

/decyzja k.3 – 5 akt ZUS/

Wnioskiem z 24 listopada 2014 r., M. P. wystąpiła jako przedstawiciel ustawowy małoletniego A. P., na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012r., o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność ( Dz. U. z 2012 r., poz. 1551 ), o umorzenie nieopłaconych należności za okres objęty ustawą, do opłacenia których był zobowiązany ,decyzją Zakładu 22 sierpnia 2014 r., nr (...), o odpowiedzialności za zobowiązania płatnika składek , K. P..

/wniosek k.1 akt ZUS/

D. dnia 28 stycznia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję nr (...), w której określił należności, podlegające umorzeniu i wskazał, że warunkiem ich umorzenia jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Decyzja jest prawomocna od 1 marca 2015 r.

/decyzja k.12 – 14 akt ZUS/

Umową z 15 stycznia 2016 r., nr (...), ZUS rozłożył należności, z tytułu składek niepodlegających umorzeniu, na raty. W § 7 umowy wskazano sytuacje w których umowa ulega rozwiązaniu. Jedną z okoliczności powodujących rozwiązanie umowy jest opłacenie raty w częściowej wysokości. Aneksem nr (...) z dnia 21 listopada 2017 r. do ww. umowy termin spłaty ostatniej raty został określony na dzień 7 grudnia 2020 r. ( wysokość ostatniej raty została określona w kwocie 27 926,00 zł). Aneksem nr (...) z 7 grudnia 2020 r. do przedmiotowej umowy, ZUS rozłożył na raty należność w kwocie 23 905,00 zł , a termin uregulowania ostatniej raty wyznaczony został na 5 grudnia 2023 r. ( wysokość miesięcznej raty kształtowała się od 743,00 zł do 842,00 zł)

/umowa k.20 – 24 akt ZUS , aneks nr (...) k.36 – 38 akt ZUS , aneks nr (...) k.40 – 42 akt ZUS/

Raty za grudzień 2020 r. oraz w okresie od stycznia do lutego 2021 r. zostały opłacone w zaniżonej wysokości.

/okoliczność bezsporna/

Pismem z 15 kwietnia 2021 r. znak: 530100/71/76/2021-RKS II, Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował M. P. , że umowa nr (...) z 15 stycznia 2016 r., uległa rozwiązaniu 26 lutego 2021r.

/pismo k.48 – 48 odwrót akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 22 czerwca 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. , po rozpatrzeniu wniosku M. P. , przedstawiciela małoletniego A. P. , z 24 listopada 2014 r. w sprawie umorzenia należności z tytułu składek wynikających z decyzji nr (...) z 22 sierpnia 2014 r. przenoszącej odpowiedzialność za zobowiązania zmarłego 12 czerwca 2012 r. ojca K. P. , odmówił umorzenia należności z tytułu:

1)  składek na ubezpieczenia społeczne za okres od stycznia 2009 r. do lutego 2009 r. w łącznej kwocie 195,55 zł , w tym z tytułu składek 139,55 zł oraz odsetek 56,00 zł.

2)  składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od stycznia 2009 r. do lutego 2009 r. w łącznej kwocie 606,70 zł , w tym z tytułu składek 430,70 zł oraz odsetek 176,00 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podkreślił , że z uwagi na okoliczność ,że umowa o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek nr (...) uległa rozwiązaniu , to tym samym w dniu 1 marca 2016 r. upłynął 12 – miesięczny termin na uregulowanie należności niepodlegających umorzeniu , liczony od dnia uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia należności z tytułu składek.

/decyzja k.53 akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowego ustalił, w oparciu o całokształt materiału dowodowego, zebranego w sprawie, a mianowicie o powołane wyżej dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, w załączonych aktach organu rentowego oraz o zeznania wnioskodawcy i świadka. Przedmiotowe dokumenty oraz zeznania wnioskodawcy i świadka, nie były kwestionowane w toku postępowania i pozwalają, zdaniem Sądu Okręgowego, na wydanie prawidłowego rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012r., poz. 1551), zwanej dalej ustawą abolicyjną, na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999r. do dnia 28 lutego 2009r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych:

1) która przed dniem 1 września 2012r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8 ustawy,

2) innej niż wymieniona w pkt 1,

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999r. do dnia 28 lutego 2009r. oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. W myśl art. 1 ust. 6 umorzenie należności, o których mowa w ust. 1 skutkuje, również, umorzeniem, nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy, za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę oraz innych opłat, określonych w ust. 1.

Przepis art. 1 ust. 13 ustawy abolicyjnej stanowi natomiast, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o:

1) umorzeniu należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - po spełnieniu warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12, lub

2) odmowie umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12.

Warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - jak stanowi ust. 10 omawianego przepisu - jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych za okres od dnia 1 stycznia 1999r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego (art. 1 ust. 10). Niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10, podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8 (art. 1 ust. 11). W przypadku, gdy, w terminie 12 miesięcy, od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8, niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności, warunek, o którym mowa w ust. 10, uważa się za spełniony po ich opłaceniu (art. 1 ust. 12).

Jak wynika z powyższego, ustawa abolicyjna wyraźnie przewiduje dwa postępowania prowadzone przez ZUS, które kończą się wydaniem merytorycznej decyzji, a mianowicie postępowanie w sprawie określenia warunków umorzenia należności oraz postępowanie w sprawie umorzenia należności. Organ rentowy wydaje decyzję o umorzeniu, jeśli w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8, nastąpi spłata niepodlegających umorzeniu należności, bądź - w przypadku, gdy należności te zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności - po ich opłaceniu. Z kolei decyzję o odmowie umorzenia należności organ rentowy wydaje, jeśli w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10 nie zostaną spłacone albo - w przypadku, gdy niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności - nie zostaną opłacone zgodnie z ustalonymi warunkami (wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 19 maja 2016r., VI U 291/16; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 10 grudnia 2014r., III AUa 671/14, LEX nr 1621046). W wyroku z dnia 4 października 2018r. ( III UK 150/17, LEX nr 2561634) Sąd Najwyższy wskazał, że dla przesunięcia terminu spłaty należności niepodlegających umorzeniu konieczne jest rozłożenie tych należności na raty albo odroczenie terminu płatności.

Zgodnie z art. 1 ust. 12 ustawy abolicyjnej, w takiej sytuacji warunek nieposiadania na dzień wydania decyzji niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenie społeczne jest spełniony „po ich opłaceniu”. Zwrot „po ich opłaceniu”, dotyczący należności opisanych w art. 1 ust. 12 ustawy abolicyjnej, należy odnosić do zdarzeń, jakimi są „rozłożenie na raty” oraz „odroczenie terminu płatności”. Sąd Najwyższy podkreślił, że zwrot „po ich opłaceniu” w zestawieniu z rozłożeniem na raty należy rozumieć w taki sposób, że opłacenie rat powinno nastąpić w sposób przewidziany w stosownej umowie między organem rentowym a płatnikiem składek.

Uwzględniając wskazane regulacje, Sąd ocenił, że w rozpatrywanej sprawie stanowisko organu rentowego odpowiada prawu. Na wniosek M. P. przedstawicielki ustawowej małoletniego A. P. , w dniu 28 stycznia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję nr (...), w której określił należności podlegające umorzeniu i wskazał, że warunkiem ich umorzenia jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. W dniu 15 stycznia 2016 r. między M. P. przedstawicielem ustawowym małoletniego A. P. , a organem rentowym została zawarta umowa o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek , a kolejnymi aneksami nr (...) zmieniano zarówno wysokość rat , jak i termin ich uregulowania , przy czym termin uregulowania ostatniej raty wyznaczony został ustalony na dzień 5 grudnia 2023 r. Niemniej jednak w wyznaczonych terminach odwołujący nie dokonał spłat rat w pełnej wysokości , co było równoznaczne z niedotrzymaniem ustalonych przez strony warunków spłaty zadłużenia. W takiej sytuacji, organ rentowy miał podstawę do rozwiązania niezrealizowanej umowy , co też nastąpiło z dniem 26 lutego 2021 r. Według stanu na wskazaną datę, na koncie odwołującego w dalszym ciągu figurowały należności niepodlegające umorzeniu, które powinny być uregulowane jako warunek konieczny do umorzenia należności zgodnie z decyzją z dnia 28 stycznia 2015 r. Odwołujący tym samym nie wywiązał się z warunków układu ratalnego, gdyż w dacie, do której powinien był opłacić raty w pełnej wysokości, nie zrobił tego i posiadał wciąż zadłużenie z tytułu składek, które nie podlegały umorzeniu. To z kolei zasadnie skutkowało wydaniem przez organ rentowy zaskarżonej decyzji odmawiającej umorzenia należności z tytułu składek.

W tym miejscu nadmienić należy ,że w przedmiotowej sprawie rolą Sądu jest ocena decyzji odmawiającej umorzenia należności z tytułu składek w kontekście regulacji zawartych w ustawie abolicyjnej, a nie ocena ustaleń stron odnośnie układu ratalnego. Stosownie do treści art. 29 ust. 1a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U. 2021 , poz.423), odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek oraz rozłożenie na raty następuje w formie umowy. Umowa taka, zawierana jest pomiędzy organem rentowym a płatnikiem składek, i wyłączona jest spod kontroli sądu. Sąd ubezpieczeń społecznych kontroluje jedynie decyzje wydane przez ZUS, od których wniesiono odwołanie. W przedmiotowej sprawie, odwołanie dotyczy decyzji, odmawiającej umorzenia należności z tytułu składek i tylko tę decyzję i spełnienie warunków koniecznych do tego, by takie umorzenie nastąpiło, Sąd oceniał. Nie miał natomiast podstaw do ingerowania w zapisy układu ratalnego, zawartego między odwołującym , a organem rentowym.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie podlegało oddaleniu.

S.B.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy ( pouczenie dokonane w dniu 13.12.2021r. k. 43 )