Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 kwietnia 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 8 kwietnia 2024 r. odmówił G. T. prawa do przyznania rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że odmówił ubezpieczonej prawa do rekompensaty, ponieważ nie został udokumentowany 15-letni okres wykonywania zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do okresów pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze Zakład uwzględnił okresy: 01.07.1992-13.09.2002 to jest 8 lat, 11 miesięcy i 12 dni. Wobec powyższego, w ocenie organu, brak było podstaw prawnych do ustalenia emerytury z uwzględnieniem rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

(decyzja – k. 17 akt ZUS)

Odwołanie od przedmiotowej decyzji złożyła G. T.. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu strona skarżąca zarzuciła nieuzasadnione nieuznanie do pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia wnioskodawczyni od 25 lutego 1985 r. do 30 czerwca 1992 r. w Zakładach (...) w Ł. na stanowiskach tkacza i plecionkarki.

(odwołanie – k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wywodząc, jak w zaskarżonej decyzji. Jednocześnie organ wyjaśnił, iż nie uwzględnił do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 25 lutego 1985 r. do 30 czerwca 1992 r. w Zakładach (...) w Ł., ponieważ wnioskodawczyni nie złożyła świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za ten okres.

(odpowiedź na odwołanie – k. 5)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

G. T. urodziła się w dniu (...)

(bezsporne)

W dniu 9 lutego 2024 r. ubezpieczona złożyła do organu rentowego wniosek o emeryturę

(wniosek – k. 1-6 akt ZUS)

Decyzjami z dnia 2 kwietnia 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał G. T. prawo do emerytury i do okresowej emerytury kapitałowej od dnia 9 marca 2024 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

(decyzje – k. 8-12 akt ZUS)

W dniu 8 kwietnia 2024 r. ubezpieczona złożyła do organu rentowego wniosek o ponowne obliczenie wysokości świadczenia przy uwzględnieniu rekompensaty za pracę w warunkach szczególnych.

(wniosek – k. 13 akt ZUS)

Sporną decyzją z dnia 17 kwietnia 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 8 kwietnia 2024 r. odmówił G. T. prawa do przyznania rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

(decyzja – k. 17 akt ZUS)

W okresie od 25 lutego 1985 roku do 30 czerwca 1992 roku wnioskodawczyni byłą zatrudniona w Zakładach (...) w Ł. na stanowiskach tkacza i plecionkarki.

(świadectwo pracy – k. 15)

W dniu 25 lutego 1985 roku wnioskodawczyni zawarła umowę z Zakładami (...) w Ł. na stanowisku tkacza do przyuczenia na okres próbny 14 dni, a następnie 10 marca 1985 roku zawarto umowę o pracę na czas nieokreślony na tym samym stanowisku. Z dniem 2 maja 1985 roku zostały skarżącej powierzone obowiązki tkacza igłowego w Zakładzie (...). Z dniem 15 października 1990 roku G. T. została przeniesiona na stanowisko plecionkarki w Zakładzie (...), na którym świadczyła pracę do końca zatrudnienia tj. do dnia 30 czerwca 1992 r.

(akta osobowe wnioskodawczyni – załączniki)

Wnioskodawczyni nie otrzymała z tego zatrudnienia świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych .

(bezsporne)

Ubezpieczona początkowo wykonywała pracę na stanowisku tkacza do przyuczenia, a następnie na stanowisku tkacza igłowego. Praca na tych stanowiskach niczym się nie różniła, tyle że przy przyuczeniu skarżąca chodziła z osobą, która pokazywała jej co ma robić. Na stanowisku tkacza do przyuczenia wnioskodawczyni cały czas była na tkalni i obsługiwała maszyny. Jak przeszła na stanowisko tkacza igłowego to dostała do obsługi konkretne maszyny, miała zeszyt, gdzie wpisywała ilość wątków. Była to praca na akord. Na stanowisku tkacza do przyuczenia też na takich maszynach pracowała, tylko że pod nadzorem. T. igłowy to jest szczególny rodzaj tkaczy, którzy obsługiwali maszyny igłowe - krosna igłowe, stąd nazwa stanowiska tkacz igłowy. Pracę skarżąca wykonywała na tkalni. To była bardzo duża hala, gdzie znajdowało się ponad 500 maszyn. Odwołująca obsługiwała około 8 maszyn, czasem 10 maszyn, to zależało od rodzaju produkcji. To były maszyny tzw. bonasy siódemki. G. T. wiązała osnowy, jak się zerwała nitka czy wątek to musiała to połączyć, musiała wszystko od początku wciągnąć przez wszystkie maszyny, sprawdzać towar czy dobrze idzie, czy nie ma błędów. Firma produkowała głownie tasiemki. Na hali był duży hałas, pracowało się w korkach w uszach albo w słuchawkach. Poza tym pracownicy musieli nosić czepki na głowie, żeby maszyna nie porwała włosów. Jak była robiona bawełna to było dodatkowo duże zapylenie. Latem było bardzo gorąco.

Od 15.10.1990 roku wnioskodawczyni przeszła na stanowisko plecionkarki. Wtedy zaczęła pracę na zupełnie innych maszynach, na innej hali. Na plecionkach hałas był jeszcze większy, bo maszyny pracowały znacznie głośniej. P. była dużą halą z około 200 maszynami. To były inne maszyny, gdzie znajdowało się około 200 szpulek na każdej, trzeba było jak się kończyły wymienić je na inne, oczyścić. Tu również skarżąca pracowała w zatyczkach albo w słuchawkach, bo hałas był jeszcze większy niż na tkalni. Na tkalni był ogromny szum, a na plecionkarni dochodziło jeszcze walenie wrzecion.

Po tym zatrudnieniu wnioskodawczyni przeszła do pracy w P., który to okres zatrudnienia ZUS uwzględnił do pracy w warunkach szczególnych. W Zakładach (...) był już nowszy park maszynowy i tam było ciszej.

(zeznania świadka B. M. na rozprawie z dnia 22 października 2024 r. e-protokół (...):18:05-00:24:30 –k. 29 i k 28; zeznania świadka K. T. na rozprawie z dnia 22 października 2024 r. e-protokół (...):24:50-00:29:00 – k. 29 i k 28; zeznania wnioskodawczyni na rozprawie z dnia 22 października 2024 r. e-protokół (...):02:00-00:14:30 –k. 29 i k 28)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty zawarte w aktach niniejszej sprawy, w załączonych do akt sprawy aktach ZUS oraz uzyskanych aktach osobowych wnioskodawczyni z Zakładów (...) w Ł.. Zgromadzone dokumenty nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności i w ocenie Sądu mogą stanowić podstawę rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie. Ponadto Sąd Okręgowy oparł się o zeznania świadków i wnioskodawczyni – dając im wiarę w całości, albowiem korelowały ze sobą oraz z w/w dokumentami tworząc spójną, logiczną całość.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Na wstępie należy przypomnieć, iż w myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 164 z późn. zm., dalej: ustawa o emeryturach pomostowych), ustawa określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504, 1504 i 2461).

Stosownie do treści art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W myśl art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Treść art. 21 ust. 2 w/w ustawy może budzić wątpliwości i jego interpretacji należy dokonywać przy uwzględnieniu uregulowania zawartego w art. 2 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym użyte w ustawie określenie rekompensata oznacza odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Rekompensata jest zatem odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 r. i nie nabędą prawa do emerytury pomostowej (analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 25 listopada 2010 roku, K 27/09, OTK-A 2010, Nr 9, poz. 109).

Skoro, jak wynika z powyższego, celem rekompensaty jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, to przesłanka negatywna, o której mowa w art. 21 ust. 2 ustawy, na co wskazuje wykładnia funkcjonalna tego przepisu, zachodzi w przypadku pobierania emerytury przyznanej w obniżonym wieku emerytalnym np. na podstawie art. 46 w zw. z art. 32 lub 39, czy też art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 grudnia 2015 roku, III AUA 1070/15, Lex nr 1979477).

Zgodnie z art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że ubezpieczona nie nabyła prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie natomiast do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251) za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei przepis art. 32 ust. 4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z § 1 w/w rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W świetle § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97, (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, Prok. i Prawo (...)).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił okres 01.07.1992-13.09.2002 to jest 8 lat, 11 miesięcy i 12 dni, do pracy w warunkach szczególnych, natomiast w ocenie Sądu Okręgowego skarżąca udowodnia w niniejszej sprawie, iż wykonywała pracę w warunkach szczególnych również w okresie od 25 lutego 1985 r. do 30 czerwca 1992 r. będąc zatrudniona w Zakładach (...) w Ł. na stanowiskach tkacza i plecionkarki tj. dodatkowe 7 lat 4 miesiące i 6 dni.

Należy w tym miejscu zauważyć, że przywołane powyżej rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji.

Co jednak istotne, świadectwo pracy nie tworzy praw podmiotowych, ani ich nie pozbawia, nie ma też cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw oraz że świadectwo pracy traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny, który stanowi dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.). W ten sposób wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Warszawie w dniu 25 listopada 1997 r. (sygnatura akt: III AUa 897/97, apel. W - wa 1998/1/4), a także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 lipca 2009 r . (sygnatura akt II PK 1/09, LEX nr 533086).

W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011. 237.1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia.

W myśl § 21-23 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Tym samym, brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych lub wydanie świadectwa, które nie spełnia wymagań formalnych nie przekreśla ustalania, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności ubezpieczony może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności zastosowanie mają art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. Strony mają też prawo podważać moc dowodową dokumentów, w tym także świadectwa pracy, które jest dokumentem prywatnym i podlega ocenie przez sąd zgodnie z zasadami art. 233 § 1 k.p.c. W postępowaniu sądowym nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne (tak orzekł - Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 20 lipca 2016 r, III AUa 690/15, LEX nr 2121869).

W sprawie o świadczenia z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń sądu ma być charakter zatrudnienia, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się z reguły poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych oraz - o ile to jest możliwe - dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych. Osobowe źródła dowodowe (w tym zarówno zeznania świadków, jak i strony procesowej) muszą być skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do świadczeń. Ocena osobowych źródeł dowodowych musi być przy tym wolna od jakiejkolwiek dowolności, uwzględniając reguły logiki oraz zasady doświadczenia zawodowego (por. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 27 października 2016 r., III AUa 41/16 LEX nr 2151525).

Dla rozstrzygnięcia spornej kwestii zasadnym stało się zatem ustalenie, czy praca wykonywana przez wnioskodawczynię w spornych okresach była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, o jakich mowa w cytowanych wyżej przepisach.

Wynikające z wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ust. 1 u.e.r.f.u.s. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 czerwca 2013 r. III AUa 1370/12 LEX nr 1339369).

Pełne zatrudnienie w warunkach szczególnych pojmowane jest jako bezwzględna cecha tego zatrudnienia jako uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego. Możliwe jest przy tym łączenie w przebiegu dniówki prac o różnym charakterze polegające na wykonywaniu nie jednego, lecz kilku rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie. W takim wypadku do czasu pracy w warunkach szczególnych zlicza się czas równolegle wykonywanych czynności tylko wtedy, gdy różne prace wszystkie łącznie lub każda z osobna odpowiadają pracom w szczególnych warunkach i wszystkie razem wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (tak: SA w Ł. w wyroku z dnia z dnia 2 czerwca 2016 r., III AUa 1687/15, LEX nr 2062050).

Przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, nie jest natomiast dopuszczalne zaliczanie innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika w stopniu powodującym wcześniejszą utratę zdolności do zatrudnienia i nie zostały wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2014 r., II UK 395/13, Lex Nr 1455235).

Tylko okresy zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy kreują i wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Taki sam warunek odnosi się do wymagania stałego wykonywania takich prac, co oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku), i nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 maja 2016 r., III AUa 101/16, LEX nr 2107442).

Przy czym, należy pamiętać, iż o określonych skutkach prawnych wykonywania pracy w warunkach szczególnych, stanowi ustawa oraz utrzymane jej przepisami (art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej) rozporządzenie z dnia 7 lutego 1983 r. Zarządzenia resortowe traktowane są tylko jako wykazy prac wykonywanych w szczególnych warunkach i mają one znaczenie, o ile są dostosowane do treści załącznika do rozporządzenia i stanowią jego uszczegółowienie, poprzez bardziej ścisłe ustalenie stanowisk pracy (por wyroki SN: z dnia 20 października 2005 r., I UK 41/05, OSNP 2006/19-20/306, z dnia 9 maja 2006 r., II UK 183/05, LEX nr 1001301).

Przedkładając powyższe rozważania na grunt sprawy niniejszej należy stwierdzić, że z ustaleń poczynionych w postępowaniu, w oparciu o dostępną dokumentację osobową i zeznań skarżącej wynika, iż ubezpieczona w okresie od 25 lutego 1985 r. do 30 czerwca 1992 r. byłą zatrudniona w Zakładach (...) w Ł. na stanowiskach tkacza i plecionkarki.

Początkowo wykonywała ona pracę na stanowisku tkacza do przyuczenia, a następnie na stanowisku tkacza igłowego. Praca na tych stanowiskach niczym się nie różniła, tyle że przy przyuczeniu skarżąca chodziła z osobą, która pokazywała jej co ma robić. Na stanowisku tkacza do przyuczenia wnioskodawczyni cały czas była na tkalni i obsługiwała maszyny. Jak przeszła na stanowisko tkacza igłowego to dostała do obsługi konkretne maszyny. Na stanowisku tkacza do przyuczenia też na takich maszynach pracowała, tylko że pod nadzorem. T. igłowy to jest szczególny rodzaj tkaczy, którzy obsługiwali maszyny igłowe - krosna igłowe, stąd nazwa stanowiska tkacz igłowy.

Pracę skarżąca wykonywała na tkalni. To była bardzo duża hala, gdzie znajdowało się ponad 500 maszyn. Odwołująca obsługiwała około 8 maszyn, czasem 10 maszyn, to zależało od rodzaju produkcji. To były maszyny tzw. bonasy siódemki. G. T. wiązała osnowy, jak się zerwała nitka czy wątek to musiała to połączyć, musiała wszystko od początku wciągnąć przez wszystkie maszyny, sprawdzać towar czy dobrze idzie, czy nie ma błędów. Na hali był duży hałas, pracowało się w korkach w uszach albo w słuchawkach. Poza tym pracownicy musieli nosić czepki na głowie, żeby maszyna nie porwała włosów. Jak była robiona bawełna to było dodatkowo duże zapylenie. Latem było bardzo gorąco.

Od 15.10.1990 roku wnioskodawczyni przeszła na stanowisko plecionkarki. Wtedy zaczęła pracę na innych maszynach i na innej hali. Na plecionkach hałas był jeszcze większy, bo maszyny pracowały znacznie głośniej. P. była dużą halą z około 200 maszynami. To były inne maszyny, gdzie znajdowało się około 200 szpulek na każdej, trzeba było jak się kończyły wymienić je na inne, oczyścić. Tu również skarżąca pracowała w zatyczkach albo w słuchawkach, bo hałas był jeszcze większy niż na tkalni. Na tkalni był ogromny szum, a na plecionkarni dochodziło jeszcze walenie wrzecion.

Biorąc pod uwagę powyższe w tym miejscu należy zauważyć, że pracę ubezpieczonej jako tkaczki i plecionkarki (wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy) należy zaliczyć do prac w warunkach szczególnych. Analiza treści wykazu A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) wskazuje, że pracą w warunkach szczególnych są prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych – Dział VII pkt. 4.

Pomocnicze znaczenie w tym zakresie ma wykaz zawarty w załączniku nr 4 do zarządzenia Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. Prace te zostały wymienione w Wykazie A Dziale VII, poz. 1, pkt 7 – tkacz i 8 – plecionkarz.

W tym miejscu przypomnienia wymaga, iż organ rentowy uwzględnił ubezpieczonej do pracy w szczególnych warunkach okres 8 lat, 11 miesięcy i 12 dni. A zatem po uwzględnieniu do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 25 lutego 1985 r. do 30 czerwca 1992 r. w Zakładach (...) w Ł. tj. dodatkowe 7 lat 4 miesiące i 6 dni, skarżąca niewątpliwie spełnia wymóg posiadania 15 - letniego okresu pracy w takim charakterze.

Z tych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.