Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 marca 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił M. A. wypłaty niezrealizowanego świadczenia po zmarłym B. Z.. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w związku z okolicznością, iż M. A. nie spełnia warunków do przyznania renty rodzinnej po zmarłym dziadku oraz z uwagi na fakt, że B. Z. nie pozostawał na jego utrzymaniu, gdyż posiadał własne źródło dochodu, brak jest podstaw do przyznania świadczenia niezrealizowanego po marłym. / decyzja k.120 akt ZUS/

W dniu 13 kwietnia 2019 roku M. A. złożył odwołanie od powyższej decyzji wskazując, że świadczenie po zmarłym dziadku B. Z. miało służyć pokryciu kosztów związanych z pobytem zmarłego w domu opieki, a tym samym Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał błędnych ustaleń faktycznych. /odwołanie k.3/

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 29 kwietnia 2019 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację podniesioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. /odpowiedź na odwołanie k.5 – 5 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

M. A. jest wnukiem B. Z.. /okoliczność bezsporna/

Dziadek wnioskodawcy miał ustalone prawo do emerytury i ją pobierał. /okoliczność bezsporna/

Z uwagi na stan zdrowia i konieczność korzystania z całodobowej opieki - od dnia 11 stycznia 2019 r. B. Z. przebywał w Zakładzie (...) pod dębami” świadczącym usługi terapeutyczno – opiekuńcze. Umowa o świadczeniu usług została podpisana przez jego wnuka – M. A. reprezentującego B. Z.. /umowa k.106 – 106 odwrót akt ZUS/

W dniu 16 stycznia 2019 r. M. A. poinformował Zakład Ubezpieczeń Społecznych o fakcie zmiany miejsca pobytu przez B. Z.. /pismo k.104/

W dniu 1 lutego 2019 r. do Zakład Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło pełnomocnictwo jakiego B. Z. udzielił M. A.. Z treści tego pełnomocnictwa wynikało, że wnioskodawca jest uprawniony do załatwienia wszelkich spraw w ZUS. /pełnomocnictwo k.113 – 113 odwrót akt ZUS/

W piśmie z dnia 13 lutego 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że w dniu 21 lutego 2019 r. świadczenie emerytalne należne B. Z. zostanie przekazane na jego aktualny adres. /pismo k.109 akt ZUS/

B. Z. zmarł 14 lutego 2019 r. /okoliczność bezsporna/

W dniu 11 marca 2019 r. M. A. złożył wniosek o wypłatę niezrealizowanych świadczeń należnych do dnia śmierci B. Z.. /wniosek k.111 – 111 odwrót akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie opisanych dowodów z dokumentów, załączonych do akt sprawy, w tym znajdujących się w aktach rentowch.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z treścią przepisu art. 136 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz.1270 z późn. zm.) w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba (ust.1); osoby wymienione w ust. 1 powyższego przepisu mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania o świadczenia, nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o te świadczenia wystąpiła (ust.2); roszczenia o wypłatę świadczeń, o których mowa w ust.1 wygasają po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały, chyba że przed upływem tego okresu zgłoszony zostanie wniosek o dalsze prowadzenie postępowania.

W tym miejscu wskazać należy, że niezrealizowane świadczenie emerytalne lub rentowe w rozumieniu art.136 ust.1 to takie świadczenie, do którego prawo zostało już ustalone lub co najmniej osoba uprawniona wystąpiła o nie jeszcze za życia, ale nie zostało ono jej wypłacone, niezależnie od przyczyn opóźnienia w wypłacie świadczenia. A contrario świadczenie zrealizowane to takie świadczenie, które dotarło do rąk osoby uprawnionej albo zostało przekazane na konto bankowe wskazane przez uprawnionego. (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 4.12.2013 r w sprawie III AUa 386/13 Lex nr 1424144).

Stosownie zaś do brzmienia art.136 b ust. 1 cytowanej ustawy emerytalnej, jeżeli z akt sprawy wynika konieczność ustanowienia dla osoby uprawnionej do emerytury lub renty opiekuna prawnego, do czasu jego ustanowienia świadczenia mogą być wypłacane osobie sprawującej faktyczną opiekę nad emerytem lub rencistą, po uprzednim pouczeniu o konieczności poinformowania organu rentowego o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczenia albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części oraz o obowiązku zwrotu świadczenia przez tę osobę, w przypadku gdy zostało pobrane nienależnie.

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, że wnioskodawca, jako wnuk zmarłego nie był uprawniony do renty rodzinnej po zmarłym, ani zmarły nie pozostawał na jego utrzymaniu, a zatem nie spełniał on warunków do wypłacenia mu świadczeń przysługujących zmarłemu do dnia śmierci, o których mowa w cyt. wyżej art. 136 ustawy emerytalnej.

Pomimo powyższego, w ocenie Sądu, wnioskodawca był jednak uprawniony do pobrania spornego świadczenia, nabytego za życia jego dziadka.

Powyższe uprawienie wnioskodawcy, z uwzględnieniem całości okoliczności faktycznych zaistniałych w niniejszej sprawie, prowadzi bowiem do wniosku, że M. A. sprawował faktyczną opiekę nad dziadkiem, a świadczy o tym fakt zawarcia przez niego w imieniu dziadka umowy celem zagwarantowania mu całodobowej opieki medycznej, jak również udzielone mu przez dziadka w dniu 1 lutego 2019 r. pełnomocnictwo do załatwienia wszelkich spraw w organie rentowym.

Takie faktyczne sprawowanie opieki nad osobą uprawnioną do emerytury daje w ocenie Sądu podstawę do wypłaty do rąk opiekuna faktycznego niezrealizowanego świadczenia.

Co również istotne, zgodnie z dyspozycją wskazanego przepisu art.136 b ustawy emerytalnej, nie musi to być opiekun prawny i tych dwóch pojęć nie należy mylić ani utożsamiać. Chodzi tu bowiem o osobę, która sprawuje faktyczną pieczę nad osobą chorą czy w podeszłym wieku. I takim faktycznym opiekunem B. Z. w rozpoznawanej sprawie bez wątpienia był wnioskodawca.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ §2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał M. A. - jako opiekunowi faktycznemu - prawo do wypłaty niezrealizowanego świadczenia po zmarłym w dniu 14 lutego 2019 roku B. Z..

S.B.