Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 kwietnia 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku z dnia 15 kwietnia 2024 r. odmówił A. P. przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego.

W uzasadnieniu organ wyjaśnił, iż wnioskodawczyni nie posiada okresu uprawniającego do emerytury, wynoszącego co najmniej 35 lat, liczonych do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia. Zakład ustalił, że na dzień rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, czyli 31 stycznia 2023 r. ubezpieczona posiada okresy: nieskładkowe w wysokości 7 lat, 8 miesięcy i 4 dni, nieskładkowe ograniczone do 1/3 składkowych w wysokości 6 lat, 10 miesięcy i 17 dni oraz składkowe w wysokości 20 lat, 7 miesięcy i 19 dni. Staż sumaryczny wyniósł 27 lat, 6 miesięcy i 6 dni. Okresy nieskładkowe organ ograniczył do 1/3 udowodnionych okresów składkowych.

(decyzja – k. 50-50 verte pliku (...) akt ZUS)

Odwołanie od przedmiotowej decyzji złożyła A. P., zaskarżając ją w całości. Zaskarżonej decyzji zarzuciła pominięcie istotnych okoliczności które jej dotyczą, tj. status samotnej matki wychowującej dziecko, która nie może liczyć na pomoc rodziny czy jakiegoś partnera, długotrwałe bezrobocie, zły stan zdrowia, pomimo którego wypracowała znacznie więcej lat niż jest to konieczne do przyznania emerytury lub świadczenia przedemerytalnego w wieku 56 lat (których jeszcze nie ukończyła), gdy trzeba mieć zaakceptowane przez ZUS 20 lat stażu pracy. W ocenie ubezpieczonej Zakład błędnie wyliczył staż pracy poprzez zaliczenie do okresów składkowych jedynie 20 lat, 7 miesięcy i 19 dni, a dodając przepracowane lata ze świadectw pracy do końca 2022 r. (bo do tej daty organ dokonał wyliczenia). Powiatowy Urząd Pracy wyliczył odwołującej 22 lata, 8 miesięcy i 21 dni. W związku z powyższym odwołująca wniosła o uwzględnienie odwołania przez Sąd oraz zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez przyznanie świadczenia przedemerytalnego od dnia następnego po złożeniu wniosku o to świadczenie do ZUS.

(odwołanie – k. 3-4 verte)

W odpowiedzi na odwołanie od decyzji organ rentowy wniósł o jego oddalenie wywodząc, jak w zaskarżonej decyzji. Jednocześnie organ odnosząc się do treści odwołania wyjaśnił, że w przedłożonym zaświadczeniu z Urzędu Pracy wskazano ogólny okres, podczas którego wnioskodawczyni pozostała w zatrudnieniu wynoszący 22 lata, 8 miesięcy i 21 dni. Natomiast okres zatrudnienia nie jest tożsamy z okresem składkowym. Podczas zatrudnienia wnioskodawczyni przebywała bowiem na zwolnieniach lekarskich, które to okresy są okresami nieskładkowymi, stąd różnica, na którą powołuje się w odwołaniu ubezpieczona. Nadto organ wskazał, że ubezpieczona złożyła wniosek o świadczenie przedemerytalne w drodze wyjątku, który jest rozpoznawany przez komórkę merytoryczną. Jednak, jak podkreślił organ rentowy, art. 83 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie ma odpowiedniego zastosowania do świadczenie przedemerytalnego.

(odpowiedź na odwołanie – k. 12-12 verte)

Na rozprawie z dnia 13 września 2024 r. ubezpieczona wskazała, że nie kwestionuje, iż nie posiada wymaganego stażu. Jednocześnie wnioskodawczyni wyjaśniła, iż uważa, że spełnia ogólne warunki do przyznania świadczenia, a jedynie nie ściśle z punktami ust. 1 art. 2, gdyż nie ma zachowanej korelacji wieku i stażu.

W konsekwencji wnioskodawczyni poparła odwołanie. Natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

(oświadczenie wnioskodawczyni na rozprawie z dnia 13 września 2024 r. e-protokół (...):01:41-00:03:55 – koperta k. 24, stanowiska końcowe stron na rozprawie z dnia 13 września 2024 r. e-protokół (...):04:39-00:06:09 – koperta k. 24)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

A. P. urodziła się (...)

(bezsporne)

W dniu 15 kwietnia 2024 r. ubezpieczona złożyła do organu rentowego wniosek o świadczenie przedemerytalne.

(wniosek – k. 1-2 verte pliku (...) akt ZUS)

W dniu 24 kwietnia 2024 r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, w której odmówił ubezpieczonej prawa do świadczenia przedemerytalnego z uwagi na fakt, że skarżąca nie spełniła warunku stażu, tj. nie posiadała okresu uprawniającego do emerytury wynoszącego co najmniej 35 lat dla kobiet.

(decyzja – k. 50-50 verte pliku (...) akt ZUS)

Organ rentowy nie zaliczył do stażu okresów od 7 maja 2000 r. do 17 września 2000 r. oraz od 3 grudnia 2001 r. do 10 grudnia 2001 r., ponieważ w tych okresach wnioskodawczyni była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna, ale bez prawa do zasiłku, więc okresy te nie są okresami składkowymi ani nieskładkowymi. Pozostałe okresy rejestracji z prawem do wypłaty zasiłku zostały uwzględnione przez organ rentowy do stażu.

(bezsporne, a nadto zaświadczenie o pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych – k. 9 pliku (...) akt ZUS)

Decyzją z dnia 28 października 2004 r. o ustaleniu kapitału początkowego okres nauki ubezpieczonej został zaliczony w wymiarze 4 lat i 9 miesięcy, a okresy zwolnień lekarskich w wymiarze 1 miesiąca i 7 dni. Łącznie okresy nieskładkowe wyniosły 4 lata, 10 miesięcy i 7 dni, które zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy emerytalnej zostały ograniczone przez organ rentowy do 1/3 udowodnionych okresów składkowych i przyjęte w wymiarze 1 miesiąc i 19 dni, tj. 1 miesiąc.

(bezsporne, a nadto decyzja z dnia 28 października 2004 r. – k. 13-13 verte pliku II akt ZUS )

Zgodnie z zaświadczeniem z Urzędu Pracy z dnia 16 maja 2023 r. wnioskodawczyni pozostawała w zatrudnieniu łącznie przez 22 lata, 8 miesięcy i 21 dni. W zaświadczeniu nie uwzględniono okresów nieskładkowych w trakcie zatrudnienia.

(zaświadczenie z Urzędu Pracy z dnia 16 maja 2023 r. – k. 6)

Na dzień rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, czyli na dzień 31 stycznia 2023 r. ubezpieczona udowodniła: 7 lat, 8 miesięcy i 4 dni okresów nieskładkowych, które po ograniczeniu do 1/3 okresów składkowych wynoszą 6 lat, 10 miesięcy i 17 dni oraz wysokości 20 lat, 7 miesięcy i 19 dni okresów składkowych. Łączny staż sumaryczny wyniósł 27 lat, 6 miesięcy i 6 dni.

(bezsporne)

Poza wymaganym stażem pracy inne przesłanki uprawniające wnioskodawczynię do świadczenia przedemerytalnego zostały spełnione.

(bezsporne)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS. W tym miejscu wskazania wymaga, że stan faktyczny w sprawie okazał się w istocie niesporny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie niespornego materiału dowodowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie przypomnienia wymaga, iż w myśl art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1999 z późn. zm., dalej: ustawa o świadczeniach przedemerytalnych) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 w/w ustawy za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust. 1, uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 i 1429).

Jak wynika natomiast z art. 2 ust. 3 cyt. ustawy świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)  nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2)  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3)  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Do okresu 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ust. 3, wlicza się:

1)  okresy, za które, zgodnie z art. 75 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia, prawo do zasiłku dla bezrobotnych nie przysługiwało;

2)  okresy zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych podjętego w tym okresie; w przypadku gdy zatrudnienie lub inna praca zarobkowa ustanie po upływie 180-dniowego okresu, o którym mowa w ust. 3 pkt 3, prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje, jeżeli wniosek o przyznanie tego świadczenia zostanie złożony w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia ustania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. (art. 2 ust. 4 cyt. ustawy)

Zauważenia w tym miejscu wymaga, iż świadczenie przedemerytalne jest świadczeniem o charakterze wyjątkowym, przysługującym ubezpieczonym o długim stażu ubezpieczeniowym, którzy z przyczyn od siebie niezależnych utracili źródło dochodu, a ze względu na wiek nie mogą jeszcze uzyskać prawa do emerytury. Jego funkcja ma charakter socjalny. Warunki do przyznania świadczenia przedemerytalnego powinny być interpretowane ściśle, a dla uzyskania prawa do świadczenia konieczne jest łączne spełnienie wszystkich warunków wymienionych w ustawie. Oznacza to, że niezachowanie jednego z nich niweczy prawo do świadczenia przedemerytalnego. Osoba ubiegająca się o prawo do świadczenia przedemerytalnego musi zatem spełniać łącznie przesłanki wymienione w art. 2 ust. 1 i wymienione w ust. 3 art. 2.

Mając na uwadze powyższe rozważania, przypomnieć należy, że w przedmiotowej sprawie organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do świadczenia z uwagi na brak wymaganego okresu uprawniającego do emerytury, wynoszącego co najmniej 35 lat dla kobiet. Pozostałe przesłanki warunkujące przyznanie spornego świadczenia przedemerytalnego pozwany Zakład uznał za spełnione.

Organ ustalił, iż na dzień rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia ubezpieczona udowodniła: 7 lat, 8 miesięcy i 4 dni okresów nieskładkowych, które po ograniczeniu do 1/3 okresów składkowych wynoszą 6 lat, 10 miesięcy i 17 dni oraz 20 lat, 7 miesięcy i 19 dni okresów składkowych. Łączny staż sumaryczny wyniósł 27 lat, 6 miesięcy i 6 dni.

Na rozprawie z dnia 13 września 2024 r. ubezpieczona wskazała, że nie kwestionuje, iż nie ma wymaganego okresu stażu. W jej ocenie spełnia ona jednak ogólne warunki do przyznania świadczenia, a jedynie nie ściśle z punktami ust. 1 art. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

W związku z powyższym w tym miejscu raz jeszcze podkreślenia wymaga, iż prawo do świadczenia przedemerytalnego uzależnione jest od łącznego spełnienia wszystkich warunków przewidzianych w przepisach ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 120, poz. 1252) i nie jest możliwe późniejsze uzupełnienie wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego (35 lat dla kobiet, 40 lat dla mężczyzn) pozwalającego na przyznanie prawa do tego świadczenia.

Osoba ubiegająca się o świadczenie przedemerytalne na podstawie przepisów ustawy z 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, wykazać musi wymagany okres uprawniający do emerytury, w przypadku kobiety 30 lat/mężczyzny 35 lat, do dnia rozwiązania stosunku pracy, gdyż wymóg ustawowy jest tu jasny i nie pozostawia żadnego luzu interpretacyjnego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi III AUa 560/16, z dnia 2 marca 2017 r., LEX nr 2278243).

Bez wpływu na wynik rozstrzygnięcia pozostaje także okoliczność, że wnioskodawczyni znalazła się w trudnej sytuacji ze względu na status samotnej matki, długotrwałe bezrobocie i zły stan zdrowia. Należy wyjaśnić, że świadczenia przedemerytalne nie stanowią formy zabezpieczenia społecznego na wypadek bezrobocia lub pozostawania bez środków niezbędnych do życia, w tym zakresie właściwymi są zasiłek dla bezrobotnych oraz środki pieniężne i rzeczowe - jednorazowe, stałe, celowe - przyznawane ze środków pomocy społecznej. Świadczenia przedemerytalne, zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych, są finansowane ze środków Funduszu Pracy, który jest państwowym funduszem celowym, przeznaczonym na zwiększenie aktywności zawodowej oraz działania osłonowe osób zwalnianych z zatrudnienia z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, po spełnieniu określonych w ustawie warunków, a tych ubezpieczona, jak już wyjaśniono, nie spełniła. Środki z Funduszu Pracy nie stanowią formy zabezpieczenia finansowego ogółu bezrobotnych, gdyż dla tych osób zostały zastrzeżone zasiłki dla bezrobotnych, a świadczenia przedemerytalne ich nie zastępują (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 28 kwietnia 2016 r., III AUa 660/15, LEX nr 2099987). Argumenty odnoszące się do zasad współżycia społecznego pozostają bez wpływu na uzyskanie świadczeń bądź uprawnień z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych. Prawo to opiera się bowiem na normach bezwzględnie obowiązujących, to jest ściśle określających warunki otrzymania poszczególnych uprawnień i wykluczających odwołanie do zasad słuszności. Podstawą przyznania świadczeń z ubezpieczenia społecznego mogą być tylko przepisy prawa, a nie zasady współżycia społecznego. (Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 grudnia 1998 r. II UKN 379/98 Legalis Numer 45844).

Reasumując materiał zebrany w sprawie nie pozwala na przyjęcie, że wnioskodawczyni spełniła wymagane prawem warunki do przyznania jej prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c., oddalił odwołanie, jako bezzasadne.