Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 marca 2023 roku znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 12 grudnia 2022 roku odmówił T. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 kwietnia 2023 roku.

Organ rentowy wskazał, że podstawą wydania niniejszej decyzji stanowiło orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 25 stycznia 2023 r., która rozpatrując sprzeciw wnioskodawcy od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS nie stwierdziła niezdolności do pracy.

(decyzja k. 38 akt rentowych ZUS)

Odwołanie od powyższej decyzji złożył T. K., wnioskując o jej zmianę i przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż w jej ocenie organ błędnie ocenił fakty odnoszące się do jego niezdolności do pracy.

(odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie k. 21-21 odwrót)

Na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2025 r. strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska. Wnioskodawca wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 25 października 2023 roku. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie decyzji z uwagi na nowe okoliczności w sprawie.

(stanowiska stron e-protokół rozprawy z 16 kwietnia 2025 r. 00:00:57-00:02:02 – płyta CD k. 137)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. K. urodził się (...) Ukończył policealne studium terapii zajęciowej. Pracował jako pracownik magazynu, sprzątacz.

(bezsporne)

Wnioskodawca pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 16 maja 2022 r. do 31 marca 2023 roku (renta przyznana do dnia 31 grudnia 2022 r. – prawo do renty przedłużono do dnia 31 marca 2023 roku na podstawie art.15 zc ustawy o (...)19).

(bezsporne, a nadto dokumentacja w aktach ZUS)

W dniu 12 grudnia 2022 roku złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(wniosek, k. 32-32 odwrót akt rentowych ZUS)

Lekarz Orzecznik ZUS rozpoznał u wnioskodawcy arytmię komorową, stan po covidzie w 2020 r. i zaburzenia adaptacyjne. Orzeczeniem z dnia 4 stycznia 2023 r., Lekarz Orzecznik ZUS orzekł, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

(opinia Lekarza Orzecznika ZUS k.54-65 dokumentacji lekarsko-orzeczniczej ZUS, orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS k. 36 akt rentowych ZUS)

Od powyższego orzeczenia wnioskodawca złożył sprzeciw.

(sprzeciw s. 48-49 dokumentacji lekarsko-orzeczniczej ZUS)

Na skutek powyższego sprzeciwu, stan zdrowia wnioskodawcy był opiniowany przez Komisję Lekarską ZUS, która rozpoznała u wnioskodawcy zaburzenia rytmu serca do placowej ablacji, zaburzenia osobowości.

(opinia lekarska k.68-69 dokumentacji lekarsko-orzeczniczej ZUS)

Orzeczeniem z dnia 25 stycznia 2023 r., Komisja Lekarska ZUS orzekła, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

(orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z 25 stycznia 2023 r., k. 37 akt rentowych ZUS)

W sądowym badaniu kardiologicznym u wnioskodawcy rozpoznano komorowe zaburzenia rytmu serca (skurcze dodatkowe komorowe 17 tys./dobę, epizody nieutrwalonego częstokurczu komorowego), stan po przebytym zapaleniu mięśnia sercowego.

Wnioskodawca lecz się z powodu przebytego zapalenia mięśnia sercowego oraz „złośliwej” arytmii komorowej w badaniach E. H. ma rejestrowane epizody nieutrwalonego częstoskurczu komorowego oraz liczne skurcze dodatkowe komorowe. Z tego powodu zakwalifikowany jest do wykonania zabiegu ablacji (inwazyjnego zabiegu leczenia arytmii). W ostatnim badaniu H. E. z 07.10.22r. (opis z poradni kardiologicznej) – rejestrowano liczne skurcze dodatkowe komorowe – 17 tys. na dobę, dodatkowo epizod nieutrwalonego częstoskurczu komorowego (7 pobudzeń). Wnioskodawca jest osobą z umiarkowanymi schorzeniami kardiologicznymi, choć z dużym ryzykiem sercowo – naczyniowych i konieczności „pilnego” leczenia inwazyjnego – ablacja. Zgłasza dolegliwości: kołatanie serca, szybkie męczenie się, duszności.

Wyniki badania H. z 07.10.22r., którymi dysponował Lekarz Orzecznik ZUS i Komisja Lekarska potwierdzały nasiloną arytmię komorową, uzasadniającą orzeczenie częściowej niezdolności do pracy wnioskodawcy.

Z kardiologicznego punktu widzenia odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 31 grudnia 2023 roku. Jest to czas na dalsze leczenie, tj. inwazyjny zabieg ablacji z powodu komorowych zaburzeń rytmu serca.

(opinie biegłego z zakresu kardiologii - k. 46-47, 61)

W okresie od dnia 24 października 2023 r. do 25 października 2023 r. T. K. był hospitalizowany w Klinice (...) celem wykonania inwazyjnego zabiegu ablacji. W trakcie hospitalizacji stwierdzono poprawę stanu zdrowia, ustąpienie arytmii komorowej, co pozwoliło na stwierdzenie, że wnioskodawca nie jest kwalifikowany do zabiegu ablacji. Powyższe oznacza, że odwołujący był częściowo niezdolny do pracy do dnia 25 października 2023 roku, do momentu udokumentowania poprawy stanu zdrowia.

(opinia biegłego z zakresu kardiologii - k. 121-122)

W sądowym badaniu psychiatrycznym u wnioskodawcy rozpoznano zaburzenia osobowości ze skłonnością do reakcji depresyjno – lękowych u osoby po przebytym (...)19 z powikłaniami w postaci zapalenia mięśnia sercowego i zaburzeń rytmu serca.

W trakcie badania nie stwierdzono objawów psychotycznych głębszych zaburzeń depresyjnych, nie obserwowano lęku, agresji. Natomiast zaznaczają się zaburzenia osobowości z okresowymi reakcjami depresyjno – lękowymi o obrazie nerwicowym. Z punktu widzenia psychiatry odwołujący nie jest niezdolny do pracy, ze względu na występujące zaburzenia psychiczne wymaga opieki psychiatrycznej i kontynuacji psychoterapii.

(opinia biegłej z zakresu psychiatrii k. 89-92)

W sądowym badaniu okulistycznym stwierdzono, że T. K. od 1995 roku jest praktycznie osobą jednooczną, oko prawe jest niedowidzące. Po operacji zeza (w 1995 roku) utrzymuje się dwojenie – wnioskodawca nosi szkła pryzmatyczne, które to dwojenie znoszą. Z punktu widzenia okulisty odwołujący nie jest niezdolny do pracy.

(opinia biegłej z zakresu okulistyki k. 105-107)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o powołane dokumenty oraz opinię biegłych lekarzy specjalistów z zakresu kardiologii, psychiatrii i okulistyki. Z opinii biegłego z zakresu kardiologii wynika ostatecznie, iż wnioskodawca był częściowo niezdolny do pracy z przyczyn kardiologicznych od 1 kwietnia 2023 r. do 25 października 2023 r.

Dokonując oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd uznał opinie biegłych za wiarygodne, gdyż są rzetelne i sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości
i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot. Biegli zdiagnozowali schorzenia, oceniły ich wpływ na sprawność organizmu i zdolność wnioskodawcy do wykonywania pracy, odnosząc swą ocenę do jego doświadczenia i kwalifikacji zawodowych. Opinie biegłych są pełne, nie zawierają sprzeczności ani braków, które pozbawiałyby ich mocy dowodowej, zostały przekonująco uzasadnione, a zawarty w nich końcowy wniosek orzeczniczy logicznie wynika zarówno z osobiście przeprowadzonych przez biegłych badań wnioskodawcy, jak
i analizy dokumentacji medycznej. Za sprzeczność nie może zostać uznane przy tym to, że dwóch biegłych uznało, że wnioskodawca jest zdolny do pracy, zaś jeden – że wystąpiła u wnioskodawcy częściowa niezdolność do pracy. Każdy z biegłych dokonywał bowiem oceny stanu zdrowia pod katem innych występujących u wnioskodawcy schorzeń. To, że wnioskodawca jest zdolny do pracy pod względem psychiatrycznym i okulistycznym, nie sprawia, że nie może być on uznany za niedolnego do pracy ze względów kardiologicznych. Sąd uzyskał zatem niezbędne wiadomości specjalne konieczne do ustalenia okoliczności faktycznych i do wydania rozstrzygnięcia końcowego w sprawie.

Nie można przy tym zgodzić się ze stanowiskiem organu rentowego, że sprawa powinna być przekazana do ponownego rozpoznania, ponieważ biegły kardiolog stwierdził częściową niezdolność do pracy wnioskodawcy, a odwołujący załączył protokół z wizyty w poradni kardiologicznej z 15 marca 2023 roku z opisem badania kardiologicznego – H. (a zatem po badaniu już przez Komisję Lekarską ZUS). Organ rentowy zdaje się nie dostrzegać, że sporządzając opinię biegły wyraźnie podkreślił, że swoje wnioski orzecznicze oparł na badaniu H. E. z 07.10.22r., podczas którego zarejestrowano liczne skurcze dodatkowe komorowe – 17 tys. na dobę oraz epizod nieutrwalonego częstoskurczu komorowego (7 pobudzeń). Wyniki badania H. z 07.10.22r., którymi dysponował Lekarz Orzecznik ZUS i Komisja Lekarska potwierdzały nasiloną arytmię komorową, uzasadniającą orzeczenie częściowej niezdolności do pracy wnioskodawcy. Jest to czas na dalsze leczenie, tj. przeprowadzenie inwazyjnego zabiegu ablacji. Nieprawidłowe jest zatem stanowisko organu rentowego, że wnioski orzecznicze biegłego co do częściowo niezdolności do pracy wnioskodawcy – wynikają z nowej dokumentacji. Jednak w trakcie hospitalizacji wnioskodawcy w Klinice (...) od 24 października 2023 roku do 25 października 2023 roku, która miała miejsce już po wydaniu zaskarżonej decyzji okazało się, że wnioskodawca nie został zakwalifikowany do zabiegu ablacji z uwagi na ustąpienie arytmii komorowej. Ta okoliczność miała tylko znaczenie dla określenia czasookresu trwającej częściowej niezdolności do pracy – do 25 października 2023 roku. Ocena niezdolności do pracy wnioskodawcy we wcześniejszym okresie pozostała bez zmian.

Podkreślić należy, że przy ocenie opinii biegłych lekarzy, Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 1987 r., (...) URN 228/87, (...), wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 4 lipca 2018 r., III AUa 1328/17, LEX nr 2550815)

Sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii. (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 27 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4 poz. 84)

Tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 30 czerwca 2000 r., (...) UKN 617/99, OSNAPiUS 2002/1/26)

Sąd nie jest przy tym obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinia biegłego przekonała strony sporu. Wystarczy, że opinia jest przekonująca dla sądu, który wiążąco ocenia czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę. Granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza podlegająca kontroli instancyjnej ocena czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 25 września 1997 r., (...) UKN 271/97, OSNP 1998, nr 14, poz. 430)

Dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych w sprawie nie jest równoznaczne
z uzyskaniem dowodu korzystnego dla strony niezadowolonej z faktów wynikających
z dowodów dotychczas przeprowadzonych. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2001 r., (...) UKN 233/00, LEX: 551017)

Z tych też względów, Sąd na podstawie art. 235 ² § 5 kpc postanowił pominąć wniosek dowodowy pełnomocnika ZUS o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego kardiologa. W ocenie Sądu okoliczności mające znaczenie w sprawie, a szczególnie wpływ występujących u wnioskodawcy schorzeń na możliwość wykonywanej przez niego pracy przy uwzględnieniu jego kwalifikacji oraz doświadczenia zawodowego zostały dostatecznie wyjaśnione w pisemnych opiniach (pierwotnej oraz uzupełniających) biegłego z zakresu kardiologii. Należy zwrócić uwagę, że na przedstawione w pismach procesowych pełnomocnika organu rentowego zastrzeżenia, biegły z zakresu kardiologii wyczerpująco odpowiedział w opiniach uzupełniających. Brak było zatem podstaw do dopuszczania dowodu z opinii innego biegłego.

Potrzeba powołania innego (nowego) biegłego powinna bowiem wynikać z konkretnych okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii, gdyż odmienne stanowisko oznaczałoby przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszystkich możliwych opinii biegłych, aby upewnić się, czy niektórzy z nich nie byli tego samego zdania, co ubezpieczony. Renta z tytułu niezdolności do pracy jest bowiem świadczeniem
z ubezpieczenia społecznego związanym z istnieniem w organizmie osoby ubezpieczonej stanu chorobowego, który czyni ją obiektywnie niezdolną do pracy w ramach wszystkich posiadanych kwalifikacji, a zatem nie wystarczy subiektywne odczucie tej osoby, że jest ona niezdolna do pracy. (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 11 sierpnia 2021 r., (...) 318/21, LEX nr 3398278, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 25 maja 2023 r., III AUa 693/22, LEX: 3631402)

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji jak w sentencji wyroku.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631, dalej: ustawa o emeryturach i rentach z FUS) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  niezdolność do pracy powstała w wymienionych okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4.  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

W myśl art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Warunki wskazane w art. 57 powyższej ustawy muszą być spełnione łącznie by istniały podstawy do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Bezsporne w niniejszej sprawie jest to, że odwołujący spełnia warunki określone w art. 57 ust. 1 pkt. 2-4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W odniesieniu do odwołującego się kwestią sporną było spełnianie jedynie warunku niezdolności do pracy.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym przede wszystkim – opinii biegłego z zakresu kardiologii, Sąd ustalił, że wnioskodawca z przyczyn kardiologicznych jest okresowo częściowo niezdolny do pracy do dnia 25 października 2023 roku.

W ocenie Sądu biegli w swoich opiniach wytłumaczyli, dlaczego w taki właśnie sposób ocenili zdolność wnioskodawcy do wykonywania pracy zarobkowej. Opinia biegłego
z zakresu kardiologii oceniająca stan zdrowia wnioskodawcy szczegółowa wyjaśniła przy tym, dlaczego naruszenie sprawności organizmu skarżącego przekłada się na zdolność świadczenia przez niego pracy, skutkującą uznaniem odwołującego za osobę częściowo niezdolną do pracy.

Brak jest przy tym, w ocenie Sądu, podstaw by kwestionować rzetelność i merytoryczną poprawność wydanych przez biegłych opinii, a w szczególności rzetelność i poprawność stwierdzającej częściową niezdolność skarżącego do pracy ze względów kardiologicznych opinię wydaną przez biegłego z zakresu kardiologii. Została ona bowiem sporządzona zgodnie
z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym jej przedmiot. Biegły, na podstawie przedstawionej dokumentacji leczenia, a także osobistego badania wnioskodawcy, zdiagnozował schorzenia, ocenił stopień ich zaawansowania, a przede wszystkim jednoznacznie wypowiedział się co do sprawności organizmu wnioskodawcy
i wpływu dolegliwości na jego zdolność do wykonywania pracy.

Sąd uznał przy tym, że opinie biegłych są pełne, jasne i nie prowadziły do sprzecznych wniosków, a oceniały zdolność wnioskodawcy do pracy z punktu widzenia różnych lekarzy specjalistów, a co się z tym wiąże różnych schorzeń, na które cierpi ubezpieczony – stąd też nie można uznać za sprzeczność tego, że w ocenie biegłych: psychiatry i okulisty wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy, a w ocenie biegłego kardiologa – niezdolność
u niego występuje.

Wnioskodawca – w świetle zgromadzonych w sprawie dowodów z uwagi na posiadane schorzenia kardiologiczne był osobą częściowo niezdolną do pracy w spornym okresie – od
1 kwietnia 2023 r. (poprzednio przyznane świadczenie przedłużono do dnia
31 marca 2023 roku na podstawie art.15 zc ustawy o (...)19) do 25 października 2023 r, co skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. – o czym orzeczono w sentencji wyroku.