Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13.03.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku z dnia 8.01.2024 r. odmówił L. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 20.02.2024 r. ustalił, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy do 28.02.2025 a niezdolność do pracy powstała 1.11.2023r.

Organ wskazał, że w 10 -leciu poprzedzającym datę zgłoszenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy tj w okresie od 8.01.2014 do 07.01.2024 jak i w 10 -leciu przed dniem powstania niezdolności tj 01.11.2013 do 31.10.2023 na wymagane 5 lat okresów ubezpieczenia wnioskodawca udokumentował 1 dzień okresów ubezpieczenia . Ponadto niezdolność do pracy nastąpiła po upływie 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia ( ostatnie ubezpieczenie ustało w dniu 1.10.2016)

Wobec powyższego organ rentowy stwierdził, iż brak podstaw prawnych do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/ decyzja k. 18 plik II akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji w całości złożył L. K. domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do renty z tytułu częściowej nieudolności do pracy. Odwołujący podniósł iż organ trentowy niezasadnie przyjął, iż nie ma udowodnionych wymaganych 5 lat składkowych i nieskładkowych w badanym 10 -leciu. Podniósł, iż od 2022 r. był całkowicie niezdolny do pracy to potwierdził organ rentowy. Z uwagi na stan zdrowia nie miał możliwości podjęcia pracy.

/ odwołanie k. 3 -4/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i podtrzymał argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k. 4/

Ustanowiony w toku procesu pełnomocnik z urzędu wnioskodawcy co do zasady poparł odwołanie i wniósł o przyznanie ubezpieczonemu prawa do renty oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oświadczając, iż jego wynagrodzenie nie zostało uiszczone ani w całości ani w części. Wskazał, że spróbuje pomóc wnioskodawcy uzyskać rentę na zasadzie wyjątku.

/ stanowisko procesowe strony odwołującej protokół z rozprawy z dnia 8.07.2024 r. 00:01:19-00:02:56/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca L. K. urodził się (...). WW ubiegał się o prawo do renty.

/ bezsporne/

Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 01.03.2023 r. uznano iż wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy do 31.10.2023 data powstania całkowitej niezdolności do pracy 19.05.2022 , brak danych na jakkolwiek długotrwała niezdolność do pracy, która istniała w dniu 01.03.2020 r.

/ orzeczenie z 1.03.2023 r. k. 30 plik I akt ZUS/

Decyzją z dnia 29.03.2023 r. odmówiono ww prawa do świadczenia, wskazując iż w dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku ( 23.08.2022) tj w okresie 23.08.2012 -22.08.2022 jak i na datę powstania niezdolności tj 19.05.2012 -18.05.2022 wnioskodawca nie udokumentował wymaganych 5 lat okresów ubezpieczenia tu wykazał wyłącznie 1 dzień, a na przestrzeni całego życia nie udowodnił 30 lat okresów składkowych ( wnioskodawca legitymuje się okresem 18 lat 7 miesięcy i 26 dni okresów ubezpieczenia).

/ decyzja k. 41 plik I akt ZUS/

W dniu 08.01.2024 r. ubezpieczony złożył ponowny wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

/ wniosek k. 1-5 plik II akt ZUS/

Wnioskodawca legitymuje się łącznie okresem 18 lat 7 miesięcy i 26 dni okresów ubezpieczenia w tym 15 lat 0 miesięcy i 13 dni okresów składkowych oraz 3 lat 7 miesięcy i 13 dni okresów nieskładkowych

/bezsporne karta przebiegu zatrudnienia k. 40 plik I akt ZUS/

Ostatnie zatrudnienie wnioskodawcy ustało 1.10.2016 r .Wskazane zatrudnienie trwało 1 dzień. Poprzedni okres zatrudnienia wnioskodawcy przypadł na okres 21.03.2007 -20.09.2007 r.

/ bezsporne karta przebiegu zatrudnienia k. 40 plik I akt ZUS/

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 20.02.2024 r. wnioskodawca został uznany za osobę częściowo niezdolną do pracy do 28.02.2025 r. Data powstania częściowej niezdolności do pracy 01.11.2023 r. Wskazano, iż wnioskodawca nie jest całkowicie niezdolny do pracy. Częściowa niezdolność do pracy nie istniała na dzień 1.03.2020 r.

/ orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 20.02.2024 r k. 14 plik II akt ZUS/

W dziesięcioleciu poprzedzającym datę zgłoszenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy tj w okresie od 8.01.2014 do 07.01.2024 jak i w dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności tj w okresie 01.11.2013 do 31.10.2023 wnioskodawca udokumentował łącznie 1 dzień okresów ubezpieczenia.

/ bezsporne karta przebiegu zatrudnienia k. 40 plik I akt ZUS/

Częściowa niezdolność do pracy powstała z dniem 01.11.2023 r. nastąpiła po upływie 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia w dniu 1.10.2016 r.

/ bezsporne/

Sąd Okręgowy w bezspornym stanie faktycznym zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolityt.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  niezdolność do pracy powstała w wymienionych okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

4.  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

W myśl art. 57 ust. 2 warunku, o którym mowa w przepisie ust. 1 pkt 3 art. 57, nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Zgodnie z art. 58 w/w ustawy warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego uważa się za spełniony jeżeli wynosi on łącznie co najmniej 5 lat dla osób u których niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Okres ten powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed dniem złożenia wniosku o świadczenie lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.

Zgodnie z art. 58 i ust.4 przepisu powyższego nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny i jest całkowicie niezdolny do pracy.

W myśl art. 12 ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne /art. 13 ust. 1/.

Warunki wskazane w art. 57 w/w ustawy muszą być spełnione łącznie by istniały podstawy do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W odniesieniu do odwołującego będącego osobą trwale częściowo niezdolną do pracy na dzień wydania zaskarżonej decyzji, nie został spełniony warunek legitymowania się wymaganym 5 letnim okresem składkowym i nieskładkowym w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed dniem złożenia wniosku o świadczenie lub przed dniem powstania niezdolności do pracy - w tych okresach udowodniony staż wnioskodawcy wyniósł wyłącznie 1 dzień . Nadto jego niezdolność do pracy powstała z dniem 1.11.2013 r. ( co nie było kwestionowane) a więc nastąpiła po upływie 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia które ustało 1.10.2016 r.

W sprawie nie wykazano okoliczności przeciwnych tym samym wnioskodawca niewątpliwie nie spełnia wszystkich przesłanek warunkujących przyznanie prawa do świadczenia.

Bez wpływu na wynik rozstrzygnięcia pozostaje okoliczność, iż wnioskodawca faktycznie z uwagi na stan zdrowia w sytuacji życiowej w jakiej się znalazł nie mógł i obecnie nie może znaleźć zatrudnienia. Powyższe w świetle powołanych przepisów nie ma bowiem żadnego przełożenia na wynik rozstrzygnięcia. Wskazane okoliczności, w świetle zasad współżycia społecznego nie mogą stanowić podstawy przyznania świadczenia z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych. Prawo to opiera się bowiem na normach bezwzględnie obowiązujących, to jest ściśle określających warunki otrzymania poszczególnych uprawnień i wykluczających odwołanie do zasad słuszności. Podstawą przyznania świadczeń z ubezpieczenia społecznego mogą być tylko przepisy prawa, a nie zasady współżycia społecznego. (Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 grudnia 1998 r. II UKN 379/98 Legalis Numer 45844).

Na marginesie jedynie wspomnieć należy, iż zgodnie z art. 83 ust. 1-2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS 1. Ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes Zakładu może przyznać w drodze wyjątku świadczenia w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie.

Jeśli zatem wnioskodawca wykaże, że z uwagi na stan zdrowia jest osobą całkowicie niezdolną do pracy spełniającą pozostałe przesłanki będzie mógł na zasadzie wyjątku wnosić do Prezesa Zakładu o przyznanie świadczenia. Niemniej jednak w przedmiotowych okolicznościach sprawy obecnie na zasadach ogólnych nie spełnia wymaganych przesłanek co wyklucza jego prawo do renty.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie wnioskodawcy jako bezzasadne.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu orzeczono na podstawie § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2023 roku, poz. 3437) uwzględniając zwrot stawki podatku VAT. Przy tym wysokość kosztów ustalono jak dla pełnomocnika z wyboru mając na uwadze treść wyroku TK z 23.04.2020 SK 66/19 Dz. U. z 2020 r. poz 769, wyroku TK z 19.04.2023 SK 85/22 Dz.U. 2023, poz. 796 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 .04.2023 r.SK 53/22 Dz.U. 2023, poz. 842 oraz postanowienia SN z 7.01.2021 I CSK 598/20.

/Jacek Chrostek/