Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 maja 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 28 kwietnia 2020 roku odmówił J. B. prawa do ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego a tym samym przeliczenia emerytury. Podstawę prawną zaskarżonej decyzji stanowią przepisy ustawy z dnia 17 XII 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U z 2020, poz. 53. ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 X 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasady wypłaty tych świadczeń (Dz.U.nr 237 poz. 1412). Organ rentowy wskazał, iż na mocy art. 175 ust. 4 w/w ustawy ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego następuje w okolicznościach określonych w art. 114. W myśl art. 114 ust. 1 pkt. 1 w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. Brak podstaw do przeliczenia wysokości kapitału początkowego ponieważ przedłożony PIT-11nie stanowi podstawy do przeliczenia kapitału (decyzja k.20 akt ZUS).

Wnioskodawca złożył odwołanie od decyzji wnosząc o jej zmianę i przeliczenie świadczeń z uwzględnieniem danych z dokumentu PIT-11 i świadectwa pracy (odwołanie k.3-4).

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 8).

Na rozprawie w dniu 22 lutego 2022 roku wnioskodawca oświadczył, iż co do zasady wydane decyzje o przeliczeniu kapitału początkowego i emerytury odpowiednio z dniem 13 i 20 stycznia 2022 roku zaspokajają jego roszczenie. Wniósł jedynie o przeliczenie emerytury od kwietnia 2020 roku (oświadczenie e-protokół z 22 II 2022 roku 00:02:00).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. B. urodził się (...) (okoliczność bezsporna).

W dniu 14 lipca 2005 roku ubezpieczony złożył wniosek o ustalenie kapitału początkowego. Do wniosku załączył m.in. świadectwo pracy z okresu 16 V 1992 roku do 31 III 1994 roku w (...) w Ł. przy ul. (...) podpisane przez pełnomocnika zarządu A. K.. Na odwrocie wskazano jako właściciela W. K. (1) i osobę o nazwisku K. (kopia świadectwa pracy k.13 akt ZUS).

Takie same dane pracodawcy wymienione były we wnioskach ZUS z 15 stycznia 2007 roku i 11 maja 2007 roku, z tą różnicą, iż we wniosku dotyczącym okresów zasiłkowych pracownik ZUS wpisał okres zatrudnienia od 5 I do 26 IX 1994 roku (wnioski k.28-30, k.32 akt ZUS).

Odpowiedź organu rentowego, w której poinformowano, iż nie można potwierdzić okresu zatrudnienia dotyczył (...) spółki cywilnej K. W. (pismo z 19 X 2007 roku akt ZUS).

Decyzją z dnia 2 kwietnia 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił kapitał początkowy wnioskodawcy na kwotę 82.084,75 zł (decyzja k.50-52 akt ZUS).

W dniu 21 sierpnia 2018 roku wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury (wniosek k. 1-3 plik II akt ZUS).

Do akt złożona została legitymacja ubezpieczeniowa potwierdzająca zatrudnienie od 16 V 1992 roku do 31 III 1994 roku w (...) w Ł. przy ul. (...), NIP (...) (legitymacja str. 84-85 k.12 akt plik II ZUS).

Decyzją z dnia 18 września 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego wnioskodawcy na kwotę 101.264,68 zł (decyzja k.64-66 akt ZUS).

Decyzją z dnia 19 września 2018 roku przyznano wnioskodawcy prawo do emerytury od 16 września 2018 roku, czyli od osiągniecia wieku emerytalnego. Wysokość emerytury obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 w/w ustawy emerytalnej i wyniosła 2.110,79 zł (decyzja k.14-15).

W dniu 28 kwietnia 2020 roku ubezpieczony złożył wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, załączając PIT-11 za 1993 rok z (...) w Ł. (wniosek k.17).

Dnia 18 marca 2021 roku odwołujący udał się do oddziału ZUS i złożył wniosek o wydanie zaświadczenia o zgłoszeniu i okresach podlegania ubezpieczeniom społecznym, o przerwach w opłacaniu składek i o podstawach wymiaru składek za okres od 16 II 1992 roku do 31 V 1994 roku w (...) (wniosek k. 67 i załącznik do akt).

W dniu 22 marca 2021 roku wnioskodawca uzyskał w ZUS potwierdzenie ubezpieczenia pracowników z okresu 1 lipca 1992 roku do 28 lutego 1993 roku w (...) J. R. i za okres od 1 marca 1993 roku do 31 marca 1994 roku w (...) H. K. (potwierdzenia k.28-31).

Kopie dokumentów zostały doręczone organowi rentowemu w listopadzie 2021 roku (okoliczność bezsporna).

Decyzją z dnia 13 stycznia 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego wnioskodawcy na kwotę 106.702,86 zł. Przy jego obliczaniu organ rentowy uwzględnił wynagrodzenia wnioskodawcy z okresu od 7 lipca 1992 roku do 31 marca 1994 roku. Za okresy pozostawania w stosunku pracy, za , które wnioskodawca nie przedstawił dochodów tj. od 1 VII do 9 VIII 1991 roku, od 1 do 2 IX 1971 roku ( (...)), od 1 VI do 31 X 1990 roku (T.), od 29 X 1990 roku do 17 II 1991 roku, od 24 VI 1991 roku do 15 V 1992 roku (M.) i od 16 V do 30 VI 1992 roku (Panda W. K.) przyjęto zgodnie z art. 15 ust. 2 a w/w ustawy obowiązujące w tym danym okresie kwoty minimalnego wynagrodzenia (decyzja k.84-85 akt ZUS).

Decyzją z dnia 20 stycznia 2022 roku ponownie przeliczono ubezpieczonemu wysokość emerytury, od 1 listopada 2021 roku czyli od dnia złożenia wniosku. Wysokość emerytury obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 175 ustawy emerytalnej i wyniosła 2.461,03 zł (do wypłaty 2.239,54 zł). Za okresy pozostawania w stosunku pracy, za które wnioskodawca nie przedstawił dochodów tj. od 1 VII do 9 VIII 1971 roku, od 1 do 2 IX 1971 roku ( (...)), od 1 VI do 31 X 1990 roku (T.), od 29 X 1990 roku do 17 II 1991 roku, od 24 VI 1991 roku do 15 V 1992 roku (M.) i od 16 V do 30 VI 1992 roku (Panda W. K.) przyjęto kwoty minimalnego wynagrodzenia (decyzja k.22-23).

Przy wyliczeniu kapitału początkowego i emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł., uwzględnił okresy zgłoszenia do ubezpieczenia:

- w okresie 1 VII 1992 r. – 28 II 1993 r. w (...) R. J.,

- w okresie 1 III 1993 r. – 31 III 1994 r. w (...) K. H., w tym zasiłki chorobowe: 22 IX 1993 r. -15 X 1993 r., 6 I 1994 r. – 28 II 1994 r. i 1 III 1994 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługiwało na uwzględnienie w zakresie w jakim ostatecznie wskazał wnioskodawca.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż w toku procesu roszczenia wnioskodawcy zostały uwzględnione zgodnie z jego wnioskiem, co potwierdził sam odwołujący.

Zaliczone zostały bowiem podstawy wymiaru składek z okresu od 16 V 1992 roku do 31 III 1994 roku w (...).

Zgodnie z art. 477 ¹³ § 1 kpc zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.

W związku z powyższym w zakresie uwzględnionym sąd umorzył postępowanie w sprawie.

Do rozstrzygnięcia pozostała jedynie kwestia daty przeliczenia świadczenia. Organ dokonał go od dnia nadesłania przez sąd dokumentów złożonych przez ubezpieczonego czyli od listopada 2021 roku. Wnioskodawca wniósł o przeliczenie od kwietnia 2020 roku czyli od daty złożenia wniosku.

W ocenie sądu odwołujący ma rację. Pamiętać należy, iż decyzja wydana została w oparciu o art. 114 ustawy o ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U z 2020, poz. 53. ze zm.) prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442/.

Zwrot "przedłożenie nowych dowodów" oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie " ujawnienie okoliczności" oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r., I UK 322/13, LEX nr 1444596 oraz Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., III AUa 1087/15, LEX nr 1979499).

Mając powyższe na uwadze należy podkreślić, że skoro przedmiotowe postępowanie zostało wszczęte w oparciu o wniosek z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to obowiązkiem organu rentowego a następnie Sądu orzekającego, była w pierwszej kolejności ocena, czy wystąpiły określone w tym przepisie przesłanki umożliwiające merytoryczne rozpoznanie wniosku.

Należało zatem ustalić i ocenić, czy po uprawomocnieniu się decyzji ustalającej wysokość kapitału początkowego i emerytury, a przed wydaniem zaskarżonej decyzji wnioskodawca przedłożył organowi rentowemu dowody mogące mieć wpływ na zmianę poprzedniej decyzji ustalającej wysokość emerytury, ewentualnie, czy ujawniły się takie okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mogły rzutować na wysokość przyznanego ubezpieczonemu świadczenia emerytalnego.

Ocena, że przesłanki te nie były spełnione, wnioskodawca po uprawomocnieniu się decyzji nie przedłożył nowych dowodów ani nie ujawnił okoliczności istniejących przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na wysokość przyznanego mu świadczenia, powinna prowadzić do odmowy ponownego ustalenia świadczenia przez organ rentowy oraz oddalenia odwołania przez Sąd, bez potrzeby merytorycznego zbadania wysokości świadczenia przysługującego ubezpieczonemu. Bez spełnienia przesłanek formalnych wniosku z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, prowadzenie postępowania dotyczącego merytorycznej oceny wysokości świadczenia jest bezcelowe i bezprzedmiotowe.

Dokonując wszechstronnej analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że skarżący w toku postępowania ujawnił okoliczności, które miały wpływ na wysokość świadczenia. Niezaprzeczalnym dowodem była zmiana decyzji w toku procesu. Podkreślić jednocześnie należy, iż chociaż dla ustalenia wysokości świadczenia okoliczności te były nowe (nie brane przez organ rentowy pod uwagę przy wydaniu wcześniejszych decyzji a tym bardziej spornej decyzji) to były one a ściślej powinny być one znane organowi rentowemu. Zaświadczenia, na których oparł się organ rentowy były wystawione przez ZUS. Wbrew twierdzeniom organu rentowego wnioskodawca występując o ich wydanie nie podał żadnych innych danych pracodawcy niż te, które były wcześniej znane organowi rentowemu. Przeciwnie wydaje się, iż organ rentowy nie ustalił tych okoliczności z uwagi na własny błąd. Wbrew informacji wnioskodawcy poszukiwano potwierdzenia ubezpieczenia w (...) spółce cywilnej K. W.. Tymczasem prawidłowe wpisanie danych pozwoliło odszukać w systemie dane pracodawców, które, choć nie były kompletne w dokumentach przedstawionych przez ubezpieczonego, to nie zostały także przez niego później uzupełnione. Te same dane, przy ponownym wyszukiwaniu pozwolił ustalić okresy podleganiu ubezpieczeniu i podstawy wymiaru składek.

Podkreślić także należy, iż w myśl art.117 ust. 1 cytowanej ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2-9 i ust. 2 pkt 1 lit. b-d, pkt 2 lit. d i pkt 4-17, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7, oraz okresy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, mogą być uwzględnione, jeżeli zostały udowodnione dokumentami (zaświadczeniami) lub wpisami w legitymacji ubezpieczeniowej bądź uznane orzeczeniem sądu, z uwzględnieniem ust. 3 i 4.

2. Przypadające po dniu wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1, oraz dane o podstawie wymiaru składek i wysokości wpłaconych składek podlegają uwzględnieniu na podstawie informacji zarejestrowanych na koncie ubezpieczonego.

Jak wynika z cytowanego przepisu tego rodzaju informacje organ rentowy jest zobowiązany ustalać z urzędu.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Wniosek o przeliczenie świadczenia zgłoszony został w dniu 28 kwietnia 2020 roku i z tej przyczyny przeliczenie winno nastąpić od 1 kwietnia 2020 roku.

Mając na uwadze powyższe regulacje sąd w punkcie 1 zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego z aktami rentowymi.

7 IV 2022 roku.