Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 marca 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych - I Oddział w Ł. stwierdził, że wysokość zadłużenia A. K. (1) z tytułu składek wynosi 16.116,35 zł w tym:

- na ubezpieczenia społeczne za okres od marca 2019 roku do czerwca 2019 roku i wrzesień 2019 roku z tytułu składek w kwocie: 2.829,38 zł, odsetek za zwłokę: 1.038 zł;

- na ubezpieczenie zdrowotne za okres od czerwca 2017 roku do czerwca 2019 roku i wrzesień 2019 roku z tytułu składek w kwocie: 8.316,48 zł, odsetek za zwłokę: 3.695 zł;

- na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od marca 2019 roku do czerwca 2019 roku i wrzesień 2019 roku z tytułu składek w kwocie: 237,49 zł, bez odsetek za zwłokę.

Jednocześnie organ rentowy wskazał, że odsetki będą naliczane nadal, do dnia zapłaty i włącznie z tym dniem na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

W uzasadnieniu swego stanowiska Zakład Ubezpieczeń Społecznych - I Oddział w Ł. wskazał, że płatnik składek nie dopełnił obowiązku wynikającego z art. 46 ust. 1 - obliczania, potrącania z dochodów ubezpieczonych, rozliczania oraz opłacania należnych składek.

(decyzja – k. 30-31 akt ZUS)

A. K. (1) odwołała się od powyższej decyzji, podnosząc, że posiadając 96% udziałów w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie mogła być wspólnikiem jednoosobowej spółki, w związku z tym nie podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, nie istniał zatem z jej strony obowiązek zapłaty składek z tego tytułu. Podniosła, że nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, nie ma obowiązku uiszczania składek na Fundusz Pracy i Solidarnościowy Fundusz (...) z tytułu uczestnictwa w tej spółce kapitałowej. (odwołanie – k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w kwestionowanej decyzji. Wniósł także o zasądzenie na rzecz organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. (odpowiedź na odwołanie - k. 6-7)

Na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2023 roku wnioskodawczyni oświadczyła, że nie kwestionuje wysokości składek w poszczególnych miesiącach, w tym odsetek określonych przez ZUS w treści zaskarżonej decyzji. Wskazała, że z tytułu udziału w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie uzyskała żadnego przychodu, nie wypłacono jej dywidendy. (oświadczenie – rozprawa z dnia 22 sierpnia 2023 roku e-protokół (...):17:45 – 00:19:33 – płyta CD – k. 48)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w dniu 3 lutego 2017 r. została wpisana do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym pod nr (...). (wypis z KRS – k. 19-25)

W okresie od lutego 2019 roku do marca 2019 roku A. K. (1) była wyłącznym wspólnikiem czterech jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością:

1) V88 (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością - od 28 lipca 2014 roku,

2) (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością - od 22 maja 2015 roku,

3) (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością - od 1 czerwca 2017 roku,

4) (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością - od 25 lipca 2014 roku.

Ponadto wnioskodawczyni była wspólnikiem z przeważającą ilością udziałów w następujących spółkach:

- (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – posiadając 95 na 100 udziałów,

- (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – posiadając 95 na 100 udziałów,

- (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – posiadając 95 na 100 udziałów,

- (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – posiadając 95 na 100 udziałów,

- (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – posiadając 95 na 100 udziałów,

- (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – posiadając 95 na 100 udziałów,

- (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – posiadając 95 na 100 udziałów,

- do 4.09.2019 r. w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – posiadając 96 na 100 udziałów.

(odpis wyroku SO z dnia 22.11.2022 r. w sprawie VIII U 5032/19 z uzasadnieniem – k. 50-62, wypis z KRS – k. 19-25 )

Drugi ze wspólników - W. P. posiadała 4 udziały. W. P. nie pełniła żadnych funkcji w zarządzie, raz w roku spotykała się z wnioskodawczynią na zgromadzeniach wspólników spółki (...). (protokoły – k. 15-16, k. 18, sprawozdanie – k. 17, okoliczność przyznana przez wnioskodawczynię na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2023 roku e-protokół (...):01:24 – 00:08:31 – płyta CD – k. 48)

Decyzją z 23 sierpnia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych - I Oddział w Ł. stwierdził, że A. K. (1) od 1 czerwca 2017 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik płatnika składek (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, argumentując, że wymieniona jako większościowy wspólnik tej spółki powinna być traktowana jako jedyny jej wspólnik, a samą spółkę należy traktować jako spółkę jednoosobową. W konkluzji Zakład stwierdził, że od 3 lutego 2017 r. tytułem do ubezpieczeń A. K. (2) jest prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. (decyzja – k. 1-3 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Wnioskodawczyni odwołała się od powyższej decyzji. (okoliczność bezsporna)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 10 lutego 2022 roku zapadłym w sprawie o sygn. akt U 87/21, Sąd Okręgowy w Łodzi - VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił powyższe odwołanie. (wyrok – k. 17 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 4 września 2019 roku wnioskodawczyni zbyła 26 udziałów, jakie posiadała w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i od tej pory posiadała 70 udziałów w tej spółce. (okoliczność przyznana przez wnioskodawczynię na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2023 roku e-protokół (...):01:24 – 00:08:31 – płyta CD – k. 48)

Decyzją z dnia 17 października 2019 r. nr (...) RKS-2 Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że wysokość zadłużenia A. K. (1) z tytułu składek wynosi 4.547,76 zł w tym:

- na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów deklaracji 1-39 za okres od lutego 2019 roku do marca 2019 roku w kwocie 1.669,10 oraz zależne odsetki w kwocie 74 zł.;

- na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów deklaracji 1-39 za okres od lutego 2019 roku do marca 2019 roku w kwocie 2.738,56 zł , odsetki w kwocie 121 zł;

- na Fundusz Pracy i Solidarnościowy Fundusz (...) w ramach zakresów deklaracji 1-39 za okres od lutego 2019 roku do marca 2019 roku w kwocie 140,10 zł, bez odsetek.

(okoliczność bezsporna)

A. K. (1) złożyła odwołanie od powyższej decyzji. (okoliczność bezsporna)

Wyrokiem z dnia 22 listopada 2022 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 5032/19 Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił powyższą decyzję i ograniczył do dat: od 1 lutego 2019 roku do 21 marca 2019 roku – okres, za jaki A. K. (1) jest zobowiązana do opłacenia (wraz z odsetkami za opóźnienie) składek na: ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Solidarnościowy Fundusz (...), pozostawiając organowi rentowemu ponowne wyliczenie wysokości zadłużenia z tego tytułu, oddalając odwołanie w pozostałej części. (wyrok z uzasadnieniem – k. 50-62)

Od powyższego wyroku została wniesiona apelacja. Obecnie sprawa jest rozpoznawana przez Sąd Apelacyjny w Łodzi. (okoliczność bezsporna, dane z systemu Sędzia – 2)

Decyzją z dnia 14 kwietnia 2022 roku organ rentowy stwierdził, że A. K. (1) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 23 marca 2019 do 3 września 2019 roku jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością tj. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i określił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne – emerytalne i rentowe, wypadkowe, na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy za okres od marca 2019 roku do września 2019 roku oraz podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od lutego 2017 roku do września 2019 roku. (decyzja - k. 18-22 załączonych do sprawy akt organu rentowego, okoliczność przyznana przez wnioskodawczynię na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2023 roku e-protokół (...):08:31 – 00:12:29– płyta CD – k. 48)

Od wskazanej decyzji nie zostało wniesione odwołanie. (okoliczność niesporne)

Powyższy stan faktyczny - niesporny między stronami - Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów w postaci dokumentów, załączonych do akt sprawy, w tym okoliczności przyznanych przez samą wnioskodawczynię na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2023 roku.

Podkreślić należy, że strony z ustalonego, w zakresie koniecznym dla rozstrzygnięcia sprawy, stanu faktycznego wywodziły odmienne skutki prawne, ta zaś kwestia należy do oceny prawnej zebranego w sprawie materiału dowodowego, czego Sąd dokona poniżej w ramach rozważań prawnych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

W myśl bowiem art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2023r., poz.1230) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 12 ust. 1 ustawy).

Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się też wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej (art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Podkreślenia wymaga, iż ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności podlegają wyłącznie osoby fizyczne (w tym wspólnicy spółek osobowych i wyjątkowo jedyny wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością). Osoby prawne (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością czy akcyjna) nie podlegają omawianym ubezpieczeniom – mogą występować jednak w roli płatnika. Z kolei wspólnicy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (poza jednoosobową), czy akcyjnych podlegają ubezpieczeniom społecznym nie z tytułu bycia wspólnikiem (samo bycie wspólnikiem nie stanowi tytułu ubezpieczeniowego, chyba że jest to jednoosobowa z ograniczoną odpowiedzialnością), a z innych tytułów (umowy o pracę, umowy zlecenia itd.).

Okres podlegania obowiązkowi ubezpieczeń określa przepis art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym osoby prowadzące pozarolniczą działalność obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone czy to pierwotnie na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej następnie zaś na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 10, z zastrzeżeniem ust. 2, należy do tych osób (art. 36 ust. 1, ust. 3, ust. 4 powołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.( art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych)

Jednocześnie zgodnie z art. 18 ust. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Natomiast podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe wskazanych osób, w myśl art. 20 ust. 1 wskazanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenie rentowe, z zastrzeżeniem ust.2.

Na podstawie zaś art. 66 ust. 1 pkt. 1c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 roku (t.j. Dz.U. z 2022r., poz. 2561) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Przy tym na podstawie art. 5 pkt 21 ustawy o świadczeniach, użyte w ustawie o świadczeniach określenie osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, oznacza osobę, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej. W konsekwencji, art. 5 pkt 21 ustawy o świadczeniach wyraźnie odsyła do ustawy systemowej w zakresie pojęcia osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, które precyzuje – jako przepis szczególny – art. 8 ust. 6 ustawy systemowej. Przepis art. 8 ust. 6 ustawy systemowej definiuje osobę prowadzącą pozarolniczą działalność w zakresie zarówno ubezpieczeń społecznych, jak i ubezpieczenia zdrowotnego, co wyraźnie wynika z jego treści. Jako dwie odrębne podstawy uznania danej osoby za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się: w pkt 1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych oraz w pkt 4) m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

W konsekwencji wspólnicy spółki jawnej a także komandytowej, partnerskiej i wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością stosownie do treści art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego jako osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które prowadzą działalność pozarolniczą.

Zgodnie zaś z brzmieniem art. 81 ust. 2 powołanej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt. 1 litera "c" stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do 31 grudnia danego roku i jest miesięczna i niepodzielna. Powołany przepis stosuje się do składek należnych za okres od dnia 1 marca 2009 r.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna (art.79 ust.2 cytowanej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych), zaś obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych (art.69 ust 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

Zgodnie z art. 82 ust. 3 i 4 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności określonych w ust. 5, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności, z zastrzeżeniem ust. 4. Jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju działalności, o której mowa w ust. 5 pkt 1-5, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest odrębnie od każdej prowadzonej spółki.

Jak stanowi art. 87 ust.1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych osoby i jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 80 ust. 2, art. 84, art. 85 i art. 86, są obowiązane, bez uprzedniego wezwania, opłacić i rozliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne za każdy miesiąc kalendarzowy w trybie i na zasadach oraz w terminie przewidzianych dla składek na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli do tych osób i jednostek nie stosuje się przepisów o ubezpieczeniu społecznym – w terminie do 15. dnia następnego miesiąca.

W myśl art. 104 ust. 1 i art. 107 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę opłacają osoby prowadzące pozarolniczą działalność za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 i art. 5 ust. i 2 ustawy o Funduszu Solidarnościowym do obowiązkowych składek na Fundusz stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące obowiązkowych składek na Fundusz Pracy. Składki na Fundusz płatnik składek oblicza się łącznie ze składkami na Fundusz Pracy w wysokości sumy stóp procentowych tych składek wykazuje w deklaracji rozliczeniowej w łącznej kwocie.

Powyższe obowiązki płatnika, wynikają wprost z przepisów ustawy, nie ma zatem potrzeby nakładania na niego takiego obowiązku z drodze decyzji. Przepisy te mają charakter bezwzględnie obowiązujący.

Jak wyjaśniono w orzecznictwie Sądu Najwyższego, należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne wynikają ze zobowiązania powstającego z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą powstanie takiego zobowiązania. Obowiązek obliczenia i opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne powstaje zatem z mocy samego prawa za każdy okres ubezpieczenia (miesiąc kalendarzowy), a ewentualna decyzja organu ubezpieczeń społecznych ustalająca wysokość zobowiązania składkowego lub zaległości z tytułu nieopłaconych w terminie zobowiązań składkowych (oraz wysokości odsetek) ma charakter wyłącznie deklaratoryjny. Oznacza to w szczególności, że zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne powstają każdorazowo w datach zaktualizowania się obowiązku obliczenia i opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne w terminach określonych w przepisach prawa ubezpieczeń społecznych. Inaczej rzecz ujmując, nieopłacona w ustawowo określonym terminie składka na ubezpieczenie społeczne powoduje powstanie od tej daty zaległości składkowej z mocy samego prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2006 roku, I UK 126/06; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2008 roku, I UK 187/07; uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 13 maja 2009 roku, I UZP 4/09).

W myśl zaś art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Sąd podkreśla, iż z cytowanych wyżej przepisów wynika, że to na ubezpieczonej jako płatniku składek ciążył obowiązek dokonania w swoim imieniu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Nadto ciążył na niej obowiązek składania na bieżąco deklaracji rozliczeniowych, korekty ewentualnych nieprawidłowości oraz opłacania należnych składek. W wypadku zaś niedopełnienia obowiązku opłacania składek w prawidłowej wysokości, ZUS miał prawo ustalić wymiar składki z urzędu, w tym ustalić wysokość składek zaległych. W myśl art. 83 ust 1 pkt 2 i 3 ustawy systemowej ZUS wydaje bowiem decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących m.in. przebiegu ubezpieczeń w tym również ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

Zgodnie natomiast z art. 23 ust. 1 ustawy systemowej od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019r., poz. 900, z późn. zm.).

Z kolei zgodnie z art. 31 omawianej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do należności z tytułu składek, w tym składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne stosuje się odpowiednio m.in. art. 26 i art. 29 § 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.

Kwestia sporna w przedmiotowej sprawie sprowadzała się do ustalenia czy A. K. (1) jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w okresie od marca 2019 roku do czerwca 2019 roku i za wrzesień 2019 roku oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne w okresie od czerwca 2017 roku do września 2019 roku w kwotach wskazanych w spornej decyzji.

Ocenie Sądu podlegała zatem decyzja deklaratoryjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 marca 2023 roku, która określiła stan zaległości składkowych skarżącej.

Na wstępie rozważań należy zauważyć, że postępowanie przed sądem w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem kontrolnym mającym na celu sprawdzenie prawidłowości decyzji organu rentowego. Zakres rozpoznania sprawy jest wyznaczony zakresem przedmiotowym i podmiotowym zaskarżonej decyzji.

W tym miejscu należy podkreślić, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 14 kwietnia 2022 roku stwierdził, że A. K. (1) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 23 marca 2019 do 3 września 2019 roku jako wspólnik jednoosobowej spółki tj. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i określił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne – emerytalne i rentowe, wypadkowe, na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy za okres od marca 2019 roku do września 2019 roku oraz podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od lutego 2017 roku do września 2019 roku. Ubezpieczona odwołania od tej decyzji nie składała, doprowadzając tym samym do jej uprawomocnienia się.

Sąd uznał, że skoro doszło do uprawomocnienia się decyzji, która ustalała jakiemu rodzajowi ubezpieczenia odwołująca podlega w spornym okresie i jaka jest podstawa wymiaru spornych składek, a równocześnie kwestia zaległości składkowych odwołującej nie została dotychczas rozstrzygnięta w postępowaniu sądowym, to zaskarżona decyzja jest konsekwencją opisanej prawomocnej decyzji ustalającej podleganie ubezpieczeniu społecznemu i tytuł podlegania temu ubezpieczeniu.

Wskazać należy, że w zaskarżonej decyzji ZUS wyliczył zaległości składkowe odwołującej, których wysokości ona ostatecznie nie kwestionowała.

Dodać jeszcze należy, że decyzja określająca wymiar składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres kiedy istniała spółka i kiedy – zgodnie z prawomocną też decyzją z 23 sierpnia 2019 r. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - I Oddziału w Ł. – A. K. (1) nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik płatnika składek (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zaś jako większościowy wspólnik tej spółki powinna być traktowana jako jedyny jej wspólnik, a samą spółkę należy traktować jako spółkę jednoosobową.

W konkluzji stwierdzić zatem należy, że od czerwca 2017 r. tytułem do ubezpieczeń A. K. (2) było prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Stąd też – zgodnie z cytowanymi powyżej przepisami – na odwołującej ciążył obowiązek zapłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne za okres od czerwca 2017 roku do czerwca 2019 roku oraz za wrzesień 2019 roku.

Dla celów podlegania ubezpieczeniom społecznym, co ma konsekwencje dla ubezpieczenia zdrowotnego, jedynego wspólnika uważa się za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność. W swoisty sposób utożsamia się tu zatem spółkę ze wspólnikiem. Trzeba mieć przecież na względzie, że pod względem ekonomicznym majątek spółki jest majątkiem jedynego wspólnika.

Jakkolwiek wiążącą dla Sądu w niniejszej sprawie jest opisana prawomocna decyzja z dnia 14 kwietnia 2022 roku, skutkująca obciążeniem odwołującej obowiązkiem zapłaty składek w spornym okresie, to jednak dla wyjaśnienia i tylko na marginesie wskazać należy, że podnoszona przez wnioskodawczynię okoliczność, że w spornym okresie nie czerpała ze spółki żadnych zysków i nie była jej wypłacana dywidenda jest nieistotna, bowiem na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych ocena czy wspólnik prowadzi działalność pozarolniczą zależy od tego czy działalność prowadzi spółka. Oznacza to zarazem, że dla tej oceny nie ma znaczenia czy wspólnikowi wypłacono dywidendę. Nie ma to też znaczenia na gruncie art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W myśl tego przepisu w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku - III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 sierpnia 2022 r. wydany w sprawie o sygn. akt III AUa 1608/21)

W niniejszej sprawie nie było sporne, że w spornym okresie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością prowadziła działalność gospodarczą.

W tym stanie rzeczy zaskarżona decyzja z dnia 23 marca 2023 roku ustalająca wysokość zaległych składek jest prawidłowa, w związku z czym Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018r. poz. 265, ze zm.), zaś o odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonej kwoty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

SSO Paulina Kuźma