Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 sierpnia 2023 roku znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 28 kwietnia 2023 roku odmówił A. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Organ rentowy wskazał, że podstawą wydania niniejszej decyzji stanowiło orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 11 lipca 2023 r., która rozpatrując sprzeciw wnioskodawczyni od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS nie stwierdziła niezdolności do pracy.

(decyzja k. 511 akt rentowych ZUS)

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła A. M., wnioskując o jej zmianę i przyznanie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż w jej ocenie organ błędnie ocenił fakty odnoszące się do jej niezdolności do pracy.

(odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie k. 4)

Na rozprawie w dniu 9 grudnia 2024 r. strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

(stanowiska stron e-protokół rozprawy z 9 grudnia 2024 r. 00:01:59-00:04:49 – płyta CD k. 97)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. M. urodziła się (...) Legitymuje się wykształceniem średnim technicznym. Dotychczas pracowała w charakterze pracownika biurowego.

(bezsporne)

Wnioskodawczyni była uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (wcześniej do renty inwalidzkiej trzeciej grupy) od 2 stycznia 1997 r. do 31 maja 2023 roku, które przedłużono do dnia 31 sierpnia 2023 roku na podstawie art.15 zc ustawy o (...)19.

(bezsporne, a nadto dokumentacja w aktach ZUS)

W dniu 28 kwietnia 2023 roku złożyła wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(wniosek, k. 501-501 odwrót akt rentowych ZUS)

Lekarz Orzecznik ZUS w dniu 12 czerwca 2023 r. rozpoznał u wnioskodawczyni cukrzycę typu 1 nieuregulowaną metabolicznie oraz polineuropatię cukrzycową bez objawów powodujących znaczące upośledzenie funkcji.

(opinia Lekarza Orzecznika ZUS z 7 maja 2024 r., s. 46-47 dokumentacji lekarsko-orzeczniczej ZUS)

Orzeczeniem z dnia 12 czerwca 2023 r., Lekarz Orzecznik ZUS orzekł, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy.

(orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z 12 czerwca 2023 r., k. 506-506 odwrót akt rentowych ZUS)

Od powyższego orzeczenia wnioskodawczyni złożyła sprzeciw.

(sprzeciw s. 48-49 dokumentacji lekarsko-orzeczniczej ZUS)

Na skutek powyższego sprzeciwu, stan zdrowia wnioskodawczyni był opiniowany przez Komisję Lekarską ZUS, która rozpoznała u wnioskodawczyni cukrzycę typu 1
z polineuropatią oraz zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa.

(opinia lekarska s. 50-52 dokumentacji lekarsko-orzeczniczej ZUS)

Orzeczeniem z dnia 11 lipca 2023 r., Komisja Lekarska ZUS orzekła, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy.

(orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z 11 lipca 2023 r., k. 509-509 odwrót akt rentowych ZUS)

W sądowym badaniu neurologicznym u A. M. rozpoznano polineuropatię cukrzycową, zespół bólowy odcina szyjnego i lędźwiowego kręgosłupa w przebiegu zmian zwyrodnieniowych bez istotnych deficytów neurologicznych. W ocenie biegłej z zakresu neurologii u wnioskodawczyni nie stwierdza się niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej.

(opinia biegłej z zakresu neurologii lek. med. J. B. k. 16-18)

Z punktu widzenia biegłej z zakresu diabetologii u wnioskodawczyni rozpoznano cukrzycę typu 1 przewlekle niewyrównaną, powikłaną neuropatią cukrzycową obwodową, nadciśnienie tętnicze, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego i krzyżowo-lędźwiowego, zaburzenia depresyjno-lękowe oraz stan po usunięciu łagodnego guza piersi lewej.

Wnioskodawczyni choruje na cukrzycę typu jeden od 36 lat. Cukrzyca jest przewlekle niewyrównana, występują istotne wahania glikemii z hiperglikemia i hipoglikemią powodującą zaburzenia świadomości i zasłabnięcia (wielokrotnie bez objawów prodromalnych) - październik w 2023 r. Wnioskodawczyni podaje sobie insulinę w penach w systemie wielokrotnych wstrzyknięć na dobę w dawkach skorygowanych w zależności od potrzeby - 5 wstrzyknięć. Wnioskodawczyni nie była ostatnio hospitalizowana w celu wyrównania cukrzycy, jest pod stałą opieką ambulatoryjną w Poradni Diabetologicznej, a ostatnia jednodniowa hospitalizacja w styczniu 2024 roku była spowodowana hipoglikemią, z którą wnioskodawczyni nie dała sobie rady.

Cukrzyca jest chorobą przewlekłą, nieuleczalną i nie ulega jakiejkolwiek poprawie. Można mówić o wyrównaniu lub niewyrównaniu, ale nie o poprawia. W przypadku wnioskodawczyni cukrzyca jest przewlekle niewyrównana, od lat utrzymuje się wysoka wartość (...) (jak wynika z dokumentacji wartości te wahają się między 7,8 – 8,9%). W przypadku wnioskodawczyni mimo wieloletniego niewyrównania dominują powikłania ostre – hipoglikemia.

Pod kątem diabetologicznym, wnioskodawczyni jest nadal częściowo niezdolna do pracy z powodu 36 - letniej cukrzycy typu 1. Niezdolność ma charakter okresowy od czasu ustania poprzedniej niezdolności – 31 maja 2023 r. do 31 maja 2026 r.

(opinia biegłej z zakresu diabetologii dr n. med. M. P. k. 78-79)

W ocenie powyższych biegłych brak jest potrzeby powoływania biegłych innych specjalności niż neurologia i diabetologia.

(bezsporne)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o powołane dokumenty oraz opinię biegłych lekarzy specjalistów z zakresu neurologii oraz diabetologii. Z opinii biegłej
z zakresu diabetologii wynika, iż wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy
z przyczyn diabetologicznych od 31 maja 2023 r. do 31 maja 2026 r.

Dokonując oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd uznał opinie biegłych za wiarygodne, gdyż są rzetelne i sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości
i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot. Biegłe zdiagnozowały schorzenia, oceniły ich wpływ na sprawność organizmu i zdolność wnioskodawczyni do wykonywania pracy, odnosząc swą ocenę do jej doświadczenia i kwalifikacji zawodowych. Opinie biegłych są pełne, nie zawierają sprzeczności ani braków, które pozbawiałyby ich mocy dowodowej, zostały przekonująco uzasadnione, a zawarty w nich końcowy wniosek orzeczniczy logicznie wynika zarówno z osobiście przeprowadzonych przez biegłe badań wnioskodawczyni jak
i analizy dokumentacji medycznej. Za sprzeczność nie może zostać uznane przy tym to, że jedna z biegłych uznała, że wnioskodawczyni jest zdolna do pracy, zaś druga – że wystąpiła u wnioskodawczyni częściowa niezdolność. Każda z biegłych dokonywała bowiem oceny stanu zdrowia pod katem innych występujących u wnioskodawczyni schorzeń. To, że wnioskodawczyni jest zdolna do pracy pod kątem neurologicznym, nie sprawia, że nie może być ona uznana za niedolną do pracy ze względów diabetologicznych. Sąd uzyskał zatem niezbędne wiadomości specjalne konieczne do ustalenia okoliczności faktycznych i do wydania rozstrzygnięcia końcowego w sprawie.

Nie można przy tym zgodzić się ze stanowiskiem organu rentowego, że sprawa powinna być przekazana do ponownego rozpoznania, ponieważ biegła powołała się na zdarzenia, które miały miejsce w styczniu 2024 r. Organ rentowy zdaje się nie dostrzegać, że sporządzając opinię biegła owszem wskazała, że ostatnia hospitalizacja wnioskodawczyni miała miejsce
w 2024 r., ale jednocześnie biegła przeanalizowała stan zdrowia wnioskodawczyni na przestrzeni wielu lat, na podstawie czego doszła ona do wniosku, że wnioskodawczyni jest nadal częściowo niezdolna do pracy do 31 maja 2026 r. i był niezdolna w czasie wydawania decyzji i opiniowania przez Lekarza Orzecznika ZUS i Komisję Lekarską ZUS.

Podkreślić należy, że przy ocenie opinii biegłych lekarzy, Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 1987 r., II URN 228/87, (...), wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 4 lipca 2018 r., III AUa 1328/17, LEX nr 2550815)

Sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii. (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 27 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4 poz. 84)

Tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 30 czerwca 2000 r., II UKN 617/99, OSNAPiUS 2002/1/26)

Sąd nie jest przy tym obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinia biegłego przekonała strony sporu. Wystarczy, że opinia jest przekonująca dla sądu, który wiążąco ocenia czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę. Granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza podlegająca kontroli instancyjnej ocena czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 25 września 1997 r., II UKN 271/97, OSNP 1998, nr 14, poz. 430)

Dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych w sprawie nie jest równoznaczne
z uzyskaniem dowodu korzystnego dla strony niezadowolonej z faktów wynikających
z dowodów dotychczas przeprowadzonych. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2001 r., II UKN 233/00, LEX: 551017)

Z powyższych względów, Sąd pominął także zgłoszony przez odwołującą wniosek dowodowy o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka G. M. na podstawie (...) § 1 pkt 2 kpc. Orzekając w sprawie o rentę z tytułu niezdolności o pracę, sąd jest bowiem zobowiązany oprzeć swą decyzję na opiniach biegłych – zeznanie świadka nie miały więc by w tej sprawie żadnego znaczenia. Bez znaczenia dla sprawy pozostaje, bowiem subiektywna ocena świadka o stanie zdrowia wnioskodawczyni i jej przydatności do pracy. Decydujące znaczenie ma opinia biegłych sądowych. Nadto należy wskazać, że Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego co do stanu zdrowia wnioskodawczyni, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego, niż wyrażone w opiniach biegłych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87, (...)) .

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji jak w sentencji wyroku.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631, dalej: ustawa o emeryturach i rentach z FUS) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  niezdolność do pracy powstała w wymienionych okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4.  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

W myśl art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Warunki wskazane w art. 57 powyższej ustawy muszą być spełnione łącznie by istniały podstawy do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Bezsporne w niniejszej sprawie jest to, że odwołująca spełnia warunki określone w art. 57 ust. 1 pkt. 2-4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W odniesieniu do odwołującego się kwestią sporną było spełnianie jedynie warunku niezdolności do pracy.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym przede wszystkim – opinii biegłej z zakresu diabetologii, Sąd ustalił, że wnioskodawczyni z przyczyn diabetologicznych jest okresowo częściowo niezdolna do pracy do 31 maja 2026 roku.

W ocenie Sądu biegli w swoich opiniach wytłumaczyli dlaczego w taki właśnie sposób ocenili zdolność wnioskodawczyni do wykonywania pracy zarobkowej. Opinia biegłej
z zakresu diabetologii oceniająca stan zdrowia wnioskodawczyni szczegółowa wyjaśniła przy tym dlaczego naruszenie sprawności organizmu skarżącej przekłada się na zdolność świadczenia przez nią pracy, skutkującą uznaniem A. M. za osobę częściowo niezdolną do pracy.

Brak jest przy tym, w ocenie Sądu, podstaw by kwestionować rzetelność i merytoryczną poprawność wydanych przez biegłych opinii, a w szczególności rzetelność i poprawność stwierdzającej częściową niezdolność skarżącej do pracy ze względów diabetologicznych opinię wydaną przez biegłą z zakresu diabetologii. Została ona bowiem sporządzona zgodnie
z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym jej przedmiot. Biegła, na podstawie przedstawionej dokumentacji leczenia, a także osobistego badania wnioskodawczyni, zdiagnozowała schorzenia, oceniła stopień ich zaawansowania, a przede wszystkim jednoznacznie wypowiedziała się co do sprawności organizmu wnioskodawczyni
i wpływu dolegliwości na jego zdolność do wykonywania pracy.

Sąd uznał przy tym, że opinie obydwu biegłych są pełne, jasne i nie prowadziły do sprzecznych wniosków, a oceniały zdolność wnioskodawczyni do pracy z punktu widzenia różnych lekarzy specjalistów, a co się z tym wiąże różnych schorzeń, na które cierpi ubezpieczona – stąd też nie można uznać za sprzeczność tego, że w ocenie biegłej neurolog wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy, a w ocenie biegłej diabetolog – niezdolność
u niej występuje.

Wnioskodawczyni – w świetle zgromadzonych w sprawie dowodów z uwagi na posiadane schorzenia diabetologiczne jest osobą częściowo niezdolną do pracy w spornym okresie – od 1 września 2023 r. (poprzednio przyznane świadczenie przedłużono do dnia
31 sierpnia 2023 roku na podstawie art.15 zc ustawy o (...)19) do 31 maja 2026 r, co skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. – o czym orzeczono w sentencji wyroku.