Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 czerwca 2024 roku znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 13 marca 2024 roku odmówił A. J. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Organ rentowy wskazał, że w świetle art. 12 niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie roku odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

W ocenie organu rentowego, stosownie do treści art. 14, oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności, związku przyczynowego z określonymi okolicznościami, dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu.

Zakład wskazał, że podstawę do wydania zaskarżonej decyzji stanowiło orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z 7 maja 2024 roku, który stwierdził, że częściowa niezdolność do pracy powstała 21 marca 2023 roku.

Organ rentowy zauważył jednak, że w dziesięcioleciu przypadającym przed datą powstania niezdolności do pracy, tj. w okresie od 21 marca 2013 roku do 20 marca 2023 roku wnioskodawczyni posiada okres ubezpieczenia wynoszący 3 lata, 9 miesięcy i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 3 lata i 3 dni okresów składkowych przebytych w czasie: 21 marca 2013 r. – 26 maja 2013 r., 3 czerwca 2013 r. – 31 sierpnia 2013 r., 4 listopada 2019 r.-28 lutego 2020 r., 1 lipca 2020 r. – 12 września 2020 r., 21 września 2020 r. – 5 kwietnia 2021 r., 10 kwietnia 2021 r. – 1 lutego 2022 r., 19 lutego 2022 r. – 23 marca 2022 r., 30 kwietnia 2022 r.- 20 października 2022 r., 1 lutego 2023 r. – 20 marca 2023 r. oraz 9 miesięcy i 18 dni okresów nieskładkowych w czasie: 29 lutego 2020 r. – 30 czerwca 2020 r., 13 września 2020 r. – 20 września 2020 r., 6 kwietnia 2021 r. – 9 kwietnia 2021 r., 2 lutego 2020 r. – 18 lutego 2022 r., 24 marca 2022 r. – 29 kwietnia 2022 r., 21 października 2023 r. – 31 stycznia 2023 r., a więc wnioskodawczyni nie posiada wymaganego stażu.

W dziesięcioleciu przypadającym przed datą złożenia wniosku, tj. w okresie od
13 marca 2014 do 12 marca 2024 r. wnioskodawczyni posiada okres ubezpieczenia wynoszący
3 lata, 5 miesięcy i 9 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 2 lata, 6 miesięcy
i 29 dni okresów składkowych przebytych w czasie: 4 listopada 2019 r.-28 lutego 2020 r., 1 lipca 2020 r. – 12 września 2020 r., 21 września 2020 r. – 5 kwietnia 2021 r., 10 kwietnia 2021 r. – 1 lutego 2022 r., 19 lutego 2022 r. – 23 marca 2022 r., 30 kwietnia 2022 r.- 20 października 2022 r., 1 lutego 2023 r. – 21 marca 2023 r. oraz 10 miesięcy i 10 dni okresów nieskładkowych (ograniczonych do 1/3 okresów składkowych) w czasie: 29 lutego 2020 r. – 30 czerwca 2020 r., 13 września 2020 r. – 20 września 2020 r., 6 kwietnia 2021 r. – 9 kwietnia 2021 r., 2 lutego 2020 r. – 18 lutego 2022 r., 24 marca 2022 r. – 29 kwietnia 2022 r., 21 października 2022 r. – 31 stycznia 2023 r., 22 marca 2023 r. – 12 marca 2024 r., a więc wnioskodawczyni również nie posiada wymaganego stażu.

W ocenie organu rentowego, z uwagi na fakt, iż wnioskodawczyni nie spełniła łącznie wymienionych we wstępie warunków, brak jest podstaw prawnych do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. (decyzja k. 76-76 odwrót akt rentowych)

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła A. J. nie zgadzając się z zapadłą decyzją, uznając ją za nieprawidłową i krzywdzącą. Wskazała, że pomimo tego, że nie ma udokumentowanego wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, renta jej przysługuje z uwagi na stan zdrowia (odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, a także wskazując, że orzeczeniem z dnia 7 maja 2024 r., od którego wnioskodawczyni nie złożyła sprzeciwu, Lekarz Orzecznik uznał wnioskodawczynie za częściowo niezdolną do pracy od 21.03.2023 r do 31.01.2025 r oraz nie stwierdził niezdolności do pracy w okresie uprawniającym do renty tj. od 7 stycznia 2010 roku do 24 lutego 2010 roku. (odpowiedź na odwołanie k. 4-4 odwrót)

Na rozprawie w dniu 22 października 2024 roku strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska. Wnioskodawczyni dodatkowo wskazała, że nie kwestionuje orzeczenia lekarza orzecznika oraz, że wie, iż nie ma okresów składkowych i nieskładkowych. (stanowiska stron e-protokół rozprawy z 22 października 2024 r. 00:01:52-00:07:52 – płyta CD k. 15)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. J. urodziła się (...). Legitymuje się wykształceniem podstawowym. W przeszłości wykonywał pracę tkacza, przedstawiciela handlowego, a ostatnio pracowała w rzeźni.

(bezsporne)

Lekarz Orzecznik ZUS w dniu 7 maja 2024 roku rozpoznał u wnioskodawczyni dysfunkcję dłoni głównie lewej z uszkodzeniem nerwu łokciowego, stan po rekonstrukcji nerwu w dniu 22 sierpnia 2023 r., przebyte zmiany przeciążeniowo-zapalne prawej ręki, zapalenie prawej ręki, zapalenie pochewek ścięgnistych zginaczy palca III i IV po leczeniu operacyjnym w maju 2023 r., cukrzycę typu 2 z polineuropatią, nadciśnienie tętnicze oraz wadę wzroku. (opinia Lekarza Orzecznika ZUS z 7 maja 2024 r., k. 49-50 dokumentacji lekarsko-orzeczniczej ZUS)

Orzeczeniem z dnia 7 maja 2024 roku, Lekarz Orzecznik ZUS orzekł, że wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy do 31 stycznia 2025 roku. Niezdolność do pracy powstała w dniu 21 marca 2023 roku. Jednocześnie Lekarz Orzecznik nie stwierdził istnienia długotrwałej niezdolności do pracy w okresie od 7 stycznia 2010 roku do 24 lutego 2010 roku. (orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z 7 maja 2024 r., k. 74-74 odwrót akt rentowych ZUS)

Od powyższego orzeczenia wnioskodawczyni nie składała sprzeciwu.

(bezsporne)

W dziesięcioleciu przypadającym przed datą powstania niezdolności do pracy,
tj. w okresie od 21 marca 2013 roku do 20 marca 2023 roku wnioskodawczyni posiada okres ubezpieczenia wynoszący 3 lata, 9 miesięcy i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 3 lata i 3 dni okresów składkowych w okresach: 21 marca 2013 r. – 26 maja 2013 r.,
3 czerwca 2013 r. – 31 sierpnia 2013 r., 4 listopada 2019 r. – 28 lutego 2020 r., 1 lipca 2020 r. – 12 września 2020 r., 21 września 2020 r. – 5 kwietnia 2021 r., 10 kwietnia 2021 r. – 1 lutego 2022 r., 19 lutego 2022 r. – 23 marca 2022 r., 30 kwietnia 2022 r. – 20 października 2022 r.,
1 lutego 2023 r. – 20 marca 2023 r. oraz 9 miesięcy i 18 dni okresów nieskładkowych w okresach: 29 lutego 2020 r. – 30 czerwca 2020 r., 13 września 2020 r. – 20 września 2020 r., 6 kwietnia 2021 r. – 9 kwietnia 2021 r., 2 lutego 2020 r. – 18 lutego 2022 r., 24 marca 2022 r. – 29 kwietnia 2022 r., 21 października 2023 r. – 31 stycznia 2023 r.

W dziesięcioleciu przypadającym przed datą złożenia wniosku, tj. w okresie od
13 marca 2014 do 12 marca 2024 r. wnioskodawczyni posiada okres ubezpieczenia wynoszący
3 lata, 5 miesięcy i 9 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 2 lata, 6 miesięcy
i 29 dni okresów składkowych w okresach: 4 listopada 2019 r. – 28 lutego 2020 r., 1 lipca 2020 r. – 12 września 2020 r., 21 września 2020 r. – 5 kwietnia 2021 r., 10 kwietnia 2021 r. – 1 lutego 2022 r., 19 lutego 2022 r. – 23 marca 2022 r., 30 kwietnia 2022 r. – 20 października 2022 r.,
1 lutego 2023 r. – 20 marca 2023 r. oraz 10 miesięcy i 10 dni okresów nieskładkowych (ograniczonych do 1/3 okresów składkowych) w okresach: 29 lutego 2020 r. – 30 czerwca 2020 r., 13 września 2020 r. – 20 września 2020 r., 6 kwietnia 2021 r. – 9 kwietnia 2021 r., 2 lutego 2020 r. – 18 lutego 2022 r., 24 marca 2022 r. – 29 kwietnia 2022 r., 21 października 2023 r. – 31 stycznia 2023 r., 22 marca 2023 r. – 12 marca 2024 r.

(bezsporne, a nadto karta przebiegu zatrudnienia k. 75 akt rentowych ZUS, świadectwo pracy k. 11-11 odwrót akt rentowych ZUS, poświadczenia dla celów emerytalno-rentowych k. 40-40 odwrót, k. 47-47 odwrót, k. 50-51 odwrót, k. 55-56 odwrót, k. 63-63 odwrót, k. 66-66 odwrót akt rentowych ZUS)

Wobec niespełnienia warunku posiadania wymaganego okresu składkowego
i nieskładkowego, organ odmówił wnioskodawczyni przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.

(decyzja k. 76-76 odwrót akt rentowych ZUS)

Sąd Okręgowy dokonał powyższych ustaleń w oparciu o załączone akta organu rentowego. W ocenie Sądu, znajdujące się tam dokumenty są w pełni wiarygodne, tym bardziej, że ich autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron, zaś spór w niniejszej sprawie ma charakter sporu prawnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, dalej: ustawa
o emeryturach i rentach z FUS), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 okresy ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11, 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu
i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 57 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

W oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy emerytalnej, niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Stosownie do art. 58 ust. 1 powyższej ustawy, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Na mocy art. 58 ust. 2 ustawy emerytalnej, okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty rodzinnej oraz okresów pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego
w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie zaś art. 58 ust. 4 ww. ustawy, przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Mając na uwadze zgromadzonym materiał dowodowy, w ocenie tutejszego Sądu, organ rentowy zasadnie przyjął więc, że wnioskodawczyni nie legitymuje się łącznym okresem składkowym i nieskładkowym liczącym co najmniej 5 lat, który jednocześnie przypadałby
w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. W dziesięcioleciu przypadającym przed datą złożenia wniosku, tj. w okresie od 13 marca 2014 do 12 marca 2024 r. wnioskodawczyni posiada okres ubezpieczenia wynoszący jedynie 3 lata, 5 miesięcy i 9 dni okresów składkowych
i nieskładkowych. Natomiast w dziesięcioleciu przypadającym przed datą powstania niezdolności do pracy, tj. w okresie od 21 marca 2013 roku do 20 marca 2023 roku wnioskodawczyni posiadała okres ubezpieczenia wynoszący jedynie 3 lata, 9 miesięcy i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Co więcej wnioskodawczyni nie złożyła również sprzeciwu od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS, w którym stwierdzono, że jest ona częściowo niezdolna do pracy. Dodatkowo w trakcie rozprawy przyznała, że nie kwestionuje tego orzeczenia. W przypadku wnioskodawczyni nie mogłaby zatem znaleźć zastosowania regulacja przewidziana w art. 58 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, która zwalnia z obowiązku posiadania co najmniej pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego w ostatnim dziesięcioleciu poprzedzającym dzień powstania niezdolności lub dzień złożenia wniosku o rentę, nawet gdyby wnioskodawczyni legitymowała się ogólnym stażem składkowym wynoszącym co najmniej 25 lat. Regulacja ta dotyczy bowiem jedynie osób całkowicie niezdolnych do pracy, podczas gdy – jak wynika to z orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS, A. J. jest jedynie częściowo niezdolna do pracy.

Warto przy tym zaznaczyć, że fakt nieposiadania przez ubezpieczoną 5 lat okresów składkowy i nieskładkowych w ostatnim dziesięcioleciu ostatecznie został przyznany przez samą wnioskodawczynię, która nie wnosiła o uznanie jej jakiegokolwiek innego okresu niż te, które zostały już przyjęte przez ZUS przy wydawaniu zaskarżonej decyzji. Argumenty wnioskodawczyni sprowadzały się właściwie do kwestii socjalnych. Trzeba tu jednak wskazać, że renta z ubezpieczenia społecznego nie jest świadczeniem o charakterze socjalnym, lecz zależnym od okresu opłacania składek. Takie są podstawy ubezpieczenia społecznego
i solidaryzmu ubezpieczonych, co uprawnia również stwierdzenie, iż przesłanki prawa do renty nie są dyskryminujące. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 13 kwietnia 2022 r.,
(...) 149/21, LEX nr 3424123)

Na marginesie warto zaznaczyć, że wnioskodawczyni może zwrócić się do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o przyznanie renty rodzinnej w drodze wyjątku. Jak wynika bowiem z art. 83 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą – ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes Zakładu może przyznać
w drodze wyjątku świadczenia w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie.

Z tych też względów Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne, o czym orzekł jak w sentencji wyroku.