Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10.01.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. po rozpatrzeniu wniosku W. G. o doliczenie stażu i zmianę podstawy wymiaru, odmówił skarżącej przeliczenia kapitału początkowego. Wskazał, że przedłożone dowody nie powodują zmiany wartości kapitału początkowego.

(decyzja k 7 akt ZUS)

Odwołanie od ww. decyzji złożyła wnioskodawczyni, wnosząc o jej zmianę poprzez uwzględnienie przy wyliczeniu jej kapitału początkowego okresów zatrudnienia wskazanych w piśmie z 20 listopada 2023 r. skierowanym do ZUS.

(odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie (...) Oddział w O. wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od ubezpieczonej na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że ubezpieczona wskazuje okresy ubezpieczenia podwójnie, daty zatrudnienia nie wynikające nawet z błędnie wystawionych dokumentów, nie uwzględnia okoliczności, że okres od 15 maja 1985 r. do 31 stycznia 1987 r. jest okresem uwzględnionym przez organ, jako okres składkowy, twierdzi, że okres zatrudnienia w restauracji (...) był okresem zatrudnienia w (...), co nie wynika z żadnego dokumentu, a zatrudnienie w (...) według świadectwa pracy nieuwzględnionego przez organ rentowy z uwagi na błędną datę urodzenia, zakończyć miało się 30 czerwca 1990 roku, a zatem przed dniem, od którego – jak twierdzi ubezpieczona – miała być zatrudniona w restauracji (...).

(odpowiedź na odwołanie k. 8-9)

Na rozprawie w dniu 20.08.2024 r. wnioskodawczyni poparła odwołanie, oświadczając, że chce by do wyliczenia jej kapitału początkowego zostały uwzględnione:

- zatrudnienie w (...) w D. w okresie od 1 czerwca 1987 roku do 15 listopada 1991 roku – w tym zakresie skarżąca wskazała, że od 1 lipca 1990 roku do 15 listopada 1991 roku była zatrudniona w R. (...) ”Z.”, ale ona podlegała pod Gminną Spółdzielnię, która oddała restaurację w najem agentowi,

- zatrudnienie w Zakładach (...) w G. w okresie od 26 listopada 1979 roku do 18 września 1982 roku

Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

(e-prot. z 20.08.2024 r.: 00:05:45 - 00:25:00 k 72 i k 69)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni – W. G. urodziła się (...)

(bezsporne)

Wnioskodawczyni była zatrudniona w Zakładach (...) w G. w okresie od 26 listopada 1979 roku do 17 września 1980 roku ostatnio na stanowisku laborantki.

(świadectwa pracy z dnia 27.04.1985 r. i z dnia 20.04.1982 r. k 41-44 akt ZUS; )

W dniu 15 października 1981 roku skarżąca zawarła umowę o pracę z Zakładami (...) w G. na czas określony tj. do czasu zakończenia kampanii ziemniaczanej. Brak jest świadectwa pracy z tego okresu zatrudnienia.

(umowa o pracę k 30 akt ZUS).

Skarżąca była zatrudniona w Gminnej Spółdzielni (...) w D. w okresie od 1 czerwca 1987 roku do 30 czerwca 1990 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach:

- od 1 czerwca 1987 roku do 28 lutego 1988 roku – kierownika sklepu,

- od 1 marca 1988 roku do 30 czerwca 1990 roku – pomocy kuchennej

Umowa rozwiązała się na mocy porozumienia zakładów pracy.

W świadectwie pracy wskazano datę urodzenia W. G. jako 23 października 1960 roku.

W notatce z dowodu osobistego, znajdującej się w aktach osobowych odwołującej z tego zatrudnienia, wskazano datę urodzenia W. G. jako 23 października 1959 roku.

W życiorysie, znajdującym się w aktach osobowych odwołującej z tego zatrudnienia, W. G. wskazała swoją datę urodzenia jako 23 października 1959 roku.

W opinii z 25 kwietnia 1985 roku, jak również w opinii bez daty, znajdujących się w aktach osobowych odwołującej, wskazano datę urodzenia W. G. jako 23 października 1959 roku.

W opinii z 6 maja 1985 roku, znajdującej się w aktach osobowych odwołującej, wskazano datę urodzenia W. G. jako 23 października 1960 roku.

W zapytaniu o karalność, znajdującym się w aktach osobowych odwołującej, wskazano datę urodzenia W. G. jako 23 października 1959 roku.

(świadectwo pracy - akta ZUS; pełna dokumentacja osobowa wnioskodawczyni w aktach osobowych - załączniki)

Od 1 lipca 1990 roku do 15 listopada 1991 roku wnioskodawczyni była zatrudniona w Restauracji (...) w D.. Wskazana Restauracja była prowadzona przez osobę prywatną, która na zasadach agenta wynajmowała lokal. W. G. pracowała w tej restauracji początkowo w ramach zatrudnienia w (...) w D. na stanowisku pomocy kuchennej, a następnie – po przejęciu jej prowadzenia przez prywatną osobę - przeszła na mocy porozumienia zakładów pracy do pracy u prywatnej właścicielki Restauracji (...) w D., gdzie nadal pracowała na stanowisku pomocy kuchennej.

Skarżąca w R. (...) miała zawartą umowę o pracę na czas określony do 31 grudnia 1991 r., ale odeszła z pracy wcześniej tj. w dniu 15 listopada 1991 r.

(świadectwo pracy – k 25 akt ZUS)

Decyzją z dnia 25.10.2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. ustalił W. G. kapitał początkowy. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z kolejnych 10 lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1989 r. do 31.12.1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 21,21 %. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 21,21 % przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną ww. ustawie (21,21 %. x 1 220,89 zł = 258,95 zł). Do obliczenia kapitału początkowego organ rentowy przyjął łącznie: 7 lat, 0 miesięcy, 13 dni, tj. 84 miesiące okresów składkowych oraz 2 lata, 6 miesięcy, 18 dni okresów sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi) tj. 30 miesięcy. Współczynnik proporcjonalny do - osiągniętego do 31.12.1998 r. – wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 50,00 %. Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł. Średnie dalsze trwanie życia - wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat - wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z 25.03.1999 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn - M.P. Nr 12, poz.173). Kapitał początkowy został obliczony w następujący sposób:

293,01 zł x 50,00 % (współczynnik proporcjonalny) = 146,51 zł,

(84 miesiące składkowe x 1,3%) : 12 x 258,95 zł = 23,56 zł,

(30 miesięcy nieskładkowych x 1,3%) : 12 x 258,95 zł = 8,42 zł,

razem 178,49 zł

178,49 zł x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 37 304,41 zł

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 37 304,41 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresów:

- od 26.11.1979r. do 17.09.1980r.,

- od 1.06.1983r. do 12.11.1983r.,

- od 1.06.1987r. do 30.06.1990r.,

ponieważ środek dowodowy zawiera inną datę urodzenia,

- od 1.07.1990r. do 23.12.1991r.,

gdyż nie został wystarczająco udowodniony.

(decyzja k 3-4 akt ZUS)

Sporną decyzją z dnia 10.01.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. po rozpatrzeniu wniosku W. G. o doliczenie stażu i zmianę podstawy wymiaru, odmówił skarżącej przeliczenia kapitału początkowego. Wskazał, że przedłożone dowody nie powodują zmiany wartości kapitału początkowego.

(decyzja k 7 akt ZUS)

Decyzją z dnia 10.09.2024 r., wydaną w toku postępowania, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. ponownie ustalił W. G. kapitał początkowy. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z kolejnych 10 lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1987 r. do 31.12.1996 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 35,76 %. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 35,76 % przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną ww. ustawie (35,76 %. x 1 220,89 zł = 436,59 zł). Do obliczenia kapitału początkowego organ rentowy przyjął łącznie: 11 lat, 4 miesiące, 17 dni, tj. 136 miesiące okresów składkowych oraz 2 lata, 6 miesięcy, 18 dni okresów sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi) tj. 30 miesięcy. Współczynnik proporcjonalny do - osiągniętego do 31.12.1998 r. – wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 59,16 %. Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł. Średnie dalsze trwanie życia - wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat - wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z 25.03.1999 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn - M.P. Nr 12, poz.173). Kapitał początkowy został obliczony w następujący sposób:

293,01 zł x 59,16 % (współczynnik proporcjonalny) = 173,34 zł,

(136 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 436,59 zł = 64,31 zł,

(30 miesięcy nieskładkowych x 1,3%) : 12 x 436,59 zł = 14,19 zł,

razem 251,84 zł

251,84 zł x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 52 634,56 zł

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 52 634,56 zł i jest znacząco wyższy od dotychczasowego.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresu:

- od 1.07.1990r. do 23.12.1991r., gdyż nie został wystarczająco udowodniony.

(decyzja - akta ZUS)

Zgodnie z hipotetycznym wyliczeniem kapitału początkowego wnioskodawczyni, przy uwzględnieniu okresu zatrudnienia w Restauracji (...) w D. od 1.07.1990 r. do 15.11.1991 r. oraz okresów uwzględnionych przez organ rentowy w decyzji z dnia 19 września 2024 r. tj. od 26.11.1979r. do 17.09.1980r. w Zakładach (...) w G., od 1.06.1983r. do 12.11.1983r. w Zespole (...) w G., od 1.06.1987r. do 30.06.1990r. w (...) oraz wynagrodzeń wynikających z list płac za lata 1987-1990, hipotetyczny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru składek wyliczony z najkorzystniejszych dla wnioskodawczyni 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1.01.1987 r. do 31.12.1996 r. wyniósł 36,98 % a hipotetyczny kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 56 595,11 zł.

(ostatnie hipotetyczne wyliczenie ZUS z załącznikami)

Powyższe ustalenia Sąd oparł o powołane dokumenty, których nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie znalazł z urzędu powodów by to czynić. Sąd w ustalaniu stanu faktycznego pominął zeznania świadków, które okazały się nieprzydatne do ustalenia spornych okoliczności. Świadek E. R. zeznawała na okoliczności zatrudnienia odwołującej w (...) w D., w zakresie zatrudnienia skarżącej w początkowym okresie w sklepie spożywczym na stanowisku kierownika, który to okres ostatecznie organ rentowy uznał za udowodniony i z urzędu dokonał przeliczenia kapitału początkowego przy uwzględnieniu tego okresu. Natomiast świadek nie była w stanie odpowiedzieć na pytania dotyczące zatrudnienia odwołującej w restauracji, gdyż wówczas odeszła już z pracy w (...). Z kolei świadek K. M. wskazywała na współpracę z odwołującą w toku zatrudnienia w Zakładach (...) w G., gdzie współpracowała z nią w początkowym okresie zatrudnienia wnioskodawczyni wskazując, że następnie skarżąca została przeniesiona na stanowisko laborantki i wówczas świadek nie miał już z nią kontaktu. Świadek nie potrafiła podać dokładnych dat współpracy. Z uwagi na to, że ostatecznie ZUS uwzględnił odwołującej ten okres zatrudnienia do dnia 17 września 1980 roku, a spornym pozostał jedynie okres od dnia 18 września 1980 roku do dnia 18 września 1982 roku, zeznania świadka nie mogły stać się podstawą ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.

Podstawą ustaleń są też hipotetyczne wyliczenia ZUS-u, których pod względem rachunkowym nie kwestionowała wnioskodawczyni i nie budzą one też żadnych zastrzeżeń Sądu co do ich matematycznej poprawności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie jedynie w części.

Stosownie do art. 173 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1251 ze zm.), dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy na dzień wejścia w życie ustawy.

Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat (ust. 2).

Zgodnie z art. 174 ust. 1 ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Przepis ust. 2 art. 174 stanowi, że przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2, to jest w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

W myśl ust. 3 w/w przepisu podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Według ust. 3b w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Z kolei na postawie ust. 6 tego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 r., podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Zgodnie z § 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11.10.2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. Nr 237, poz. 1412) zainteresowany zgłaszający wniosek o emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy powinien dołączyć do wniosku dokumenty stwierdzające: 1) datę urodzenia; 2) okresy uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokość; 3) stan zdrowia, a także wywiad zawodowy sporządzony przez płatnika składek, jeżeli ubezpieczony pozostaje w zatrudnieniu - w przypadku gdy prawo do świadczenia jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy; 4) wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu i uposażenia, przyjmowanych do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń; 5) okoliczności niezbędne do ustalenia świadczeń przysługujących z zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych, jeżeli umowy międzynarodowe, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, tak stanowią. W ust. 2 w/w paragrafu postanowiono, że dokumenty, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2 i 4, nie są wymagane, jeżeli konto ubezpieczonego zawiera dane pozwalające na ustalenie prawa i wysokości świadczenia. Z kolei w ust. 3 tego przepisu przewidziano, że dokumenty, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2, 4 i 5, nie są wymagane, jeżeli zostały złożone w organie rentowym dla celów ustalenia kapitału początkowego albo prawa lub wysokości świadczeń na podstawie ustawy lub odrębnych przepisów.

Zgodnie z § 21 ust. 1 w/w rozporządzenia, środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja z § 21 ust. 1 w/w rozporządzenia, stanowiąca odpowiednik obowiązującego do 23.11.2011 r. § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, poz.49), wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak, aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego ( tak m.in. wyrok SN z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, wyroki: SA w Warszawie z 4.03.1997 r., III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, SA w Rzeszowie z 27.06.1995 r., III AUa 177/95, OSA 1996/10/32).

Do ustalania podstawy wymiaru świadczeń przyjmuje się zarobki objęte obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Oznacza to zatem, że przyjmuje się te składniki wynagrodzenia, które w rozumieniu przepisów o podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, obowiązujących w danym okresie, podlegały składce na to ubezpieczenie.

W n/n sprawie wnioskodawczyni ostatecznie żądała uwzględnienia do obliczenia jej kapitału początkowego okresów zatrudnienia:

- od 26.11.1979r. do 18.09.1982r. w Zakładach (...) w G.,

- od 1.06.1987 r. do 30.06.1990 r. w (...) w D.

- od 1.07.1990r. do 15.11.1991r. w Restauracji (...) w D., która według niej była również prowadzona w ramach działalności (...) w D..

Organ rentowy do ustalenia wartości kapitału początkowego nie uwzględnił okresów:

- od 26.11.1979r. do 17.09.1980r.,

- od 1.06.1983r. do 12.11.1983r.,

- od 1.06.1987r. do 30.06.1990r.,

ponieważ środek dowodowy zawierał inną datę urodzenia,

- od 1.07.1990r. do 23.12.1991r.,

gdyż nie został wystarczająco udowodniony.

W toku postępowania, po zapoznaniu się przez ZUS z aktami osobowymi odwołującej, organ rentowy dokonał z urzędu ponownego przeliczenia kapitału początkowego decyzją z dnia 10 września 2024 r. i uwzględnił w nim okresy zatrudnienia:

- od 26.11.1979r. do 17.09.1980r. w Zakładach (...) w G.,

- od 1.06.1983r. do 12.11.1983r. w Zespole (...) w G.,

- od 1.06.1987r. do 30.06.1990r. w (...)

Jak również uwzględnił wynagrodzenia wynikające z list płac za lata 1987-1990.

Tym samym spornymi okresami pozostały:

- od 18.09.1980r. do 18.09.1982r. w Zakładach (...) w G.,

- od 1.07.1990r. do 15.11.1991r. w Restauracji (...) w D..

Sąd uznał, że zasadnym jest uwzględnienie okresu zatrudnienia w od 1.07.1990r. do 15.11.1991r. w Restauracji (...) w D..

Z tego okresu skarżąca posiada świadectwo pracy, który to dokument nie nosi śladów nanoszonych zmian i niewątpliwie został wydany wiele lat temu, tak jak wskazuje na to znajdująca się na nim data (20.11.1991r.). Dokument jest wypełniony prawidłowo, zawiera wszystkie niezbędne informacje, wskazuje również okres w jakim wnioskodawczyni była w tej restauracji zatrudniona, jej stanowisko pracy, wynagrodzenie, sposób rozwiązania umowy o pracę oraz zawiera informację, że umowa zawarta między stronami była zawarta na czas określony do 31 grudnia 1991 r., natomiast została rozwiązana z dniem 15 listopada 1991 roku na wniosek odwołującej. Dokument zawiera także pieczątki zakładu pracy, podpis osoby wystawiającej dokument i informację dotyczącą wykorzystania urlopu wypoczynkowego.

W tym miejscu należy zauważyć, iż skarżąca wskazywała w swoich wyjaśnieniach, że restauracja należała do (...) w D., natomiast została wynajęta przez zakład pracy do prowadzenia prywatnej osobie. Danych tej osoby wnioskodawczyni nie była w stanie sobie przypomnieć, co po tylu latach jest jak najbardziej zrozumiałe. Odwołująca wskazywała, że restauracja była prowadzona na zasadach przewidzianych dla agentów, właścicielka płaciła podatki, składki oraz czynsz najmu.

Jednocześnie wnioskodawczyni wskazywała, że pracowała jako pomoc kuchenna w (...) w D. właśnie w tej restauracji do 30 czerwca 1990 roku, a następnie nastąpiła jedynie zmiana pracodawcy, gdyż właścicielka firmy zapytała ją czy chce dalej u niej pracować na tym samym stanowisku. Skarżąca wyraziła zgodę i strony podpisały umowę.

Powyższe twierdzenia znajdują potwierdzenie również w dokumentacji, głównie w świadectwie pracy wystawionym odwołującej przez (...) w D., gdzie wskazano, że od 1 marca 1988 roku do 30 czerwca 1990 roku była ona zatrudniona na stanowisku pomocy kuchennej. Nadto należy zwrócić uwagę, że wskazano w świadectwie pracy, iż umowa rozwiązała się na mocy porozumienia zakładów pracy. Powyższe w całości, w ocenie Sądu, potwierdza stanowisko odwołującej, że Restauracja (...) w D. była restauracją (...) w D., a następnie, w dobie zmian, została oddana w ajencję agentowi, który dalej już prowadził tę restaurację w ramach własnej działalności. Sam zaś fakt, że organ rentowy nie mógł odnaleźć agenta, który prowadził wymienioną restaurację w spornym okresie, czy też nie zgłosił jej prowadzenia organowi rentowemu i być może nie opłacał należnych składek, nie może powodować negatywnych konsekwencji dla wnioskodawczyni, która w niniejszym postępowaniu udowodniła, że taką pracę wykonywała. Jej osobiste przekonanie, że to była nadal praca w (...) w D., gdyż dotyczyła wykonywania zadań w tej samej restauracji co wcześniej , pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie.

Odmiennie natomiast kształtuje się kwestia zatrudnienia odwołującej okres od 18.09.1980r. do 18.09.1982r. w Zakładach (...) w G., którego Sąd nie uwzględnił.

Odnośnie tego zatrudnienia skarżąca powoływała się na świadectwo pracy z dnia 20 kwietnia 1982 roku, w którym podano, że była ona zatrudniona w Zakładach (...) w G. od 26 listopada 1979 roku do 17 września 1980r, ale jednocześnie wskazano, że umowa o pracę została rozwiązana z powodu samowolnego porzucenia pracy od 18 września 1982 roku (k 43-44 akt ZUS). Jak słusznie podnosił organ rentowy wymieniony zapis ze świadectwa pracy nie może stanowić podstawy do dokonania jakichkolwiek ustaleń faktycznych. Należy bowiem zauważyć, iż świadectwo, o którym mowa zostało wystawione w dniu 20 kwietnia 1982r., a wskazywało, że umowa miałaby się rozwiązać z dniem 18 września 1982 r., czyli parę miesięcy później. Nadto na pierwszej stronie świadectwa pracy wskazano jako datę, do której odwołująca się była zatrudniona na dzień 17 września 1980r.

Poza tym organ rentowy dysponuje również drugim świadectwem pracy skarżącej z tego okresu zatrudnienia, z dnia 27 kwietnia 1985 roku, z którego wynika, że była ona zatrudniona w Zakładach (...) w G. od 26 listopada 1979 roku do 17 września 1980r. (k 41-42 akt ZUS), w którym podano, że umowa wygasła na skutek samowolnego porzucenia pracy, ale nie wskazuje innej daty zakończenia stosunku pracy.

W toku postępowania W. G. wskazywała również na zawartą Zakładami (...) w G. w dniu 15 października 1981 roku, umowę o pracę , zawartą na czas określony do zakończenia kampanii ziemniaczanej. Powyższa umowa nie może jednak stanowić żadnego dowodu na wykonywanie przez skarżącą pracy w tych zakładach w okresie od 18 września 1980 roku do 18 września 1982r. Po pierwsze została zawarta 15.10.1981r., a nie 18.09.1980r., po drugie nie wiadomo do kiedy dokładnie miała obowiązywać, gdyż nie określono datą zakończenia jej obowiązywania, po trzecie za ten okres wnioskodawczyni nie dysponuje żadnym świadectwem pracy potwierdzającym jej rzeczywiste zatrudnienie, zaś brak jest możliwości odnalezienia akt osobowych.

A zatem należy dojść do przekonania, że odnośnie żądania odwołującej uwzględnienia jej zatrudnienia od 18.09.1980r. do 18.09.1982r. w Zakładach (...) w G., nie zdołała ona udowodnić w toku postępowania, że w tym okresie rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz wskazanego pracodawcy. Tym samym Sąd Okręgowy nie uwzględnił wymienionego okresu do wyliczenia kapitału początkowego.

Zgodnie z hipotetycznym wyliczeniem kapitału początkowego wnioskodawczyni, przy uwzględnieniu okresu zatrudnienia w Restauracji (...) w D. od 1.07.1990 r. do 15.11.1991 r. oraz okresów uwzględnionych przez organ rentowy w decyzji z dnia 19 września 2024 r. tj. od 26.11.1979r. do 17.09.1980r. w Zakładach (...) w G., od 1.06.1983r. do 12.11.1983r. w Zespole (...) w G., od 1.06.1987r. do 30.06.1990r. w (...) oraz wynagrodzeń wynikających z list płac za lata 1987-1990, hipotetyczny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru składek wyliczony z najkorzystniejszych dla wnioskodawczyni 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1.01.1987 r. do 31.12.1996 r. wyniósł 36,98 % a hipotetyczny kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 56 595,11 zł.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w powyższym zakresie, o czym orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie w zakresie żądania uwzględnienia w przeliczeniu kapitału początkowego zatrudnienia W. G. w Zakładach (...) w G. w okresie od 18.09.1980r. do 18.09.1982r. (punkt 2) i na podstawie art. 477 ¹³ k.p.c. umorzył postępowanie w pozostałym zakresie, z uwagi na uwzględnienie przez organ rentowy z urzędu pozostałych żądań odwołującej i wydanie w tym zakresie nowej decyzji.

Sąd Okręgowy w punkcie 4 sentencji wyroku, oddalił wniosek pełnomocnika ZUS o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego uznając, iż wnioskodawczyni uległa jedynie w niewielkim zakresie, a zatem de facto wygrała sprawę i brak jest podstaw do jej obciążania tymi kosztami. Organ rentowy w toku postępowania wydał decyzję o ponownym przeliczeniu kapitału początkowego odwołującej, uwzględniając w niej znakomitą większość żądań, a następnie Sąd uwzględnił również dodatkowe roszczenie.