Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 maja 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił S. T. prawa do wcześniejszej emerytury po rozpatrzeniu wniosku z dnia 27 kwietnia 2018 roku. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie udokumentował do dnia 1 stycznia 1999 roku wymaganego 25-letniego ogólnego stażu pracy, a jedynie 23 lata, 9 miesięcy i 6 dni, w tym 4 miesiące i 25 dni okresów nieskładkowych. Organ rentowy uznał natomiast za udowodniony okres pracy w szczególnych warunkach wymiarze 18 lat 6 miesięcy i 12 dni. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do ogólnego stażu pracy okresu urlopu bezpłatnego od dnia 1 czerwca 1995 roku do dnia
30 września 1995 roku oraz okresu przerwy w zatrudnieniu po odbyciu służby wojskowej od dnia 15 kwietnia 1984 roku do dnia 13 maja 1984 roku.

/decyzja – k. 27 plik II akt ZUS/

W dniu 20 czerwca 2018 roku S. T. złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu podniósł, że czuje się oszukany, ponieważ zdecydował się pracować w warunkach szczególnych tylko ze względu na ustawę emerytalną, która w 1977 roku pozwalała mu na przejście na emeryturę po ukończeniu 60 roku życia.

/odwołanie - k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 13 lipca 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 4-4 odwrót/

Na rozprawie w dniu 3 października 2018 roku wnioskodawca poparł odwołanie, pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie odwołania.

/stanowisko wnioskodawcy i pełnomocnika ZUS: 00:01:20-00:02:19 – płyta CD k. 16/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. T. urodził się w dniu (...). Wniosek o emeryturę złożył w dniu 27 kwietnia 2018 roku. Wnioskodawca nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

/bezsporne, a nadto wniosek – k. 1-6 plik II akt ZUS/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za udowodniony przez wnioskodawcę na dzień 1 stycznia 1999 roku ogólny staż pracy w wymiarze 23 lata, 9 miesięcy i 6 dni, w tym 4 miesiące i 25 dni okresów nieskładkowych oraz okres pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w wymiarze 18 lat 6 miesięcy i 12 dni.

/bezsporne, decyzja – k. 27 plik II akt ZUS /

S. T. w okresie od dnia 1 września 1974 roku do dnia 30 czerwca 1977 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) w Ł..

/bezsporne, świadectwo pracy – k. 3 plik I akt ZUS/

Wnioskodawca od dnia 1 września 1977 roku jest zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) Spółce Akcyjnej w Ł. na stanowisku mechanika pojazdów samochodowych w pełnym wymiarze czasu pracy.

/bezsporne/

W okresie od dnia 16 kwietnia 1982 roku do dnia 14 kwietnia 1984 roku odwołujący odbywał służbę wojskową. Po odbyciu służby wojskowej został ponownie przyjęty do pracy w Przedsiębiorstwie (...) Spółce Akcyjnej w Ł. w dniu
14 maja 1984 roku.

/bezsporne/

W okresie od dnia 1 czerwca 1995 roku do dnia 30 września 1995 roku S. T. przebywał na urlopie bezpłatnym.

/bezsporne/

Przedsiębiorstwo (...) Spółce Akcyjnej w Ł. wystawiło wnioskodawcy świadectwo pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazano, że od dnia 1 września 1977 roku do 31 grudnia 2008 roku wykonywał prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych określone w wykazie A dział XIV poz. 16 pkt.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (Dz.U. Nr 8 poz.43) na stanowisku mechanika samochodowego.

/bezsporne, świadectwo pracy – k.24 plik II akt ZUS/

Zaliczając wnioskodawcy do ogólnego stażu pracy okresy: od dnia 1 czerwca 1995 roku do dnia 30 września 1995 roku (okres urlopu bezpłatnego) oraz okres przerwy w zatrudnieniu po odbyciu służby wojskowej od dnia 15 kwietnia 1984 roku do dnia 13 maja 1984 roku, wnioskodawca nadal nie legitymuje się 25 – letnim stażem pracy na dzień
1 stycznia 1999r.

/bezsporne/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał przede wszystkim na podstawie zgromadzonych w aktach rentowych i w aktach sprawy dokumentów. Powołane wyżej dokumenty nie były kwestionowane w toku postępowania przez żadną ze stron, a Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, ażeby z urzędu zakwestionować ich wartość dowodową
w sprawie.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku Nr 1270, z późn. zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku (art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu (wg stanu prawnego do dnia 31 grudnia 2012 roku) stanowił, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Od dnia 1 stycznia 2013 roku ust. 2 w/w przepisu uległ zmianie poprzez rezygnację ustawodawcy z warunku rozwiązania stosunku pracy (ustawa z dnia 11 maja 2012 roku
o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw – art. 1 – Dz. U. z 2012r., poz. 637)

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43, z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace
w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe, co do wieku – wnioskodawca ukończył 60 lat w dniu
24 kwietnia 2018 roku oraz braku członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym. Zdaniem Sądu Okręgowego wnioskodawca nie wykazał natomiast minimalnego wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych, które uprawniałyby go do świadczenia emerytalnego.

Organ rentowy uznał, że wnioskodawca do dnia 1 stycznia 1999 roku udowodnił
23 lata, 9 miesięcy i 6 dni, w tym 4 miesiące i 25 dni okresów nieskładkowych.

Wnioskodawca w niniejszym postępowaniu nie wnosił o zaliczenie do ogólnego stażu pracy dodatkowych okresów. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do ogólnego stażu pracy okresu urlopu bezpłatnego od dnia 1 czerwca 1995 roku do dnia 30 września 1995 roku oraz okresu przerwy w zatrudnieniu po odbyciu służby wojskowej od dnia 15 kwietnia 1984 roku do dnia 13 maja 1984 roku, tj. okresu pomiędzy zwolnieniem ze służby wojskowej, a podjęciem pracy w związku z jej zakończeniem

Podkreślić w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się okresy składkowe oraz nieskładkowe, o których mowa w art. 7.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 wspomnianej ustawy okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia. Natomiast art. 4 pkt 5 stanowi, że okresem ubezpieczenia jest okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Okresy nieskładkowe do ustalenia prawa do emerytury i obliczania jej wysokości enumeratywnie wymienia natomiast przepis art. 7 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy przede wszystkim nie pozwala na uwzględnienia w ogólnym stażu pracy wnioskodawcy okresu przerwy w zatrudnieniu po odbyciu służby wojskowej od dnia 15 kwietnia 1984 roku do dnia 13 maja 1984 roku, albowiem w okresie tym nie wykonywał on pracy i nie otrzymywał wynagrodzenia. Zdaniem Sądu okres ten nie może być również uwzględniony jako okres nieskładkowy.

Ponowne podjęcie pracy u pracodawcy przez wnioskodawcę nastąpiło w ciągu 30 dni od zakończenia służby, co zgodnie z art. 106 obowiązującej wówczas ustawy z dnia
21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. z 1967 r. nr 44 poz. 220 ze zm.) uzasadniało wliczenie okresu służby wojskowej do wszystkich uprawnień pracowniczych. Brak jest jednak podstaw do zakwalifikowania do stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy spornego okresu przerwy pomiędzy zakończeniem przez wnioskodawcę pełnienia czynnej służby wojskowej a powrotem do pracy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 5 października 2005 roku, III AUa 621/10; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 października 2012 roku, III AUa 648/12).

W tym miejscu należy wskazać, że okres przerwy pomiędzy zwolnieniem z czynnej służby wojskowej, a powrotem do pracodawcy nie został uwzględniony we wspomnianym wyliczeniu w art. 7 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Okres takiej przerwy nie jest także wymieniony, jako okres składkowy w przytoczonym wyżej art. 6 ust. 1 w/w ustawy, w pkt 4 tego przepisu wskazano natomiast, że za okresy składkowe uważa się okresy czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy równorzędne albo okresy zastępczych form tej służby.

Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 11 października 2012 roku, sygn. akt III AUa 648/12 ustawa z 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony sprecyzowała w sposób jednoznaczny, że okres zasadniczej służby wojskowej kończy się z chwilą opuszczenia koszar po przeniesieniu żołnierza do rezerwy. Zgodnie bowiem z art. 71 (a wcześniej art. 75) tej ustawy - zwolnienie z czynnej służby wojskowej następowało po upływie czasu trwania służby ustalonego w ustawie lub powołaniu. Zwolnienie przeprowadzali dowódcy jednostek wojskowych lub inne organy wojskowe. Żołnierza uważa się za zwolnionego z czynnej służby wojskowej z chwilą jego odejścia z miejsca pełnienia służby, po zwolnieniu z niej.

Analizowany przepis art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowi, że jedynie okresy służby wojskowej są okresami składkowymi. Stąd do okresów składkowych na podstawie tego przepisu - można zaliczyć okres zasadniczej służby wojskowej tylko od dnia jej rozpoczęcia oraz do dnia opuszczenia jednostki wojskowej po otrzymaniu rozkazu zwolnienia ze służby, a nie sporny okres przerwy, podczas której wnioskodawca jeszcze nie przebywał na terenie jednostki wojskowej oraz podczas której już go opuścił, a nie zgłosił gotowości podjęcia zatrudnienia u pracodawcy. Stosownie do art. 106 ustawy o powszechnym obowiązku obrony, w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie (obecnie art. 120) - pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od zwolnienia z zasadniczej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych. Treść tych przepisów jest obecnie taka sama, ale zdaniem Sądu Okręgowego umożliwia on zaliczenie do okresów składkowych jedynie okresu służby wojskowej - do dnia opuszczenia koszar.

W tym miejscu podkreślić należy, iż nawet gdyby zaliczyć wnioskodawcy powyższy okres oraz okres urlopu bezpłatnego do ogólnego stażu pracy, to i tak łączny staż byłby krótszy niż 25 lat na dzień 1 stycznia 1999 roku.

Zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawcy spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie wykazania, ze legitymuje się 25 – letnim stażem pracy. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach pozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (patrz wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76). Tymczasem wnioskodawca nie udowodnił w niniejszym postępowaniu, iż legitymuje się minimalnym 25-letnim stażem pracy okresów składkowych i nieskładkowych.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie od zaskarżonej decyzji, o czym orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy wraz z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie wniesienia apelacji.