Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27.12.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. stwierdził, że P. W. jako prezes zarządu (...) Spółka Akcyjna ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki z tytułu nieopłaconych składek w łącznej kwocie 31 589,82 zł, w tym na:

- ubezpieczenie społeczne za okres od grudnia 2017 r. do grudnia 2018 r.

należność główna 12 661,35 zł

odsetki za zwłokę liczone na 27.12.2023 r. 10 374,00 zł

koszty egzekucyjne 794,80 zł

ogółem 23 830,15 zł

- ubezpieczenie zdrowotne za okres od grudnia 2017 r. do grudnia 2018 r.

należność główna 3103,78 zł

odsetki za zwłokę liczone na 27.12.2023 r. 2543,00 zł

koszty egzekucyjne 194,90 zł

ogółem 5841,68 zł

- Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od grudnia 2017 r. do grudnia 2018 r.

należność główna 1019,09 zł

odsetki za zwłokę liczone na 27.12.2023 r. 834,00 zł

koszty egzekucyjne 64,90 zł

ogółem 1917,99 zł

Zakład wskazał, że zadłużenie wykazane w decyzji winno być uregulowane w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszej decyzji na podany rachunek bankowy.

ZUS wyjaśnił, że zgodnie z art. 109 § 2 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa, w razie nieuregulowania zaległości, odsetki naliczane będą nadal do dnia zapłaty włącznie. Po uprawomocnieniu się niniejszej decyzji, zobowiązania wskazane w treści decyzji staną się natychmiast wymagalne i w przypadku braku dobrowolnej zapłaty, zostaną skierowane na drogę przymusowego dochodzenia w trybie egzekucji administracyjnej - zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - (Dz. U. 2019 r., poz. 1438) lub w trybie egzekucji sądowej - zgodnie z zasadami określonymi w Kodeks postępowania cywilnego.

Dalej ZUS wskazał, że w przedmiotowej sprawie stwierdzono, że zaistniały przesłanki uzasadniające przeniesienie odpowiedzialności na ubezpieczonego jako prezesa zarządu za zobowiązania spółki akcyjnej (...), ponieważ:

- egzekucja wobec ww. Spółki okazała się bezskuteczna, a wniosek o ogłoszenie upadłości został oddalony na podstawie art. 13 Prawa Upadłościowego;

- w okresie, kiedy powstało wymienione w sentencji zadłużenie ubezpieczony pełnił funkcję prezesa zarządu;

- nie wskazano mienia, z którego możliwe byłoby zaspokojenie zobowiązań w znacznej części.

(decyzja – k. 60-61 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji złożył P. W. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika zaskarżając ją w całości i zarzucając jej:

1) naruszenie przepisów postępowania tj.:

a. art. 7, 77 § 1, 80 i 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 123 u.s.u.s. poprzez

niedokładne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy, rozpatrzenie materiału dowodowego zebranego w sprawie w sposób dalece subiektywny, z naruszeniem zasady prawdy materialnej, nieuzasadniona odmowę przyznania waloru wiarygodności wszystkim dowodom przedłożonym przez Powoda, wyprowadzenie z dowodów wniosków z nich niewynikających, sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego, dotyczących rzekomej odpowiedzialności P. W. za zobowiązania (...) S.A. pomimo, iż:

• jak wynika z akt postępowania upadłościowego prowadzonego przed Sądem Rejonowym dla Łodzi Śródmieścia w Lodzi, sygnatura akt: XIV GU 70/17 oraz XVI GU 338/18 (po uchyleniu), a także przed Sądem Okręgowym w Łodzi sygnatura akt: XIII Gz 122/18, w szczególności sprawozdania Tymczasowego Nadzorcy Sądowego ( (...)) — adw.

H. S., postanowienia Sądu Rejonowego z 24 listopada 2017 r. oraz postanowienia Sądu Okręgowego z 7 czerwca 2018 r. Spółka (...) SA. w latach 2017/2018 (a także częściowo 2019) posiadała majątek o istotnej, wielomilionowej wartości pozwalającej na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego oraz wierzycieli;

• jak wynika z postanowienia Sądu Rejonowego z 11 lipca 2017 r. sąd upadłościowy dokonał zabezpieczenia majątku (...) SA. poprzez ustanowienie Tymczasowego Nadzorcy Sądowego w osobie adw. H. S. zgodnie z art. 38 i 38a pr. up., co spowodowało, iż P. W. stracił kompetencje zarządcze w Spółce na okres od 11 lipca 2017 r. do uprawomocnienia się postanowienia z 16 maja 2019 r. w sprawie XVI GU 338/18, za które odpowiadał tymczasowy nadzorca Sądowy, co potwierdzają także uzasadnienia postanowień Sądów obu instancji, co nie zostało w ogóle ustalone przez Organ wobec braku kwerendy akt powołanych postępowań;

• jak wynika z pism P. W., sprawozdań z działalności Spółki oraz pism procesowych pełnomocnika (...) S.A. - adw. dr. S. K. w w/w sprawach wniosek o ogłoszenie upadłości przez Przewodniczącego Rady Nadzorczej Emitenta — A. M. został złożony w złej wierze i celem doprowadzenia do zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej przez Spółkę - co jak okazało się po 2-letnim okresie prowadzenia postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości okazało się niestety skuteczne wobec zniszczenia struktury kapitałowej Spółki działającej na rynku finansowym i nadzorującym działalność innych, przynoszących dochód Spółek tj. (...) sp. z o. o., czy (...) sp. z o. o., Grupa (...) sp. z o. o., co Organ arbitralnie pominął nie dokonując przy tym ustaleń w przedmiocie braku winy P. W. w nieogłoszeniu przez Sąd upadłości Spółki w roku 2019;

- pominięcie okoliczności, iż w dniu 22 sierpnia 2022 r. oraz 4 kwietnia 2023 r. (stwierdzenie przez Organ bezskuteczności egzekucji z majątku Spółki) P. W. nie pełnił już funkcji w Zarządzie Spółki, a Spółka od 4 stycznia 2022 r. miała ustanowionego kuratora w osobie r. pr. I. O., a co za tym idzie nie miał wpływu na tok postępowań z udziałem Spółki;

- pominięcie, iż w ramach postępowania o ogłoszenie upadłości (...) S.A. tak P. W., jak i (...) wskazywali, że Spółka nie ma zobowiązań w stosunku do ZUS, a także ujawnili majątek Spółki pozwalający na zaspokojenie należności wierzycieli, zaś wyłącznie z uwagi na bierność Organu nie doszło do zaspokojenia należności ZUS wobec spóźnionego zastosowania środków egzekucyjnych;

- pominięcie, iż z dniem 31 grudnia 2022 oraz 31 grudnia 2023 r. przedawniły się należności ZUS (prawo do wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej) wobec P. W. objęte niniejszym postępowaniem, zaś o przypisaniu P. W. odpowiedzialności za zobowiązania (...) SA. w stosunku do ZUS dowiedział się on dopiero z decyzji doręczonej 4 stycznia 2024 r., a więc po upływie przedawnienia tychże należności;

- pominięcie okoliczności, iż wniosek o ogłoszenie upadłości wniesiony przez A. M. 22 lutego 2017 r. został zgłoszony w „czasie właściwym”, co wynika z uzasadnienia postanowień Sądów, pism procesowych oraz sprawozdań (...), który wskazywał na możliwość zaspokojenia wierzycieli i pokrycia kosztów postępowań, co Organ pominął;

- pominięcie, iż ostatecznie nieogłoszenie upadłości (...) S.A. nie nastąpiło z winy, czy nawet przyczyn leżących po stronie P. W., jako pozbawionego zarządu nad podmiotem wobec zabezpieczenia majątku Spółki przez Sąd, a także z racji na obstrukcyjne działanie uczestników postępowania o ogłoszenie upadłości i wobec przekroczenia przez Sad terminów, o których mowa w art. 27 ust. 3 pr. up.;

b. art. 10 § 1 k.p.a. poprzez niezapewnienie S. czynnego udziału w postępowaniu, zwłaszcza w stadium poprzedzającym wydanie decyzji, a to z uwagi na fakt jednokrotnego zawiadomienia P. W. o zakończeniu postępowania pismem z 4 grudnia 2023 r. z wyznaczeniem krótkiego (3-dniowego) terminu do zapoznania się z aktami sprawy, a pomimo stawiennictwa pełnomocnika w siedzibie Organu - nieprzedstawienie do wglądu akt postępowania w wyznaczonym terminie z uwagi na nieobecność pracownika prowadzącego sprawę w okresie przedświątecznym, co przyczyniło się do pozbawienia Strony możliwości zajęcia pełnego stanowiska w sprawie i złożenia wszystkich dowodów na poparcie podnoszonych twierdzeń celem skutecznej obrony swoich praw, co z uwagi na opływ terminu, o którym mowa w art. 118 o.p. Skarżący poczytuje za intencjonalne i celowe;

c. art. 105 § 1 k.p.a. w zw. z art. 123 u.s.u.s. poprzez nieumorzenie postępowania w sprawie, podczas gdy postępowanie było oczywiście bezprzedmiotowe;

2) naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

a. art. 11, 13, 21 ust. 1, 24, 27 ust. 3, 36, 38, 38a, 43 pr. up. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i wobec tego przyjęcie, iż pomimo zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie właściwym, ustanowienia przez Sąd tymczasowego nadzorcy sądowego i ograniczenia dłużnikowi zarządu majątkiem, istnienia podstaw do likwidacji majątku dłużnika i zaspokojenia wierzycieli, przedłużającego się postępowania o ogłoszenie upadłości wbrew ustawowym terminom, P. W. ponosi odpowiedzialność za zobowiązania Spółki;

b. art. 83 ust. 1, 31, 31 u.s.u.s. w zw. z art. 116 § 1 oraz 109 § 1 i 2 o.p. poprzez ich zastosowanie i wadliwe przypisanie P. W. odpowiedzialności za zobowiązania Spółki, podczas gdy ziściły się przesłanki zwalniające P. W. z odpowiedzialności;

c. art. 24 ust. 4 u.s.u.s. oraz art. 118 o.p. poprzez niezastosowanie i pominięcie, że należności objęte zaskarżoną decyzją przedawniły się odpowiednio z upływem 31 grudnia 2022 r. oraz 31 grudnia 2023 r., tak jak możliwość pociągnięcia P. W. do odpowiedzialności za zobowiązania (...) S.A.

W związku z powyższym wniesiono o zmianę w całości zaskarżonej decyzji i orzeczenie merytorycznie co do istoty sprawy poprzez ustalenie, że P. W. nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania Spółki (...) S.A. z tytułu nieopłaconych składek w łącznej kwocie 31 589,82 zł za okres od grudnia 2017 — grudnia 2018 r., ewentualnie o jej uchylenie i przekazanie Organowi rentowemu do ponownego rozpoznania; nadto zasądzenie od ZUS na rzecz powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych. Z ostrożności procesowej podniesiono zarzut przedawnienia roszczeń Organu w zakresie opisanych w zaskarżonej decyzji składek oraz prawa do wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej (art. 118 p.p.).

(odwołanie – k. 3-10)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych przy uwzględnieniu wartości przedmiotu sporu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się decyzji do dnia zapłaty, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 20-20-21 verte)

Na rozprawie w dniu 21.02.2025 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS- u wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 21.02.2025 r. e-protokół (...):03:49-00:05:28 – płyta CD – k. 182)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Spółka Akcyjna (...) prowadziła działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...).W KRS ujawniono, że organem uprawnionym do reprezentowania spółki jest zarząd, w skład którego wchodzi pełniący funkcję prezesa zarządu spółki od dnia 23.10.2014 r. P. W..

(okoliczności bezsporne, wydruki KRS w aktach organu rentowego załączonych do sprawy i na płycie CD w kopercie – k. 18, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 3.12.2024 r. e-protokół (...):05:07-00:05:51 – płyta CD – k. 161 w związku z rozprawą z dnia 24.05.2024 r. e-protokół (...):05:15-00:24:44 – płyta CD – k. 68)

Spółka zatrudniła pracowników. Z tego tytułu była zobowiązana do opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

(okoliczność bezsporna)

W związku z figurującym na koncie spółki zadłużeniem, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. wystawił tytuły wykonawcze zawierające należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i następnie skierował je do przymusowej realizacji w trybie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Dyrektora ZUS (...) Oddział w Ł..

Organ egzekucyjny na podstawie w/w tytułów dokonał zajęcia prawa majątkowego stanowiącego wierzytelności zgromadzone na rachunku bankowym w (...) Bank (...) S.A.

Do wierzytelności zgromadzonych w banku (...) S.A. nastąpiły zbiegi postępowań egzekucyjnych.

W dniu 22.08.2022 r. Bank poinformował, że w okresie 6 miesięcy na rachunkach bankowych nie odnotowano żadnych operacji lub odnotowano wyłącznie opłaty i prowizje związane z prowadzeniem rachunku na którym saldo było ujemne .

Postępowanie egzekucyjne wobec płatnika składek było prowadzone przez Dyrektora (...) Oddziału ZUS w Ł., który postanowieniem z dnia 4.04.2023 r. umorzył postępowanie egzekucyjne, prowadzone na podstawie tytułów wykonawczych o numerach: (...), (...),

(...)- (...), (...),

(...), (...),

(...), (...).

(postanowienie - k. 12, dokumentacja dotycząca prowadzenia postępowania egzekucyjnego - wykaz zaległych zobowiązań wobec ZUS załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Na koncie spółki jako płatnika składek powstało zadłużenie, które na dzień wydania zaskarżonej decyzji z 27.12.2023 roku z tytułu nieopłaconych należności składkowych na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami za zwłokę i kosztami egzekucyjnymi za okres od grudnia 2017 r. do grudnia 2018 r. wynosiło łącznie 31 589,82 zł, a w tym: na ubezpieczenie społeczne za okres od grudnia 2017 r. do grudnia 2018 r.: należność główna 12 661,35 zł, odsetki za zwłokę liczone na 27.12.2023 r. 10 374,00 zł, koszty egzekucyjne 794,80 zł powstałych od ww. należności na ubezpieczenie zdrowotne za okres od grudnia 2017 r. do grudnia 2018 r. : należność główna 3103,78 zł, odsetki za zwłokę liczone na 27.12.2023 r. 2543,00 zł, koszty egzekucyjne 194,90 zł powstałych od ww. należności, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od grudnia 2017 r. do grudnia 2018 r. : należność główna 1019,09 zł, odsetki za zwłokę liczone na 27.12.2023 r. 834,00 zł, koszty egzekucyjne 64,90 zł powstałych od ww. należności.

(ZUS DRA – k. 36-65, zaskarżona decyzja – k. 60-61 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W skład Grupy (...) wchodzi jednostka dominująca spółka akcyjna (...) i jednostki zależne podlegające konsolidacji tj. Grupa (...) sp. z o.o., (...) sp. z o.o., (...) sp. z o.o.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 3.12.2024 r. e-protokół (...):05:07-00:05:51 – płyta CD – k. 161 w związku z rozprawą z dnia 24.05.2024 r. e-protokół (...):05:15-00:24:44 – płyta CD – k. 68)

Po każdym roku działalności było składane sprawozdanie finansowe z działalności spółki. Od 2015 r. spółka posiadała dodatnie kapitały własne. W 2015 r. spółka akcyjna (...) podejmowała działania polegające na systematycznej modernizacji linii produkcyjnych fabryki należącej do spółki zależnej (...) Sp. z o.o. oraz kontynuowała stałą optymalizację procesów produkcyjnych co przekładało się na sprzedaż produktów oferowanych przez spółkę (...) Sp. z o.o.,

(sprawozdania finansowe, bilanse – k. 79-99)

W dniu 22 lutego 2017 r. A. M. — Przewodniczący Rady Nadzorczej Spółki (...) S.A. wniósł o ogłoszenie upadłości spółki akcyjnej (...) w Ł..

W dniu 30.06.2017 r. Grupa (...) S.A. uchwaliła odpowiednio emisję 2 mln i 4 mln warrantów subskrypcyjnych o wartości 800 000,00 zł.

Postanowieniem z 11 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi — Ś. w Ł., XIV Wydział Gospodarczy zabezpieczył majątek przedmiotowej Spółki poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego — adw. H. S. tj. w trybie art. 38 i 38a pr. up.

Postanowieniem z dnia 24 listopada 2017 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi oddalił wniosek A. M. o ogłoszenie upadłości (...) S.A. oraz orzekł o kosztach postępowania. W uzasadnieniu postanowienia sąd wskazał, że spółka nie popadła w opóźnienie w wykonywaniu zobowiązań pieniężnych i nie utraciła zdolności do ich wykonywania w zakresie zobowiązań wymagalnych. Sąd ten przyjął, że wierzytelności wnioskodawcy mają charakter sporny, niewymagalny i nie jest znana podstawa prawna ich formułowania przez wnioskodawcę, co powoduje, że sąd upadłościowy - jako niewładny do badania tych okoliczności - podstaw ogłoszenia upadłości Spółki nie dostrzega i na podstawie art. 20 ust 1 p.u. oddalił wniosek.

A. M. wniósł zażalenie na powyższe postanowienie w dniu 13.12.2017 r., zaskarżając je w całości, na skutek wniesienia którego Sąd Okręgowy w Łodzi i w dalszym ciągu istniejącego zabezpieczenia majątku spółki poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego, postanowieniem z dnia 8.06.2018 r. wydanym w sprawie XIII GZ 122/18 uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania sądowi (...) instancji.

Od 2017 r. spółka (...) zaczęła tracić klientów, spadły obroty, zamówienia. W dniu 8.01.2018 r. (...) Sp. z o.o. złożyła wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego. Postanowieniem z dnia 3.04.2018 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi otworzył postępowanie sanacyjne wobec wskazanej spółki, które toczyło się pod sygn. akt XIV GRs 2/18.

W połowie 2018 roku odbyło się walne zgromadzenie spółki (...) w związku z wygaśnięciem kadencji Rady Nadzorczej. Następnie spółka (...) S.A. wniosła o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego. Postanowieniem z dnia 16 maja 2019 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi, XIV Wydział Gospodarczy dla spraw Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych po raz drugi oddalił wniosek A. M. o ogłoszenie upadłości (...) S.A. w Ł. na podstawie art. 13 ust 1 ustawy Prawo upadłościowe. Sąd ustalił, m.in., że suma zobowiązań na dzień 30.06.2018 r wyniosła 669.876,12 zł (bez zobowiązań wobec A. M.) a większość nieregulowanych zobowiązań dłużnika miało daty płatności w 2017 roku i na początku 2018 roku.

(wyrok w kopercie – k. 18, akta sprawy XIV GU 338/18, XIV GRs 3/19 (XIV GRs 2/22) załączone do akt niniejszej sprawy, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 3.12.2024 r. e-protokół (...):05:07-00:05:51 – płyta CD – k. 161 w związku z rozprawą z dnia 24.05.2024 r. e-protokół (...):05:15-00:38:34 – płyta CD – k. 68)

Postanowieniem z dnia 8.09.2023 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, XX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego w przedmiocie rozwiązania spółki (...) S.A bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego i o wykreślenie z rejestru umorzył postępowanie, ponieważ ustalił, że spółka posiada zbywalny majątek w postaci udziałów w spółce (...) sp. z o.o. oraz Grupie (...) sp. z o.o.

(postanowienie – k. 15 akt organu rentowego załączonych do sprawy)

Wnioskodawca z dniem 23.12.2019 r. złożył rezygnację z funkcji prezesa zarządu i członka zarządu spółki (...) Spółka Akcyjna.

(oświadczenie – k. 49 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Analiza wyników bilansowych spółki za lata 2015-2016 nie potwierdza występowania okoliczności wyczerpujących warunki art. 11 w ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe do ogłoszenia upadłości. W rozumieniu art. 11 ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe przesłanki do ogłoszenia upadłości spółki nie wystąpiły w okresie 2015-2016 roku. Firma miała dodatnie kapitały własne poczynając od 2015 roku, co oznacza, że zadłużenie było niższe w tych okresach od wartości aktywów firmy. Dotyczy to wyników samej spółki jak i danych bilansowych po konsolidacji ze spółkami zależnymi

Dodatkowo została przeprowadzona analiza w oparciu o modele dyskryminacyjne w kierunku kondycji spółki i zagrożenia upadłością za lata 2015 do 2016. Narzędziem pozwalającym ocenić sytuację badanej firmy jest analiza wskaźnikowa prezentująca kondycje firmy pod względem zagrożenia upadłością.

Do analizy wykorzystano również modele dyskryminacyjne:

• Ogólny model A. dla spółek nienotowanych na giełdzie

• M. G. i S. dla spółek działających na rynku polskim

• M. stosowany podobnie dla firm na rynku polskim

W wyniku przeprowadzonej analizy, wszystkie wyniki z wykorzystanych modeli wskazują na występowanie sytuacji finansowej w latach 2015 do 2016 którą można określić jako zagrożenie upadłością. Prezentowane wyniki świadczą o słabej kondycji finansowej spółki.

Zaległości wobec ZUS miały charakter trwały i w kolejnych miesiącach permanentnie powiększały saldo zobowiązań zarówno w zakresie składek na FUS FUZ I (...). Zaległości te poczynając od najstarszych powstawały od grudnia 2017 roku z datą wymagalności na dzień 15 stycznia 2018 roku do grudnia 2018 roku. Zaległości te narastały w każdym miesiącu tego okresu. Fakt nieopłacania należnych składek jest dowodem na to, że permanentnie w sposób trwały firma zaniechała regulowania swoich zobowiązań wobec ZUS według dat wymagalności od 15 stycznia 2018 roku do 15 stycznia 2019 roku.

Zadłużenie rosło permanentnie poczynając od 15 stycznia 2018 roku i miało charakter trwały.

Zaległości te były przedmiotem windykacji ze strony ZUS.

Podjęte przez ZUS działania nie przyniosły wymiernych rezultatów.

Na podstawie dat zaległych nieuregulowanych zobowiązań można stwierdzić, że przesłanki do ogłoszenia upadłości z powodu niewykonywania wymagalnych zobowiązań wystąpiły od 15 kwietnia 2018 roku ( niespłacane najstarsze zobowiązania wobec ZUS z zachowaniem 3 miesięcznej karencji).

Zobowiązania miały charakter trwały w rozumieniu art. 11 Ust. 1 ustawy prawo upadłościowe. Przesłanki do ogłoszenia upadłości wystąpiły w roku 2018 gdzie według wykazu nieuregulowanych zobowiązań wobec ZUS wskazano zaległości za zobowiązania i odsetki nieterminowej spłaty zobowiązań od 15 stycznia 2018 roku.

Data graniczna zgłoszenia wniosku opadłość w świetle Art. 11 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe przypada na dzień 15 kwietnia 2018 roku.

Spółka zaprzestała płacenia składek od lipca 2017 r , jednak przesunięcie tej daty nie ma istotnego znaczenia w sprawie z uwagi na przedawnienie. Zadłużenie spółki było wyższe niż jej aktywa już od 2015 r jednak brak szczegółowej dokumentacji nie pozwala na precyzyjne wiekowanie zaległości stąd ograniczenie analizy do zaległości wobec ZUS.

(...) Spółka Akcyjna była w słabej kondycji finansowej. Sytuacja ta wymagała zdecydowanych działań naprawczych w postaci dokapitalizowania lub też pozyskania znacznie większych zamówień. Wdrożenie postępowania naprawczego należy również do działań, które mogłyby zdecydowanie poprawić kondycję spółki

Podjęte przez spółkę działania czerwcu 2017 roku:

• Uchwała o emisji warrantów subskrypcyjnych (akcje objęto 15wreśia 2017 – 800000 zł)

• Od 11 lipca 2017 roku Sąd Rejonowy w Łodzi ustanowił Tymczasowego Nadzorcę Sądowego w związku ze złożonym wnioskiem o ogłoszenie upadłości z dnia 22 lutego 2017 r.

Działania te nie potwierdzają opieszałości w podejmowaniu decyzji przez zarząd w zakresie prób naprawienia sytuacji w spółce.

(pisemna podstawowa opinia biegłego z zakresu rachunkowości i ekonomiki przedsiębiorstw A. G. - k.109-129, pisemna pierwsza uzupełniająca opinia biegłego z zakresu rachunkowości i ekonomiki przedsiębiorstw A. G. – k. 144-147, pisemna druga uzupełniająca opinia biegłego z zakresu rachunkowości i ekonomiki przedsiębiorstw A. G. – k .170-171)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o niekwestionowane dowody z dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach rentowych, w tym załączonych do sprawy akt o sygn. XIV GU 338/18, XIV GRs 3/19 (XIV GRs 2/22) dotyczących postępowań restrukturyzacyjnych z udziałem przedmiotowej spółki i spółek zależnych, nadto w oparciu o pisemne opinie (podstawowa i uzupełniające) biegłego sądowego A. G. (1) z zakresu rachunkowości i ekonomiki przedsiębiorstw oraz na podstawie zeznań wnioskodawcy uznając, że dowody te wzajemnie korelują i tworzą spójną całość, z której wynika, iż skarżący należycie wykazał zasadność swojego odwołania, a mianowicie co do tego, że wniosek o ogłoszenie upadłości spółki został złożony we właściwym czasie.

Złożone w sprawie pisemne opinie biegłego sądowego są jasne i rzetelne, zostały sporządzone przez biegłego o specjalności właściwej z punktu widzenia przedmiotowego zagadnienia w oparciu analizę przedłożonej dokumentacji. W ocenie Sądu złożone do sprawy opinie nie zawierają żadnych braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegły wydał opinie po przeprowadzeniu stosownych badań (przytoczył dokumentację, na której się oparł i przedstawił metody badawcze) i analizie dostępnej dokumentacji dotyczącej spółki (wyjaśnił, na jakich dokumentach się oparł, wskazał, że była ona wystarczająca do sporządzenia opinii). Biegły jednoznacznie wskazał, iż analiza wyników bilansowych za lata 2015-2016 nie potwierdza występowania okoliczności wyczerpujących warunki z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe tj. ogłoszenia niewypłacalności w ujęciu zadłużeniowym. Nawet przy założeniu jak wskazywał biegły, że w latach 2015 do 2016 doszło do zagrożenia upadłością, to bezspornym jest że w lutym 2017 r. złożono wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Należy w tym miejscu wskazać, że czyniąc w sprawie podstawą ustaleń opinie tego biegłego co do daty granicznej zgłoszenia wniosku o upadłość w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy Prawo, Sąd oparł się na wnioskach końcowych podstawowej i pierwszej uzupełniającej opinii, natomiast zgłoszone przez pełnomocnika wnioskodawcy w piśmie z dnia 3.10.2024 r. zarzuty nie wpływały ostatecznie na zasadność wniosków końcowych poczynionych przez tego biegłego w opinii podstawowej, co zresztą biegły sam akcentował. Biegły wyjaśnił, że na podstawie dat zaległych nieuregulowanych zobowiązań można stwierdzić, że przesłanki do ogłoszenia upadłości z powodu niewykonywania wymagalnych zobowiązań wystąpiły od 15 kwietnia 2018 roku ( niespłacane najstarsze zobowiązania wobec ZUS z zachowaniem 3 miesięcznej karencji). W tym miejscu nawiązując do powyższego wskazać należy, że uwagi poczynione przez pełnomocnika ZUS – u w pismach, w tym z dnia 3.12.2024 r. wobec powyższej opinii biegłego na mogły zostać uznane za mogące mieć wpływ na wynik sprawy. O ile argumentacja zawarta w stanowisku pełnomocnika organu rentowego nie jest pozbawiona sensu, na co zwrócił uwagę biegły w drugiej opinii uzupełniającej, to doprecyzować należy, że nawet w sytuacji przesunięcia daty w zakresie najstarszych zaległości spółki wobec ZUS z grudnia 2017 r. na lipiec 2017 r., co wynika wprost z opinii, z zachowaniem 3 miesięcznej karencji w świetle art. 11 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe tj. niewypłacalności w ujęciu płynnościowym (09.2017 r.), nie miało istotnego znaczenia w sprawie, skoro ten sam biegły wskazał, że data graniczna zgłoszenia wniosku opadłość przypadała na dzień 15 kwietnia 2018 roku, czyli w czasie kiedy wniosek o ogłoszenie upadłości był już rozpoznawany przez Sąd Upadłościowy. Tym samym, zdaniem sądu kwestia ustalenia właściwego terminu do zgłoszenia wniosku o upadłość w rozumieniu art. 11 ust.1 ustawy, została wystarczająco wyjaśniona. Słusznie także biegły odnosił kwestię ustalenia daty niewypłacalności do okresu spornych zaległości wobec ZUS. Organ rentowy podnosił, że już w przeszłości prowadził w stosunku do spółki postępowanie egzekucyjne, więc zaległości składkowe istniały wcześniej, należy jednak w tym miejscu podnieść, że aktualnie nie są one przedmiotem sporu, a organ rentowy mógł dochodzić w przeszłości i tych należności. Nadto organ rentowy podnosił, iż spółka była już wcześniej „bankrutem”, jednakże mając na względzie aktualnie dochodzone należności i treść obowiązujących przepisów (zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące) oraz to , że większość niespłaconych zobowiązań dotyczy 2017 i 2018 roku, skoro wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w lutym 2017 r, pozostaje to więc bez wpływu na rozstrzygnięcie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie wskazać należy, że chybionym jest podniesiony w odwołaniu przez wnioskodawcę zarzut przedawnienia dochodzonych należności.

Niezasadny jest zarzut wnioskodawcy jakoby organ rentowy naruszył prawo materialne poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 118 § 1 ordynacji podatkowej i wydał decyzję o przeniesieniu odpowiedzialności pomimo upływu terminu przedawnienia. Wnioskodawca wskazywał, że termin ten upłynął dnia 31 grudnia 2023 r., zaś decyzję wydaną dnia 27.12.2023 r. doręczono mu dnia 4.01.2024 r.

Ustosunkowując się do zarzutu niedopuszczalności wydania decyzji, ze względu na przedawnienie, sąd pragnie wskazać, że zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego jak i Naczelnego Sądu Administracyjnego, przeważa pogląd, że wydanie decyzji nie oznacza jej doręczenia.

Pogląd, że pojęcie „wydać decyzję”, użyte w art. 118 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja Podatkowa obejmuje również doręczenie decyzji osobie trzeciej przed upływem pięcioletniego terminu wskazanego w tym przepisie.” (wyrok NSA z dnia 06.01.2006 r., (...) 135/05) należy uznać za odosobniony i nietrafny. W orzecznictwie, w tym przede wszystkim w orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa obecnie pogląd, zgodnie z którym wydanie decyzji nie oznacza jej doręczenia (por. wyrok SN z dnia 16.11.2009 r., II UK 111/09, wyrok SN z dnia 07.04.2010 r., (...) UK 340/09, postanowienie SN z dnia 03.02.2012 r., II UK 263/11, wyrok NSA z dnia 20.08.2013 r., (...), wyroku NSA z dnia 24.01.2013 r., (...)). Z uwagi na powyższe argumentacja odwołującego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Stanowisko odwołującego co do meritum zasługuje na uwzględnienie.

Istota sporu w n/n sprawie sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy zaistniały przesłanki do przeniesienia odpowiedzialności za zobowiązania z tytułu nieopłaconych przez spółkę (...) Spółka Akcyjna na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na prezesa zarządu P. W. za okres od grudnia 2017 r. do grudnia 2018 r.

Przy rozpatrywaniu zasad przenoszenia na osoby trzecie odpowiedzialności z tytułu zaległych składek w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2024.497), zgodnie z którego treścią do należności z tytułu składek na Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego, Fundusz pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja Podatkowa (Dz.U.2025.111- dalej jako o.p.), między innymi przepisy art. 107 § 1, art. 108 § 1 i 6 oraz art. 116 tejże ustawy.

(...) tak, zgodnie z treścią art. 107 § 1 o.p., w przypadkach i w zakresie przewidzianym w rozdziale o odpowiedzialności podatkowej osób trzecich, za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem również osoby trzecie. Przy czym, jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, osoby trzecie odpowiadają również za odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych oraz koszty postępowania egzekucyjnego.

Natomiast zgodnie z art. 116 § 1 pkt 1 i 2 o.p. za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1. nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. poz. 978) albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne, albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;

2. nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

W myśl art. 116 § 2 o.p. odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu. Przepisy § 1-3, w myśl § 4, stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji.

Przepis opisany powyżej stanowi wyjątek od zasady, że spółka kapitałowa odpowiada za swoje zobowiązania jedynie własnym majątkiem, inne zaś podmioty, w szczególności akcjonariusze (udziałowcy) czy też władze spółki takiej odpowiedzialności nie ponoszą. W tym kontekście przepisy szczególne statuujące tego rodzaju wyjątkową odpowiedzialność winny być wykładane w sposób rygorystycznie ścisły, który nie prowadzi do rozszerzenia odpowiedzialności poza ramy przesłanek ustawowych.

Odpowiedzialność członków zarządu określona w §1 art. 116 o.p., obejmuje zaległości składkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członków zarządu.

Natomiast zgodnie z art. 107 §1 i 2 pkt 2 i 4 cytowanej ustawy Ordynacja podatkowa odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości z tytułu składek wynikające z prowadzenia działalności i odsetki za zwłokę oraz koszty egzekucyjne.

Z analizy treści przepisu art. 116 o.p. wynika, że przesłankami odpowiedzialności członka zarządu za zaległości składkowe spółki z o.o. jest ustalenie, że (1) zaległości składkowe powstały w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu przez daną osobę, że (2) egzekucja do majątku spółki okazała się bezskuteczna w całości lub w części oraz że (3) nie zaistniały żadne okoliczności zwalniające tej osoby od odpowiedzialności.

Do orzeczenia o odpowiedzialności członka zarządu Spółki za zobowiązania składkowe organ rentowy jest obowiązany wykazać jedynie okoliczność pełnienia obowiązków członka zarządu w czasie powstania zobowiązania składkowego, które przerodziło się w zaległość składkową spółki oraz bezskuteczność egzekucji przeciwko Spółce, bowiem ciężar wykazania którejkolwiek okoliczności uwalniającej odpowiedzialność, spoczywa na członku zarządu (wyrok NSA w B. z 6.03.2003 r. SA (...)/03 POP (...) wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 30 stycznia 2018 r.(...) SA/Bd (...) Legalis Numer 1741267). Tym samym ciężar wykazania dwóch pierwszych przesłanek /pozytywnych/ ciąży na Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, natomiast ciężar dowodu przesłanki trzeciej - w zakresie istnienia okoliczności uwalniających od tej odpowiedzialności - spoczywa na odwołującym się.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy w świetle zaprezentowanego materiału dowodowego niekwestionowanym było to, że wnioskodawca był członkiem zarządu i że w okresie w którym pełnił wskazaną funkcję w zarządzie upływał termin płatności zobowiązań określonych zaskarżoną decyzją, a nadto, że egzekucja skierowana do majątku spółki przez organ rentowy okazała się bezskuteczna. Niemniej jednak strona skarżąca utrzymywała, że nie może ponosić odpowiedzialności za zobowiązania spółki z tego tytułu, bowiem złożono wniosek o upadłość we właściwym czasie. Mając na uwadze wyniki przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego stwierdzić należy, że w przypadku ubezpieczonego wystąpiły przesłanki uwalniające go od odpowiedzialności za zaległości składkowe Spółki.

Co zostało w sprawie ustalone to, że wniosek o upadłość spółki akcyjnej (...) w Ł. złożył A. M. — Przewodniczący Rady Nadzorczej Spółki w dniu 22 lutego 2017 r.

Podzielając pogląd wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 stycznia 2010 r. I (...), LEX nr 558857, użycie w art. 116 Ordynacji podatkowej terminu „zgłoszono” zamiast wyrażenia „członek zarządu zgłosił” wyraźnie wskazuje na to, że dla wyłączenia odpowiedzialności członka zarządu spółki nie ma znaczenia, kto zgłosił żądanie ogłoszenia upadłości, byleby tylko żądanie ogłoszenia upadłości było zgłoszone we właściwym czasie.

Ustalenie czy wniosek o ogłoszenie upadłości spółki lub o wszczęcie postępowanie układowego został zgłoszony w odpowiednim czasie lub jego niezgłoszenie nastąpiło bez winy członka zarządu, wymaga uwzględnienia przepisów regulujących podstawy oraz terminy do zgłoszenia takowych wniosków. Kwestie te od dnia 1 października 2003 r. normuje ustawa Prawo upadłościowe z dnia 28 lutego 2003 r. (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1520 ze zm.).

Zgodnie z dyspozycją art.10 w/w ustawy przesłanką ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność dłużnika.

Przepis art.11 ust.1 tej ustawy określający, kiedy istnieje niewypłacalność stanowiąca podstawę ogłoszenia upadłości stanowi zaś, że następuje to wtedy, gdy dłużnik nie wykonuje swoich zobowiązań pieniężnych, które są wymagalne. Dotyczy to tak zobowiązań cywilnoprawnych, jak i publicznoprawnych.

Przepis art. 11 ust. 2 reguluje drugą postać niewypłacalności. Dotyczy on osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, ale którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną. Te podmioty są niewypłacalne także wtedy, gdy ich zobowiązania przekroczą wartość ich majątku i to nawet wtedy, gdy na bieżąco wykonują swoje zobowiązania.

Ewentualne ogłoszenie upadłości każdorazowo jest poprzedzone oceną czy majątek dłużnika jest wystarczający co najmniej na pokrycie kosztów takiego postępowania.

W przypadku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, Sąd – zgodnie z art.13 ust.1 – zobowiązany jest wniosek o ogłoszenie upadłości oddalić.

W świetle wskazanych przepisów w brzmieniu obowiązującym od 1.01.2016 r.

Art. 10 Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.

Art. 11 ust. 1. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

1a. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.

2. Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

3. Do majątku, o którym mowa w ust. 2, nie wlicza się składników niewchodzących w skład masy upadłości.

4. Do zobowiązań pieniężnych, o których mowa w ust. 2, nie wlicza się zobowiązań przyszłych, w tym zobowiązań pod warunkiem zawieszającym oraz zobowiązań wobec wspólnika albo akcjonariusza z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach, o których mowa w art. 342 ust. 1 pkt 4.

5. Domniemywa się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

6. Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli nie ma zagrożenia utraty przez dłużnika zdolności do wykonywania jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie.

Postępowanie upadłościowe w swych założeniach ma bowiem zmierzać do zaspokojenia wierzycieli choćby w minimalnym stopniu. Celem tego postępowania nie jest likwidacja majątku dłużnika dla samej likwidacji. Dlatego też w razie braku majątku służącego na zaspokojenie wierzycieli postępowania upadłościowego się nie wszczyna.

Termin zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości określa art.21 ust.1 cytowanej ustawy, zgodnie z którym dłużnik jest obowiązany zgłosić taki wniosek nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.

W judykaturze jednolicie przyjmuje się, że co do zasady "czasem właściwym" na zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie jest czas (moment), w którym spółka nie posiada już majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzycieli (czyli stan majątkowy spółki kwalifikujący ją, jako bankruta), gdyż niweczyłoby to sens postępowania upadłościowego (por. wyrok SA w Katowicach z 12 września 2019 r. V AGa 487/18; wyrok SN z 15 maja 2014 r. II CSK 480/13). "Czasem właściwym" jest, bowiem czas, w którym wprawdzie spółka spłaca niektóre swoje długi, ale wiadomo jest już (obiektywnie, a nie w oparciu o subiektywne przekonania członków zarządu), że ze względu na sytuację faktyczną spółki (abstrahując od przyczyny, która ją wywołała), nie będzie w stanie zaspokoić wszystkich swoich wierzycieli, z uwagi na stosunek długów do wartości posiadanego majątku. Oczywistym jest przy tym, że pojęcie "czasu właściwego" do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie może być interpretowane w całkowitym oderwaniu od przepisów prawa upadłościowego (por. wyroki SN: z 19 stycznia 2011 r. V CSK 211/10; z 30 września 2004 r. IV CSK 49/04; z 14 lutego 2003 r. IV CKN 1779/00 OSNC 2004/5/76).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego zwrócono uwagę, że członek zarządu nie może ponosić odpowiedzialności na podstawie art. 299 k.s.h. za zobowiązania powstałe w okresie, w którym - pozostając w zarządzie - nie mógł w następstwie szczególnych regulacji, np. decyzji sądu upadłościowego, realizować swojej funkcji (zob. wyrok z dnia 14 kwietnia 2016 r., IV CSK 485/15, nie publ.). Wyrażono również pogląd, zgodnie z którym zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości prowadzi - w odniesieniu do zobowiązań spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powstałych po dokonaniu tej czynności - do przerwania związku przyczynowego między sprawowaniem funkcji piastuna organu zarządzającego spółką a szkodą wierzyciela (zob. wyroki: z dnia 14 lutego 2003 r., IV CKN 1779/00, OSNC 2004, Nr 5, poz. 75; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 49/04, nie publ.; z dnia 25 listopada 2010 r., III CNP 3/10, nie publ. oraz z dnia 25 września 2014 r., II CSK 790/13, nie publ.). U podstaw tego zapatrywania legło założenie, że poprzedzające powstanie zobowiązania zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości jest zgłoszeniem we właściwym czasie; uzasadnia bowiem - na równi ze zgłoszeniem wniosku we właściwym czasie - stwierdzenie braku związku przyczynowego między sprawowaniem funkcji przez członków zarządu a szkodą doznaną przez wierzyciela spółki. U podstaw tego zapatrywania legło zatem założenie, że poprzedzające powstanie zobowiązania zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości jest zgłoszeniem we właściwym czasie; uzasadnia bowiem - na równi ze zgłoszeniem wniosku we właściwym czasie - stwierdzenie braku związku przyczynowego między sprawowaniem funkcji przez członków zarządu a szkodą doznaną przez wierzyciela spółki.

Zaprezentowane zostało również stanowisko odmienne, dopuszczające odpowiedzialność członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania powstałe dopiero po ziszczeniu się przesłanek do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2003 r., III CZP 75/03, OSNC 2005, Nr 1, poz. 3 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 21 maja 2004 r., III CSK 55/03, nie publ.; z dnia 19 października 2005 r., V CK 258/05, nie publ. oraz z dnia 25 kwietnia 2012 r., II CSK 410/11, nie publ.). W uzasadnieniu tego poglądu podkreślono, że przewidziana w art. 299 § 2 k.s.h. przesłanka zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki zwalnia członków zarządu z odpowiedzialności za jej zobowiązania tylko wtedy, gdy wniosek został złożony we właściwym czasie; jeżeli wniosek został złożony zbyt późno, nie ma podstaw do odmiennego traktowania zobowiązań powstałych w okresie niewypłacalności spółki, kiedy wniosku o zgłoszenie upadłości jeszcze nie zgłoszono, od zobowiązań niewypłacalnej spółki powstałych już po zgłoszeniu spóźnionego wniosku.

Niemniej jednak i co pozostaje w zgodzie z obojgiem przytoczonych wyżej poglądów, dla oceny czy członek zarządu poniesie odpowiedzialność za zobowiązania spółki po zgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości jest ustalenie, czy wniosek złożono w czasie właściwym. Stąd Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w celu ustalenia sytuacji finansowej przedmiotowej spółki w kontekście ustalenia, czy wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony we właściwym czasie. Należało również podkreślić, że sam fakt oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości postanowieniem jak miało to miejsce w niniejszej sprawie, nie świadczy o tym, że wniosek taki nie został złożony w terminie, tym bardziej, że złożony wniosek został pierwotnie oddalony ze względu na brak podstaw do ogłoszenia upadłości, a dopiero w wyniku ponownego rozpoznania sprawy, sąd upadłościowy oddalił wniosek, ale już na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe. Natomiast wnioskodawca nie może ponosić konsekwencji wadliwej decyzji sądu. Tym samym nie można traktować tego wniosku, jako w ogóle niezłożonego, tak, jak chciałby tego organ rentowy.

Konkludując zatem, przesłanką uwolnienia się członka zarządu z odpowiedzialności z art. 299 KSH nie jest bowiem konieczność uwzględnienia przez sąd wniosku o ogłoszenie upadłości, lecz wystarczy - co wynika w sposób jednoznaczny z treści § 2 art. 299 KSH - by członek zarządu wykazał, że taki wniosek zgłosił we właściwym czasie.

Mając na względzie ściśle rachunkowy i ekonomiczny charakter niniejszej sprawy Sąd Okręgowy uznał za niezbędne dla rozstrzygnięcia zasadniczej kwestii spornej skorzystanie z wiadomości specjalnych z zakresu rachunkowości. Ustalenie bowiem, czy wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony we właściwym czasie w rozumieniu art. 116 § 1 pkt 1 lit. a o.p. wymagało bez wątpienia specjalistycznej analizy dokumentacji finansowej spółki oraz zastosowania metod badawczych właściwych dla ekonomii. Jednocześnie należy podkreślić, że opinia sama w sobie nie stanowi źródła materiału faktycznego sprawy, gdyż materiałem tym są dokumenty, które badał biegły naświetlając i wyjaśniając Sądowi istotne okoliczności z punktu widzenia posiadanych wiadomości specjalnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2006 r. V CSK 360/06).

Taka też sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie - powołany w toku postępowania biegły z zakresu rachunkowości dokonał rzeczowej analizy sytuacji ekonomicznej spółki (...) Spółki Akcyjnej w oparciu o dostępną dokumentację finansową spółki i przedstawił w tym zakresie szczegółowe wyjaśnienia, co skutkowało uznaniem przez Sąd wniosków opinii za zasadne.

W piśmie procesowym z dnia 27.01.2025 r. pełnomocnik ZUS polemizując z prawidłową opinią biegłego próbował wykazać, że jeżeli już w 2015 roku zadłużenie spółki było wyższe niż jej to tym samym należało uznać, że już w tym roku spółka była bankrutem, a więc gdyby nawet w tym momencie został zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości to jak twierdził pełnomocnik byłby to wniosek znacznie spóźniony. Co prawda, pojęcie "właściwy czas", o którym mowa w art. 116 § 1 o.p., należy oceniać z punktu widzenia interesów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jednakże nie może to oznaczać, że sam fakt powstania zadłużenia wobec podmiotu publiczno-prawnego jakim jest ZUS, a nawet trwanie stanu niezrealizowanych zobowiązań finansowych przez pewien czas, prowadzić może do automatycznego zakwalifikowania spółki jako niewypłacalnej w kontekście przewidzianego w powyższym przepisie obowiązku zgłoszenia wniosku o upadłość we właściwym czasie, w szczególności, gdy zgodnie z opinią biegłego, analiza wyników bilansowych spółki za lata 2015-2016 nie potwierdziła występowania okoliczności wyczerpujących warunki art. 11 w ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe do ogłoszenia upadłości. Samo powstanie zadłużenia wobec organu rentowego nie może prowadzić automatycznie do uznania, że właściwy czas na podjęcie postępowania upadłościowego zaistniał wcześniej.

W toku procesu ustalono bowiem w oparciu o opinie biegłego A. G. i analizując treść art. 116 § 1 o.p., że wniosek o ogłoszenie upadłości zgłoszono w czasie właściwym (w lutym 2017 r., skoro graniczna data na jego zgłoszenie jak wynikało z opinii przypadała w świetle art. 11 ust 1 ustawy prawo upadłościowe na 15 kwiecień 2018 r. Nadto, gdy zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, i stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące, dopiero można mówić o niewypłacalności. Poza tym większość niespłaconych zobowiązań dotyczy 2017 i 2018 roku, a zatem okresu, kiedy to został już zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości i toczyło się postępowanie w tym zakresie.

Członek zarządu ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. również za zobowiązania powstałe po złożeniu spóźnionego wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli - co trzeba zastrzec wyraźnie - zostanie stwierdzone, że pozostają one w związku ze stosunkiem prawnym istniejącym w chwili złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Jak wynika z opinii biegłego, brak jest związku przyczynowego między zobowiązaniami wobec ZUS powstałymi w czasie funkcjonowania tymczasowego nadzorcy sądowego spółki, a funkcją wnioskodawcy od lipca 2017 r., mając na względzie, że postanowieniem z 11 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi — Ś. w Ł., XIV Wydział Gospodarczy ustanowił dla spółki tymczasowego Nadzorcę Sądowego w związku ze złożonym wnioskiem o ogłoszenie upadłości z dnia 22 lutego 2017 r. Tymczasowy nadzorca sądowy dokonuje czynności w imieniu własnym, ale na rachunek dłużnika , co do którego złożono wniosek o ogłoszenie upadłości (art. 160 ust. 1 pr. up.). Biegły wyjaśnił również, że zarząd spółki nie był opieszały w podejmowaniu decyzji w zakresie prób naprawienia sytuacji w spółce oraz wskazał, że w rozumieniu art. 11 ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe przesłanki do ogłoszenia upadłości spółki nie wystąpiły w okresie 2015-2016 roku.

Wobec przedstawionych wyżej okoliczności należało uznać, że wniosek o ogłoszenie upadłości spółki złożony w dniu 22 lutego 2017 r., zainicjował wszczęcie postępowania upadłościowego we właściwym czasie w rozumieniu art. 116 § 1 pkt 1 lit. a Ordynacji podatkowej.

Tym samym odwołujący się uwolnił się od odpowiedzialności za nieopłacone przez spółkę składki na ubezpieczenia.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w ten sposób, że stwierdził, że P. W. nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki z tytułu nieopłaconych składek w łącznej kwocie 31589,82 zł za okres od grudnia 2017 do grudnia 2018 roku, o czym orzeczono, jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie- art. 98 § 1 ¹ k.p.c., tutejszy sąd orzekł w pkt 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz. U. z 2023 r., poz. 1935).