Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z 27 czerwca 2023 roku, znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z 31 marca 2023 r. odmówił P. K. (1) prawa do przyznania rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Organ rentowy wskazał, że odmawia przyznania rekompensaty, ponieważ na wymagane co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy organ rentowy nie uwzględnił żadnego okresu.

(decyzja k. 35-35 odwrót akt emerytalnych ZUS)

Odwołanie od powyższej decyzji złożył P. K. (1), zaskarżając powyższą decyzję w całości i wnosząc o uwzględnienie wniosku z dnia 31 marca 2023 r. o rekompensatę z tytułu pracy w szczególnych warunkach oraz przeliczenie kapitału początkowego i pobieranej emerytury; ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania.

(odwołanie k. 3-3 odwrót)

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, argumentując jak w zaskarżonej decyzji oraz dodatkowo wskazując, że przy ustaleniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby.

(odpowiedź na odwołanie k. 5-5v.)

Na rozprawie w dniu 25 listopada 2024 r. strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie.

(e-protokół rozprawy z 25 listopada 2024 r. 00:10:33-00:10:36 – płyta CD k. 157)

W piśmie procesowym z 18 grudnia 2024 r. organ rentowy wskazał, że hipotetyczny staż pracy wnioskodawcy przy pominięciu okresów niewykonywania pracy po 14 listopada 1991 r., za które wnioskodawca otrzymał wynagrodzenie za czas choroby lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w okresie zatrudnienia od 6 lipca 1992 r. do 24 września 2000 r. wynosi 15 lat 5 miesięcy i 28 dni, a po odliczeniu okresu od 8 listopada 1982 r. do 31 marca 1984 r. wynosi 14 lat 1 miesiąc i 5 dni.

(pismo procesowe k. 166-167)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

P. K. (2) urodził się w dniu (...)

(bezsporne)

W dniu 1 października 1982 r. wnioskodawca uzyskał tytuł lekarza.

(odpis dyplomu k. 51)

W okresie od 8 listopada 1982 r. do 31 marca 1984 r. wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku lekarza stażysty, a następnie – od 8 listopada
1983 r. – na stanowisku młodszego asystenta lekarza w (...) Ł..

(świadectwo pracy k. 99-99 odwrót)

Pismem z dnia 14 lutego 1984 r. wnioskodawca wystąpił do (...) Ł. o zwolnienie go z pracy na zasadzie porozumienia między zakładami, co motywował tym, że ma być on zatrudniony w Zespole (...) w G. na oddziale chirurgicznym, a w (...) Ł. bezskutecznie stara się o zatrudnienie na oddziale chirurgicznym w szpitalu (...) od listopada 1982 r.

(pismo k. 68)

W okresie od 1 kwietnia 1984 r. do 30 czerwca 1984 r. wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku młodszego asystenta w (...) G..

(akta osobowe w kopercie k. 36)

W okresie od 1 lipca 1984 r. do 30 czerwca 1987 r. wnioskodawca był zatrudniony
w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku młodszego asystenta w (...) B..

(akta osobowe w kopercie k. 39)

Do obowiązków wnioskodawcy jako młodszego asystenta na oddziale chirurgicznym, należało przeprowadzanie operacji samodzielnie oraz asystowanie przy operacjach.

(zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 25 listopada 2024 r. 00:08:24 płyta CD k. 157 w zw. ze-protokołem rozprawy z 14 lutego 2024 r. e-protokół rozprawy z 14 lutego 2024 r. 00:04:07-00:31:09 – płyta CD k. 22)

W okresie, gdy wnioskodawca był zatrudniony w (...) (...) w B., do jego obowiązków należało badanie chorych oraz wykonywanie zabiegów, w tym operacji, które zlecał ordynator oddziału. Na oddziale było zatrudnionych około 5 lekarzy. Początkowo, gdy wnioskodawca został zatrudniony jako asystent – asystował przy zabiegach, przyuczał się do coraz większej liczby zabiegów, a z czasem wykonywał zabiegi samodzielnie. Wnioskodawca zaczynał dzień o 8 rano od odprawy u dyrektora, gdzie były omawiane przyjęcia, co trzeba operować, a potem wnioskodawca brał udział w obchodzie. Na oddziale, na którym pracował wnioskodawca znajdowało się około 50 łóżek. Od godziny 13-14 wnioskodawca rozpoczynał z kolei pracę w przychodni przyszpitalnej. Po zakończeniu pracy w przychodni, wnioskodawca zaczynał dyżur – jeśli danego dnia wynikało to z grafiku. Ubezpieczony nie wykonywał czynności anestezjologicznych.

(zeznania świadka J. S. e-protokół rozprawy z 20 maja 2024 r. 00:04:26-00:15:45 – płyta CD k. 136)

P. K. (1) w dniu 18 marca 1987 r. uzyskał pierwszy stopień specjalizacji
w zakresie chirurgii ogólnej.

(dyplom pierwszego stopnia specjalizacji k. 72)

W okresie od 1 lipca 1987 r. do 31 grudnia 1989 r. wnioskodawca był zatrudniony
w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku asystenta lekarza chirurga w (...) Ł.. Wówczas wnioskodawca rozpoczął odbywanie drugiego stopnia specjalizacji.

(świadectwo pracy k. 100-100 odwrót, karta specjalizacji k. 17-18)

W w/w okresie zatrudnienia w (...) Ł. wnioskodawca pracował na oddziale chirurgicznym. Oddział chirurgiczny liczył 75 łóżek. Jego praca polegała na zajmowaniu się chorymi, wykonywaniu operacji i asystowaniu w operacjach, a także pracy biurowej – czyli wykonanie opisu historii choroby, zrobieniu wypisu. Zdarzało się, że na oddziale, na którym pracował wnioskodawca odbywało się kilka operacji dziennie. Z kolei czasami przez cały dzień nie odbywała się żadna operacja. Wnioskodawca pracował również w przyszpitalnej poradni chirurgicznej.

(zeznania świadka A. K. e-protokół rozprawy z 20 maja 2024 r. 00:15:45-00:21:54 – płyta CD k. 136)

Pismem z dnia 19 grudnia 1989 r. wnioskodawca zwrócił się do dyrektora (...) Ł. o rozwiązanie umowy o pracę na zasadzie porozumienia zakładów pracy, co motywował tym, że od sześciu miesięcy był oddelegowany do pracy w poradni chirurgicznej jako chirurg, co uniemożliwiało jego dalsze doskonalenie zawodowe w zakresie chirurgii ogólnej i kontynuowanie otwartej specjalizacji drugiego stopnia, do której wymagany jest staż kliniczny i przeprowadzenie określonej liczby operacji możliwych jedynie podczas pracy etatowej na oddziale chirurgicznym.

(pismo k. 96)

W okresie od 1 stycznia 1990 r. do 14 lutego 1990 r. wnioskodawca był zatrudniony
w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku lekarza w (...) Ł..

(zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 25 listopada 2024 r. 00:08:24 płyta CD k. 157 w zw. ze-protokołem rozprawy z 14 lutego 2024 r. e-protokół rozprawy z 14 lutego 2024 r. 00:04:07-00:31:09 – płyta CD k. 22)

W okresie od 15 lutego 1990 r. do 25 kwietnia 1991 r. wnioskodawca był ponownie zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) B. na stanowisku asystenta oddziału chirurgicznego.

(akta osobowe w kopercie k. 39)

W okresie od 2 maja 1987 r. do 31 grudnia 1993 r. wnioskodawca był zatrudniony
w niepełnym wymiarze czasu pracy w (...) na stanowisku starszego asystenta w zespołach wyjazdowych. Natomiast w okresie od 1 stycznia 1992 r. do 31 grudnia 1996 r. wnioskodawca był zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy w (...) na stanowisku starszego lekarza
w biurze wezwań.

(świadectwo pracy k. 28 akt rentowych ZUS, zeznania wnioskodawcy
e-protokół rozprawy z 25 listopada 2024 r. 00:08:24 płyta CD k. 157 w zw. z e-protokołem rozprawy z 14 lutego 2024 r. e-protokół rozprawy z 14 lutego 2024 r. 00:04:07-00:31:09 – płyta CD k. 22)

W okresie od 6 lipca 1992 r. do 24 września 2000 r. wnioskodawca był zatrudniony
w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Szpitalu (...)
i (...) w (...) na stanowisku asystenta Oddziału Urologii. W okresie zatrudnienia u ww. pracodawcy, wnioskodawca korzystał ze zwolnień lekarskich w okresach: od
23 listopada 1992 r. do 8 grudnia 1992 r., od 22 lutego 1994 r. do 26 lutego 1994 r., od 9 maja 1994 r. do 12 maja 1994 r., od 16 maja 1994 do 28 maja 1994 r., od 12 lutego 1996 r. do
16 lutego 1996 r., od 17 września 1996 r. do 20 września 1996 r, od 15 kwietnia 1997 r. do
22 kwietnia 1997 r., od 1 września 1997 r. do 28 listopada 1997 r., od 13 października 1998 r. do 27 listopada 1998 r. oraz od 23 marca 2000 r. do 24 września 2000 r.

(świadectwo pracy k. 32 akt rentowych ZUS)

Pracując w (...) Szpitalu (...)
i (...) w (...) na stanowisku asystenta Oddziału Urologii do zakresu obowiązków ubezpieczonego należało: prowadzenie dokumentacji medycznej, przeprowadzanie obchodów, wykonywanie operacji, wykonywanie opatrunków. Praca na tym oddziale odbywała się
w systemie codziennej pracy wraz z dyżurami. W okresie zatrudnienia wnioskodawcy, na oddziale było zatrudnionych około sześciu lekarzy chirurgów urologów. Przeprowadzane na oddziale operacje trwały od pół godziny do sześciu godzin. Zdarzały się dni, gdy nie było operacji. Będąc zatrudnionym w ww. placówce, wnioskodawca pracował również w poradni,
a także asystował podczas operacji w oddziale chirurgii ogólnej w ramach dyżuru.

(zeznania świadka R. M. e-protokół rozprawy z 16 września 2024 r. 00:03:43-00:11:19 – płyta CD k. 147)

Za okres pracy w (...) Szpitalu (...)
i (...) w (...) od 6 lipca 1992 r. do 21 września 1999 r. i od 27 listopada 1999 r. do 24 września 2000 r. pracodawca wstawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy
w szczególnych warunkach na stanowisku asystenta wymienionym w wykazie A dziale XII poz. 2a pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. (Dz. Urz. nr 8 poz. 40 w sprawie prac wykonywanych
w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej.

(świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k. 33 akt kapitałowych ZUS)

Po zakończeniu pracy w (...) Szpitalu (...)
i (...) w (...) wnioskodawca otrzymywał rentę wypadkową,
a następnie prowadził działalność gospodarczą.

(zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 25 listopada 2024 r. 00:08:24 płyta CD k. 157 w zw. z e-protokołem rozprawy z 14 lutego 2024 r. e-protokół rozprawy z 14 lutego 2024 r. 00:04:07-00:31:09 – płyta CD k. 22)

Poza wyżej wskazanymi okresami, wnioskodawca nie wykonywał pracy
w szczególnych warunkach.

(bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty zawarte w aktach niniejszej sprawy,
w załączonych do akt sprawy aktach ZUS, jak również na podstawie osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań powołanych w sprawie świadków: J. S., A. K. oraz R. M., a także dowodu z przesłuchania wnioskodawcy. Zgromadzonym dowodom Sąd dał wiarę, przy czym dowodom z zeznań świadków oraz wnioskodawcy, Sąd dał wiarę w zakresie w jakim nie są one sprzeczne z dokumentami – w tym przede wszystkim z pismami wnioskodawcy z dnia 14 lutego 1984 r. oraz z dnia 19 grudnia 1989 r., w których wnioskodawca wprost zwracał się do pracodawców o rozwiązanie umów o pracę za porozumieniem zakładów pracy – z uwagi na fakt, że nie wykonuje on pracy chirurga na oddziale chirurgicznym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu jako bezzasadne.

Na wstępie należy przypomnieć, iż w myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 1696 z późn. zm., dalej: ustawa o emeryturach pomostowych), ustawa określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672 oraz z 2024 r. poz. 834, 858 i 1243).

Stosownie do treści art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W myśl art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Treść art. 21 ust. 2 w/w ustawy może budzić wątpliwości i jego interpretacji należy dokonywać przy uwzględnieniu uregulowania zawartego w art. 2 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym użyte w ustawie określenie rekompensata oznacza odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Rekompensata jest zatem odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 r. i nie nabędą prawa do emerytury pomostowej (analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 25 listopada 2010 roku, K 27/09, OTK-A 2010, Nr 9, poz. 109).

Skoro jak wynika z powyższego, celem rekompensaty jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, to przesłanka negatywna, o której mowa w art. 21 ust. 2 ustawy, na co wskazuje wykładnia funkcjonalna tego przepisu, zachodzi w przypadku pobierania emerytury przyznanej w obniżonym wieku emerytalnym np. na podstawie art. 46 w zw. z art. 32 lub 39, czy też art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 14 grudnia 2015 roku, III AUA 1070/15, LEX nr 1979477).

Skoro zgodnie z art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że ubezpieczony nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie natomiast do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepis art. 32 ust. 4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z § 1 w/w rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W świetle § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97, (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, Prok. i Prawo (...)).

W niniejszym postępowaniu, w ocenie organu rentowego skarżący nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych, albowiem – zdaniem ZUS – nie było możliwe uwzględnienie jako pracy w szczególnych warunkach jakiegokolwiek okresu pracy.

Z powyższym stanowiskiem nie zgodził się ubezpieczony. W jego ocenie, powyższe okresy pracy w (...) Ł., (...) G., (...) B., (...) Ł. oraz w (...) Szpitalu (...) powinny zostać mu uwzględnione do pracy w warunkach szczególnych.

Należy w tym miejscu zauważyć, że przywołane powyżej rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Co jednak istotne, świadectwo pracy nie tworzy praw podmiotowych, ani ich nie pozbawia, nie ma też cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw oraz że świadectwo pracy traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny, który stanowi dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.). W ten sposób wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Warszawie w dniu 25 listopada 1997 r. (III AUa 897/97, apel. W-wa 1998/1/4), a także Sąd Najwyższy w wyroku z 16 lipca 2009 r . (II PK 1/09, LEX nr 533086).

W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011 nr 237 poz. 1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia.

W myśl § 21-23 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Tym samym, brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych lub wydanie świadectwa, które nie spełnia wymagań formalnych nie przekreśla ustalania, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności ubezpieczony może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności zastosowanie mają art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. Strony mają też prawo podważać moc dowodową dokumentów, w tym także świadectwa pracy, które jest dokumentem prywatnym i podlega ocenie przez sąd zgodnie z zasadami art. 233 § 1 k.p.c. W postępowaniu sądowym nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne (tak: Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 20 lipca 2016 r, III AUa 690/15, LEX nr 2121869).

W sprawie o świadczenia z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń sądu ma być charakter zatrudnienia, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się z reguły poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych oraz - o ile to jest możliwe - dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych. Osobowe źródła dowodowe (w tym zarówno zeznania świadków, jak i strony procesowej) muszą być skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do świadczeń. Ocena osobowych źródeł dowodowych musi być przy tym wolna od jakiejkolwiek dowolności, uwzględniając reguły logiki oraz zasady doświadczenia zawodowego (tak: Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 27 października 2016 r., III AUa 41/16 LEX nr 2151525).

Dla rozstrzygnięcia spornej kwestii zasadnym stało się zatem ustalenie czy praca wykonywana przez wnioskodawcę w spornych okresach była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, o jakich mowa w cytowanych wyżej przepisach. Sąd ustalił te okoliczności dokonując analizy dokumentacji, w tym dokumentacji osobowej wnioskodawcy oraz dopuszczając dowody z przesłuchań świadków i w konsekwencji ustalając, że wnioskodawca nie legitymuje się co najmniej 15 latami pracy w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika bowiem, że nie jest możliwe uznanie wszystkich żądanych przez wnioskodawcę okresów za pracę w warunkach szczególnych – wobec czego, łączny okresów wykonywania przez wnioskodawcę pracy
w warunkach szczególnych jest niższy niż 15 lat.

Sąd miał przy tym na uwadze, to że jak wynika z zeznań świadków i samego ubezpieczonego, wnioskodawca pracując w (...) B., w (...) Ł. oraz (...) Szpitalu (...) w (...) nie wykonywał prace w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zdarzało się, że na oddziałach, na których pracował wnioskodawca przez cały dzień nie odbywała się żadna operacja. Wnioskodawca w ww. placówkach ochrony zdrowia nie wykonywał wyłącznie zabiegów operacyjnych – pracował również w przyszpitalnych poradniach chirurgicznych, wykonywał opatrunki czy obchody.

Niemniej jednak, nawet gdyby przyjąć, że wykonywana przez wnioskodawcę praca w: (...) G., (...) B., (...) Ł., (...) Ł. od 1 lipca 1987 r. do
31 grudnia 1989 r. oraz w (...) Szpitalu (...) w (...) należy do prac w warunkach szczególnych, to do pracy w warunkach szczególnych z pewnością nie można zaliczyć pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie od
8 listopada 1982 r. do 31 marca 1984 r. w (...) Ł.. Niezaliczenie tego okresu jako okresu wykonywania przez wnioskodawcę prac warunkach szczególnych sprawi natomiast, że łączny staż pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych wynosi 14 lat 1 miesiąc i 5 dni – a więc będzie niższy niż 15 lat.

Należy bowiem zauważyć, iż pismem z dnia 14 lutego 1984 r. wnioskodawca wystąpił do (...) Ł. o zwolnienie go z pracy na zasadzie porozumienia między zakładami, co motywował tym, że ma być on zatrudniony w Zespole (...)
w G. na oddziale chirurgicznym, a w (...) Ł. bezskutecznie stara się
o zatrudnienie na oddziale chirurgicznym od listopada 1982 r. Z pisma tego jednoznacznie wynika zatem, iż wnioskodawca w okresie zatrudnienia od 8 listopada 1982 r. do 30 marca 1984 r. nie wykonywał pracy na oddziale chirurgicznym – bez wątpienia nie wykonywał on zatem w tym czasie prac w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych,
o których mowa w dziale XII pkt 2 załącznika A do rozporządzenia 1983 r.

Na marginesie należy zaznaczyć, iż w okresie ponownego zatrudnienia w (...) Ł., tj. w okresie od 1 lipca 1987 r. do 31 grudnia 1989 r., wnioskodawca również nie wykonywał pracy na oddziale zabiegowym przez cały ww. okres. Jak bowiem wynika z pisma z 19 grudnia 1989 r. kierowanym do Dyrektora (...) Ł., skarżący
w momencie redagowania pisma od 6 miesięcy nie pracował już na oddziale chirurgicznym – w związku z czym wnosił o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem zakładów pracy.

Odnosząc się zaś do okresu pracy w (...) Szpitalu (...) w (...), to należy mieć na uwadze, że jak wskazuje Sąd Najwyższy
w uchwale z 29 października 2020 r., III UZP 3/20, OSNP 2021, nr 3, poz. 29, przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, warunkującego prawo do rekompensaty na podstawie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1924), nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 32 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 53 z późn. zm.).

Do okresów wykonywania prac w warunkach szczególnych wnioskodawcy nie można było zatem zaliczyć okresów korzystania przez niego po dniu 14 listopada 1991 r. ze zwolnień lekarskich, tj. okresów: od 23 listopada 1992 r. do 8 grudnia 1992 r., od 22 lutego 1994 r. do 26 lutego 1994 r., od 9 maja 1994 r. do 12 maja 1994 r., od 16 maja 1994 do 28 maja 1994 r., od 12 lutego 1996 r. do 16 lutego 1996 r., od 17 września 1996 r. do 20 września 1996 r, od 15 kwietnia 1997 r. do 22 kwietnia 1997 r., od 1 września 1997 r. do 28 listopada 1997 r., od 13 października 1998 r. do 27 listopada 1998 r. oraz od 23 marca 2000 r. do 24 września 2000 r.

Za okres pracy w warunkach szczególnych mający wpływ na prawo wnioskodawcy do rekompensaty wnioskodawcy nie można było także uznać okresu zatrudnienia w Wojewódzkiej (...) w okresie od 1 stycznia 1992 r. do 31 grudnia 1996 r., gdyż (co bezsporne) wnioskodawca nie był tam zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. Jak zaś stanowi § 2 ust. 1 ww. cytowanego rozporządzenia z 1983 r., okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Podsumowując, na tle powyższego stwierdzić należało, że wnioskodawca nie spełnia wymogu posiadania co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy oddalił odwołanie,
o czym orzekł jak w sentencji wyroku.